Δελτίο Τύπου                                             20/04/2010

Η Υπουργός Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, Άννα Διαμαντοπούλου, ενημέρωσε σήμερα τη Διαρκή  Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής για το υπό κατάθεση νομοσχέδιο του Υπουργείου «Αναβάθμιση του ρόλου του εκπαιδευτικού – καθιέρωση κανόνων αξιολόγησης και αξιοκρατίας στην εκπαίδευση και λοιπές διατάξεις».

Βασικά σημεία απομαγνητοφωνημένου κειμένου:

·      Το προφίλ του εκπαιδευτικού: «Να συμφωνήσουμε τι σημαίνει εκπαιδευτικός».

Η πρώτη από τις νομοθετικές ρυθμίσεις για το Νέο Σχολείο αφορά στην αναβάθμιση του ρόλου του εκπαιδευτικού και το θέμα της αξιολόγησης. Η αναβάθμιση του εκπαιδευτικού αφορά στο σχεδιασμό και στο να συμφωνήσουμε τι σημαίνει εκπαιδευτικός και ποιες είναι οι προϋποθέσεις του νέου επιστήμονα που θέλει να μπει στο εκπαιδευτικό σύστημα. Η παιδαγωγική κατάρτιση, η γνώση της επιστήμης, η δυνατότητα να αντιμετωπίσει κανείς τις προκλήσεις της τάξης, δηλαδή το ταλέντο που πρέπει να έχει ο άνθρωπος, ο οποίος βρίσκεται μέσα στην τάξη, είναι οι τρεις ενότητες, πάνω στις οποίες στηρίζεται ο σχεδιασμός του προφίλ του εκπαιδευτικού.

·         Ενιαίος τρόπος επιλογής και πρόσληψης: «Ίδιες ευκαιρίες σε όλους»

Οι συζητήσεις που αφορούν τους εκπαιδευτικούς, θα έλεγα, κατά κανόνα, εστιάζουν στο σύνολο αυτών που στην Ελλάδα ονομάζουμε «αδιόριστοι εκπαιδευτικοί». Γιατί ο όρος «αδιόριστοι εκπαιδευτικοί» θα μπορούσε σήμερα, όπως έχει το σύστημα, να θεωρηθεί ότι αφορά το σύνολο των επιστημόνων, που αποφοιτούν από τα ελληνικά πανεπιστήμια. Είναι 114 ειδικότητες εκτός από τους δασκάλους, που μπορούν να γίνουν εκπαιδευτικοί. Είναι πάνω από 120 χιλιάδες νέοι άνθρωποι, οι οποίοι θέλουν να εισέλθουν στο εκπαιδευτικό σύστημα. Η σημερινή λογική σε μεγάλο βαθμό έχει διαμορφωθεί, πολλές φορές με καλές προθέσεις, για την αντιμετώπιση πολύ έντονων  προβλημάτων, πολλές φορές λόγω ισορροπιών, οι οποίες πρέπει να τηρούνται, πολλές φορές λόγω πιέσεων. Έχει διαμορφωθεί ένα εξαιρετικά πολύπλοκο σύστημα προσλήψεων, για το οποίο δεν ισχύει το ΑΣΕΠ. Δηλαδή το ΑΣΕΠ ισχύει μόνο στο 32%, άρα οι 80 χιλιάδες νέοι άνθρωποι, οι οποίοι πήραν μέρος και θα πάρουν και στους επόμενους διαγωνισμούς, δεν επιλέγονται. Ουσιαστικά δεν επιλέγουμε με κριτήρια την εξέτασή τους αλλά από διάφορους πίνακες που υπάρχουν σήμερα.

·         Βασική αρχή: «Μας ενδιαφέρει πρώτα τι θα γίνει μέσα στην τάξη».

Όσοι θέλουν να μπουν στην εκπαίδευση, εφόσον συμπληρώνουν αυτές τις προϋποθέσεις, τότε θα προσμετρούνται όλα τα επιμέρους κριτήρια και κίνητρα. Αυτό σημαίνει μια διαφορετική αλλαγή της φιλοσοφίας. Μας ενδιαφέρει πρώτα τι θα γίνει μέσα στην τάξη. Δηλαδή, ο εκπαιδευτικός που θα μπει μέσα στην τάξη, να έχει όλες τις προϋποθέσεις που πρέπει για να αποδίδει στο μάθημα και σε όλα αυτά, τα οποία σχεδιάζουμε σήμερα, που πραγματικά απαιτούν αυξημένες δυνατότητες και ικανότητες από τους εκπαιδευτικούς.

Η άλλη λογική είναι να μην επικεντρώσουμε στην τάξη και το τι πρέπει να έχει ο εκπαιδευτικός, αλλά να επικεντρώσουμε στο θέμα των προσλήψεων. Νομίζω ότι η επιλογή αυτή είναι πάρα πολύ σαφής. Βεβαίως, η διαφορά είναι πολύ μεγάλη. Δεν γίνεται πλέον να μην μπαίνουν στην εκπαίδευση, με ίσους όρους, ανταγωνιζόμενοι οι νέοι επιστήμονες και να μην επιλέγουμε τους καλύτερους και αυτούς που μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες της τάξης.

·         Υποψήφιοι εκπαιδευτικοί: Περνούν όλοι από το ΑΣΕΠ,  χωρίς να χάνεται κανένα μόριο προϋπηρεσίας η κοινωνικής κατάστασης. 

Το ΑΣΕΠ είναι το βασικό εργαλείο στο οποίο πρέπει να περάσουν όλοι οι υποψήφιοι εκπαιδευτικοί. Οι εκπαιδευτικοί αυτοί πρέπει να έχουν το πιστοποιητικό παιδαγωγικής επάρκειας, να έχουν το πτυχίο τους. Έχει ήδη γίνει ομάδα με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και το ΑΣΕΠ για να αλλάξουμε τον διαγωνισμό, γιατί σήμερα ο διαγωνισμός του ΑΣΕΠ έχει σημαντικά προβλήματα. Είναι τεράστιας ύλης, δίνει μικρό βάρος στις γενικές γνώσεις, δεν υπάρχει διαγνωστικό τμήμα και επομένως θα επανεξεταστεί το ΑΣΕΠ. Η λογική είναι, ότι αφού κάποιος περάσει τον ΑΣΕΠ μετά θα παίρνουν επιπλέον μόρια όλες οι ομάδες, όπως είναι οι πολύτεκνοι, οι τρίτεκνοι, τα άτομα με αναπηρία. Μόρια θα  δίνονται και  στην προϋπηρεσία και ιδιαίτερα στην προϋπηρεσία άνω των 24 μηνών. Η μοριοδότηση θα είναι  σημαντική, ώστε να αντιμετωπιστούν οι άνθρωποι που έχουν μια εμπειρία στην εκπαίδευση. Βεβαίως υπάρχουν και τα μόρια που αφορούν τις επιπλέον σπουδές όπως μεταπτυχιακός, διδακτορικός τίτλος, δεύτερο πτυχίο, η γλώσσα και η πληροφορική που μπαίνει για πρώτη φορά, ώστε να έχουμε τον πλέον καταρτισμένο δάσκαλο.

Θα υπάρξει μεταβατική περίοδος για την αντιμετώπιση όλων αυτών των ομάδων. Και στην επόμενη περίοδο μετά τη μεταβατική και με όρους οι οποίοι θα περιγραφούν, θα έχουν τη δυνατότητα να μπουν στους πίνακες του ΑΣΕΠ για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ακόμα και αν δεν έχουν περάσει με συγκεκριμένες μονάδες στις οποίες θα μπορούν να βάζουν τα μόριά τους, όπως σας είπα. Δηλαδή γίνεται μια σοβαρή προσπάθεια αντιμετώπισης όλων αυτών των ανθρώπων που είναι στους μεταβατικούς πίνακες. Εδώ πρέπει να πούμε ότι δημιουργούνταν και προσδοκίες ξέροντας όλοι ότι δεν υπάρχουν δυνατότητες. Δηλαδή σήμερα υπάρχουν οι σύλλογοι των αδιόριστων ωρομισθίων. Είναι πάρα πολλοί άνθρωποι οι οποίοι έχουν τρεις ή τέσσερις ώρες την εβδομάδα και έχουν συγκεντρώσει μια εμπειρία. Με αυτήν την εμπειρία και με το συγκεκριμένο σύστημα δεν υπήρχε καμία περίπτωση να ενταχθούν ποτέ. Όμως ό,τι έχει κάνει ο καθένας, έστω και ένα μήνα προϋπηρεσίας θα προστεθεί στη βαθμολογία του ΑΣΕΠ και θα του δώσει τη δυνατότητα να τη χρησιμοποιήσει και μάλιστα με σημαντικό τρόπο.  

·         Αντιμετώπιση των κενών: « Η επανάσταση του αυτονόητου»

Προχωράμε στην αντικειμενική αποτύπωση των κενών, γι’ αυτό και είναι σε εξέλιξη πληροφορικό σύστημα, που θα δίνει την καρτέλα του κάθε σχολείου, με τα πραγματικά κενά του κάθε σχολείου, ώστε να μην είναι απόφαση ενός συμβουλίου, χωρίς πραγματικά δεδομένα, τα κενά, για να μπορούν να υπάρξουν προσλήψεις και μεταθέσεις σε αυτή τη λογική. Ίσως σε καμία χώρα δεν γίνεται αυτή η συζήτηση, γιατί θεωρούνται λυμένα αυτά τα ζητήματα. Γι’ αυτό πολλές φορές είπα ότι αυτό που συζητάμε είναι η επανάσταση του αυτονόητου, η οποία δεν είναι καθόλου εύκολη. Αλλά όλα φτάνουν σε ένα όριο. Σήμερα φτάσαμε σε ένα όριο, όπου δεν υπάρχει η έννοια της λογικής, δεν υπάρχει η έννοια των αναγκών, δεν συνδέονται πουθενά οι ανάγκες της εκπαίδευσης με τις επιλογές της. Δηλαδή, δεν υπάρχει η λογική χρειάζομαι 100 φιλολόγους, θα πάρω 100 φιλολόγους. Ή φτάσαμε σήμερα να υπάρχουν νομοί, στους οποίους έχουμε υπεράριθμους μιας ειδικότητας και σε διπλανό νομό να έχουμε έλλειμμα αυτής της ειδικότητας,. Να μην υπάρχει ο σχεδιασμός να λυθούν αυτά τα δύο ζητήματα, να έχουμε νησιά στα οποία έχουμε 10 μαθητές και 40 καθηγητές διορισμένους. Προσέξτε, αυτό δεν έγινε με πρόθεση. Έγινε γιατί το σύστημα δεν έχει κανένα ορθολογισμό. Βέβαια αν διορίζεις σε ένα νησί με 10 παιδιά 45, διορισμός όμως, ή μεταθέτεις, τότε θα πρέπει να τους αποσπάσεις, δεν μπορείς να τους αφήσεις εκεί, και αρχίζουν οι αποσπάσεις και οι επιλογές του που θα αποσπαστούν.

Έρχεται  κάποια στιγμή, που δεν γίνεται να παίζουμε άλλο με αυτή την ιστορία, ούτε μπορούμε πια να μιλάμε εξ’ ονόματος ομάδων. Πρέπει να μιλήσουμε εξ’ ονόματος των μαθητών και της τάξης, εξ’ ονόματος του εκπαιδευτικού συστήματος και του σχολείου. Αφού μιλήσουμε πρώτα εξ’ ονόματος αυτών, μετά να δούμε πως θα αντιμετωπίσουμε και όλα τα επιμέρους προβλήματα, τα οποία είναι πραγματικά και κατανοητά.

·         Καταργείται η λογική του ωρομισθίου: Σε όλους τους εκπαιδευτικούς τα ίδια δικαιώματα.

Σημαντική επιλογή είναι ότι καταργείται η λογική του ωρομισθίου, έτσι όπως την ξέρουμε σήμερα, δηλαδή δίνουμε σε όλους τους εκπαιδευτικούς τα ίδια δικαιώματα. Δεν είναι ο ωρομίσθιος, ο αναπληρωτής και ο μόνιμος, που είναι τρία επίπεδα στο σχολείο. Θα περιορίσουμε τον ωρομίσθιο τον οποίο στο ελάχιστο δυνατόν. Δεν γίνονται από τη μια χρονιά στην άλλη αυτά, ωρομίσθιοι με τρεις ώρες. Είναι πολύ δύσκολο σε ένα σχολείο να μπαίνει ένας εκπαιδευτικός τρεις ώρες, τελείως αποκομμένος από την υπόλοιπη ομάδα. Μπαίνει σε τάξεις, που δεν γνωρίζει, την επόμενη χρονιά φεύγει, χωρίς εκπαιδευτική συνέχεια.

Αλλά ο θεσμός της αναπλήρωσης υπάρχει σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Γιατί είναι λογικό ότι είναι διαφορετικό από τη δημόσια διοίκηση η Παιδεία. Όταν φεύγει κάποιος εκπαιδευτικός για κάποιο λόγο, στη μέση της χρονιάς θα πρέπει αμέσως να μπορεί να αναπληρωθεί. Ο θεσμός λοιπόν υπάρχει, αλλά για να λειτουργήσει σωστά, πρέπει να κατανοήσουμε ότι, θα πρέπει να έχει τέτοιο ωράριο και να μπαίνει με τέτοιους όρους στο σχολείο, που να γίνεται μέλος της εκπαιδευτικής μονάδας.

·         Υπερωρίες: «Το σημαντικότερο είναι το πώς θα λειτουργήσει παιδαγωγικά το σχολείο».

Στον δημόσιο λόγο μου είπα πως εφόσον  υπάρχουν 2, 3 ώρες ωρομισθίας, είναι πιο σωστό να γίνονται με υπερωρίες, γιατί ο ίδιος ο εκπαιδευτικός μπορεί να καλύψει καλύτερα, εφόσον βεβαίως υπάρχουν ειδικότητες, και να λειτουργήσει καλύτερα η εκπαιδευτική κοινότητα. Άκουσα πολλές αντιδράσεις γι’ αυτό το θέμα και μου έκανε πραγματική εντύπωση, γιατί ο σημερινός νόμος δίνει μέχρι 5 ώρες υποχρεωτική υπερωρία στους εκπαιδευτικούς. Βεβαίως ο στόχος είναι να λειτουργήσουμε έτσι ώστε να λειτουργήσει σωστά το σχολείο. Υπάρχει η οικονομική διάσταση και η διάσταση των ανθρώπινων πόρων, αλλά το σημαντικότερο είναι το πώς θα λειτουργήσει παιδαγωγικά το σχολείο. Όταν ένας εκπαιδευτικός μπορεί να πάρει 2 ώρες, γιατί υπάρχει ένα κενό, για να συμπληρωθούν αυτές οι ώρες, είναι πιο σωστό να είναι ο ίδιος εκπαιδευτικός, που συμπληρώνει αυτό τον χρόνο, όταν βέβαια υπάρχουν ειδικότητες. Γι’ αυτό μου έκανε εντύπωση πως μπορεί, από αυτό το θέμα, να δομηθεί επιχείρημα σύγκρουσης.

·         Βάση του 10: «Η  ελληνική κοινωνία δεν αντέχει  για ακόμη μια χρονιά, 20.000 κενές θέσεις και 20.000 παιδιά τα οποία θα κινούνται, προς κάθε κατεύθυνση».

Το ΠΑ.ΣΟ.Κ., από το 2006 μέχρι το 2010, που ανέλαβε την διακυβέρνηση της χώρας, είχε κάνει πολύ σαφή τη θέση του.  Συγκεκριμένα, είχαμε καταθέσει στη Βουλή μια παιδαγωγική τεκμηρίωση, γιατί η συγκεκριμένη επιλογή της βάσης του 10 δημιουργεί ανισότητες, αλλά και αδυναμία στις ουσιαστικές εξετάσεις των μαθητών. Έχουμε συγκεκριμένο σύστημα, το οποίο δεν άλλαξε η προηγούμενη κυβέρνηση, αλλά απλά έβαλε τη βάση του 10. Στο συγκεκριμένο σύστημα οι μαθητές ανεξαρτήτως της επιλογής τους, εξετάζονται στα ίδια μαθήματα, έχουν την ίδια στάθμιση και την ίδια βάση, ενώ τα αντικείμενα, στα οποία επιλέγονται ή καλούνται να σπουδάσουν, είναι πολύ διαφορετικά. Είναι άλλο πράγμα η Γεωπονική Σχολή Αθηνών, άλλο πράγμα η δασοκομία, σε ένα Τ.Ε.Ι. ή η ανθοκομία. Τα παιδιά, όμως, εξετάζονται στα ίδια θέματα, με την ίδια βαρύτητα και την ίδια βάση.

Σε συνέντευξή της η πρώην υπουργός, η κυρία Γιαννάκου, είπε ότι ήτανε μια συμβολική επιλογή. Γιατί είναι, όμως, συμβολικό το 10 και δεν είναι το 9, που, σύμφωνα με τις μελέτες του Υπουργείου, έχουμε περίπου 6000 παιδιά από 9 έως το 10, ενώ υπάρχει άλλο σύστημα, το οποίο να έχει κενές θέσεις, τις οποίες να μην δίνει.

Αντίστοιχα, τα παιδιά, τα οποία παίρνουν το απολυτήριο, έχουν την δυνατότητα να εγγραφούν και σε πανεπιστήμια του εξωτερικού, αναφέρομαι στην κοντινή μας Βουλγαρία και τη Ρουμανία, οι οποίες είναι χώρες της Ε.Ε. σήμερα. Μέχρι τα ιδιωτικά κολέγια, όπως ξέρετε αύξησαν εξαιρετικά τις εγγραφές τους, αυτά τα χρόνια.

Η επιλογή που έγινε φέτος και δέχομαι ότι είναι μια αποσπασματική επιλογή, γιατί δεν καταθέσαμε τη συνολική μας πρόταση για την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αυτό συνέβη γιατί δεν αντέχει, θεωρώ, η ελληνική κοινωνία και το σύστημα, για ακόμη μια χρονιά, 20.000 κενές θέσεις και 20.000 παιδιά τα οποία θα κινούνται, προς κάθε κατεύθυνση.

Είναι σαφές ότι ο στόχος μας, η δέσμευσή μας είναι με το που θα ολοκληρώσουμε τις πρώτες παρεμβάσεις στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, να φέρουμε στο τραπέζι το σύνολο της συζήτησης για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και βεβαίως για την πρόσβαση. Γιατί η πρόσβαση αφορά αλλαγές και στην δευτεροβάθμια και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αφορά την νέα λειτουργία του λυκείου, αφορά, όμως, και την νέα λειτουργία του Ανώτατου Ιδρύματος. Αυτές οι επιλογές και αυτή η ατζέντα θα ανοίξει πολύ γρήγορα και θα αφορά και στα πανεπιστήμια το σύνολο των βασικών και κορυφαίων επιλογών, που ξεκινούν από το μοντέλο διακυβέρνησης και φτάνουν μέχρι το θέμα τον υποδομών ή της φοιτητικής μέριμνας.

·         Μεταλυκειακή εκπαίδευση: Θεσμικό πλαίσιο αδειοδότησης και συγκροτημένη δομή πιστοποίησης

θέλω να σας υπενθυμίσω κύριοι συνάδελφοι την κατάσταση στην οποία βρεθήκαμε τον Νοέμβριο, ως κυβέρνηση. Στις 2 Οκτωβρίου δόθηκαν από την προηγούμενη κυβέρνηση, στις 2 Οκτωβρίου ήταν δύο μέρες πριν τις εκλογές, 40 άδειες στα κολέγια τα οποία είχαν υποβάλει τους φακέλους τους. Αυτές οι 40 άδειες δόθηκαν χωρίς να εξεταστούν οι φάκελοι όμως, η άδεια, με υπογραφή Υπουργού, και ισχύει και δημιουργεί δικαιώματα, όχι μόνον απλά δικαιώματα, αλλά και προσφυγής και τεράστιων αποζημιώσεων και αυτό ήταν γνωστό σε όλους. Οι άδειες αυτές, όπως αποφάνθηκε το νομικό συμβούλιο στο οποίο προσφύγαμε, δόθηκαν με παράνομο τρόπο. Η διαδικασία ήταν παράνομη. Στα μέσα Οκτωβρίου μας ήρθε επιστολή από την ευρωπαϊκή επιτροπή, όπου ο νόμος στον οποίο στηρίζονταν οι εκδόσεις αδειών, δεν ήταν αποδεκτός. Ήταν 9 σελίδες παρατηρήσεις, οι οποίες και θα σας κατατεθούν στην Επιτροπή, ήταν αντιευρωπαϊκός και δεν είχε λάβει υπόψη του την ευρωπαϊκή νομοθεσία και το ευρωπαϊκό πλαίσιο. Δηλαδή, δεν υπήρχε θεσμικό πλαίσιο επανεξέτασης των αδειών.

Έγινε η διαπραγμάτευση αυτούς τους μήνες με την Ε.Ε., ώστε να κάνουμε τις απαιτούμενες αλλαγές και να έχουμε ένα θεσμικό πλαίσιο για την αδειοδότηση. Με σοβαρή επεξεργασία με το ΕΚΕΠΥ, το οποίο είναι το Εθνικό Κέντρο Πιστοποίησης Τεχνικής Κατάρτισης, μεταφέρουμε τις άδειες αυτών των μεταλυκειακών κέντρων εκπαίδευσης, των κολεγίων το μεταφέρουμε στο ΕΚΕΠΥ, ώστε να υπάρχει μία συγκεκριμένη δομή που να μπορεί να πιστοποιεί όλα τα επίπεδα και όχι όπως είχε αποφασιστεί, μια Επιτροπή την οποία όριζε ο Υπουργός με 9 άτομα και χωρίς καμία διοικητική υποστήριξη, να δίνει αυτές τις άδειες.

Καθορίζεται το πιστοποιητικό παιδαγωγικής κατάρτισης. Δίνεται σε δύο επίπεδα γι’ αυτούς οι οποίοι είναι στα Πανεπιστήμια αλλά και για αυτούς που όταν βγουν από αυτά θελήσουν αργότερα να πάρουν αυτό το πιστοποιητικό.