Ήταν οι εποχές που τα εμπόδια της πρόσβασης ήταν πολύ υψηλά για τα παιδιά των λαϊκών στρωμάτων.

Η «εκπαιδευτική έκρηξη» από τη δεκαετία του 80 και ύστερα έδωσε την ψευδαίσθηση της κοινωνικής ανόδου με «διαβατήριο» το πτυχίο.

Όμως όσο χαμηλώνουν τα εμπόδια πρόσβασης και «ανοίγουν» διάπλατα οι πύλες της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, τόσο αποσυνδέεται το πτυχίο από τα εργασιακά δικαιώματα και το δικαίωμα κατάκτησης θέσης στην αγορά εργασίας.

«Μαύρη πρωτιά»
Παρά τις διακηρύξεις για τη σύγχρονη κοινωνία της γνώσης η αλήθεια είναι όσο οι νέοι μας επιδιώκουν να αποκτήσουν περισσότερα γνωστικά εφόδια, τόσο κινδυνεύουν να βρεθούν στον «Καιάδα» της ανεργίας.

Είναι δραματικό στην «ισχυρή» Ελλάδα, όπου ευημερούν οι αριθμοί, να είσαι νέος έως 29 ετών και μάλιστα πτυχιούχος και να ψάχνεις για δουλειά. Η Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, κατέχει μια μαύρη πρωτιά στην ανεργία των νέων κάτω των 25 ετών, όχι μόνο στην ευρωζώνη αλλά και στην Ευρώπη των 27! Συγκεκριμένα, το ποσοστό ανεργίας των νέων κατά το γ τρίμηνο του 2007 άγγιξε το 22,6%!

Τα «μαύρα στοιχεία» επιβεβαιώνονται και από τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής υπηρεσίας (ΕΣΥ) για το γ τρίμηνο του 2007. Σχεδόν ένας στους τέσσερις Έλληνες νέους ηλικίας κάτω των 24 ετών είναι άνεργος. Η ανεργία είναι μεγαλύτερη μεταξύ των νέων γυναικών και των πτυχιούχων.

Ένας στους τρεις νέους πτυχιούχους είναι άνεργος! Είναι χαρακτηριστικό ότι σε έκθεση για τη στρατηγική της Λισαβόνας που δημοσιεύτηκε στις 3-10-2007, επισημαίνεται ότι «ένας στους τρεις αποφοίτους ΑΕΙ στην Ελλάδα είναι άνεργος, ότι η ανεργία στους πτυχιούχους Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στη χώρα μας ανήλθε το 2006 σε 30%, ποσοστό υπερδιπλάσιο από τον μέσο όρο του 14% στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ότι η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα όπου οι δείκτες της ανεργίας επιδεινώνονται όσο βελτιώνεται το επίπεδο της εκπαίδευσης».

Ο μεγάλος ένοχος
Από αυτά τα στοιχεία αποδεικνύεται ότι η διαρθρωτική - εκπαιδευτική ανεργία είναι ο μεγάλος ένοχος για σχεδόν το μισό του συνολικού ποσοστού του 8%-10% της ανεργίας στην Ελλάδα, καθώς και για το μεγάλο μέρος της εκτόξευσης της ανεργίας των νέων και ειδικότερα των πτυχιούχων. Όσο κι αν οι ρίζες της ανεργίας εντοπίζονται στα διαρθρωτικά προβλήματα της οικονομίας, είναι αλήθεια ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα παρά τις αλλεπάλληλες μεταρρυθμίσεις συνεχίζει να παράγει ανέργους.

Τα παραπάνω αποτυπώνονται ακόμα και σε έκθεση της Διεθνούς Τράπεζας με τίτλο «Doing Business 2008». Σύμφωνα με αυτή, η χώρα μας κατατάσσεται στην 166η μεταξύ 177 χωρών με κριτήριο το πόσο εύκολη είναι η ανεύρεση εργασίας.

Για όλους αυτούς τους λόγους γονείς και υποψήφιοι αναγκάζονται κάθε χρόνο κατά τη συμπλήρωση του μηχανογραφικού να αναζητούν όχι τόσο τις πιο ενδιαφέρουσες σπουδές όσο τα πιο περιζήτητα πτυχία στους επαγγελματικούς χώρους... Έτσι το «Παιδεία» στο επόμενο τεύχος θα παρουσιάσει αφιέρωμα με τα πιο ισχυρά και τα πιο αδύναμα πτυχία στην αγορά εργασίας.

ΠΙΚΡΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ
Εκτός από την ανεργία υπάρχει και η ετεροαπασχόληση

Υπολογίζεται ότι από τους 81.800 άνεργους πτυχιούχους του 1993 έχουμε ξεπεράσει τους 145.000 το 2007. Το φαινόμενο, ωστόσο, της ανεργίας δεν αφορά μόνο την Ελλάδα και τις αλλαγές στην Εκπαίδευση. Είναι γενικότερο και συνδέεται με τις δραματικές αλλαγές στους ρυθμούς και τους όρους απορρόφησης των πτυχιούχων που είναι απόρροια των αναδιαρθρώσεων που συντελούνται ευρύτερα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.

Εκτιμάται ότι κάθε χρόνο περισσότεροι από 35.000 νέοι και νέες αποφοιτούν από την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση (ΑΕΙ- ΤΕΙ) και επιδιώκουν την ένταξή τους σε μία αγορά εργασίας που κατατάσσει περίπου 12.000-14.000 στον στρατό της ανεργίας. Ωστόσο, αν η ανεργία είναι η μία όψη του προβλήματος, η ετεροαπασχόληση, δηλαδή το να απασχολείται κάποιος σε εργασίες που δεν έχουν καμιά συνάφεια με τις σπουδές του, είναι η άλλη όψη που κυριαρχεί στις τάξεις των πτυχιούχων.

Η ένταση της ετεροαπασχόλησης, σε συνδυασμό με την έκταση της ανεργίας, ερμηνεύει τεκμηριωμένα την παρουσία δεκάδων χιλιάδων πτυχιούχων στους διαγωνισμούς του Δημοσίου ή των τραπεζών, στους οποίους οι προσλήψεις αφορούν θέση απλού υπαλλήλου που έχει πάρει απολυτήριο Λυκείου.

ΓΙΩΡΓΟΣ Κ. ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ