Ηεπιτυχία ή όχι του διαλόγου που διεξάγεται για την αναμόρφωση του λυκείου και την πρόσβαση στην τριτοβάθμια θα εξαρτηθεί από πολλά: την ειλικρινή πρόθεση της κυβέρνησης για ουσιαστικούς μετασχηματισμούς και αύξηση της χρηματοδότησης για την παιδεία και την έρευνα, την πρόθεση όλων των συμμετεχόντων να μετακινηθούν από τις αρχικές τους θέσεις (εάν έχουν) και να δοκιμαστούν στη διαμόρφωση κοινών θέσεων, και τα όρια ζωής της σημερινής κυβέρνησης που στενεύουν.

Η ευθύνη όμως δεν βαρύνει μόνον αυτόν τον θεσμικό διάλογο και τους συντελεστές του. Βαρύνει όλους για τη διεξαγωγή πολλών άλλων διαλόγων σε πολλά άλλα πλαίσια. Στην Ελλάδα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι δεν ευδοκιμεί γενικώς ο διάλογος. Συζητάμε με έναν αυτάρεσκο τρόπο, είτε επευφημώντας είτε καταγγέλλοντας, χωρίς πρόθεση να ακούσουμε και να αλλάξουμε αν χρειαστεί άποψη. Ετσι, μάλλον μονόλογοι εκπέμπονται για όλα τα ζητήματα, παρά διάλογος γίνεται. Ευθύνη λοιπόν έχει το καθένα από τα κόμματα, που οφείλει να κάνει διάλογο τόσο στο εσωτερικό του όσο και με την κοινωνία ώστε οι θέσεις να ωριμάζουν και να εξειδικεύονται. Ευθύνη έχει και η κοινωνία των πολιτών: τα συνδικάτα, τα πανεπιστήμια, οι σύλλογοι, οι παρέες. Το ΠΑΣΟΚ εδώ και μήνες επιτελεί αυτό το καθήκον του. Συζητάει, ακούει, διαμορφώνει θέσεις, τις θέτει σε διάλογο τόσο σε εσωτερικές διαδικασίες όσο και σε δημόσιες εκδηλώσεις. Κατέθεσε ολοκληρωμένες προτάσεις για το ολοήμερο σχολείο, την αναμόρφωση του λυκείου και τη σύνδεσή του με την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, τη μεγάλη αλλαγή που απαιτείται στην τεχνική εκπαίδευση, το ολοκληρωμένο σύστημα της διά βίου εκπαίδευσης, την εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, τις προϋποθέσεις για διοικητική αυτοτέλεια και λειτουργική αναβάθμιση των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Αρχισε από τη βάση της πυραμίδας της εκπαίδευσης και προχώρησε προς την κορφή συνοψίζοντας την προβληματική του στο σύνθημα «Δημόσια, Δωρεάν, Υψηλής Ποιότητας Εκπαίδευση για όλους».

* Καθηγήτρια Πανεπιστημίου και βουλευτής Επικρατείας ΠΑΣΟΚ