Η πολιτεία μεταρρύθμισε το 2006 την δευτεροβάθμια Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση ιδρύοντας τα Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑ.Λ.) παράλληλα με τις Επαγγελματικές Σχολές (ΕΠΑ.Σ). Προφανώς η μεταρρύθμιση έγινε  με γνώμονα την αναβάθμιση αυτής της ιδιαίτερα πολύπαθης εκπαιδευτικής βαθμίδας η οποία ταλανίζεται πολλά χρόνια τώρα με παλινδρομήσεις και χωρίς  ξεκάθαρους στόχους. Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι εδώ και  πολλά χρόνια η Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση προσπαθεί να βρει το δρόμο της, το δρόμο της  ανάπτυξης και της αποδοχής της από την Ελληνική κοινωνία. Να πάψει επιτέλους να είναι ο φτωχός συγγενής της γενικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Μέχρι τώρα μάλλον δεν τα έχει καταφέρει και από ότι φαίνεται θα αργήσει αρκετά να βρει το δρόμο της καταξίωσης και της εμπιστοσύνης από τον Ελληνικό λαό.

       Κάθε φορά που έχουμε αλλαγή κυβερνητικής πολιτικής έχουμε και μια μεταρρύθμιση στην Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση, αρκετές φορές μάλιστα(έχει συμβεί και αυτό) υπουργοί της ιδίας κυβέρνησης να μεταρρυθμίζει  ο ένας την μεταρρύθμιση του άλλου.

       Από ιδρύσεως της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης οι περισσότερες μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν ήταν ανεπιτυχείς και είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι σε όλες σχεδόν είχε προαναγγελθεί και προεξοφληθεί η αποτυχία τους από τους εκπαιδευτικούς φορείς πριν ακόμη εφαρμοστούν. Αυτό βέβαια δεν είναι τυχαίο αλλά αναμενόμενο καθώς σχεδόν πάντοτε οι μεταρρυθμίσεις στην ΤΕΕ σχεδιάζονται από ένα επιτελείο του εκάστοτε υπουργού παιδείας χωρίς να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη - όπως θα έπρεπε άλλωστε σε μια ευνομούμενη πολιτεία που έχει ως προτεραιότητα την παιδεία – οι θέσεις των συνδικαλιστικών και επιστημονικών εκπαιδευτικών φορέων, των κομμάτων, των κοινωνικών οργανώσεων, των συλλόγων γονιών-κηδεμόνων και των μαθητών.

         Ειδικά το σκέλος που αφορά την συνεργασία του ΥΠΕΠΘ με τους φορείς των εκπαιδευτικών δεν έχει προσεχθεί καθόλου εκ μέρους της πολιτείας με αποτέλεσμα όταν καλούνται οι εκπαιδευτικοί να εφαρμόσουν την εκάστοτε κεντρική εκπαιδευτική πολιτική και να την περάσουν στο εκπαιδευτικό γίγνεσθαι να την προσαρμόσουν και να την ενσωματώσουν στις σχολικές μονάδες για τα καλλίτερα δυνατά αποτελέσματα αυτό δεν πραγματοποιείται σχεδόν ποτέ αφού συναντά την αδυναμία των εκπαιδευτικών να την υλοποιήσουν. Αυτό βέβαια έχει την αιτιολόγησή του αφού οι εκπαιδευτικοί σχεδόν πάντα καλούνται να εφαρμόσουν εκπαιδευτικές πολιτικές που δεν τις έχουν κατανοήσει και προπάντων δεν τις έχουν σχεδιάσει με αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές να υποδέχονται μουδιασμένα τις εκπαιδευτικές αλλαγές του ΥΠΕΠΘ και χωρίς ιδιαίτερη βαρύτητα. Ειδικά στις περιπτώσεις που υπάρχει δριμύτατη κριτική της μεταρρύθμισης από τους συνδικαλιστικούς φορείς των εκπαιδευτικών τότε είναι περισσότερο από βέβαιο ότι η υποδοχή της εκάστοτε μεταρρύθμισης από τους εκπαιδευτικούς θα είναι αρνητική. 

     Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι σχεδόν ποτέ δεν γίνεται αξιολόγηση μιας μεταρρύθμισης για να βρεθούν οι λόγοι και οι παράγοντες της αποτυχίας της. Σχεδόν πάντοτε οι μεταρρυθμίσεις γίνονται με γνώμονα την υποτιθέμενη αποτυχημένη προηγούμενη μεταρρύθμιση και πολλές φορές ανακυκλώνονται περιοδικά γυρίζοντας στο παρελθόν με όλες βέβαια τις αρνητικές συνέπειες και επιπτώσεις στην Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση.

     Η μεταρρύθμιση του 2006 στην ΤΕΕ είναι ακόμη μία αμφισβητούμενη σε εξέλιξη μεταρρύθμιση με αρνητική υποδοχή εκ μέρους των εκπαιδευτικών. Ίσως είναι η πρώτη φορά που έχουμε μεταρρύθμιση με δόσεις χωρίς κυριολεκτικά κανείς να γνωρίζει το περιεχόμενό της.

     Η πρώτη τάξη του ΕΠΑ.Λ. είναι  μια τάξη γενικής κατεύθυνσης χωρίς να συμπεριλαμβάνονται στο αναλυτικό πρόγραμμα τα απαραίτητα τεχνολογικά μαθήματα προσανατολισμού. Δείχνει να είναι ο προπομπός ενός Επαγγελματικού Λυκείου στο οποίο δεν θα κυριαρχεί ο τεχνολογικός χαρακτήρας αλλά αυτός της γενικής παιδείας.

     Το ΕΠΑ.Λ. τουλάχιστον σύμφωνα με το άρθρο 1 του ν. 3475/06 προσανατολίζεται σε ένα τύπο Λυκείου που θα έχει παράλληλα πολλούς σκοπούς και στόχους.  Σκοπό έχει την γενική μόρφωση και την προετοιμασία των μαθητών για την συνέχιση των σπουδών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σκοπό ακόμη έχει την επαγγελματική εκπαίδευση και την προετοιμασία των μαθητών για την είσοδό τους στην αγορά εργασίας. Είναι ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα αμφιβόλου επιτυχίας που θα χρειαστεί την ουσιαστική στήριξη της πολιτείας, την συνεργασία και την συναίνεση των εκπαιδευτικών φορέων και προπάντων αλλαγή εκπαιδευτικής κατεύθυνσης με πυξίδα την ανάπτυξη της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης ως εκπαίδευσης αιχμής που θα αλλάξει την εκπαιδευτική φιλοσοφία στην χώρα μας.

      Στον σχεδιασμό του το ΕΠΑ.Λ.  φαίνεται να είναι ένα σχολείο που θέλει να καλύψει ένα τεράστιο κενό που υπάρχει στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Σου δίνει την εντύπωση ότι σχεδιάστηκε για να καλύψει τις ανάγκες πολλών σχολείων ταυτόχρονα του Γενικού και του Τεχνικού. Η σχεδίαση όμως απέχει πάρα πολύ από την υλοποίηση και την εφαρμογή. Αν ο νόμος 3475/06 παραμείνει στα χαρτιά και αφεθεί στην μοίρα του είναι απολύτως σίγουρο ότι μια νέα άσχημη περιπέτεια της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης ήδη ξεκίνησε με τεράστιες αρνητικές επιπτώσεις στην παιδεία αλλά και στην οικονομία της χώρας μας.

     Το ΥΠΕΠΘ πρέπει άμεσα να πάρει δραστικά μέτρα για να στηρίξει την μεταρρύθμιση που μόνο του αποφάσισε να εφαρμόσει. Είναι άκρως απαραίτητο να επιμορφώσει και να μετεκπαιδεύσει τους εκπαιδευτικούς της ΤΕΕ με ετήσια και πολύμηνα εκπαιδευτικά προγράμματα ουσίας πανεπιστημιακού επιπέδου που θα έχουν άμεση σχέση με την παιδαγωγική και την ειδίκευση των εκπαιδευτικών σε σύγχρονες τεχνολογίες συμβατές με την αγορά εργασίας και τον εξοπλισμό των σχολικών εργαστηριακών κέντρων.

   Θα πρέπει το ΥΠΕΠΘ θεσμικά να ξεκαθαρίσει το περιεχόμενο των Λυκείων και τους επί μέρους στόχους που επιδιώκονται ώστε οι μαθητές να μπορούν συνειδητά να επιλέγουν τον τύπο λυκείου που τους ταιριάζει περισσότερο και που θα μπορεί να ικανοποιεί τις ιδιαίτερες κλήσεις και ικανότητές τους.

     Δεν επιτρέπεται να λειτουργεί η ψευδεπίγραφη τεχνολογική κατεύθυνση στα Γενικά Λύκεια  αλλοιώνοντας και ακυρώνοντας το θεσμό του Επαγγελματικού Λυκείου. Είναι απαράδεκτο και ακατανόητο από τη μία να θεσπίζεται ένα νέο επαγγελματικό Λύκειο που θέλουμε να πετύχει τους σκοπούς και τους στόχους του και από την άλλη η ίδια η πολιτεία να το ακυρώνει αφήνοντας να λειτουργεί ανταγωνιστικά απέναντί του ένα φάντασμα η κατ΄ επίφαση τεχνολογική κατεύθυνση του Γενικού Λυκείου που εγκλωβίζει χιλιάδες μαθητές σε ένα σχολείο χωρίς περιεχόμενο. Το ΥΠΕΠΘ πρέπει άμεσα να θωρακίσει τα ΕΠΑ.Λ. καταργώντας την Τεχνολογική κατεύθυνση από τα ΓΕ.Λ.

     Οι μαθητές και οι μαθήτριες απόφοιτοι των γυμνασίων να μπορούν συνειδητά να επιλέξουν τη μορφή του Λυκείου που τους  ικανοποιεί και καλύπτει τις απαιτήσεις τους και τις κλήσεις τους χωρίς να αναγκάζονται σε εκβιαστικές επιλογές του τύπου « να γίνω επιστήμονας» ή «να μάθω τέχνη». Το ΕΠΑ.Λ  να είναι σχολείο συνειδητής επιλογής και όχι σχολείο για τους μαθητές και μαθήτριες που δεν τα «καταφέρνουν» στο ΓΕ.Λ.. Το ΕΠΑ.Λ όπως βέβαια και το ΓΕ.Λ δεν έχουν κανένα μέλλον αν είναι σχολεία ταξικά και κοινωνικά απαξιωμένα.

        Στα ΕΠΑ.Λ. πρέπει να προσανατολιστούν οι  μαθητές και οι μαθήτριες που μέχρι σήμερα επιλέγανε την ΤΕΕ και την Τεχνολογική κατεύθυνση του Ενιαίου Λυκείου για να εκπληρώσουν τους στόχους τους για γενική μόρφωση, για απόκτηση τεχνικών-επαγγελματικών γνώσεων για την άσκηση επαγγέλματος και για δυνατότητα συνέχισης των σπουδών τους σε σχολές της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ΑΕΙ – ΑΤΕΙ) που θα σχετίζονται με τις γνώσεις που έχουν κατακτήσει στο ΕΠΑ.Λ μέσω της ειδικότητάς τους. Δεν είναι δυνατόν τα ΕΠΑ.Λ να στηριχθούν μόνο στο μαθητικό δυναμικό που παραδοσιακά προσανατολιζόταν μέχρι σήμερα στην ΤΕΕ.

        Ο συσχετισμός των ποσοστών των μαθητών που επιλέγουν τα Γενικά και τα Επαγγελματικά Λύκεια πρέπει να αναστραφεί άμεσα υπέρ των Επαγγελματικών Λυκείων για να σταματήσει επιτέλους η στρέβλωση της εκπαίδευσης στη χώρα μας  με όλες τις αρνητικές συνέπειες στον κοινωνικό ιστό και στον επαγγελματικό προσανατολισμό που οδηγεί στην απαξίωση πολλών χειρωνακτικών επαγγελμάτων και στην δημιουργία νέων ταξικών διαφορών. Τα ΕΠΑ.Λ. να γίνουν σύγχρονα σχολεία άμβλυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων και όχι χώρος αναπαραγωγής των.

      Η αίσθηση που θα αναπτυχθεί μεταξύ των μαθητών και των μαθητριών με το επιχείρημα της δυνατότητας μέσα από το ίδιο σχολείο να συνεχίσουν τις σπουδές τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ή να πάρουν το δρόμο της άσκησης του επαγγέλματος της ειδικότητας που έχουν επιλέξει στο ΕΠΑ.Λ. με τη απόκτηση του πτυχίου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, θα καταξιώσει πολλά από τα επαγγέλματα που σήμερα μπορεί να είναι κερδοφόρα, όμως επειδή είναι κοινωνικά απαξιωμένα δεν τα προτιμούν να τα ασκήσουν ακόμή και πτυχιούχοι των πρώην ΤΕΛ και των σημερινών ΤΕΕ. Προτιμούν να ετεροαπασχοληθούν σε εργασίες διαφορετικές των ειδικοτήτων τους με γνώμονα την άσκηση ενός επαγγέλματος περισσότερο κοινωνικά καταξιωμένου. Τα ΕΠΑ.Λ. μπορούν και εδώ να δράσουν καταλυτικά  και να αλλάξουν χρόνιες προκαταλήψεις.

      Το ΥΠΕΠΘ για να στηρίξει το νέο σχολείο πρέπει να καθιερώσει μεταβατικά κίνητρα που θα αντισταθμίσουν τις μέχρι σήμερα προκαταλήψεις και αντιλήψεις που επικρατούν στην ελληνική οικογένεια και που αφορούν την πορεία της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης στη χώρα μας. Προκαταλήψεις που θέλουν τα σχολεία της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης να επιλέγονται σχεδόν απόλυτα από μαθητές των χαμηλών κοινωνικά στρωμάτων και παιδιά μεταναστών ως επιλογή ανάγκης και όχι συνειδητής επιλογής. Τα αποτελέσματα βέβαια της διαιώνισης αυτών των προκαταλήψεων τα πληρώνει διαχρονικά η χώρα μας σε όλα τα επίπεδα ανάπτυξης.

         Το ποσοστό εισαγωγής στα ΑΕΙ – ΑΤΕΙ σύμφωνα με το μαθητικό δυναμικό του κάθε τύπου Λυκείου είναι επιβεβλημένο να καθιερωθεί άμεσα αν σκοπός της πολιτείας είναι η ενίσχυση και καθιέρωση του ΕΠΑ.Λ. ως ένα σχολείο με μέλλον που θα αναστρέψει θεαματικά θετικά το εκπαιδευτικό περιβάλλον στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

       Το ΥΠΕΠΘ πρέπει να δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα στο περιεχόμενο των σπουδών των τομέων και ειδικοτήτων των ΕΠΑ.Λ.. Η κατεύθυνση των αναλυτικών προγραμμάτων πρέπει να έχει τεχνολογικό χαρακτήρα που θα καλλιεργεί τις ιδιαίτερες κλήσεις των μαθητών και των μαθητριών χωρίς βέβαια να υπολείπεται η αναγκαία γενική μόρφωση που θα αναπτύσσει την κριτική σκέψη και θα διαμορφώνει ελεύθερα την προσωπικότητα των μαθητών.

     Η πολιτεία είναι υποχρεωμένη να χρηματοδοτήσει γενναία το νέο σχολείο, να το στηρίξει ουσιαστικά, να συνεργαστεί με ειλικρίνεια με τους εκπαιδευτικούς φορείς και τους εκπαιδευτικούς που είναι η ψυχή του κάθε εκπαιδευτικού συστήματος, να προχωρήσει σε ουσιαστική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, να εξοπλίσει τα σχολικά εργαστηριακά κέντρα με σύγχρονα εργαστήρια συμβατά με την αγορά εργασίας, να προχωρήσει στην έκδοση συγγραμμάτων που θα αναπτύσσουν την κριτική σκέψη και θα παρέχουν σύγχρονη γνώση, να στηρίξει τους απόφοιτους των ΕΠΑ.Λ. με πρακτική άσκηση και στήριξη για την ένταξή τους στην αγορά εργασίας, να δημιουργήσει σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς φορείς το κατάλληλο εκπαιδευτικό κλίμα που θα ωθήσει τα εκπαιδευτικά δρώμενα της χώρας μας σε μια εκπαιδευτική άνοιξη και όχι σε μια καταστροφική εκπαιδευτική βαρυχειμωνιά.

     Οι ΕΠΑ.Σ. από την άλλη δεν πιστεύω ότι είναι σχολεία που μπορούν να ανταποκριθούν στις εκπαιδευτικές απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής. Η πρόωρη κατάρτιση χωρίς στοιχεία γενικής μόρφωσης όταν εντάσσεται μέσα στο βασικό εκπαιδευτικό σύστημα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης θα δημιουργήσει τεράστια κοινωνικά προβλήματα και θα οξύνει αναπαράγοντας το ίδιο τις κοινωνικές ανισότητες απαξιώνοντας περισσότερο μια σειρά χειρωνακτικών και όχι μόνο επαγγελμάτων.

          Η λειτουργία των ΕΠΑ.Σ. θα είναι η Αχίλλειος πτέρνα του εκπαιδευτικού μας συστήματος και ειδικά της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης. Ποιος είναι σκοπός αυτών των σχολείων, να ειδικεύσουν πρόωρα μαθητές που το εκπαιδευτικό σύστημα δεν μπορεί να τους κρατήσει και είναι έτοιμο να τους αποβάλλει; Αν είναι αυτός ο σκοπός, τότε πρέπει να βελτιώσουμε το εκπαιδευτικό μας σύστημα ώστε να είναι ικανό να κρατήσει και να εκπαιδεύσει ισότιμα όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες και όχι να δημιουργούμε ειδικά ταξικά σχολεία κατάρτισης για τους μαθητές «δεύτερης κατηγορίας που δεν παίρνουν τα γράμματα» που το κακό εκπαιδευτικό μας σύστημα  αδυνατεί να κρατήσει.

       Η πολιτεία ας πάψει να παλινδρομεί σε θέματα Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης. Να μετατρέψει όλα τα ΤΕΕ σε ΕΠΑ.Λ. και σταδιακά να μετατρέπει ΓΕ.Λ σε ΕΠΑ.Λ. όπου αυτό απαιτείται, να ιδρυθούν όλοι οι τομείς και οι ειδικότητες στα ΕΠΑ.Λ με τρόπο που να καλύπτονται οι απαιτήσεις της κοινωνίας και να δημιουργούνται νέες σύγχρονες ειδικότητες. Το ΕΠΑ.Λ. να είναι το μοναδικό σχολείο Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, ένα σχολείο προοπτικής, ελπίδας, που θα εμπιστεύεται ο έλληνας πολίτης και κάθε πολίτης της χώρας μας που θα αλλάξει τα εκπαιδευτικά δρώμενα και θα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του παρόντος αλλά και του μέλλοντος. 

                                                                        ΚΕΡΑΣΙΩΤΗΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜ

                                                                       ΜΕΛΟΣ Δ.Σ της ΟΛΤΕΕ