Της ΜΑΡΙΝΑΣ ΜΑΝΗ

Την άνοιξη θα λάβει χώρα η δεύτερη απόπειρα της κυβέρνησης να ψηφιστεί από τη Βουλή ο νέος νόμος-πλαίσιο για τα ΑΕΙ. Παρά τις εντυπώσεις που προκάλεσε η πρόσφατη δήλωση του Κ. Καραμανλή ότι θα μεταθέσει χρονικά τις αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα λαμβάνοντας υπόψη τις κοινωνικές αντιδράσεις, δεν προτίθεται να αφήσει τον νόμο-πλαίσιο στην κατάψυξη. Ετσι, σύμφωνα με συνεργάτες του, ως «χρονική μετάθεση» εννοεί τον Μάρτιο. Γιατί τότε;
 
Γιατί θα έχουν συμπληρωθεί αρκετοί μήνες «διαλόγου» (οπότε η κυβέρνηση θα ισχυρισθεί ότι «δεν αιφνιδίασε») και διότι θέλει να αποσυνδέσει το ζήτημα από τη συζήτηση που θα γίνει τον Ιανουάριο για το συνταγματικό «άρθρο 16» περί ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων. Οπως τονίζει κυβερνητικός παράγοντας, η τακτική «βήμα βήμα» θα κρατήσει σε ένα επίπεδο τις αντιδράσεις της πανεπιστημιακής κοινότητας και, κυρίως, θα δώσει την αίσθηση της αλληλουχίας: επιτρέπουμε τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, αλλά αναβαθμίζουμε και τα δημόσια.

Επιπλέον, η κυβέρνηση ποντάρει στην αναταραχή που (αναμένεται ότι) θα προκαλέσει το «άρθρο 16» στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ για να προχωρήσει απρόσκοπτα στις δικές της κινήσεις.

* Τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου που «τάραξαν» την πανεπιστημιακή κοινότητα (αξιολόγηση καθηγητών, πανεπιστημιακό άσυλο, συγγράμματα, εκλογή Πρυτανικού Συμβουλίου από το σύνολο των φοιτητών) δεν φαίνεται να αλλάζουν.

* Αντίθετα, αναμένεται να χαλαρώσει η διάταξη για τους «αιώνιους φοιτητές», επιτρέποντας τη φοιτητική ιδιότητα σε χρόνο διπλάσιο (ή ίσο) με τον χρόνο σπουδών, αντί του μισού που ήταν η αρχική πρόθεση.

* Για το άσυλο προβλέπεται η «ενθάρρυνση» των πρυτανικών αρχών να προσλάβουν ιδιωτικούς φύλακες (κατά τα πρότυπα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων), αρκεί να εξασφαλισθεί η αύξηση των προϋπολογισμών των ιδρυμάτων για να «σηκώσουν» το μισθολογικό βάρος.

* Μία επιπλέον κίνηση που συζητείται (είτε ως ρύθμιση σ' αυτό το νομοσχέδιο είτε ως ξεχωριστή νομοθετική πρόταση) είναι «η προσέλκυση καθηγητών από διεθνούς κύρους πανεπιστήμια» για να διδάσκουν στα εγχώρια.

Σε πρώτη φάση, η πρόσκληση θα αφορά καθηγητές ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, αξιοποιώντας τη δυνατότητα που δίνει η Συνθήκη της Μπολόνια. Ωστόσο, τα υψηλά οικονομικά κίνητρα (αμοιβής και μεταφοράς) προϋποθέτουν το «πράσινο φως» του Γ. Αλογοσκούφη. Πάντως, η πρόσφατη ημερίδα για την ανώτατη παιδεία με συμμετοχή 22 ελλήνων καθηγητών από ξένα πανεπιστήμια θεωρήθηκε από την κυβέρνηση «καλό βήμα» για την πιο ενεργό συμμετοχή τους.

Οσο για τις αλλαγές στην υπόλοιπη εκπαίδευση;

Οι «τομές» που περιλαμβάνονταν στο εκλογικό πρόγραμμα της Ν.Δ. έμειναν στα συρτάρια. Θα επανέλθουν, όμως, στο... επόμενο εκλογικό πρόγραμμα ως «δεύτερο κύμα» εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Το βασικότερο στοιχείο της θα είναι η αλλαγή του εξεταστικού συστήματος για την εισαγωγή στα ΑΕΙ. Μία από τις επιτροπές, που συνέστησε πέρυσι ο πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας Θ. Βερέμης, συζήτησε την αποσύνδεση του λυκείου από την εξεταστική διαδικασία, μέσω της δημιουργίας «εθνικού κέντρου εξετάσεων». Δεν πρόλαβε, όμως, να καταλήξει σε συγκεκριμένη πρόταση, επειδή η Μαριέττα Γιαννάκου ξεκαθάρισε (κι ο κ. Βερέμης κατανόησε) ότι δεν μπορούν να ανοίξουν πολλά μέτωπα μαζί.

Ενα ένα, και βλέπουμε.

Ο Γιώργος πέρασε τις εξετάσεις

Του ΤΑΣΟΥ ΠΑΠΠΑ

Ολο το προηγούμενο διάστημα τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ αντιμετώπιζαν τη συζήτηση στη Βουλή για την Παιδεία ως «crash test για τον Γ. Παπανδρέου». Σήμερα, οι συνεργάτες του θεωρούν ότι πέρασε επιτυχώς τη δοκιμασία και εξηγούν:

«Κατηγορούσαν το Γιώργο ότι δεν έχει ιδέες, κι αυτός κατέθεσε 15 θέσεις για την παιδεία. Τον πίεζαν ν' αλλάξει γραμμή για τα μη κρατικά ΑΕΙ, αλλά δεν έθεσε εν αμφιβόλω τη σοβαρότητά του και επέμεινε στις απόψεις του. Ζητούσαν κάτι ξεχωριστό για να κερδίσει τις εντυπώσεις κι εκείνος πρότεινε δημοψήφισμα, στριμώχνοντας την κυβέρνηση, που αιφνιδιάστηκε».

Η πρόταση για δημοψήφισμα, ωστόσο, ενείχε και μια υστερόβουλη διάσταση: Ο κ. Παπανδρέου θέλησε προκαταβολικώς να μειώσει το κόστος από μια μαζική αντίδραση βουλευτών του για το άρθρο 16. Αν και, όπως λένε οι γνωρίζοντες τους συσχετισμούς, «αυτά που γράφονταν για ενδεχόμενο κύμα άρνησης ήταν υπερβολικά. Είναι ζήτημα αν θα βρεθούν καμιά δεκαριά βουλευτές που θα αντιταχθούν στην αναθεώρηση του επίμαχου άρθρου».

Μέχρι τότε, όμως, μένει να υλοποιηθεί το πιο δύσκολο κομμάτι της πολιτικής Παπανδρέου, που έχει τρία σκέλη:

* Να βρεθούν οι «πολλαπλασιαστές» της γραμμής του προέδρου και να την υποστηρίξουν στα ΜΜΕ. Στο σημείο αυτό τα πράγματα δεν είναι εύκολα, καθώς παρά τη γενική ικανοποίηση από την εμφάνιση του Γιώργου στη Βουλή, δεν λείπουν οι ανησυχίες για την εμφάνιση διαφορετικών φωνών.

Ο φόβος της TV

Τι φοβούνται στη Χαρ. Τρικούπη; Το περιγράφει πρώην υπουργός: «Δυστυχώς, υπάρχουν στελέχη μας που βλέπουν τα μικρόφωνα σαν μακαρονάδες και ορμάνε να τις "φάνε" μόλις τους τις σερβίρουν. Αν, λοιπόν, κάποιος από εμάς πει κάτι "αιρετικό" τότε θα σπεύσουν όλα τα ΜΜΕ να επικεντρωθούν σ' αυτόν και να μιλήσουν για εσωκομματικό «χάσμα».

Πάντως, ο «συνήθης ύποπτος» Ευ. Βενιζέλος δεν διαφοροποιήθηκε ανοιχτά. Ηταν όμως «ξινός» με τον αρχηγό του. Στο ερώτημα «ποιος κέρδισε στη Βουλή, ο Παπανδρέου ή ο Καραμανλής», η απάντησή του ήταν «άλλα λόγια ν' αγαπιόμαστε».

* Η ανάδειξη της παιδείας από το ΠΑΣΟΚ στην πρώτη γραμμή το υποχρεώνει να επινοήσει εκείνες τις πρακτικές που θα την καταστήσουν κεντρικό θέμα.

Δίκτυο για την παιδεία

Υπάρχει η σκέψη να δημιουργηθεί ένα «προγραμματικό δίκτυο», το οποίο θα στελεχωθεί από κομματικούς παράγοντες και πανεπιστημιακούς, που θα επικουρείται από ξένους επιστήμονες όποτε κρίνεται αναγκαίο και θα αναλάβει τις επαφές με όλους τους φορείς που πρέπει να πουν τη γνώμη τους για την εκπαίδευση (ΓΣΕΕ, ΑΔΕΔΥ, ΟΛΜΕ, ΔΟΕ, ΑΕΙ, φοιτητές) ή που μπορούν να προσφέρουν τεχνογνωσία (ξένα πανεπιστήμια, Ελληνες της διασποράς).

Η επιδίωξη είναι να «ντυθούν» οι 15 θέσεις του κόμματος, ώστε να δημιουργηθεί ένα ρεαλιστικό σχέδιο αλλαγών.

Στη συνέχεια, θα οργανωθούν συζητήσεις σ' όλες τις περιοχές της χώρας όπου θα προσκληθούν σύλλογοι γονέων και εκπαιδευτικών, εκπρόσωποι των τοπικών εξουσιών, οι αρχές των πανεπιστημίων και θα είναι ανοιχτές στους πολίτες.