Μαριέττα Γιαννάκου
Συνταγματική θεσμοθέτηση της αξιολόγησης


Tου Κωνσταντiνου Ζουλα

«Αν έχετε προτάσεις καλύτερες από τις δικές μας, δεν έχουμε καμία αντίρρηση να τις ενσωματώσουμε στις δικές μας» προκαλεί σήμερα η υπουργός Παιδείας όσους της καταλογίζουν αδιαλλαξία και εσφαλμένους χειρισμούς. Στη συνέντευξη που παραχωρεί στην «Κ», η κ. Μαριέττα Γιαννάκου αποκαλύπτει για πρώτη φορά ότι συμφωνεί με πολλές από τις 15 εκπαιδευτικές εισηγήσεις του κ. Γ. Παπανδρέου και γνωστοποιεί τις γενικές κατευθύνσεις του επίμαχου εκτελεστικού νόμου του άρθρου 16. Δεσμεύεται ότι θα θέσει αυστηρότατους όρους σε όσους υποβάλουν αιτήσεις για τη δημιουργία μη κρατικών πανεπιστημίων, ξεκαθαρίζει ότι η κυβέρνηση δεν πρόκειται να χρηματοδοτήσει τα νέα ιδρύματα και δηλώνει ότι κεντρικός κυβερνητικός στόχος δεν είναι μόνον η αυτοτέλεια των ΑΕΙ, αλλά και η αναβάθμιση των ΤΕΙ. Τέλος, δηλώνει ότι οι σχέσεις της με τον πρωθυπουργό δεν ήταν ποτέ καλύτερες απ’ ό,τι σήμερα, διαψεύδοντας κατηγορηματικά τις αντίθετες φημολογίες.

— Οι επικριτές της κυβέρνησης τής καταλογίζουν ότι χρησιμοποιεί προσχηματικά το άρθρο 16 για να εμφανισθεί ότι επιδιώκει τη συναίνεση, ενώ λειτουργεί αυταρχικά σε όλες τις άλλες εκπαιδευτικές της επιλογές. Τι απαντάτε;

— Το αντίθετο συμβαίνει. Ουδέποτε θεσμοθετημένα έγινε τέτοια δημόσια διαβούλευση όπως στο Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας και σε όλους τους άλλους φορείς επί δύο χρόνια τώρα. Εξακολουθούμε και ενημερώνουμε όλα τα κόμματα και τους υπευθύνους και δίνουμε εύλογο χρόνο για να συμμετάσχουν στον διάλογο ακόμη και εκείνοι που αποχώρησαν. Εμμονές δεν έχουμε. Η κυβέρνηση έκανε και θα κάνει ό,τι περισσότερο μπορεί, για να υπάρξει συνεννόηση και συναίνεση.

— Θα γίνω πιο συγκεκριμένος. Κατέθεσε ο κ. Παπανδρέου 15 εκπαιδευτικές προτάσεις. Δεν μπορεί να μην υπάρχουν κάποιες που σας βρίσκουν σύμφωνη και αν ναι, γιατί δεν το δημοσιοποιείτε;

— Ασφαλώς και υπάρχουν. Για παράδειγμα, η αντιμετώπιση του ζητήματος της ευελιξίας και της κινητικότητας. Η διά βίου εκπαίδευση. Προβλήματα δηλαδή υπαρκτά που θα μπορούσε κανείς να τα συζητήσει στις λεπτομέρειές τους. Εκτιμώ ιδιαίτερα τις ανησυχίες του κ. Παπανδρέου. Γνωρίζει τα ζητήματα αυτά, ως αποτέλεσμα της ευρύτερης εμπειρίας του. Οπως εκτιμώ και μια σειρά προσωπικοτήτων της προηγούμενης διακυβέρνησης, που μου έχουν στείλει προτάσεις ανεκτίμητες και με τους οποίους επίσης συζητώ. Σας επαναλαμβάνω: οι πόρτες του υπουργείου είναι ανοιχτές και για τις 15 προτάσεις του κ. Παπανδρέου και για κάθε άλλη εισήγηση. Αυτό που δεν θα πάψω να λέω προς όλους είναι: “Ελάτε να μας πείτε τις προτάσεις σας, κι αν είναι καλύτερες από τις δικές μας, να τις ενσωματώσουμε”».

Βλαβερή η απαγόρευση

— Οσοι αντιδρούν στην αναθεώρηση του 16, λένε ότι με τον όρο «μη κερδοσκοπικά» η Ν.Δ. ανοίγει την πόρτα στα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Ποιος ιδιώτης ή φορέας θα δημιουργούσε ένα τέτοιο ίδρυμα χωρίς το κίνητρο του κέρδους;

— Δεν ξέρω αν θα δημιουργηθούν μη κερδοσκοπικά ή μη κρατικά πανεπιστήμια και ποιοι θα ενδιαφερθούν να τα ιδρύσουν. Αλλά αυτή η απαγόρευση πρέπει να αρθεί, διότι μόνον βλάβη προκάλεσε στην εκπαίδευση, επιτρέποντας να δημιουργηθούν όλες αυτές οι μη εκπαιδευτικές υποδομές που λειτούργησαν ανεξέλεγκτα με την ανοχή των προηγούμενων κυβερνήσεων.

— Γιατί δεν παρουσιάζετε από τώρα τον εκτελεστικό νόμο που αποτελεί και το σημείο αιχμής όσων αντιδρούν στην αναθεώρηση του άρθου 16;

— Γιατί δεν θα ήταν ούτε πολιτικά ούτε θεσμικά ορθό να εμφανίσουμε έναν νόμο που εξειδικεύει ένα συνταγματικό άρθρο που δεν έχει ψηφισθεί. Μπορώ όμως να σας πω τις γενικές κατευθύνσεις της κυβερνητικής πρότασης. Πρώτα πρώτα θα αποκαταστήσουμε την ακαδημαϊκή και θεσμική αναβάθμιση των ΤΕΙ, προκειμένου να αρθούν οι συνέπειες που προκάλεσε η πρόχειρη ρύθμιση του παρελθόντος. Δεύτερον, το προσωπικό που θα εργασθεί στα νέα πανεπιστήμια θα είναι του ίδιου ακριβώς επιπέδου με αυτό των δημοσίων. Στο άρθρο 16 προτείνουμε επίσης να μπει και η αξιολόγηση, ενώ βάσει του Συντάγματος ο εκτελεστικός νόμος θα προβλέπει όχι μόνον πώς θα χορηγείται η άδεια στα νέα πανεπιστήμια, αλλά και πώς θα ανακαλείται.

— Με τα κολέγια που υπάρχουν τι ακριβώς θα γίνει; Θα υπαχθούν σ’ αυτό το άρθρο ή θα δημιουργηθεί ένα άλλο νομικό πλαίσιο;

— Το σύστημα franchising επιτρέπεται βάσει των κανόνων ανταγωνισμού. Οποιοι απ’ αυτούς όμως επιθυμούν να υπαχθούν στο νέο πλαίσιο, θα πρέπει να εκπληρώσουν απαρχής τους αυστηρότατους όρους του εκτελεστικού νόμου. Σε ό,τι αφορά στους υπολοίπους, θα πρέπει να αντιληφθούν ότι, βάσει της σχετικής Οδηγίας της Ε.Ε., αναγνωρίζονται μόνον τα επαγγελματικά και όχι τα ακαδημαϊκά δικαιώματα των αποφοίτων τους. Το κράτος παράλληλα θα εξαντλήσει τα περιθώρια που του δίνει η Οδηγία –τα οποία δεν είναι αυτά που θέλαμε και γι’ αυτό και την καταψηφίσαμε–, προκειμένου να υπάρξουν όσο το δυνατόν καλύτεροι ποιοτικοί όροι στην υποδομή και το περιεχόμενο του έργου τους, όταν το ελληνικό κράτος υποχρεωθεί να εφαρμόσει την οδηγία.

— Στα νέα αυτά ιδρύματα θα μπαίνουν, όπως εισηγείται το ΠΑΣΟΚ, τα παιδιά μέσω των γενικών εξετάσεων ή θα υπάρχει μια άλλη οδός;

— Αυτό θα το δούμε, αλλά θα πρέπει να υπάρχουν κάποια κριτήρια και κανόνες. Και ίσως υπάρξουν κάποια διάσημα πανεπιστήμια του εξωτερικού που θέλουν να φτιάξουν εδώ κάποια υποδομή. Και αυτοί θα πρέπει να υπακούουν στις ίδιες διαδικασίες.

— Αυτά όμως μπορεί να επιδιώξουν μεθαύριο να έχουν δικά τους κριτήρια για την εισαγωγή των φοιτητών τους. Σ’ αυτή την περίπτωση τι θα γίνει;

— Νομίζω ότι τότε η πολιτεία πρέπει να δει ad hoc την κάθε πρόταση και νομίζω ότι έχουμε όλα τα περιθώρια να είμαστε πάρα πολύ αυστηροί. Δε θα γίνουν πουθενά εκπτώσεις.

Ουδεμία χρηματοδότηση

— Mια από τις διαφορές της πρότασης του ΠΑΣΟΚ στο άρθρο 16 είναι ότι εμμένει και στον κοινωφελή σκοπό των νέων ιδρυμάτων.

— Ο κοινωφελής σκοπός μπορεί να συνιστά και υποψία χρηματοδότησης. Η κυβέρνηση ξεκαθαρίζει ότι δεν προτίθεται να χρηματοδοτήσει τα μη κρατικά πανεπιστήμια καθ’ οιονδήποτε τρόπο.

— Εχετε μιλήσει για την ανάγκη πραγματικής αυτοτέλειας των δημοσίων πανεπιστημίων. Το ερώτημα είναι αν η αξιολόγησή τους θα συνδέεται και με τη χρηματοδότηση τους.

— Βασικό μας μέλημα είναι η αναβάθμιση των δημοσίων πανεπιστημίων. Κεντρική κατεύθυνση της πρότασής μας –η οποία επιδέχεται βέβαια βελτιώσεων– είναι όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αυτοτέλεια με κοινωνική λογοδοσία. Θα υπάρχει τετραετής αναπτυξιακή συμφωνία μεταξύ υπουργείου Παιδείας και πανεπιστημίων. Αν ένα πανεπιστήμιο δεν κάνει σωστά τη δουλειά του, θα αναζητώνται εξαντλητικά οι λόγοι, διότι μπορεί να προκύπτει ευθύνη και της πολιτείας. Αν όμως παρατηρηθεί ένα πανεπιστήμιο να εμφανίζει κατ’ επανάληψη πρόβλημα στην αξιοποίηση των κονδυλίων του, τα χρήματα –ή μέρος αυτών– πιθανόν θα διοχετεύονται σε κάποιον άλλο που κάνει καλύτερα τη δουλειά του.

— Λένε πολλοί ότι ο πρωθυπουργός δεν σας επέτρεψε να παραστείτε στη Βουλή, εκτιμώντας ότι θα πυροδοτούσατε αντιδράσεις με τη στάση σας.

— Πρόκειται για μυθοπλασίες όσων έχουν πλήρη άγνοια για τη θεσμική διαδικασία της αναθεώρησης του Συντάγματος. Κατα τα άλλα, και για όσους ενδιαφέρονται, οι σχέσεις μου με τον πρωθυπουργό, πέραν της παλαιάς φιλίας που μας συνδέει, ήταν, είναι και θα είναι άριστες. Και θα σας έλεγα μάλιστα ότι ποτέ δεν ήταν καλύτερες από σήμερα.

../..