Σπεύδουν Αγγλοι, Γάλλοι και Αμερικάνοι!

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΝΑΝΟΥΡΗ

Χειραψίες, χαμόγελα και μπίζνες. Ο αμερικανός πρέσβης Ντάνιελ Σπέκχαρντ (στη φωτογραφία με τον Κ. Καραμανλή), όπως και ο βρετανός υφυπουργός Εκπαίδευσης Μπιλ Ράμελ (στην πρόσφατη συνάντησή του με τον Ευρ. Στυλιανίδη) δεν κρύβουν την επιθυμία των κυβερνήσεών τους για επιχειρηματικά ανοίγματα στην ελληνική εκπαιδευτική «αγορά».

Σκληρό παζάρι από εκπαιδευτικά λόμπι των ΗΠΑ αλλά και ευρωπαϊκών χωρών, που φτάνει ακόμη και σε διπλωματικό επίπεδο, δέχεται η κυβέρνηση για την αναγνώριση των κολεγίων: Πρέσβεις πάνε κι έρχονται στο υπουργείο Παιδείας, ενώ οι πιέσεις φτάνουν και στο Μαξίμου.

Η οδηγία 36/2005, που πρέπει οσονούπω να ενσωματωθεί στο ελληνικό δίκαιο, αναγνωρίζει επαγγελματικά δικαιώματα στους αποφοίτους των Κέντρων Ελευθέρων Σπουδών (ΚΕΣ) που συνεργάζονται με πανεπιστήμια της Ε.Ε. Ευνοεί κατ' αρχάς τα βρετανικά ιδρύματα που αποτελούν την πλειονότητα των ξένων πανεπιστημίων που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας με το σύστημα της δικαιόχρησης.

*Σε πρόσφατη συνάντηση με τον υφυπουργό Παιδείας της Βρετανίας, Μπιλ Ράμελ, ο Ευρ. Στυλιανίδης ζήτησε «συνεργασία των δύο χωρών ώστε να διασφαλίζεται η ποιότητα των βρετανικών ιδρυμάτων που δημιουργούν παραρτήματα στην Ελλάδα».

Αμερικανοί φίλοι

Η ποιότητα είναι ένα από τα λίγα αναχώματα που ενδέχεται να υψώσει η κυβέρνηση στον κατακλυσμό που φέρνουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση τα φρανσάιζ ιδιωτικά πανεπιστήμια.

*Η Γαλλία, που ανησυχεί για την επικράτηση των Αγγλοσαξόνων στην αγορά, έσπευσε να στείλει τον πρύτανη της Σορβόνης που ανακοίνωσε τη δημιουργία παραρτήματος στην Αθήνα προς υπεράσπιση της γαλλομάθειας. Τα γαλλικά, ωστόσο, πανεπιστήμια διεκδικούν στην πραγματικότητα μικρότερο μερίδιο της «πίτας».

*Στο χορό μπήκαν και τα αμερικανικά κολέγια που σύμφωνα με την οδηγία δεν υποχρεούται η χώρα μας να αναγνωρίσει. Ωστόσο, ο αμερικανός πρέσβης Ντάνιελ Σπέκχαρντ έθεσε το θέμα της αναγνώρισης σε δύο συναντήσεις του με τον έλληνα υπουργό Παιδείας το οποίο θα βρίσκεται στην αντζέντα κατά την επικείμενη επίσκεψη του Ευ. Στυλιανίδη στις ΗΠΑ.

*Θύματα των εξελίξεων θα είναι, σε κάθε περίπτωση, τα περιφερειακά ΑΕΙ και ΤΕΙ, πολλά τμήματα των οποίων δεν εξασφαλίζουν κανένα επαγγελματικό δικαίωμα.

Βρισκόμαστε πολύ κοντά στο παράδοξο να προτιμήσουν εκατοντάδες νέοι την ιδιωτική και αμφίβολης ποιότητας «τριτοβάθμια εκπαίδευση» που παρέχουν τα ΚΕΣ από τη «δωρεάν» παιδεία των δημόσιων πανεπιστημίων και ΤΕΙ επειδή στοιχίζει λιγότερο -το κόστος διαβίωσης σε πόλη μακράν της μόνιμης κατοικίας είναι συχνά μεγαλύτερο από τα δίδακτρα των κολεγίων- και, βεβαίως, επειδή τα πτυχία της μετρούν περισσότερο στην ελεύθερη αγορά εργασίας (εκτός Δημοσίου).

Βλέποντας και κάνοντας

Το υπουργείο Παιδείας, από την πλευρά του, εμφρανίζεται ψύχραιμο χωρίς να δείχνει ότι πιέζεται χρονικά.

«Αναμένουμε τις αποφάσεις του ευρωπαϊκού δικαστηρίου από το σκεπτικό των οποίων θα διαφανούν τα περιθώρια εντός των οποίων θα κινηθούμε», αναφέρουν πηγές του ΥΠΕΠΘ. «Κατόπιν θα ελέγξουμε το σύστημα παρεχόμενης εκπαίδευσης των ΚΕΣ, όσον αφορά στις υποδομές, στο διδακτικό προσωπικό και στο επίπεδο σπουδών, θα μεταθέσουμε αρμοδιότητες του παλιού υπουργείου Εμπορίου στο Παιδείας και θα εναρμονιστούμε πλήρως με την οδηγία χωρίς να υπεισέρχεται το συνταγματικό κώλυμα του άρθρου 16», καταλήγουν.

Ο πρύτανης της Σορβόνης, που σχεδιάζει τη δημιουργία παραρτήματος στην Ελλάδα.

*Πάντως, ο εκτελεστικός νόμος για τη λειτουργία των κολεγίων -που είναι και το ζητούμενο- δεν έχει ακόμη αρχίσει θεσμικά τουλάχιστον να μελετάται. Είναι βέβαιο, όμως, ότι ο υπουργός έχει δεχθεί τις πρώτες εισηγήσεις. Στη νομοπαρασκευαστική επιτροπή πιθανότατα θα συμμετάσχουν πρυτάνεις ΑΕΙ και πρόεδροι ΤΕΙ, όπως έχει δεσμευτεί ο υπουργός Παιδείας. Αυτό, ωστόσο, δεν ανησυχεί καθόλου τους ιδιοκτήτες των ΚΕΣ.

*«Επιθυμούμε τον έλεγχο της πολιτείας επειδή θα δώσει στα ΚΕΣ μεγαλύτερη κοινωνική αποδοχή και θα εμποδίσει επιχειρηματίες άσχετους με την εκπαίδευση να δραστηριοποιηθούν στο χώρο», σημειώνει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Κολεγίων, Γ. Καρκανιάς. «Τόσα χρόνια δουλεύουμε με παθητικό, στηριζόμενοι οικονομικά από εκπαιδευτικούς ομίλους μεταλυκειακού επιπέδου, προσδοκώντας ότι με την εφαρμογή της οδηγίας οι επιχειρήσεις μας θα γίνουν κερδοφόρες».

Οι προδιαγραφές

Σχετικά με τις προδιαγραφές λειτουργίας των κολεγίων, οι εκπρόσωποί τους δεν θεωρούν ότι θα είναι υπερβολικών απαιτήσεων.

«Κατά πάσα πιθανότητα θα είναι λίγο αυστηρότερες από τις ισχύουσες στα ιδιωτικά ΙΕΚ. Αλλωστε, στα δημόσια πανεπιστήμια σήμερα δεν υπάρχουν καν προδιαγραφές. Στα ΙΕΚ ο αριθμός των σπουδαστών πολλαπλασιαζόμενος επί 1,3 μας δίνει το εμβαδόν της αίθουσας διδασκαλίας. Εάν κάτι τέτοιο ίσχυε σε ΑΕΙ και ΤΕΙ, τα περισσότερα απ' αυτά θα έκλειναν την επομένη. Αντίθετα, τα Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών αντέχουν σε αυστηρότερες ρυθμίσεις» υποστηρίζει ο Γ. Καρκανιάς.

«Αντέχουμε ακόμη και αυστηροποίηση των προσόντων του διδακτικού προσωπικού μας. Ο ΔΟΑΤΑΠ (πρώην ΔΙΚΑΤΣΑ) αναγνωρίζει ως ομοταγή με τα πτυχία ελληνικών πανεπιστημίων εκείνα που χορηγούνται από ιδρύματα που το 50% των καθηγητών τους κατέχει διδακτορικό τίτλο. Στα ΤΕΙ κάτι παρόμοιο δεν είναι καν απαραίτητο. Εμείς σήμερα καλύπτουμε τέτοιους όρους», συνεχίζει ο συνομιλητής μας.

*Από την άλλη πλευρά, τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ έχουν θορυβηθεί από τις εξελίξεις. Ηδη τα πανεπιστήμια Αιγαίου και Κρήτης καθώς και το Πολυτεχνείο Κρήτης έχουν συνασπιστεί προκειμένου να αντιμετωπίσουν από κοινού τους κινδύνους που προκαλεί η εφαρμογή της οδηγίας. «Η αξιολόγηση των κολεγίων αναφορικά με τις υποδομές, τα προγράμματα σπουδών και τα προσόντα των διδασκόντων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να ξεκαθαρίσει το τοπίο» υπογραμμίζει ο πρόεδρος του ΣΑΠΕ-ΕΣΥΠ και της Δ.Ε. του πανεπιστημίου Δυτ. Μακεδονίας, Χρ. Μασσαλάς.

«Η πλειονότητα των κολεγίων παρέχει σπουδές λυκειακού επιπέδου, κι αυτό δεν μπορεί να συνεχίζεται».

ΤΕΙ σε μαρασμό

Το μεγαλύτερο πλήγμα, ωστόσο, θα δεχτούν τα ΤΕΙ που τα δύο χρόνια εφαρμογής του βαθμολογικού ορίου του 10 έχουν απολέσει περισσότερες από 30.000 θέσεις εισακτέων. «Τα ετήσια δίδακτρα των ΚΕΣ δεν ξεπερνούν τις 10.000 ευρώ, τη στιγμή που τα έξοδα διαβίωσης σε μια επαρχιακή πόλη είναι αρκετά περισσότερα. Γιατί να μην προτιμήσει, λοιπόν, ένας νέος τα κολέγια όταν του παρέχουν ειδικότητες αιχμής, με φθηνότερο κόστος και με επαγγελματικά δικαιώματα αντίστοιχα των ΑΕΙ;» αναρρωτιούνται καθηγητές και σπουδαστές των τεχνολογικών ιδρυμάτων.

*Πηγές του ΥΠΕΠΘ θεωρούν ότι η συνταγματική επιταγή του άρθρου 16 δεν εμποδίζει την εναρμόνιση με την κοινοτική οδηγία.

«Σημαντικότερο είναι το ερώτημα που έθεσε το ΣτΕ στο Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων περί του εάν το κοινοτικό δίκαιο υπερισχύει των εθνικών συνταγμάτων. Σε κάθε περίπτωση είναι προτιμότερο να ιδρύσουμε ορισμένα μη κερδοσκοπικά, πανεπιστήμια που θα αποδυναμώσουν το θεσμό των ΚΕΣ και θα φέρουν στη χώρα μας εκπαιδευτικό συνάλλαγμα», επισημαίνουν.