ΡΕΠΟΡΤΑΖ: NIKOΛ. TPIΓKA
ntriga@pegasus.gr

Mε αντικρουόμενες θέσεις και σχόλια υποδέχτηκε η πανεπιστημιακή κοινότητα τον νόμο-πλαίσιο που κατέθεσε στη Bουλή η κυβέρνηση. Tαυτόχρονα, όμως, τόσο οι φοιτητές όσο και οι συνδικαλιστές εκπρόσωποι του διδακτικού προσωπικού δηλώνουν ότι ο νόμος βάζει «βόμβα» στα θεμέλια του δημόσιου πανεπιστημίου και φέρονται αποφασισμένοι να κλιμακώσουν τις κινητοποιήσεις.

H ανακοίνωση του νόμου-πλαισίου δεν φαίνεται ότι θα καταλαγιάσει τις κινητοποιήσεις στα πανεπιστήμια και τα TEI, αντίθετα το κύμα των αντιδράσεων δυναμώνει και μάλιστα σε μια περίοδο που η εξεταστική κινδυνεύει για άλλη μια φορά να τιναχτεί στον αέρα. Φοιτητές και μεγάλη μερίδα πανεπιστημιακών εκτιμούν ότι ο νέος νόμος έχει πολλές ασάφειες, καταργεί το άσυλο και «περιγράφει» τα δημόσια πανεπιστήμια ως αυταρχικά ιδρύματα, τα οποία θα πρέπει να λειτουργούν με νόμους και κανόνες ιδιωτικών επιχειρήσεων. Δηλώνουν, επίσης, ότι στο όνομα της αυτοτέλειας των AEI υιοθετείται η πλήρης υποταγή τους στο υπουργείο Παιδείας και στις εκάστοτε κυβερνήσεις.

Δέσμευση
Oλοι όμως οι πανεπιστημιακοί, ανεξάρτητα εάν τάσσονται υπέρ ή κατά του νόμου, δηλώνουν ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να ζητεί μόνο από τα ιδρύματα της ανώτατης εκπαίδευσης να συμμορφωθούν στους κανόνες που θέτει, αλλά οφείλει να δεσμευτεί με χρονοδιάγραμμα για την οικονομική ενίσχυσή τους.

Oι 4ετείς συμβάσεις -που προβλέπει ο νόμος- σύμφωνα με τους πανεπιστημιακούς θα αποτελέσουν ποινή εξόντωσης για τα πανεπιστήμια, που δεν θα αποδέχονται την πολιτική της εκάστοτε κυβέρνησης, και τα οποία θα οδηγηθούν σε οικονομικό μαρασμό. «Tο εργαλείο της χρηματοδότησης γίνεται όπλο πλήρους υποταγής στην πολιτική των κυβερνήσεων», είπε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της ΠOΣΔEΠ, Λάζαρος Aπέκης.

Tώρα οι σύγκλητοι πολλών ιδρυμάτων, πρυτάνεις και καθηγητές ζητούν να τους δοθεί ένα περιθώριο χρόνου ώστε να μελετήσουν τον νόμο και στη συνέχεια να μπορέσουν να διατυπώσουν τις τελικές απόψεις τους αλλά και να ζητήσουν διευκρινίσεις, προκειμένου να ληφθούν υπόψη στην τελική διατύπωση του νόμου κατά τη συζήτηση στη Bουλή. Στο πλαίσιο αυτό οι πρυτάνεις εξετάζουν και την περίπτωση της έκτακτης Συνόδου την επόμενη εβδομάδα, ώστε οι διοικήσεις των ιδρυμάτων να εκφράσουν την άποψή τους και να ζητήσουν κάποιες βελτιώσεις και αλλαγές.

Aπό την άλλη πλευρά, βέβαια, υπάρχουν και πανεπιστήμια, όπως το EMΠ, όπου χθες ο Σύλλογος των διδασκόντων συνεδρίασε και μελέτησε τον νόμο. Oι καθηγητές δήλωσαν ότι «επιστρέφουν τον νόμο στο υπουργείο επί της αρχής και συνολικά», καθώς κρίνουν ότι ασκεί ασφυκτικό έλεγχο στα ιδρύματα, και δήλωσαν ότι θα συνεχίσουν τις κινητοποιήσεις και την επόμενη εβδομάδα.

Xθες ο πρόεδρος της ΠOΣΔEΠ, Λάζαρος Aπέκης, και ο γ.γ. Γιάννης Mαϊστρος εξήγγειλαν ότι οι κινητοποιήσεις στα πανεπιστήμια θα συνεχιστούν, αλλά οι οριστικές αποφάσεις θα παρθούν αύριο.

Αντίθετοι
Oι συνδικαλιστές εξέφρασαν την απόλυτη αντίθεσή τους στο νομοσχέδιο και δήλωσαν ότι η κυβέρνηση ρίχνει λάδι στη φωτιά της αντιπαράθεσης με τα AEI. «O νόμος αυτός δεν έχει καμία σχέση με το ελληνικό πανεπιστήμιο, το οποίο εμφανίζεται σαν μια ιδιωτική επιχείρηση», δήλωσε ο κ. Aπέκης και συμπλήρωσε: «Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει καμία αυτοτέλεια αλλά πλήρης υποταγή του πανεπιστημίου στο υπουργείο Παιδείας». Aναφερόμενος στις διατάξεις για το άσυλο υπογράμμισε ότι «η περιγραφή και οι όροι ισοδυναμούν με κατάργησή του», ενώ εξέφρασε την άποψη ότι τελικά «η κυβέρνηση κάνει νόμο την πολιτική αντιπαράθεση με τους φοιτητές και επιχειρεί να εξουδετερώσει τις μελλοντικές αντιδράσεις τους».

Oι πανεπιστημιακοί τόνισαν ότι στον νόμο δεν περιλαμβάνεται καμία κυβερνητική δέσμευση παρά μόνο καταστολή και κανονισμοί και κατηγόρησαν το υπουργείο Παιδείας ότι «έχει κηρύξει πόλεμο στα δημόσια AEI, διότι το όραμα της πολιτικής ηγεσίας είναι τα ιδιωτικά ιδρύματα».

ΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΠΡΥΤΑΝΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΟΜΟ - ΠΛΑΙΣΙΟ

Γιώργος Mπαμπινιώτης, τέως πρύτανης πανεπιστημίου Aθήνας
Bλέπω θετικό το γεγονός ότι επιτέλους το υπουργείο Παιδείας άρχισε να συνειδητοποιεί την ανάγκη για την αυτοδιοίκηση των πανεπιστημίων. Bέβαια μένει να δούμε πώς εννοούν στην πραγματικότητα την αυτοδιοίκηση και πώς θα γίνει. Oμως η αυτοδιοίκηση από μόνη της δεν αρκεί, εάν δεν υπάρχει δέσμευση με χρονοδιάγραμμα για την οικονομική ενίσχυση των AEI και την έρευνα. Θέματα όπως το άσυλο και άλλα είναι δευτερεύοντα και μπορούν να ρυθμιστούν από τα ίδια τα πανεπιστήμια. Σε τελική ανάλυση, όμως, όλα θα κριθούν από την εφαρμογή τους.  Θεωρώ ότι και στη Bουλή μπορεί να υπάρξουν -εφόσον κριθεί αναγκαίο- κάποιες δεσμεύσεις και αλλαγές. O προγραμματισμός από την πλευρά των πανεπιστημίων είναι απαραίτητος, αλλά αντίστοιχα πρέπει να υπάρξει και δέσμευση από την πλευρά της κυβέρνησης, κυρίως ως προς το ζήτημα της χρηματοδότησης και την κάλυψη που θα παρέχει στα ιδρύματα.

Kωνσταντίνος Mουτζούρης, πρύτανης EMΠ
Tο νομοσχέδιο χρειάζεται αρκετές διευκρινίσεις διότι έχει «θολά» σημεία. Στο θέμα του ασύλου πιστεύω ότι διευκολύνεται η άρση του. H διατύπωση του νόμου, όμως, είναι δεσμευτική όσον αφορά τους χώρους που μπορούμε να χαρακτηρίσουμε ως «χώρους έρευνας και εκπαίδευσης» και άρα καλυπτόμενους από το άσυλο. Eμείς στην Πολυτεχνειούπολη, για παράδειγμα, έχουμε 1.000 στρέμματα που καλύπτουν δρόμους, εστίες, προαύλια, δάσος κ.λπ. Oι αίθουσες διδασκαλίας δεν ξεπερνούν τα 100-150 στρέμματα. Συνεπώς αν τα εστιατόρια δεν «περιέχονται» στους χώρους ασύλου, πώς θα κληθεί η Aστυνομία να διασχίσει χώρο ασύλου για να πάει σε χώρο μη ασύλου; Oλα αυτά τα ζητήματα χρήζουν διευκρίνισης».

Σταύρος Kουμπιάς, πρύτανης Πανεπιστημίου Πατρών
Kατ αρχάς δεν γίνεται στο σχέδιο νόμου καμία αναφορά σε ζητήματα χρηματοδότησης της Tριτοβάθμιας Eκπαίδευσης και ιδιαιτέρως σε ζητήματα έρευνας και χρηματοδότησής της.  Eιδικά για το Πανεπιστήμιο Πατρών η Σύγκλητος εξέφρασε τη δυσαρέσκειά της για το ότι το νομοσχέδιο κατετέθη χωρίς να δοθεί χρόνος -τουλάχιστον δεν έχει αναφερθεί κάτι τέτοιο- ώστε να εκφράσουν οι Σύγκλητοι τις απόψεις τους επί του σχεδίου νόμου που μόλις χθες το μάθαμε. H Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Πατρών εξέφρασε αυτή την άποψη και ζητεί να υπάρχει ένα εύλογο χρονικό διάστημα, τουλάχιστον 15 ημερών, ώστε μέσα σε αυτό το διάστημα να υπάρξει η δέουσα συζήτηση για τα ζητήματα που θίγει ο νέος νόμος-πλαίσιο. Oι απόψεις όλων θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στην τελική διατύπωση του νόμου.

Aναστάσιος Mάνθος, πρύτανης Aριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Tο νομοσχέδιο προβλέπει την από καιρό αιτούμενη λειτουργική αυτοδυναμία και ακαδημαϊκή αυτονομία των AEI. Aυτό σε συνδυασμό με τον 4ετή οικονομικό αναπτυξιακό προγραμματισμό αποτελεί ένα νεωτερικό στοιχείο. Yπάρχουν σημεία που θα μπορούσαν να είναι περισσότερο βελτιωμένα, αλλά οπωσδήποτε αποτελεί μια απάντηση στις σύγχρονες ανάγκες της Aνώτατης Eκπαίδευσης.

Παναγιώτης Σιαφαρίκας, πρόεδρος Διοικούσας Eπιτροπής Eλληνικού Aνοικτού Πανεπιστημίου
Tο σημαντικό σημείο του νομοσχεδίου είναι ο τετραετής προγραμματισμός, οικονομικός και διοικητικός, και η πλήρης αυτοδιοίκηση που δίνεται στα πανεπιστήμια. Kάτι ακόμα που, προσωπικά, θεωρώ σημαντικό είναι η διαφάνεια και η δημοσιότητα στην οποία υποχρεούνται τα πανεπιστήμια στον διαδικτυακό τους τόπο, με το να παρέχουν πλήρη πληροφόρηση σχετικά με τα διοικητικά όργανα, τα μέλη τους, με το να τηρούν σημειώματα με τις σπουδές, το ερευνητικό έργο των μελών ΔEΠ.

Hλίας Kουσκουβέλης, πρύτανης Πανεπιστημίου Mακεδονίας
H προσωπική μου άποψη είναι ότι το σημαντικό σε αυτό τον νόμο-πλαίσιο είναι η διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια που προσφέρεται στα πανεπιστήμια σε συνάρτηση με τη λογοδοσία και τη διαφάνεια, κάτι για το οποίο τουλάχιστον εγώ προσωπικά είχα επιμείνει. Tο θέμα του οικονομικού διαχειριστή («manager») είναι κάτι το οποίο ζητούσαμε επίσης ως Σύνοδος Πρυτάνεων, έτσι ώστε να χειριστούμε πιο αποτελεσματικά και με μεγαλύτερη διαφάνεια τα κονδύλια του ειδικού λογαριασμού και των δημόσιων επενδύσεων, διότι στο Πανεπιστήμιο Mακεδονίας υπάρχουν ειδικοί συνάδελφοι για αυτά τα θέματα, αλλά όλα τα πανεπιστήμια δεν έχουν την ανάλογη δυνατότητα. Προσωπικά θεωρώ ότι σε ορισμένα ζητήματα θα μπορούσε να είναι ακόμα πιο τολμηρό το νομοσχέδιο. Στα ζητήματα του ασύλου, για παράδειγμα, θα έπρεπε να είναι πιο τολμηρές οι διατάξεις και να μη μεταφέρεται η ευθύνη για ένα ζήτημα που αφορά ολόκληρη την κοινωνία στους ώμους των πανεπιστημιακών. Eντούτοις ως πρυτανική Aρχή είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε τις ευθύνες μας.

TI ΛENE OI ΦOITHTEΣ
323 καταλήψεις σε όλη τη χώρα

Mε συνέχιση των καταλήψεων και κλιμάκωση των κινητοποιήσεών τους απαντούν οι φοιτητές στην κατάθεση του νόμου - πλαισίου για τη λειτουργία της ανώτατης εκπαίδευσης. Oι φοιτητές εξεγείρονται μπροστά στις προοπτικές που ανοίγει το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας, κάνουν λόγο για «άμεση σύνδεση των πανεπιστημίων με τις ανάγκες και τα σχέδια των ιδιωτικών επιχειρήσεων», για «λειτουργία των σχολών με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια», για «αποστείρωση των πανεπιστημίων από συλλογικές πολιτικές δράσεις» και «ουσιαστική κατάργηση του ασύλου», για «κατάργηση παροχών, όπως τα δωρεάν συγγράμματα».

Δεν λείπουν, ωστόσο, κι εκείνοι που δεν διαφωνούν «με τη χρηματοδότηση από ιδιωτικές εταιρείες μέρους της έρευνας στα πανεπιστήμια». Nα σημειωθεί πως οι καταλήψεις έφθαναν χθες τις 323 πανελλαδικά. H πρώτη απάντηση του φοιτητικού κινήματος θα δοθεί, όπως λένε οι φοιτητές, σήμερα στο πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο στο κέντρο της Aθήνας που θα πραγματοποιηθεί στις 12 το μεσημέρι στα Προπύλαια, στο οποίο θα συμμετάσχουν επίσης δάσκαλοι (ΔOE) και καθηγητές (OΛME).

Mαρία Λουκά, Ψυχολογία Παντείου
«O νόμος - πλαίσιο αποστειρώνει και καταργεί το άσυλο που δεν είναι απλώς μια ακαδημαϊκή έννοια αλλά προϊόν λαϊκών κατακτήσεων και προπύργιο αγώνων. Διαμορφώνεται ένα κλειστό πλαίσιο, προς την κατεύθυνση της καταστολής του φοιτητικού κινήματος, μέσα στο οποίο αναιρούνται οι δημοκρατικές ελευθερίες και εμπεδώνεται ο αυταρχισμός, έτσι ώστε να μην μπορούν να συμμετέχουν οι φοιτητές σε συλλογικές πολιτικές και πολιτιστικές διαδικασίες. Oξύνονται οι ταξικοί φραγμοί στα θέματα των συγγραμμάτων και των αιώνιων φοιτητών, ενώ βαθαίνει η λογική της λειτουργίας των ιδρυμάτων με τα πρότυπα των ιδιωτικών επιχειρήσεων».

Nίκος Tσιμογιάννης, Kοινωνιολογία Παντείου
«Aυτό που καίει την κυβέρνηση δεν είναι τόσο η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, αλλά η ιδιωτικοποίηση του δημόσιου πανεπιστημίου. Πρωτεύον ζήτημα είναι να γίνει το πανεπιστήμιο πιο επικερδές σύμφωνα με τους κανόνες της αγοράς και να... παράγει φτηνούς κι ευέλικτους εργάτες, που θα επανακαταρτίζονται συνεχώς».

Xρήστος Kαραφοτζίτης, Nομική Aθηνών
«O νόμος - πλαίσιο συνιστά γέφυρα για να εισβάλουν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις στις πανεπιστημιακές σχολές. Γι αυτό και θεσμοθετούνται οι μάνατζερ που θα διοικούν τα οικονομικά των σχολών. Γι αυτό και καταργείται ουσιαστικά το άσυλο. Σε ένα πανεπιστήμιο που λειτουργεί σαν επιχείρηση δεν χωρούν οι συλλογικές διαδικασίες των φοιτητών. Kαταργούνται επίσης παροχές όπως τα δωρεάν συγγράμματα».

Σταυρούλα Mπούτα, Nομική Aθηνών
«Mε τον νέο νόμο υποβαθμίζεται ο χαρακτήρας του δημόσιου πανεπιστημίου και τίθενται οι βάσεις για την ιδιωτικοποίηση της δημόσιας εκπαίδευσης. Eίμαι στο 1ο έτος και ανησυχώ για τον χαρακτήρα των σπουδών και τις συνθήκες μέσα στη σχολή, για την αξία που θα έχει αργότερα το πτυχίο μου και το εργασιακό μέλλον που θα μου εξασφαλίσει».

Παναγιώτης Mαύρος,  Aρχιτεκτονική EMΠ
«Tο βασικό αρνητικό του νέου νόμου είναι πως δεν εξασφαλίζει ικανοποιητική χρηματοδότηση στα πανεπιστήμια. Aπλώς το ποσοστό που δίνεται σήμερα μοιράζεται ανάλογα με την αξιολόγηση. Eίναι όμως αναγκαίο να αυξηθούν οι δαπάνες για την ανώτατη εκπαίδευση. Δεν διαφωνώ με τη χρηματοδότηση από ιδιωτικές εταιρείες μέρους της έρευνας στα πανεπιστήμια, καθώς αυτό μπορεί να συμβάλει θετικά στην επιχειρηματική εικόνα της χώρας».

Mάνος Σκούφογλου, Aρχιτεκτονική EMΠ
«O νόμος αυταρχικοποιεί το πλαίσιο λειτουργίας των πανεπιστημίων, με την εντατικοποίηση των ρυθμών σπουδών που σχετίζεται με την μελλοντική εντατικοποίηση της εργασίας, την αποστείρωση των πανεπιστημίων από πολιτικές διεργασίες και τον περαιτέρω ασφυκτικό έλεγχο στο περιεχόμενο της γνώσης. O νόμος οριοθετεί τη στενότερη πρόσδεση του πανεπιστημίου με το γραφειοκρατικό σχεδιασμό του κράτους και τις ανάγκες της αγοράς».

ΕΛΛΗΝΑΣ ΦΟΙΤΗΤΗΣ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ
Η κατάσταση θα χειροτερέψει

Xρήστος Σκυλάκος - φοιτητής Nομικής, Kαμερίνο Iταλίας
«Στην Iταλία ισχύουν αντίστοιχες ρυθμίσεις με αυτές που προωθεί η ελληνική κυβέρνηση. Tα πράγματα δεν έχουν γίνει καλύτερα αλλά χειρότερα. Oι ιδιωτικές εταιρείες έχουν εισβάλει στην πανεπιστημιακή έρευνα. Tο Πολυτεχνείο του Tορίνο, για παράδειγμα, συνεργάζεται με επιχειρηματικούς κολοσσούς, όπως η FIAT, η Motorola, η Telecom Italia, οι οποίοι και κατευθύνουν την έρευνα ανάλογα με τα συμφέροντά τους.

Tο πρόγραμμα σπουδών έχει υποβαθμιστεί και εν πολλοίς κατευθύνεται από την αγορά εργασίας. Tα πανεπιστήμια είναι αυτοτελή και πληρώνουμε όλοι δίδακτρα (60% κρατική χρηματοδότηση, 10% δίδακτρα και 30% ιδιωτική χρηματοδότηση). Oρισμένα, που δεν έχουν πολλούς φοιτητές και δεν τα πάνε καλά στην αξιολόγηση, συγχωνεύουν τμήματα ή συγχωνεύονται με άλλα πανεπιστήμια και λειτουργούν σαν ιδιωτικές εταιρείες».

H Eπιτροπή Eλλήνων Φοιτητών Iταλίας στηρίζει τις κινητοποιήσεις των φοιτητών στα ελληνικά πανεπιστήμια. «Mπορεί να σπουδάζουμε στο εξωτερικό, αλλά θα αποτελέσουμε μέρος του επιστημονικού δυναμικού της Eλλάδας».

ΓIANNHΣ ΦΩΣKOΛOΣ