Οι χιλιάδες χαμένες ώρες στα γυμνάσια και λύκεια της χώρας δεν επιτρέπουν να διδαχθεί η αναγκαία ύλη στους μαθητές. Σε αυτό το απογοητευτικό συμπέρασμα κατέληξαν οι επιστήμονες που διενήργησαν ειδική έρευνα στα σχολεία. Απογοητευτική είναι η κατάσταση και στα δημοτικά, όπου η χώρα μας βρίσκεται
στις τελευταίες θέσεις του πίνακα των ωρών που αφιερώνονται στη διδασκαλία. Οπως αναφέρουν οι ερευνητές, οι κυριότερες αιτίες για την απώλεια ωρών είναι η ύπαρξη κενών σε θέσεις εκπαιδευτικών στα σχολεία, η συμμετοχή δασκάλων και καθηγητών σε συνδικαλιστικές δραστηριότητες σε ώρες λειτουργίας
των σχολείων, η απουσία εκπαιδευτικών λόγω ασθενειών και απεργιών κτλ. Την ίδια ώρα ένα από τα σημαντικότερα πανεπιστήμια της χώρας, αυτό της Κρήτης, απειλείται με κλείσιμο καθώς τριάντα καθηγητές του βρίσκονται, αδίκως όπως υποστηρίζουν οι πρυτανικές αρχές, υπό δικαστική ομηρεία.
Ενα μεγάλο μέρος της διδακτέας ύλης κυρίως στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση δεν καλύπτεται καθ΄ όλη τη διάρκεια της χρονιάς γιατί δεν επαρκούν οι διδακτικές ώρες. Ακόμη και τα νέα βιβλία τα οποία μπήκαν στα σχολεία την περασμένη χρονιά δεν λύνουν το πρόβλημα. Και αυτό γιατί η ποσότητα της ύλης παραμένει σχεδόν ίδια, παρά το μικρότερο μέγεθος των νέων βιβλίων σε σχέση με τα παλιά. Η διαφορά είναι ότι η ύλη είναι περισσότερο συμπυκνωμένη αλλά απαιτεί περισσότερο χρόνο για να διδαχθεί επαρκώς.
Ο συνολικός χρόνος που διατίθεται στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση είναι 175 ημέρες τον χρόνο (από τις λιγότερες που διατίθενται στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης) και 185 ημέρες στη δευτεροβάθμια (κοντά στον ευρωπαϊκό μέσον όρο). Ωστόσο ο πραγματικός διδακτικός χρόνος τόσο στην πρωτοβάθμια όσο και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι στην καλύτερη περίπτωση 125 ημέρες τον χρόνο.
Μειωμένο... ωράριο
Τα στοιχεία αυτά περιλαμβάνονται σε μελέτη την οποία διεξήγαγε για λογαριασμό του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου η ερευνήτρια κυρία Αννα Σιγανού , με τίτλο «Διδακτικός χρόνος και διδακτέα ύλη:Η αναγκαιότητα της επάρκειας του διδακτικού χρόνου». Οπως αποδεικνύεται από έρευνα που έγινε σε γυμνάσιο της Αττικής για το μάθημα, για παράδειγμα, των Μαθηματικών, απαιτούνταν με τα παλιά βιβλία στην Α΄ τάξη 102 ώρες τον χρόνο, στη Β΄ τάξη 105 ώρες και στη Γ΄ τάξη 113 ώρες. Τελικά για το μάθημα διατέθηκαν 92 ώρες στην Α΄ τάξη, 93 ώρες στη Β΄ τάξη και 86 ώρες στην Γ΄ τάξη. Οσον αφορά τα νέα βιβλία των Μαθηματικών, οι ώρες που χρειάζονται για τη διδασκαλία τους στην Α΄ και στη Β΄ τάξη είναι 101 ώρες και στην Γ΄ τάξη 99 ώρες, με αποτέλεσμα εκείνες που στην πραγματικότητα διατίθενται να μην επαρκούν.
Το ίδιο παρατηρείται και στο μάθημα της Ιστορίας. Για τη διδασκαλία του με τα παλιά βιβλία απαιτούνταν 55 ώρες στην Α΄ τάξη, 54 ώρες στη Β΄ τάξη και 81 ώρες στην Γ΄ τάξη. Με τα καινούργια 47 ώρες, 48 και 76 αντίστοιχα. Ωστόσο στην πράξη για το μάθημα διατίθενται 37 ώρες στην Α΄ τάξη, 35 ώρες στη Β΄ και 65 ώρες στην Γ΄. Ετσι, αν και παρατηρείται μείωση της ύλης στα νέα βιβλία από μία ως δεκατέσσερις ώρες στα Μαθηματικά και από πέντε ως επτά ώρες στην Ιστορία, οι προγραμματισμένες διδακτικές ώρες είναι περισσότερες στα δύο μαθήματα από τον πραγματικό διδακτικό χρόνο που διατέθηκε στο συγκεκριμένο σχολείο όπου έγινε η έρευνα.
Απουσίες εκπαιδευτικών
Επίσης θα πρέπει να ληφθούν υπόψη η απουσία των εκπαιδευτικών λόγω ασθενειών ή απεργιών, οι καταλήψεις, οι εκπαιδευτικές επισκέψεις κτλ. Ετσι υπολογίζεται ότι ο πραγματικός διδακτικός χρόνος δεν ξεπερνά τις 125 ημέρες τον χρόνο. Ωστόσο ο πραγματικός διδακτικός χρόνος διαφέρει από σχολείο σε σχολείο.
Η κυρία Σιγανού σημειώνει ότι
«σημαντική παράμετρο για την επιτυχή ολοκλήρωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας κάθε έτος αποτελεί η στελέχωση των σχολείων με προσωπικό και η καλή οργάνωση και λειτουργία τους από την αρχή της σχολικής χρονιάς. Μια άλλη παράμετρος είναι η ποσότητα της ύλης... Η σύγκλιση της διδακτέας ύλης και του πραγματικού χρόνου είναι αναγκαία, γι΄ αυτό είναι απαραίτητο ο προγραμματισμός της διδακτέας ύλης να γίνεται σύμφωνα με τον πραγματικό διδακτικό χρόνο και όχι με τον προγραμματισμένο».
Oπως σημειώνεται στη μελέτη του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, στα σχολεία της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης πολλές διδακτικές ώρες χάνονται για διάφορους λόγους, όπως:
▅ Ελλειψη δασκάλων και καθηγητών και ύπαρξη κενών στα σχολεία με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς. Η αναπλήρωση των κενών θέσεων των δασκάλων και των καθηγητών, λόγω αποσπάσεων ή λειτουργικών κενών, με αναπληρωτές δασκάλους ή καθηγητές και οι αποσπάσεις ολοκληρώνονται συνήθως στο τέλος Οκτωβρίου.
▅ Συμμετοχή των εκπαιδευτικών στις τοπικές συνδικαλιστικές τους οργανώσεις (μία ημέρα) και σε επιμορφωτικά σεμινάρια (δύο ημέρες).
▅ Μαθητικές εκλογές και συνελεύσεις των μαθητών. Κάθε τμήμα εκλέγει ένα πενταμελές συμβούλιο. Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση διατίθενται μία-δύο διδακτικές ώρες. Οι μαθητές κάθε σχολικής μονάδας εκλέγουν το δεκαπενταμελές συμβούλιο στη διάρκεια ενός τριώρου. Οι μαθητές έχουν δικαίωμα να διαθέτουν μία διδακτική ώρα τον μήνα σε συνέλευση του τμήματος ή τρεις ώρες στις τρεις τακτικές γενικές συνελεύσεις, πρακτική όμως η οποία δεν εφαρμόζεται απ΄ όλα τα σχολεία.
▅ Συνεδριάσεις των εκπαιδευτικών. Στο Γυμνάσιο πραγματοποιούνται τουλάχιστον πέντε τακτικές παιδαγωγικές συνεδριάσεις.
▅ Προετοιμασία των παρελάσεων και των σχολικών εορτών.
"Στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη ένα πρόγραμμα που έχει στόχο τη διερεύνηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών του συστήματος της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Μέσα από αυτό το πρόγραμμα θεωρούμε ότι θα προκύψουν χρήσιμες πληροφορίες για τα ενδεχόμενα προβλήματα που υπάρχουν στη λειτουργία του όλου συστήματος. Στη συγκεκριμένη περίπτωση το ζήτημα είναι ιδιαίτερα σύνθετο και έχει να κάνει με τα αναλυτικά προγράμματα σπουδών, το εκπαιδευτικό υλικό που χρησιμοποιείται στην εκπαιδευτική διαδικασία, την υλικοτεχνική υποδομή των σχολείων αλλά και άλλους παράγοντες που διερευνώνται στο πλαίσιο του προγράμματος.
Υπολογίζουμε ότι προς τα τέλη της χρονιάς που ήδη άρχισε, το όλο πρόγραμμα θα έχει ολοκληρωθεί και τότε θα μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα. Με βάση τα συμπεράσματα αυτά θα κριθεί αν στη συνέχεια είναι απαραίτητο να αναληφθούν πρωτοβουλίες αλλά και λύσεις ούτως ώστε να υπάρξουν παρεμβάσεις που θα στοχεύουν στην ποιοτική αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος στις δύο αυτές βαθμίδες της εκπαίδευσης."
"Με τη συγγραφή των νέων βιβλίων επιδιώχθηκε να συρρικνωθεί η ύλη,ακριβώς γιατί δεν επαρκούσε ο διδακτικός χρόνος. Με τη συμπύκνωσή της η ύλη έγινε δυσκολότερη γιατί απαιτεί περισσότερο χρόνο για να επεξηγηθεί στους μαθητές.Ετσι το πρόβλημα παραμένει άλυτο και σήμερα, παρά την εισαγωγή των νέων βιβλίων στα σχολεία.
Θεωρώ ότι εκείνο που χρειάζεται είναι μια δραστική αφαίρεση της ύλης με συστηματική αξιολόγηση για το τι κρίνεται αναγκαίο και τι όχι. Πολλές χώρες καλύπτουν τις διδακτικές ανάγκες με λιγότερες ώρες διδασκαλίας (είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα σχολείου στην Αμερική που αποφάσισε οι μαθητές να πηγαίνουν στο σχολείο στις 9.00 το πρωί για να είναι πιο ξεκούραστοι,αφού δεν θα τους λείπει ύπνος) γιατί στα βιβλία τους υπάρχει καλύτερη διαχείριση της ύλης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Γ΄ Λυκείου η πίεση για ταύτιση της διδακτέας και της διδαχθείσης ύλης σε όλα τα σχολεία λόγω των Πανελλαδικών είναι τόσο μεγάλη ώστε εκπαιδευτικοί παρακολουθούν από κοντά την πορεία της ύλης στα σχολεία σε όλες τις διευθύνσεις της χώρας και ενημερώνουν τους αρμοδίους για να μην υπάρξει πρόβλημα με τα θέματα των εξετάσεων."
Ειδήσεις & Άρθρα επικαιρότητας για την εκπαίδευση 
Αποστολή σελίδας 
Εκτυπώσιμη μορφή σελίδας
Προσθήκη σελίδας στα Αγαπημένα
Επιστροφή