ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΑΥΤΟΔΥΝΑΜΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ

Κων/νος Αδριανουπολίτης

Εκπαιδευτικός-ερευνητής

Email:Kadrian@freemail.gr

Η Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση στα τυπικά εκπαιδευτικά συστήματα των χωρών της Ε.Ε. παρέχεται  κυρίως στην Ανώτερη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (ISCED 3) δηλ. τη λυκειακή βαθμίδα. Σύμφωνα με την ακολουθούμενη πρακτική αλλά και με γραπτά κείμενα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στην Ανώτερη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση «διακρίνουμε δύο βασικές κατηγορίες: τη γενική εκπαίδευση, η οποία οδηγεί στη δυνατότητα εισόδου στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και την επαγγελματική εκπαίδευση, η οποία παρέχει προσόντα τόσο σχετικά με την προετοιμασία για τον επαγγελματικό βίο όσο και για την πραγματοποίηση περαιτέρω σπουδών».

( Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Eurydice, Αριθμοί-κλειδιά της εκπαίδευσης στην Ευρώπη 2002 σελ.69).  Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της EUROSTAT, που αναφέρονται στην ίδια έκδοση (σελ. 86) οι περισσότεροι σπουδαστές στην Ε.Ε. των 27 φοιτούν στην επαγγελματική εκπαίδευση από ότι στη γενική εκπαίδευση.

Η αναφορά στον ευρωπαϊκό εκπαιδευτικό χώρο κρίνεται απαραίτητη, διότι τα εκπαιδευτικά συστήματα των χωρών-μελών είναι, εκ των πραγμάτων, υποχρεωμένα να συγκλίνουν και όχι να αποκλίνουν.

Mε τη συνθήκη της Ρώμης, που ισχύει από 1/1/1958, η αρμοδιότητα οργάνωσης και λειτουργίας της εκπαίδευσης – κατάρτισης ανατέθηκε στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών της ΕΟΚ. Με την πάροδο του χρόνου και με την αλματώδη εξέλιξη της τεχνολογίας, η οικονομία εξαρτάται όλο και περισσότερο από τη γνώση και η εκπαίδευση – κατάρτιση έχει αναδειχθεί σε  δομικό στοιχείο της οικονομίας και της ανάπτυξης. Η ελεύθερη διακίνηση των εργαζομένων ανάμεσα στα κράτη – μέλη της Ε.Ε. που ισχύει από 1/1/1993, η τυποποίηση των επαγγελματικών προσόντων καθώς και η αυξανόμενη οικονομική αλληλεξάρτηση των κρατών – μελών, περιόρισαν κατά πολύ την αυτονομία των εκπαιδευτικών συστημάτων. Συνεπώς κάθε εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στα κράτη – μέλη οφείλει να συγκλίνει προς το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Η περίπτωση της χώρας μας που δεν ακολούθησε τις Ευρωπαϊκές οδηγίες, σχετικά με τα κολλέγια,  και καταδικάστηκε από το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων είναι χαρακτηριστική, ενώ αναμένεται και νέα καταδίκη διότι δεν έχουμε ενσωματώσει στο εθνικό μας δίκαιο την οδηγία 2005/36. Εδώ οφείλουμε να τονίσουμε ότι λόγω της μη ενσωμάτωσης της οδηγίας οι επαγγελματικοί τίτλοι (πτυχία) που χορηγούνται από ΕΠΑΛ-ΕΠΑΣ βρίσκονται σε αναντιστοιχία με το άρθρο 11 της οδηγίας 2005/36 και είναι αμφίβολη η εγκυρότητά τους στην Ε.Ε.

Η Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση αποτελεί ένα ζωτικό χώρο, όχι μόνο της οικονομίας και της ανάπτυξης, αλλά και αυτής ταύτης της εκπαίδευσης την οποία επηρεάζει άμεσα. Σχετικά έχει αποφανθεί το ΕΣΥΠ: Καμία αλλαγή δεν μπορεί να έχει τύχη για την αναβάθμιση της λειτουργίας της ανώτατης εκπαίδευσης  αν δεν συνοδευτεί από ριζική αναβάθμιση της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης.

ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

Η παρούσα πρόταση λαμβάνει σοβαρά υπόψη την εκπαιδευτική, κοινωνική-οικονομική κατάσταση της χώρας μας και είναι εναρμονισμένη με τα ευρωπαϊκά πρότυπα στον εκπαιδευτικό χώρο της Ε.Ε. Επιπλέον είναι ευπροσάρμοστη σε μελλοντικές αλλαγές

Κατά τη διαμόρφωση της πρότασης ο προβληματισμός ότι η Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση αποτελεί ένα κρίκο στην αλυσίδα της εκπαίδευσης συνολικά και κανονικά  θα έπρεπε να υπάρξει πρώτα μια γενική πρόταση για όλο το εκπαιδευτικό σύστημα ήταν συνεχής.

Επειδή όμως η ΤΕΕ περνάει μια πρωτοφανή υπαρξιακή κρίση, μετά τη δημιουργία των ΕΠΑΛ-ΕΠΑΣ και είναι αμφίβολο πότε θα υπάρξει για την εκπαίδευση συνολική πρόταση από την πολιτεία γενικότερα, κρίθηκε σκόπιμο να παρουσιαστεί η πρόταση αυτή με την επιφύλαξη κάποιων ενδεχόμενων αλλαγών όταν και όπου χρειαστεί.

 Γενικές επισημάνσεις.

Κατά τη διαμόρφωση  της παρούσας πρότασης ελήφθησαν σοβαρά υπόψη τα εξής:

1. Η διάρκεια σπουδών του Τεχνολογικού Λυκείου.

Η διάρκεια σπουδών πρέπει να είναι 3 χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων θα παρέχονται προσόντα τόσο σχετικά με την προετοιμασία για τον επαγγελματικό βίο όσο και για την πραγματοποίηση περαιτέρω σπουδών. Σαν φωτεινό σχετικό παράδειγμα αναφέρουμε την περίπτωση του Φινλανδικού εκπαιδευτικού συστήματος το οποίο θεωρείται το καλύτερο στην Ευρώπη. Στο σύστημα αυτό στην Ανώτερη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (ISCED 3), λειτουργούν 2 ισότιμα σχολεία το Lukio/Gymnasium (σχολείο γενικής εκπαίδευσης) και οι Ammatilinen Koulutus (επαγγελματικές σχολές).  Οι επαγγελματικές σχολές με διάρκεια σπουδών 3 χρόνια παρέχουν προσόντα τόσο σχετικά με την προετοιμασία για τον επαγγελματικό βίο, όσο και για την πραγματοποίηση περαιτέρω σπουδών,  η δε πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση γίνεται και από τους δύο τύπους των σχολείων χωρίς επιπλέον σπουδές. Η απευθείας πρόσβαση των Φινλανδικών Επαγγελματικών Σχολών καθιερώθηκε από το 1991. Στην Ελλάδα σήμερα το Επαγγελματικό Λύκειο (ΕΠΑΛ) με 3 χρόνια φοίτηση παρέχει απολυτήριο λυκείου και πτυχίο ειδικότητας. Είναι λοιπόν προφανές ότι σε περίπτωση που αυξηθούν τα έτη σπουδών για την απόκτηση απολυτηρίου και πτυχίου αυτό θα απαιτήσει σοβαρή οικονομική δαπάνη, θα έχει δυσμενή απήχηση στους μαθητές και η φυγή τους από την ΤΕΕ θα συνεχιστεί.

2.  Ο καθορισμός του τεχνολογικού χαρακτήρα του σχολείου.

Ο τεχνολογικός χαρακτήρας του ΤΕ.Λ. πρέπει να είναι ξεκαθαρισμένος, ώστε  να μην είναι ένα σχολείο υβρίδιο του  γενικού λυκείου. Οι μαθητές που προτιμούν την επαγγελματική εκπαίδευση, αποζητούν αυτήν ακριβώς τη διαφορετικότητα του επαγγελματικού σχολείου από το γενικό. Σε καμία, όμως, περίπτωση δεν πρέπει η γενική παιδεία να είναι υποβαθμισμένη, διότι τα προσόντα για περαιτέρω σπουδές θα είναι ελλιπή. Ο διττός σκοπός του ΤΕ.Λ. μπορεί να επιτευχθεί κυρίως με προσεκτικά σχεδιασμένο ωρολόγιο και αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών. Βεβαίως, το ΤΕ.Λ. δεν πρόκειται να φτάσει  το επίπεδο γενικής παιδείας του γενικού λυκείου διότι εκεί διδάσκεται αποκλειστικά η γενική παιδεία και το σχολείο αυτό έχει σα μόνο στόχο του τη γενική παιδεία. Σε ότι αφορά την ισοτιμία ή την ανισοτιμία των δύο σχολείων πρέπει να γίνει σαφές ότι ισοτιμία δεν σημαίνει ομογενοποίηση. Τα δύο σχολεία θα είναι τυπικά και ουσιαστικά ισότιμα με τη διαφορετικότητά τους.

3. Η παροχή βασικής επαγγελματικής ειδίκευσης μετατρέψιμης και ευπροσάρμοστης στις εκάστοτε αλλαγές της τεχνολογίας.

Αυτό  σημαίνει ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στα μαθήματα που παρέχουν βασικές επαγγελματικές γνώσεις και δεξιότητες, δηλαδή γνώσεις και δεξιότητες που δεν απαξιώνονται με την πάροδο του χρόνου και την εξέλιξη της τεχνολογίας, οι οποίες αποτελούν και το υπόβαθρο για περαιτέρω εξειδίκευση.

4. Η απλή και ευέλικτη εσωτερική δομή.

Η εσωτερική δομή του ΤΕ.Λ. πρέπει να είναι όσο το δυνατόν απλούστερη διότι στην περίπτωση που υπάρχουν πολλές κατατμήσεις τμημάτων, λόγω διαφορετικών «εκπαιδευτικών διαδρομών» είναι σίγουρο ότι θα δημιουργηθούν πολλά ολιγομελή τμήματα τα οποία δε θα μπορούν να λειτουργήσουν. Η περίπτωση δημιουργίας «εκπαιδευτικής διαδρομής» που δεν θα περιλαμβάνει συνέχιση σπουδών είναι αδιανόητη για σύγχρονο σχολείο και σε κάθε περίπτωση αντίθετη με το πνεύμα της παρούσας πρότασης.

5. Ο τρόπος πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.

Το σύστημα πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση οφείλει να συνάδει προς τους σκοπούς και το περιεχόμενο σπουδών του ΤΕ.Λ. ώστε οι μαθητές να αισθάνονται ότι δεν αδικούνται σε σχέση με τους μαθητές του γενικού λυκείου. Στην περίπτωση πρόσβασης μέσω των πανελλαδικών εξετάσεων, η διαφοροποίηση των συντελεστών βαρύτητας από εκείνους του γενικού λυκείου αποτελεί θέμα μεγάλης σημασίας. Η εφαρμογή διαφορετικών συντελεστών βαρύτητας θα έχει  μεγάλο όφελος για τους μαθητές των ΤΕ.Λ. διότι όταν πετυχαίνουν υψηλές αποδόσεις στα μαθήματα ειδικότητας, μαθαίνουν καλύτερα το αυριανό τους επάγγελμα, χωρίς αυτό να αποβαίνει σε βάρος της εισαγωγής τους στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Αυτό και από μια άλλη σκοπιά φαίνεται δίκαιο διότι όπως π.χ. ο μαθητής του γενικού λυκείου που θέλει να σπουδάσει στο πανεπιστήμιο μαθηματικός έχει, δικαίως, αυξημένο συντελεστή βαρύτητας στα μαθηματικά κατεύθυνσης έτσι και ο μαθητής του ΤΕ.Λ. που θέλει να σπουδάσει στο πολυτεχνείο μηχανολόγος, δικαίως,  πρέπει να έχει αυξημένο συντελεστή στη μηχανολογία.

Ανάλυση της πρότασης.

1. Οργάνωση – περιεχόμενο σπουδών.

Α΄ τάξη.

Οι κύκλοι είναι οι εξής: 1. Μηχανολογίας – Κατασκευών, 2. Ηλεκτρολογίας – Ηλεκτρονικής 3. Εφαρμοσμένων τεχνών, 4. Γεωπονικός – Χημικός, 5.Υγείας – Πρόνοιας, 6. Οικονομίας – Διοίκησης – Πληροφορικής, 7. Αισθητικής – Κομμωτικής, 8. Ναυτικός – Ναυτιλιακός. Οι ώρες των μαθημάτων του τομέα θα είναι 14 και οι ώρες γενικών μαθημάτων 20.

Ποσοστά μαθημάτων κύκλων 40% και γενικών μαθημάτων 60%.

Β΄ τάξη.

Οι τομείς στη Β΄ τάξη είναι οι εξής:

 1. Μηχανολογίας 2. Κατασκευών 3. Ηλεκτρολογίας 4. Ηλεκτρονικής 5. Εφαρμοσμένων τεχνών 6. Γεωπονικός 7. Χημικός 8. Υγείας – Πρόνοιας  9. Οικονομίας – Διοίκησης 10. Πληροφορικής και δικτύων Η/Υ 11. Αισθητικής – Κομμωτικής 12. Ναυτικός – Ναυτιλιακός.

Οι ώρες των μαθημάτων τομέων της  Β΄ τάξης ορίζονται σε 20 και στα γενικά μαθήματα οι ώρες γίνονται 14. Δίνεται έμφαση στα μαθήματα του τομέα διότι το ΤΕ.Λ. πρέπει να  αποκτήσει «χαρακτήρα» επαγγελματικού σχολείου εφόσον  δίνει και πτυχίο με  επαγγελματικά δικαιώματα.

Ποσοστά μαθημάτων τομέων 60% και γενικών μαθημάτων 40%.

Γ΄ τάξη.

Οι ειδικότητες που θα λειτουργούν θα είναι όλες που λειτουργούσαν στα ΤΕΕ, ΤΕΛ, ΤΕΣ εφόσον  υπάρχουν οι υποδομές και το εκπαιδευτικό προσωπικό, θα προστεθούν νέες σύγχρονες σύμφωνα και με τις τοπικές ανάγκες. Οι ώρες των μαθημάτων ειδικότητας θα είναι 24 και των γενικών μαθημάτων 10.

Ποσοστά μαθημάτων ειδικοτήτων 70% και γενικών μαθημάτων 30%.

Συνολικά σε Α΄, Β΄, και Γ΄ τάξη τα μαθήματα ειδικότητας θα καλύπτουν το 57% του ωρολογίου προγράμματος και τα γενικά μαθήματα το 43% με κάποιες απαραίτητες  αποκλίσεις βέβαια. Υπενθυμίζεται ότι τα μαθήματα τομέων και ειδικοτήτων κάλυπταν στο ΤΕΕ το 70% του ωρολογίου προγράμματος και σήμερα στο ΕΠΑΛ καλύπτουν μόνο το 39%.

Παρατηρήση.

·  Το κοινό πρόγραμμα σπουδών σε όλα τα μαθήματα (κοινό Α΄ έτος) αποκλείεται στην παρούσα πρόταση διότι το βασικό σκεπτικό του κοινού έτους είναι ότι ο μαθητής δεν πρέπει «πρόωρα» να αποκόπτεται από τη γενική παιδεία και να επιλέγει το επάγγελμά του γιατί είναι μικρός… Πάνω σε αυτό που γίνεται πολύς λόγος από ορισμένους, αναφέρουμε ότι οι μαθητές που αποφάσισαν να μη συνεχίσουν μεταγυμνασιακές σπουδές στο γενικό λύκειο είναι γνώστες των ιδιαίτερων κλίσεων και ενδιαφερόντων τους. Είναι άτομα που από τη φύση τους αποδίδουν στην εφαρμοσμένη γνώση και όχι στη θεωρητική. Είναι άτομα που αποβλέπουν σε σύντομη επαγγελματική αποκατάσταση και όχι σε μακροχρόνιες πανεπιστημιακές σπουδές. Επιπλέον οι μαθητές με την παρούσα πρόταση επιλέγουν  ειδικότητα («επάγγελμα») στη Γ΄ τάξη. Η διαδρομή κύκλος – τομέας - ειδικότητα εγγυάται μια ώριμη επιλογή του επαγγέλματος.

Το κοινό Α΄ έτος εφαρμόστηκε στο Τεχνικό Επαγγελματικό Λύκειο (ΤΕΛ) κατά το παρελθόν, εφαρμόζεται με μία παραλλαγή και σήμερα στο ΕΠΑΛ χωρίς επιτυχία.

2. Φοίτηση – εγγραφή.

·  Στη Β΄ τάξη  ΤΕ.Λ. θα εγγράφονται και μαθητές του γενικού λυκείου που έχουν προαχθεί από την Α΄ στη Β΄ τάξη, από τη Β΄ στη Γ΄ καθώς και οι απόφοιτοι, οι οποίοι  θα παρακολουθούν 20 ώρες τα μαθήματα του τομέα τους, και τα μαθήματα του κύκλου τους 14 ώρες. Οι 14 ώρες είναι δυνατόν να γίνονται σε συνδιδασκαλία με την Α΄ τάξη και όταν ο αριθμός των μαθητών αυτών υπερβαίνει τους 20 τότε θα δημιουργείται αμιγές τμήμα μαθητών που προέρχονται από το γενικό λύκειο. Το σύστημα των αμιγών τμημάτων λειτούργησε παλαιότερα σε ΤΕΛ και ΤΕΣ με επιτυχία.

·    Στη Γ΄ τάξη οι απόφοιτοι  μετά από ενδοσχολικές εξετάσεις θα λαμβάνουν απολυτήριο( ISCED 3) / πτυχίο (επιπέδου Β΄),  σύμφωνα με την οδηγία 2005/36/ΕΚ. Ο απολυτήριος αυτός τίτλος θα είναι  εκπαιδευτικός και ταυτόχρονα επαγγελματικός και όσον αφορά την εκπαιδευτική του υπόσταση θα είναι ισότιμος με το απολυτήριο του γενικού λυκείου το οποίο επίσης ανήκει στο ίδιο επίπεδο ISCED 3. Η ισοτιμία θα οριστεί με ρητή νομοθετική διάταξη. Η κοινοτική οδηγία θα ενσωματωθεί σύντομα στο εθνικό μας δίκαιο και τη θέση του επιπέδου 3 (παλαιά κατάταξη), θα πάρει το επίπεδο Β΄.

Πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

Καθιερώνονται 2 τρόποι εισαγωγής στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Α. Η πρόσβαση αποκλειστικά στα ΑΤΕΙ  θα γίνεται  με ειδικές πανελλαδικές εξετάσεις σε τέσσερα μαθήματα, δύο μαθήματα ειδικότητας με συντελεστή 3,5, μαθηματικά  και νέα Ελληνικά με συντελεστή 1,5 και ειδικό μάθημα 2.

Η πρόσβαση των αποφοίτων του ΤΕ.Λ. θα γίνεται με συγκεκριμένο ποσοστό που θα αντιστοιχεί στο μαθητικό δυναμικό που σπουδάζει στη Γ΄ τάξη τους.

Β. Η πρόσβαση  στα ΑΕΙ&ΑΤΕΙ θα γίνεται με πανελλήνιες εξετάσεις σε 6 μαθήματα: Νέα Ελληνικά, Μαθηματικά γενικής παιδείας, Φυσική γενικής παιδείας, ένα μάθημα επιλογής και δύο Μαθήματα Ειδικότητας   με αυξημένο συντελεστή βαρύτητας.

Για την ενίσχυση και την επιτυχία της πρότασης που παρουσιάστηκε θα πρέπει να γίνουν και τα εξής;

• Κατάργηση της τεχνολογικής κατεύθυνσης του γενικού λυκείου.
• Κατάργηση όλων των διατάξεων για διορισμό στο δημόσιο που καταργούν στην πράξη το πτυχίο και τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων ΤΕΕ. Ένα παράδειγμα: Όταν γίνονται προσλήψεις διοικητικών υπαλλήλων (γραμματέων) κατηγορίας ΔΕ  στο δημόσιο, ΔΕΚΟ κλπ.   στα απαιτούμενα προσόντα αναφέρονται το απολυτήριο γενικού λυκείου, του τεχνικού επαγγελματικού λυκείου αντίστοιχης ειδικότητας, του ΙΕΚ αντίστοιχης ειδικότητας κλπ. Επειδή ο διορισμός στο δημόσιο είναι το όνειρο σχεδόν, όλης της ελληνικής κοινωνίας, συμβαίνει το εξής: Προσέρχονται στο διαγωνισμό πολλαπλάσιοι των θέσεων υποψήφιοι, κατά χιλιάδες, οι περισσότεροι των οποίων είναι πτυχιούχοι Ανώτατης Εκπαίδευσης καθώς επίσης και απόφοιτοι των ΙΕΚ (που προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά από το γενικό λύκειο) οι οποίοι μάλιστα πριμοδοτούνται με επιπλέον μόρια τα οποία σε πολλές περιπτώσεις είναι καθοριστικά, με αποτέλεσμα οι πτυχιούχοι της ΤΕΕ στην πράξη να μη μπορούν να καταλάβουν τις θέσεις της ειδικότητάς τους. Εάν λοιπόν η ειδικότητα την οποία σπούδασαν τρία χρόνια οι μαθητές της ΤΕΕ και οι γνώσεις που αποκόμισαν είναι κοινές στους πάντες τότε η ειδικότητα υπαλλήλων διοίκησης (γραμματέων) δεν χρειάζεται και πρέπει να καταργηθεί. Το ίδιο οφείλει να κάνει η πολιτεία και για αρκετές άλλες ειδικότητες  οι οποίες αποτελούν καταφύγιο των άνεργων πτυχιούχων  Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και άλλων, διότι ο συναγωνισμός είναι άνισος.

Μερικά ζητήματα είναι ιδιαίτερα κρίσιμα για την Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση και η αναβάθμισή της και η επιτυχία της δεν θα κριθεί μόνο από τη καλή δομή της, το καλό περιεχόμενο σπουδών της ή τους καλούς μαθητές της. Όταν σήμερα ο μαθητής της ΤΕΕ, λόγω της υπάρχουσας κατάστασης, δυσκολεύεται-αδικείται στη συνέχεια των σπουδών του και  δυσκολεύεται-αδικείται στην πρόσληψή του στο δημόσιο ιδού δύο βασικοί λόγοι  που προτιμούν οι μαθητές τη λεωφόρο γυμνάσιο - γενικό λύκειο - πανεπιστήμιο αν και υπάρχει συμφόρηση σ΄ αυτήν.

• Αναβάθμιση της συμβουλευτικής και του επαγγελματικού προσανατολισμού στο γυμνάσιο για τους μαθητές και προγράμματα συμβουλευτικής γονέων.
• Καθιέρωση παιδαγωγικής επιμόρφωσης μακράς διάρκειας, και ειδικής επαγγελματικής επιμόρφωσης σε επιχειρήσεις και οργανισμούς. Στόχος της επιμόρφωσης με ενδοεπιχειρησιακό χαρακτήρα είναι η άντληση από το χώρο δουλειάς των απαραίτητων επαγγελματικών γνώσεων, δεξιοτήτων και πρακτικών ώστε ο εκπαιδευτικός να τις μεταδώσει επιτυχώς στους μαθητές με την κατάλληλη προσαρμογή της διδασκαλίας του. Η ένταξη του πρωτοποριακού αυτού είδους της επιμόρφωσης είχε προβλεφθεί από την περίοδο 2000-2002 και είχαν σταλεί σε όλα τα ΤΕΕ ενημερωτικά έντυπα (action plan). Σήμερα που υπάρχουν πολλοί εκπαιδευτικοί της ΤΕΕ που υποαπασχολούνται, λόγω υπεραριθμίας, θα μπορούσαν αυτοί να επιμορφώνονται με κοινοτικά κονδύλια.
• Καθιέρωση πρακτικής άσκησης των μαθητών σε χώρους εργασίας. Είχε προβλεφθεί επίσης στα πλαίσια του action plan αλλά δεν υλοποιήθηκε.
• Αλλαγή της εκπαιδευτικής διαδικασίας από μια άλλη, που θα έχει ως επίκεντρο το μαθητή. Όλες οι θεωρίες μάθησης δέχονται ότι η γνώση οικοδομείται και δεν μεταδίδεται. Κατά συνέπεια, πρέπει να εκπαιδευτούν οι εκπαιδευτικοί στην ενεργό – βιωματική – συνεργατική μάθηση, στην εκπαιδευτική χρήση των νέων τεχνολογικών, στην καλλιέργεια δεξιοτήτων και γενικά στην εργαστηριακή διδασκαλία. Στο θέμα της επιμόρφωσης, που θεωρείται κομβικό, πρωταγωνιστικό ρόλο οφείλει να παίξει η ΑΣΠΑΙΤΕ, που έχει μακρά παράδοση στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών της ΤΕΕ, αλλά και αρκετά περιφερειακά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα (ΑΕΙ-ΑΤΕΙ) αξιοποιώντας παράλληλα τα αυξημένα κονδύλια του ΕΣΠΑ.
• Κατοχύρωση των επαγγελμάτων και καθορισμός των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων ΤΕ.Λ.
• Καθορισμός επαγγελματικών δικαιωμάτων σε αρκετές ειδικότητες σχολών των ΑΤΕΙ που δεν έχουν ακόμη επαγγελματικά δικαιώματα, λόγω συντεχνιακών προστριβών με πολυτεχνεία, γεωπονικές σχολές, οικονομικές σχολές κλπ.  Τα τμήματα αυτά συγκεντρώνουν το άμεσο ενδιαφέρον των μαθητών της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης.
• Εκσυγχρονισμός του εργαστηριακού εξοπλισμού  και έκδοση νέων προγραμμάτων σπουδών με  αντίστοιχα διδακτικά βιβλία.
• Πλήρης αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων που προορίζονται για την ΤΕΕ και όχι μεταφορά και κατασπατάληση  σε άλλες τρέχουσες ανάγκες, όπως συχνά συμβαίνει. Να μη δίνονται κονδύλια από επιχειρησιακά προγράμματα του ΥΠΕΠΘ για την ενίσχυση της επαγγελματικής εκπαίδευσης άλλων υπουργείων τη στιγμή κατά την οποία τα υπουργεία αυτά έχουν δικά τους προγράμματα με περισσότερα μάλιστα κονδύλια.
• Αύξηση των δαπανών για την παιδεία και ειδικότερα την Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση καθώς και όλους τους εκπαιδευτικούς που είναι η κινητήρια δύναμη της εκπαίδευσης.
• Πλατιά ενημέρωση της κοινής γνώμης σχετικά με το ρόλο της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης για το θεσμό του Τεχνολογικού Λυκείου.

3. Μεταδευτεροβάθμια Επαγγελματική Εκπαίδευση

Καθιερώνεται Μεταδευτεροβάθμια Επαγγελματική Εκπαίδευση διάρκειας ενός έτους, ενταγμένης στο τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα, εκπαιδευτικού επιπέδου ICED 4.  

Η Μεταδευτεροβάθμια (μη Τριτοβάθμια) Εκπαίδευση εφαρμόζεται με επιτυχία από χρόνια σε πολλές χώρες της Ε.Ε. και κατατάσσεται στο εκπαιδευτικό επίπεδο ICED 4.  

Η ίδρυση των εκπαιδευτικών μονάδων  Μεταδευτεροβάθμιας Επαγγελματικής Εκπαίδευσης έχει στόχο να δώσει επιπλέον ευκαιρίες επαγγελματικής ανέλιξης στους απόφοιτους του ΤΕ.Λ. σε εξειδικευμένα θέματα των ειδικοτήτων τους με την αύξηση των ειδικών γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων. Οι απόφοιτοι των μονάδων αυτών, λόγω της μεγαλύτερης ποσότητας αλλά και ποιότητας ειδικών επαγγελματικών γνώσεων, θα έχουν περισσότερες και καλύτερες ευκαιρίες απασχόλησης δεδομένης της μεγαλύτερης συμβατότητας στις απαιτήσεις του παραγωγικού συστήματος.

Οι εκπαιδευτικές μονάδες παροχής Μεταδευτεροβάθμιας Επαγγελματικής Εκπαίδευσης θα λειτουργούν με μορφή σχολικής μονάδας, θα στεγάζονται στις εγκαταστάσεις των ΤΕ.Λ. και η διδασκαλία των μαθημάτων θα γίνεται από επιμορφωμένους καθηγητές των ΤΕ.Λ.

Πρόσβαση στο επίπεδο Γ΄ θα έχουν όλες οι ειδικότητες του ΤΕ.Λ. Το περιεχόμενο σπουδών θα περιλαμβάνει μαθήματα ειδικότητας 80% και εφαρμοσμένα γενικά μαθήματα 20%. Τα εφαρμοσμένα γενικά μαθήματα, όπως π.χ. υπολογιστικά μαθηματικά, θα είναι προσαρμοσμένα στα τεχνολογικά μαθήματα ειδικότητας, θα εξυπηρετούν τις ανάγκες των τεχνολογικών μαθημάτων και δεν θα αποτελούν επέκταση της λυκειακής γενικής παιδείας.

Οι απόφοιτοι της Μεταδευτεροβάθμιας Επαγγελματικής Εκπαίδευσης θα είναι κάτοχοι εκπαιδευτικού τίτλου ISCED 4 και επαγγελματικών τίτλων επιπέδου Γ΄ κατά την οδηγία 36/2005/ΕΚ, και επιπέδου 4 κατά το σύστημα EQF.

Το πτυχίο επιπέδου Γ΄  θα δίνεται,  μετά από εξετάσεις Πιστοποίησης στα πρότυπα των εξετάσεων των ΙΕΚ.

Η Μεταδευτεροβάθμια Επαγγελματική Εκπαίδευση, όπως αναφέραμε, είναι θεσμοθετημένη στην Ε.Ε. και αποτελεί διακριτό χώρο από την Μεταδευτεροβάθμια Επαγγελματική Κατάρτιση.

Εάν δεν θεσμοθετηθεί η  Μεταδευτεροβάθμια Επαγγελματική Εκπαίδευση η απόκτηση του πτυχίου επιπέδου Γ΄ θα μονοπωληθεί από τα ΙΕΚ (δημόσια και ιδιωτικά), τα οποία έχουν πολύ μικρότερο δίκτυο εκπαιδευτικών μονάδων, οι μαθητές σε αρκετές περιπτώσεις (δίδακτρα, μετακινήσεις κλπ.), θα δυσκολεύονται να αποκτήσουν πτυχίο επιπέδου Γ΄ και οι εργασιακές σχέσεις των διδασκόντων θα είναι επισφαλείς. Η λειτουργία του έτους αυτού δεν σημαίνει κατάργηση των ΙΕΚ, τα οποία θα έχουν, ούτως ή άλλως, περισσότερες ειδικότητες αλλά ο απόφοιτος του ΤΕ.Λ. θα έχει δύο επιλογές για την απόκτηση του διπλώματος επιπέδου Γ΄.

Η λειτουργία των μονάδων Μεταδευτεροβάθμιας Επαγγελματικής Εκπαίδευσης θα απαιτήσει  ένα πρόσθετο λόγο ίδρυσης της Διεύθυνσης Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης στην Κ.Υ. του ΥΠΕΠΘ η έλλειψη της οποίας καταταλαιπωρεί την ΤΕΕ και είναι άγνωστοι οι λόγοι της μη ίδρυσής της μέχρι σήμερα.

Πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. 

Προτείνεται η εισαγωγή των κατόχων πτυχίου επιπέδου Γ΄ σε ορισμένες, αντίστοιχες ή συναφείς ειδικότητες σχολών ΑΕΙ – ΑΤΕΙ. Οι εξετάσεις στις σχολές αυτές θα γίνονται σε μαθήματα που θα καθορίζουν τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα και δεν θα έχουν εξεταστεί στις εξετάσεις Πιστοποίησης. Ο τελικός βαθμός πρόσβασης θα είναι το άθροισμα των βαθμών από τις εξετάσεις στα μαθήματα των σχολών και οι μεταφερόμενες πιστωτικές μονάδες από τα μαθήματα που έχουν διδαχθεί και πιστοποιηθεί οι κάτοχοι του πτυχίου επιπέδου Γ΄.

 Για να εφαρμοστεί η πρόταση αυτή απαιτείται διάλογος και συναίνεση με τα ιδρύματα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.

Στο ζήτημα αυτό δεν μπορεί να γίνει περισσότερο αναλυτική η πρόταση διότι ο τρόπος αυτός ενδέχεται να  σχετιστεί με τα ΙΕΚ αλλά και με το μεταλυκειακό -προπαρασκευαστικό έτος για το οποίο γίνεται πολύς λόγος τελευταία. 

Επειδή η Μεταδευτεροβάθμια Εκπαίδευση είναι κάτι νέο στην Ελλάδα είναι σκόπιμο να γνωρίζουμε και τα εξής:

Σύμφωνα με τη διεθνή τυποποιημένη κατάταξη της εκπαίδευσης, (ISCED 1997), το επίπεδο  ISCED 4 ορίζεται ως εξής: «Τα προγράμματα αυτά περνούν από τα όρια που χωρίζουν την Ανώτερη βαθμίδα της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Έχουν ως στόχο τη διεύρυνση των γνώσεων των αποφοίτων του επιπέδου 3 ISCED. Τυπικά παραδείγματα είναι τα προγράμματα που έχουν σχεδιαστεί για να προετοιμαστούν οι φοιτητές για μελέτες σε επίπεδο 5 ή προγράμματα που έχουν σχεδιαστεί για την προετοιμασία των φοιτητών για άμεση είσοδό τους στην αγορά εργασίας.»

Κατά συνέπεια το πρόγραμμα του έτους Μεταδευτεροβάθμιας Επαγγελματικής Εκπαίδευσης προτείνεται να σχεδιαστεί για την προετοιμασία των φοιτητών για άμεση είσοδό τους στην αγορά εργασίας.

Υπενθυμίζεται ότι μετά το εκπαιδευτικό επίπεδο ISCED 4 ακολουθεί το ISCED 5 (σπουδές στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση) και το ISCED 6 (σπουδές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης που οδηγούν σε Διδακτορικό τίτλο ή Διατριβή).

Το Πτυχίο επιπέδου Γ΄ ορίζεται από την οδηγία 2005/36/ΕΚ, άρθρο 11  ως εξής:  «Δίπλωμα που πιστοποιεί ότι ολοκληρώθηκε επιτυχώς: Ι. είτε εκπαίδευση μεταδευτεροβάθμιου επιπέδου, εκτός από την αναφερόμενη στα στοιχεία δ) και ε), διάρκειας τουλάχιστον ενός έτους ή ισοδύναμης διάρκειας υπό καθεστώς μερικής παρακολούθησης, προϋπόθεση πρόσβασης στην οποία αποτελεί κατά κανόνα, μεταξύ άλλων, η ολοκλήρωση του κύκλου δευτεροβάθμιων σπουδών που απαιτείται για την πρόσβαση στην ανώτατη ή ανώτερη εκπαίδευση ή την ολοκλήρωση ισοδύναμης σχολικής εκπαίδευσης στο δεύτερο δευτεροβάθμιο επίπεδο, καθώς και την ενδεχομένως απαιτούμενη επιπλέον αυτού του κύκλου μεταδευτεροβάθμιων σπουδών επαγγελματική κατάρτιση,»

Το ευρωπαϊκό πλαίσιο επαγγελματικών προσόντων (EQF)  είναι το πρώτο διεθνές πλαίσιο που σκοπεύει να καλύψει όλο των φάσμα των επαγγελματικών προσόντων: ανώτατη εκπαίδευση, επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, εκπαίδευση ενηλίκων και γενική παιδεία. Οι 27 χώρες της Ε.Ε. θα πρέπει να συνδέσουν τα εθνικά τους συστήματα επαγγελματικών προσόντων με το πλαίσιο μέχρι το 2010. Το πλαίσιο αυτό θα συνδέει τα εθνικά επαγγελματικά προσόντα με ένα κοινό ευρωπαϊκό σύστημα αναφοράς. Στόχος είναι μέχρι το 2012 όλοι οι νέοι τίτλοι σπουδών που εκδίδονται από ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ε.Ε. να αναφέρουν σε ποιο επίπεδο επαγγελματικών προσόντων του EQF ανήκουν. Μετά την εφαρμογή του συστήματος αυτού κάθε τίτλος σπουδών που εκδίδεται σε μια χώρα θα ισοδυναμεί με τίτλους που εκδίδονται σε άλλες χώρες, με αποτέλεσμα οι ενδιαφερόμενοι να μπορούν να μετακινούνται ευκολότερα σε άλλες χώρες προς εύρεση εργασίας και να ενθαρρύνεται η δια βίου μάθηση. Σύμφωνα με το πλαίσιο EQF, είναι σημαντικότερο το τι γνωρίζει και το τι μπορεί να κάνει κάποιος με τις γνώσεις του, από το πού απέκτησε τους τίτλους σπουδών του.