Τα Ζωνιανά των ΑΕΙ

Διαχειριστικοί έλεγχοι και καταγγελίες για μαφιόζικες πρακτικές

ΜΑΡΝΥ ΠΑΠΑΜΑΤΘΑΙΟΥ

Τα πανεπιστήμια πρέπει να προστατευτούν από τον κακό εαυτό τους. Αυτό λέει καθηγητής που μίλησε στο «Βήμα». Και καθώς διδάσκει σε πανεπιστήμιο απομονωμένο από τα αστικά κέντρα και εκτεθειμένο στις «προσωπικές» σχέσεις της τοπικής κοινωνίας, δεν διστάζει να πει ότι τα πολλά ΑΕΙ θυμίζουν σήμερα «Σικάγο του 1929». Τα... Ζωνιανά της ανώτατης εκπαίδευσης, το άβατο του νόμου, τα «παραμάγαζα» συγκεκριμένων ομάδων. Τις παραπάνω εκφράσεις χρησιμοποιούν πολλοί καθηγητές ΑΕΙ αλλά και φοιτητές τους για να περιγράψουν την εικόνα των Ιδρυμάτων τους. Στον χώρο της ανωτάτης Παιδείας εξελίσσονται σήμερα διοικητικές και δικαστικές έρευνες για παρατυπίες πολλών ειδών: καταχρήσεις, κακοδιαχείριση κοινοτικών κονδυλίων, παράνομες εταιρείες, πελατειακές σχέσεις. Πρόσφατα είχαμε και νέα κρούσματα «ιδιαίτερων» σχέσεων. Πανεπιστημιακοί έφτασαν να εγκαταλείψουν την καριέρα τους λόγω πιέσεων, ενώ αντιπρυτάνεις έφτασαν να μηνύουν φοιτητές τους... Τα δύο τελευταία κρούσματα παρουσιάστηκαν στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο της Θράκης. Πέντε πανεπιστήμια αντιμετωπίζουν σήμερα προβλήματα με τη Δικαιοσύνη ή βρίσκονται στο κέντρο διαχειριστικών και οικονομικών ελέγχων.

Η Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Θράκης στην Κομοτηνή

«Τα πανεπιστήμια δεν είναι τσιφλίκια κανενός» λέει η διεθνούς φήμης πιανίστρια κυρία Βίνια Τσόπελα, πρώτη καθηγήτρια στην Ελλάδα στο γνωστικό αντικείμενο του πιάνου και πρόεδρος του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, η οποία αποτελεί μια μόνο από τις περιπτώσεις πανεπιστημιακών που καταγγέλλουν κομματικές παρεμβάσεις, ευνοιοκρατία και απολυταρχικές μεθόδους που δεν έχουν καμία σχέση με την επιστήμη, στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. «Ούτε έχουν δικαίωμα συγκεκριμένοι άνθρωποι να προσπαθούν με δικτατορικό τρόπο να εφαρμόσουν τον δικό τους νόμο σε δημόσια Ιδρύματα. Ηρθα στην Ελλάδα μετά πολυετή καριέρα στο εξωτερικό για να υπηρετήσω το ελληνικό πανεπιστήμιο. Και αυτό που βρήκα ήταν διώξεις κατά απίστευτο, μεσαιωνικό, θα έλεγα, τρόπο...» συνεχίζει η κυρία Τσόπελα.

Το επόμενο χρονικό διάστημα προσφέρεται για την έναρξη - έστω την ύστατη ώρα - ουσιαστικού διαλόγου, με στόχο τα ίδια τα πανεπιστήμια να αφήσουν πίσω τους τον... κακό εαυτό τους. Με τα δύο νομοσχέδια που αφορούν την έρευνα και τα μεταπτυχιακά, η κυβέρνηση ολοκλήρωσε το έργο της στον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης. Και στρέφεται στα σχολεία, αφήνοντας τους πανεπιστημιακούς να τα βρουν μεταξύ τους...

Στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, η λειτουργία των κεντρικών πανεπιστημίων ελέγχεται στενά και τα οικονομικά εγκλήματα είναι σπάνια. Οι καταγγελίες περιορίζονται σε «φωτογραφικές» εκλογές μελών του διδακτικού προσωπικού και σε καθηγητές που δεν πατάνε στα αμφιθέατρα. Στην περιφέρεια όμως, τα προβλήματα είναι πιο σύνθετα.

ΘΡΑΚΗ

Ελεγχος για έλλειμμα 10 εκατ. ευρώ

Στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, όπου διενεργείται οικονομικός και διαχειριστικός έλεγχος έπειτα από καταγγελίες για έλλειμμα 10 εκατομμυρίων ευρώ στα ταμεία του, σημειώθηκαν πρόσφατα δύο πρωτοφανή για τα ακαδημαϊκά χρονικά περιστατικά: πρώτον, παραιτήθηκε οριστικά από την πανεπιστημιακή του καριέρα καθηγητής και πρώην πρύτανης καταγγέλλοντας προσπάθεια παραγκωνισμού και εξευτελισμού του και, δεύτερον, μέλος της διοίκησης του Ιδρύματος κατέθεσε αγωγή σε βάρος φοιτητή του ζητώντας αποζημίωση 200.000 ευρώ (!) και τη φυλάκισή του.

Και μπορεί ο αντιπρύτανης κ. Αθ. Καραμπίνης να απέσυρε τελικά την αγωγή που είχε καταθέσει σε βάρος του φοιτητή του Ιδρύματος Λευτέρη Μπέτση επειδή έκρινε ότι τον προσβάλλουν τα ερωτήματα που έθεσε ο νεαρός για τη νομιμότητα της ανάθεσης σίτισης των φοιτητών του σε συγκεκριμένο ιδιώτη, η παραίτηση όμως του καθηγητή και πρώην πρύτανη του ιδρύματος κ. Ι. Σχινά παραμένει.

Ο κ. Σχινάς έθεσε την παραίτησή του ενώπιον των συναδέλφων του την περασμένη εβδομάδα καταγγέλλοντας αδιαφάνεια και πελατειακές σχέσεις και δηλώνοντας ότι εγκαταλείπει τη διδασκαλία και την έρευνα εξαιτίας του «πολέμου» που του έκαναν συνάδελφοί του στη διοίκηση του Ιδρύματος.

Ο κ. Σχινάς ήταν εκείνος που είχε ζητήσει τη διενέργεια του διαχειριστικού ελέγχου που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη στο πανεπιστήμιο και όπως αναφέρουν οι πληροφορίες θα περιέχει ενδιαφέροντα στοιχεία. Οπως διαπιστώνουν οι αρμόδιοι ελεγκτές, το έλλειμμα στο πανεπιστήμιο - που θεωρείται ότι υπερβαίνει τα 10 εκατ. ευρώ - δικαιολογείται σε έναν βαθμό λόγω της υποχρηματοδότησης του Ιδρύματος από την πολιτεία.

Παράλληλα όμως ελέγχεται λεπτομερώς η οικονομική του διαχείριση των τελευταίων ετών. Πληροφορίες αναφέρουν πάντως ότι μεγάλο ποσό φέρεται να καλύπτουν οι παραγγελίες χαρτιού και επιστολόχαρτων τα οποία δεν παρελήφθησαν ποτέ.

Ο κ. Καραμπίνης αναφέρει σχετικά μιλώντας στο «Βήμα» ότι έχει ήδη διενεργηθεί ένας έλεγχος από ελεγκτές που ορίστηκαν από το πανεπιστήμιο και έδειξε ότι «όλα είναι εντάξει». «Κάποιους τους έχει ενοχλήσει που εμείς μειώσαμε το χρέος μας» υποστηρίζει.

Να σημειωθεί ότι στο πρυτανικό σχήμα που διοικεί σήμερα το πανεπιστήμιο συμμετέχει πανεπιστημιακός που αλλάζει γραφείο, από την πρυτανεία στην αντιπρυτανεία του, τα τελευταία δέκα χρόνια... Ο κ. Κ. Σιμόπουλος, νυν πρύτανης του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου, διοίκησε το Πανεπιστήμιο της Θράκης επί δύο τριετίες - από το 1997 ως το 2003 -, εξελέγη αντιπρύτανης το 2003, παρέμεινε αντιπρύτανης και μετά την παραίτηση του κ. Σχινά, και εξελέγη εκ νέου πέρυσι πρύτανης του ίδιου Ιδρύματος.

Το 2010 οπότε θα λήξει η τετραετής - με τον νέο νόμο για τις πρυτανικές αρχές - νέα θητεία του, θα έχει διοικήσει το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο 13 χρόνια! Ο κ. Σχινάς εξελέγη πρύτανης το 2003 συμμετέχοντας στο σχήμα που συγκροτήθηκε από τον κ. Σιμόπουλο. Παραιτήθηκε από τη θέση του δύο χρόνια αργότερα καταγγέλλοντας ότι γίνεται προσπάθεια να αποκλεισθεί από τη διοίκηση του Ιδρύματος. «Σε λίγο καιρό συμπληρώνω 41 συναπτά έτη θητείας ως διδάσκων στο ελληνικό πανεπιστήμιο» αναφέρεται στην επιστολή του κ. Σχινά. «Εν τούτοις, δεν ευτύχησα να ολοκληρώσω το έργο μου στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο προς την ακαδημαϊκή κατεύθυνση που θεωρούσα και θεωρώ ορθή. Ηδη το έργο αυτό αποδομήθηκε ή αποδομείται, εν μέρει αμαυρώνεται και, κατά το υπόλοιπο μέρος, αποσιωπάται». Και συνεχίζει λέγοντας ότι «ορισμένοι προσέβλεπαν στην πρυτανεία μου ως σε μια περίοδο μεταβατική, διεκπεραιωτικής φύσης, επενδεδυμένη, όπως ελέχθη, με ακαδημαϊκό λούστρο».

Στην επιστολή του κάνει λόγο για τη «ζοφερή εικόνα μιας Νομικής Σχολής και ενός μεγάλου πανεπιστημίου της χώρας που κυριαρχείται από άτυπες ηγετικές ομάδες και υποστηρίζεται από άτυπους μηχανισμούς, όπου το πελατειακό σύστημα καλλιεργείται απροκάλυπτα, όπου οι έννοιες της διαφάνειας και της νομιμότητας ερεθίζουν βίαια ανακλαστικά και όπου η υπακοή και η σιωπή θεωρούνται ακαδημαϊκές αρετές». Οπως δήλωσε μιλώντας προς «Το Βήμα» ο κ. Σχινάς, σταματά πλέον τη διδασκαλία και εντάσσεται πρόωρα στις κατηγορίες των συνταξιούχων.

ΘΕΣΣΑΛΙΑ

Υπεξαίρεση σε βαθμό κακουργήματος

Στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, έχουν ασκηθεί ποινικές διώξεις κατά της πρώην και της νυν διοίκησης του Ιδρύματος και μάλιστα σε βαθμό κακουργήματος. Η ποινική δίωξη έχει ασκηθεί από τον εισαγγελέα της περιοχής σε βάρος του νυν πρύτανη κ. Κ. Μπαγιάτη, των αντιπρυτάνεων κκ. Κ. Γουργουλιάννη και Ναπολ. Μήτση, του πρώην πρύτανη κ. Π. Λαζαρίδη, των καθηγητών Νικ. Αράβα, Ευθ. Προβίδα, Λενδ. Τασιούλα, Βασ. Μποντόζογλου, Βασ. Μπουδάκη, Κων. Κίττα, Φιλ. Περικάρη, Ηλ. Χούστη και εναντίον της υπαλλήλου του Ιδρύματος κυρίας Αρτεμης Πετράκου.

Η ποινική δίωξη εναντίον τους αφορά τη διαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων του Ιδρύματος και περιλαμβάνει τα αδικήματα της «υπεξαίρεσης αντικειμένου ιδιαίτερα μεγάλης αξίας και το συνολικό αντικείμενο υπερέβαινε το ποσό των 73.000 ευρώ, από κοινού και κατ' εξακολούθηση», «απάτη σε βάρος των ευρωπαϊκών κοινοτήτων, ποσού άνω των 73.000 ευρώ, και άμεση συνέργεια σ' αυτήν», «απάτη σε βάρος του ελληνικού Δημοσίου, ποσού άνω των 50 εκατομμυρίων δραχμών, και άμεση συνέργεια σ' αυτήν», «ψευδή βεβαίωση και ηθική αυτουργία σ' αυτήν», «απιστία». Η υπόθεση ερευνάται από ανακριτή της περιοχής και αναμένεται σύντομα να οδηγηθεί στη Δικαιοσύνη.

«Πρόκειται για υπερβολές και ουσιαστικά δεν υπάρχει αδίκημα» υποστηρίζει ο κ. Μπαγιάτης μιλώντας προς «Το Βήμα». «Πρόκειται για ένα έργο που είχε ολοκληρωθεί προτού αναλάβω πρύτανης και αποτελεί πρόβλημα της γραφειοκρατίας. Το έργο αυτό, που αφορούσε τη δικτύωση του πανεπιστημίου, έγινε κατά ένα μέρος από τα κοινοτικά κονδύλια του υπουργείου Παιδείας και κατά ένα μέρος από το υπουργείο Ανάπτυξης, που λειτουργούσε με διαφορετικό τρόπο και δεν αναγνώρισε κάποιες δαπάνες. Τα ποσά που μας κατηγορούν ότι υπεξαιρέσαμε πήγαν σε μισθούς διοικητικών υπαλλήλων, για τους οποίους το αρμόδιο υπουργείο αμφισβητεί ότι έπρεπε να προσληφθούν σε διοικητικές θέσεις». Ο κ. Μήτσης σε ερώτηση που το απηύθυνε «Το Βήμα» αρνήθηκε ότι έχει σχέση.

ΚΡΗΤΗ

Καταγγελίες και συνεχείς έλεγχοι

Στην Κρήτη οι καταγγελίες και οι συνεχείς έλεγχοι αποτελούν μέρος της καθημερινότητας πολλών καθηγητών ΑΕΙ. Στο πανεπιστήμιο του νησιού, είκοσι πανεπιστημιακοί κατηγορούνται για κακοδιαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων και καλούνται τώρα να πληρώσουν περίπου 1 εκατ. ευρώ. Η κατηγορία εις βάρος τους θίγει ένα πρόβλημα που αφορά πολλά πανεπιστήμια, αυτό της χρησιμοποίησης κοινοτικών κονδυλίων για λειτουργικές ανάγκες τους, λόγω των καθυστερήσεων στις εκταμιεύσεις του υπουργείου Παιδείας.

Οπως λέει ο πρώην πρύτανης του ιδρύματος κ. Χρ. Νικολάου, τα χρήματα των κοινοτικών κονδυλίων που δεν δαπανήθηκαν για ερευνητικά προγράμματα, όπως προβλέπεται από τους νόμους, δεν πήγαν στην τσέπη πανεπιστημιακών, αλλά οι υπεύθυνοι για τη διοίκηση του πανεπιστημίου έκαναν χρήση υπουργικής απόφασης που τους έδινε τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν μέρος των κοινοτικών κονδυλίων για διοικητικές ανάγκες του ιδρύματος.

Από την άλλη πλευρά, στο Πολυτεχνείο Κρήτης ο «εμφύλιος» μεταξύ καθηγητών είχε οδηγήσει σε αλληλομηνύσεις και σε καταγγελίες για την ύπαρξη παράνομων εταιρειών στο εσωτερικό του.

Στο ίδρυμα έγιναν διαχειριστικοί έλεγχοι εις βάρος καθηγητών που κατηγορήθηκαν ότι αντλούν χρήματα από το ερευνητικό ινστιτούτο του ιδρύματος, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται και πειθαρχικές διαδικασίες. «Επειτα από αρκετό καιρό, έχουμε ηρεμήσει κάπως» λέει σχετικά ο πρύτανης του ιδρύματος κ. Ν. Γρυσπολάκης.

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Μηνύσεις, προσφυγές και ποινικές διώξεις

Μηνύσεις, προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ποινικές διώξεις έχουν «χρωματίσει» τη λειτουργία του Ιδρύματος τους τελευταίους μήνες. Η θητεία του νυν πρύτανη κ. Ηλία Κουσκουβέλη αλλά και του πρώην πρύτανη και νυν γενικού γραμματέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας κ. Γ. Τσιότρα έχουν στιγματιστεί από εντάσεις, καταγγελίες συναδέλφων τους και ερωτήσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης στη Βουλή προς τους αρμοδίους υπουργούς. «Το Βήμα» προσπάθησε να επικοινωνήσει με τον κ. Κουσκουβέλη, αλλά δεν στάθηκε δυνατόν.

«Την άμεση αποκατάσταση της ακαδημαϊκής και δημοκρατικής νομιμότητας» στο Ιδρυμα ζήτησε προσφάτως και η Ομοσπονδία των καθηγητών πανεπιστημίου (ΠΟΣΔΕΠ).

«Δεν ήρθα στην Ελλάδα για να με φιμώσουν και να μην μπορώ να μιλήσω ως ελεύθερος πολίτης εν έτει 2007» λέει η καθηγήτρια κυρία Βίνια Τσόπελα η οποία βρίσκεται σε αντιπαράθεση με τη διοίκηση του Ιδρύματος. «Μου ανέθεσαν οι πρυτανικές αρχές του Ιδρύματος να ερευνήσω ως πρόεδρος του τμήματός μου την περίπτωση καθηγητή που είχε διπλή θέση στο πανεπιστήμιό μας και σε πανεπιστήμιο της Γερμανίας. Εκανα υπεύθυνα τη δουλειά μου ερευνώντας την υπόθεση και με απόφαση του αρμόδιου πειθαρχικού συμβουλίου ο συνάδελφος αυτός, αφού αποδείχθηκε ότι οι καταγγελίες σε βάρος του ευσταθούσαν, παύθηκε από τα καθήκοντά του. Ξέρετε πού είναι σήμερα; Εχει επιστρέψει στο ίδιο πανεπιστήμιο...» σημειώνει.

Η κυρία Τσόπελα έχει παραπεμφθεί στο Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο των ΑΕΙ για «διαγωγή απάδουσα προς την αξιοπρέπεια του πανεπιστημιακού λειτουργού» με ερώτημα για την οριστική παύση της. Το κατηγορητήριο σε βάρος της θυμίζει σε πολλά την υπόθεση του άτυχου καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης Στέλιου Αλεξανδρόπουλου, καθώς και εκείνη αντέδρασε στις αποφάσεις οργάνων του πανεπιστημίου τις οποίες έκρινε μη σύννομες και αρνήθηκε να συμμορφωθεί προς αυτές. Η κριτική που άσκησε και η άρνησή της να αποδεχθεί τις αποφάσεις ανωτέρων της που της στερούσαν το δικαίωμα να διοικεί το τμήμα του οποίου είχε εκλεγεί πρόεδρος, αποτέλεσαν την αρχή μόνο μιας μακρόχρονης περιπέτειας.

Σε βάρος της κυρίας Τσόπελα έχουν κατατεθεί μηνυτήριες αναφορές οι οποίες κρίθηκαν από το Δικαστικό Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Θεσσαλονίκης και τους Εισαγγελείς Πλημμελειοδικών και Εφετών Θεσσαλονίκης ουσιαστικά αβάσιμες και η υπόθεση τέθηκε στο αρχείο. Υπέβαλε και η ίδια μηνύσεις οι οποίες εκκρεμούν. Στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα, βέλγος φοιτητής της κατήγγειλε ότι προσπάθησαν να τον αναγκάσουν να υπογράψει κείμενο με κατηγορίες εναντίον της, οι εξετάσεις των φοιτητών της ακυρώθηκαν γιατί τις διεξήγαγε με τις πάγιες διατάξεις της πανεπιστημιακής νομοθεσίας και όχι σύμφωνα με έναν εσωτερικό κανονισμό του Τμήματος (που προβλέπει εξεταστικές επιτροπές και υπογεγραμμένα παρουσιολόγια από φοιτητές), ενώ κατηγορήθηκε ως «αλεξιπτωτίστρια» καθηγήτρια επειδή τα Σαββατοκύριακα έρχεται στην Αθήνα όπου διαμένει η οικογένειά της και στη Θεσσαλονίκη επιλέγει να καταλύει σε ξενοδοχείο για λόγους ασφαλείας...

«Εχω συχνά την αίσθηση ότι βρίσκομαι σε πόλη του παλαιού ανατολικού μπλοκ» τονίζει η κυρία Τσόπελα.

Δεν πρόκειται όμως για το μόνο περιστατικό που βαρύνει την πρόσφατη ιστορία του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. «Θεωρώ ότι η αυτονομία του πανεπιστημίου αποτελεί πολύ σημαντική προϋπόθεση για την εύρυθμη λειτουργία του» λέει ο καθηγητής του Ιδρύματος κ. Λόης Λαμπριανίδης. «Ωστόσο, οφείλει κανείς με ειλικρίνεια να παραδεχθεί ότι μέχρι να ωριμάσει η κατάσταση μέσα στα πανεπιστήμια (ακαδημαϊκό ήθος κτλ.), που θα λειτουργεί αποτρεπτικά για ακραίες συμπεριφορές, είναι δυνατόν να υπάρξουν περιπτώσεις πανεπιστημιακών ιδρυμάτων όπου η κατάσταση μπορεί να ξεφύγει» συνεχίζει. «Δυστυχώς το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας αποτελεί μια τέτοια περίπτωση. Εδώ και 1,5 χρόνο που ανέλαβε η νέα πρυτανεία έχει δημιουργήσει ένα κλίμα που ευνοεί διώξεις διδασκόντων επειδή έχουν διαφορετική αντίληψη από αυτούς για την πορεία του πανεπιστημίου, δεν σέβεται την κείμενη νομοθεσία και τις αποφάσεις των δικαστηρίων, ενώ φοιτητές προπηλακίζονται από μεγάλη φοιτητική παράταξη γιατί διεκδικούν το αυτονόητο (να μπορούν να διακινούν τις ιδέες τους, να ψηφίζουν στον Σύλλογο του Τμήματός τους κτλ.). Η πορεία που ακολουθεί μερίδα της πρυτανείας του πανεπιστημίου μας εκθέτει πλέον όχι μόνο τον πολιτικό χώρο της ΝΔ και τους όποιους όψιμους συνοδοιπόρους της αλλά το σύνολο της ελληνικής ακαδημαϊκής κοινότητας και την ίδια την κυβέρνηση» καταλήγει.

Ο Σύλλογος διδασκόντων στο ίδρυμα (ΔΕΠ) κάνει λόγο για δημοκρατικό έλλειμμα, διοικητικές αυθαιρεσίες, παραβίαση της αυτονομίας των τμημάτων, τον περασμένο Μάρτιο. Παράλληλα, τον Ιούνιο, το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε μη σύννομη την εκλογή του προέδρου του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών λόγω παράνομης σύνθεσης της φοιτητικής εκπροσώπησης, ωστόσο η εκλογή επαναλήφθηκε με πανομοιότυπες διαδικασίες. Οπως υποστηρίζεται, σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο η ανάδειξη των εκπροσώπων των φοιτητών στα όργανα της διοίκησης του πανεπιστημίου από ενιαίο σύλλογο δημιουργεί προβλήματα ακυρότητας των αποφάσεων αυτών των οργάνων. Ανησυχία έχει εκφράσει για το θέμα σε ανακοίνωσή της και η Ομοσπονδία των πανεπιστημιακών (ΠΟΣΔΕΠ).

Το ΒΗΜΑ, 09/12/2007 , Σελ.: A14