«Η φυλακή σε σκοτώνει, φίλε. Το σχολείο σε διορθώνει»

Περίπου 100 νεαροί κρατούμενοι «δραπετεύουν» στη γνώση, από τα θρανία του Γυμνασίου και Λυκείου των φυλακών στον Αυλώνα
 

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Θόδωρος Νικολάου thnikolaou@dolnet.gr
 

Οι μεγάλες σιδερένιες πόρτες του κεντρικού διαδρόμου των φυλακών ανοίγουν αργά αργά η μία μετά την άλλη. Από ένα μικρό παράθυρο φαίνονται τα ψυχρά κελιά των φυλακών.

Έξω απ΄ αυτά νεαροί κρατούμενοι κοιτούν με περιέργεια, σχολιάζοντας χαμηλόφωνα. Είναι οκτώ και μισή το πρωί και ο Μπάμπης, ο Σαϊμίρ, ο Λευτέρης και ο Έντι κατευθύνονται προς το κτίριο των φυλακών που στεγάζει το Γυμνάσιο και Λύκειο του Ειδικού Καταστήματος Κράτησης Νέων Αυλώνα.
 

«Ό,τι καλύτερο έχω ζήσει»
 

«Άκουσέ με. Σε όλα τα άσχημα που μου έχουν συμβεί, το σχολείο εδώ μέσα είναι ό,τι καλύτερο έχω ζήσει τα τελευταία χρόνια. Πολλοί νομίζουν ότι η φυλακή σε διορθώνει. Λάθος μεγάλο, φίλε. Η φυλακή σε σκοτώνει. Το σχολείο σε διορθώνει», λέει ο 22χρονος Σαϊμίρ που κρατείται στο Ειδικό Κατάστημα Κράτησης Νέων Αυλώνα για εμπόριο ναρκωτικών. Καπνίζει νευρικά μέχρι την τελευταία ρουφηξιά το τσιγάρο του και συνεχίζει: «Εδώ ξεχνιέσαι από το κελί. Είναι σαν να ζεις έξω. Είναι ανεξήγητο και ανεκτίμητο. Έχεις στερηθεί την ελευθερία σου και παράλληλα παλεύεις καθημερινά για τη μόρφωσή σου». Στις φυλακές Ανηλίκων Αυλώνα σήμερα κρατούνται περίπου 300 άνθρωποι, ηλικίας από 16 έως 25 ετών. Σκληρό και ιδιαίτερο σωφρονιστήριο λόγω του νεαρού της ηλικίας των κρατουμένων, οι έγκλειστοι σε αυτό εκτίουν ποινές για βαριά αδικήματα, από ληστεία και εμπορία ναρκωτικών μέχρι ανθρωποκτονία και βιασμό.
Στην καρδιά της «σκληρής» φυλακής, σε ένα διώροφο κτίριο, ακριβώς απέναντι από μια σκοπιά, στεγάζεται το σχολείο των φυλακών που φιλοξενεί περισσότερους από 100 κρατουμένους. Στην τάξη ο κρατούμενος δραπετεύει από την απομόνωση του κελιού, εκεί που είναι μόνος με τις σκέψεις του, τις τύψεις του αλλά και τα όνειρά του. «Εδώ δεν είναι κελί. Ενάμιση μήνα είμαι στο σχολείο και βρίσκω σιγά σιγά την αυτοπεποίθησή μου. Θέλω να πάρω το χαρτί. Να προχωρήσω παραπέρα και να αφήσω πίσω μου ό,τι έχει συμβεί μέχρι σήμερα», λέει στα «ΝΕΑ» ο 19χρονος Μπάμπης που βρίσκεται στη φυλακή για ληστεία και ξεχωρίζει για το μεγάλο τατουάζ που έχει στο αριστερό του χέρι.
 

«Είναι λύτρωση»

Λίγα μέτρα πιο πέρα στην αίθουσα της Γ΄ Λυκείου και ενώ έχει τελειώσει το μάθημα της Οικονομίας, καθισμένος, σκεπτικός στο θρανίο του, ο 18χρονος Λευτέρης, που βρίσκεται στη φυλακή από τα 15 του, σημειώνει: «Το πιο δυσβάσταχτο είναι το ψυχολογικό φορτίο της φυλακής. Αυτό σε τσακίζει. Στο σχολείο, αντίθετα, ξεφεύγεις». Μάλιστα, ο Λευτέρης που αποφυλακίζεται τον Ιούνιο, έχει πάρει απόφαση να δώσει και Πανελλήνιες Εξετάσεις. «Για έναν άνθρωπο που θέλει να συνεχίσει τη ζωή του, να κάνει ένα βήμα πιο πέρα, το σχολείο είναι η λύτρωση». Όπως υποστηρίζει, «δεν είναι τα τρία χρόνια που βρίσκομαι στη φυλακή αυτό που με στενοχωρεί, αλλά αυτά που θα κουβαλάω για μια ζωή μέσα μου».

Λίγα μέτρα πιο πέρα στην αίθουσα της Γ΄ Λυκείου και ενώ έχει τελειώσει το μάθημα της Οικονομίας, καθισμένος, σκεπτικός στο θρανίο του, ο 18χρονος Λευτέρης, που βρίσκεται στη φυλακή από τα 15 του, σημειώνει: «Το πιο δυσβάσταχτο είναι το ψυχολογικό φορτίο της φυλακής. Αυτό σε τσακίζει. Στο σχολείο, αντίθετα, ξεφεύγεις». Μάλιστα, ο Λευτέρης που αποφυλακίζεται τον Ιούνιο, έχει πάρει απόφαση να δώσει και Πανελλήνιες Εξετάσεις. «Για έναν άνθρωπο που θέλει να συνεχίσει τη ζωή του, να κάνει ένα βήμα πιο πέρα, το σχολείο είναι η λύτρωση». Όπως υποστηρίζει, «δεν είναι τα τρία χρόνια που βρίσκομαι στη φυλακή αυτό που με στενοχωρεί, αλλά αυτά που θα κουβαλάω για μια ζωή μέσα μου».

«Εδώ η παιδεία γράφεται με Π κεφαλαίο»

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ του σχολείου των φυλακών είναι ο κ. Πέτρος Δαμιανός, που λέει με σιγουριά και έκδηλη ικανοποίηση: «Νιώθω από τους πιο τυχερούς ανθρώπους και διευθυντές που δουλεύω σε ένα σχολείο σαν αυτό και με καθηγητές που έχουν όρεξη και όραμα. Σκοπός μας είναι οι φυλακισμένοι να πιστέψουν στον εαυτό τους και να ξαναμπούν στο παιχνίδι. Εδώ η παιδεία γράφεται με Π κεφαλαίο». Μαζί του, 17 καθηγητές όλων των ειδικοτήτων, που οι ίδιοι επέλεξαν να διδάξουν στο σχολείο των φυλακών, προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με κάθε τρόπο.
Στο βάθος του διαδρόμου του σχολείου, η κ. Γιούλη Πεζοπούλου, φιλόλογος και ψυχή της θεατρικής ομάδας των φυλακών που έχει βραβευτεί επανειλημμένα, αγκαλιάζει σφιχτά έναν κρατούμενο. «Υπάρχουν παιδιά με ιδιαίτερες ικανότητες που είναι πραγματικά ταλέντα. Λέω στον κόσμο ότι δουλεύω σε φυλακή, αλλά όταν περνάω τα σκαλιά βλέπω τα παιδιά και το ξεχνάω. Στη φυλακή δεν δίνεις μόνο, παίρνεις κιόλας», σημειώνει. «Είναι σαν να αγκαλιάζω τη μητέρα μου. Νιώθω την ίδια ζεστασιά και την ίδια αποδοχή», συμπληρώνει ο Σαϊμίρ που παρακολουθεί τα μαθήματα της Β΄ Γυμνασίου και ελπίζει να ολοκληρώσει το σχολείο που είχε αφήσει στη μέση πριν από αρκετά χρόνια. «Θα προχωρήσω και ξέρω ότι θα με βγάλει σε ένα καλό μονοπάτι», λέει.

Οι αίθουσες του σχολείου έχουν τα ονόματα γνωστών Ελλήνων των γραμμάτων και των επιστημών. Το πρόγραμμά του είναι ακριβώς το ίδιο με αυτό των υπόλοιπων σχολείων της χώρας. Η λειτουργία του αρχίζει στις οκτώ και μισή το πρωί και το τελευταίο κουδούνι χτυπάει μετά τις δύο το μεσημέρι. Ο σεβασμός και η τήρηση των κανόνων από την πλευρά των κρατουμένων είναι κάτι για το οποίο οι καθηγητές έχουν εργαστεί σκληρά και αισθάνονται αρκετά υπερήφανοι σήμερα. Στο παράθυρο μιας αίθουσας διακρίνεται μια αφίσα που γράφει: «Η ποίηση γίνεται τραγούδι». Είναι και αυτό ένα από τα 18 προγράμματα που έχουν εμπνευστεί ο διευθυντής και οι καθηγητές. Χαρακτική, θέατρο και αναδάσωση είναι κάποιες από τις ασχολίες των νεαρών κρατουμένων που τους κάνουν να αισθάνονται δημιουργικοί. «Αυτό είναι το εργαλείο μας», σημειώνει ο κ. Δαμιανός.
Από τα παράθυρα του σχολείου διακρίνεται το προαύλιο. Οι τοίχοι του είναι γεμάτοι από ζωγραφιές που αποτυπώνουν τις ελπίδες για το αύριο. Τρεις νεαροί κρατούμενοι προχωρούν σκυφτοί, σε μια ευθεία γραμμή, μονότονα, πάνω- κάτω. Οι ματιές όμως πέφτουν κάθε λίγο στον έναν τοίχο. Εκεί, στο ηλιακό ρολόι που μοιάζει να «σπρώχνει» τα δευτερόλεπτα σαν ώρες...

Δημοσιογράφοι που «σπάνε» τα κελιά

ΠΕΡΙΠΟΥ ΠΡΙΝ από έναν μήνα, η εφημερίδα των κρατουμένων των Φυλακών Αυλώνα «Προσπαθώντας για το αύριο», βραβεύτηκε από το Ίδρυμα Προαγωγής Δημοσιογραφίας Αθανασίου Βασ. Μπότση. Οι ίδιοι δεν ήταν εκεί για να παραλάβουν την τιμητική αυτή διάκριση. Με κάθε ευκαιρία, όμως, αναφέρουν περήφανοι το γεγονός.
«Πολλές φορές προσποιούμαι ότι αποφυλακίζομαι... Είμαι ελεύθερος, αισθάνομαι ότι πετάω, αγκαλιάζω τους δικούς μου και χαμογελάω από χαρά. Αλλά όμως τώρα έρχεται πάλι η σκιά του δικαστηρίου». Κείμενο του νεαρού Έρβιν. Μέσα από την εφημερίδα θέλει να «βγάλει προς τα έξω όσα ζει στη φυλακή». Σύντομα ξαναδικάζεται για κατοχή ναρκωτικών.

ΤΑ ΝΕΑ