Γνώμες

Του ΘΑΝΑΣΗ ΤΕΓΟΠΟΥΛΟΥ

Η υπόθεση της Αμαρύνθου έχει δύο χαρακτηριστικά που θα επέβαλλαν την πιο διακριτική μεταχείριση από πλευράς δημοσιότητας: Πρώτον, πρόκειται για υπόθεση βιασμού. Δεύτερον, οι εμπλεκόμενοι ως δράστες και ως θύμα είναι ανήλικοι. Ειδικές ρυθμίσεις, στο νόμο, τον ελληνικό αλλά και τους άλλους, προβλέπονται ώστε, ακόμη και στο στάδιο της δημόσιας δίκης, να προστατεύονται οι ανήλικοι καθώς και τα θύματα του βιασμού.

ΟΙ ΛΟΓΟΙ είναι προφανείς. Κλασική υπεράσπιση στις υποθέσεις βιασμού είναι η συναίνεση της παθούσας. Αλλη, η αρχική πρόκληση του θύματος ακόμη και αν στο τέλος μετατράπηκε σε άρνηση. Από την ίδια τη διεξαγωγή της δίκης διαπομπεύεται συχνά το θύμα. Αν δεν ανατραπεί το τεκμήριο αθωότητας -και δεν επιτρέπεται να ανατραπεί χωρίς πλήρη απόδειξη- καταδικάζεται, στην ουσία, η καταγγέλλουσα...

ΟΙ ΑΝΗΛΙΚΟΙ, οι έφηβοι, δεν έχουν ακόμη ωριμάσει. Ακολουθούν διάφορα πρότυπα βίας -από τα video games ώς τις φοβερές εικόνες τρομοκρατίας κυβερνητικών και μη κυβερνητικών οργανώσεων. Με ισχυρές σεξουαλικές ορμές, παίζοντας στην αρχή, καταλήγουν εύκολα σε ακραίες καταστάσεις. Τα αγόρια εκμεταλλεύονται την ισχύ τους. Την αυξάνουν, συγκροτώντας ομάδες. Ούτε μπορεί να αγνοηθούν οι αντίξοες συνθήκες ή η διαστροφή του χαρακτήρα, έμφυτη ή επίκτητη.

ΤΟ ΠΟΙΝΙΚΟ σύστημα γενικά -όχι μόνο το ελληνικό, όλα- δεν μπορεί να υπερηφανευτεί για την αποτελεσματικότητά του. Η υποτροπή είναι αδιάψευστος μάρτυρας. Στους ανήλικους, τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα. Πριν να ενταχθούν στην κοινωνία, εντάσσονται στο περιθώριο, όταν τιμωρηθούν.

ΣΤΗΝ ΑΜΑΡΥΝΘΟ, επιπλέον, η 16χρονη που κατήγγειλε τον βιασμό της ήταν αλλοδαπή. Μετά την τραγική υπόθεση του Αλεξ, στη Βέροια, προστέθηκε και στην Εύβοια το στοιχείο του ρατσισμού. Σεξιστικές και ρατσιστικές αντιλήψεις μαζί. Η απόφαση του συμβουλίου των καθηγητών ενέτεινε την εντύπωση.

Η ΒΙΝΤΕΟΣΚΟΠΗΣΗ της ασέλγειας από μικρότερους μαθητές μέσω κινητού τηλεφώνου λειτούργησε, για τα παιδιά, σαν τηλεοπτική κάμερα. Σαν την κρυφή κάμερα που έκανε διάσημο τον Δημοσιογράφο. Τα παιδιά τον μιμήθηκαν, εκμεταλλευόμενα τις ευχέρειες της τεχνολογίας, Και άλλος τηλεπαρουσιαστής μιμήθηκε τα παιδιά... Προκάλεσε, μάλιστα, και εύφημο υφυπουργική μνεία διότι έδειξε την «σκληρή πραγματικότητα» με «παιδευτικό αποτέλεσμα». Η

τηλεπαιδεία μας με κυβερνητική, αυτή, υποστήριξη...

Ο ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ καταπολεμήθηκε με πρωτοβουλία του προέδρου της Δημοκρατίας και την υποστήριξη του τύπου. Ακολούθησε εδώ, ευτυχώς, και η τηλεδημοσιογραφία. Η κακοποίηση, όμως, των παιδιών στην υπόθεση της Αμαρύνθου έμεινε ακέραιη. Η

τηλεοπτική δημοσιοποίηση υπόθεσης βιασμού μεταξύ ανηλίκων είναι αποτρόπαιη.

Η ΦΥΣΗ του τηλεοπτικού μέσου και η νοοτροπία των περισσότερων τηλεπαρουσιαστών που υπερθεματίζουν σε εντυπωσιασμό, χάριν του ανταγωνισμού και της τηλεθέασης, αποκλείουν την ενημέρωση. Δεν παρουσιάζει -δεν μπορεί να παρουσιάσει- η τηλεόραση την «σκληρή πραγματικότητα». Μια εικονική πραγματικότητα παρουσιάζει, μονταρισμένη, σκηνοθετημένη, διογκωμένη, διαστρεβλωμένη, επιπόλαια σχολιασμένη, μεροληπτικά κατευθυνόμενη.

ΟΙ ΘΥΤΕΣ και τα θύματα, σε μια ποινική υπόθεση ανηλίκων, με μια δικογραφία που μόλις σχηματίζεται, δεν μπορεί να κριθούν από το τηλεθεάμον κοινό. Τα τηλεδικεία είναι αναρμόδια. Η

τηλεδιαδικασία είναι βέβαιο ότι θα παραπλανήσει τον θεατή. Θα συμβάλει έτσι και αυτός στην τηλεφαγία ανθρώπων. Και πρόκειται για παιδιά...

--------------------------------------------------------------------------------
Μαθητές στη ζούγκλα του τηλε - κανιβαλισμού

Της ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΛΙΝΑΡΔΟΥ

Η «κρυφή κάμερα» της μαθητιώσης νεολαίας με τις σκληρές ερωτικές περιπτύξεις, εκτός όλων των άλλων, φανερώνει και μια ιδιάζουσα κοινωνική υποκρισία:
 
Από τη μία συντηρεί το φαινόμενο του τηλεοπτικού κανιβαλισμού και από την άλλη το μεταβάλλει σε βαρύ κακούργημα μόνο όταν αυτό χτυπά την πόρτα του σπιτιού...

Και τότε, η ελληνική κοινωνία προτιμά τη «φραγή εισερχομένων κλήσεων», την απαγόρευση των κινητών στα σχολεία! Την τιμωρία, δηλαδή, από τη γνώση. Γιατί άλλωστε αυτό επιβάλλουν οι κανόνες εντυπωσιασμού που απορρέουν από την «ειδησεοθηρία»...

**Είναι αλήθεια ότι οι ανήλικοι αποτελούν έναν σημαντικό πελάτη της κινητής τηλεφωνίας. Σύμφωνα με έρευνα της Α' Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, 8 στους 10 μαθητές του γυμνασίου και του λυκείου και το 12% των μαθητών του δημοτικού χρησιμοποιούν το κινητό τους τηλέφωνο στο σχολείο και πολλοί μέσα στις τάξεις.

Πορνογραφικό υλικό
«Σε άλλες χώρες όπως η Αγγλία, μεγάλες εταιρείες κινητής τηλεφωνίας προχώρησαν σε ειδικές ρυθμίσεις ώστε να προληφθεί η μετάδοση πορνογραφικού υλικού και σχολικής βίας μέσω των κινητών. Στην Ελλάδα, αν και μια εταιρεία έχει δημιουργήσει ανάλογο πλάνο, δεν το θέτει σε εφαρμογή γιατί θα θεωρηθεί αντιεμπορικό το προϊόν της. Ισως να θυμάστε την αντίδραση ορισμένων γονέων σε μια απόπειρα που έκαναν εκπαιδευτικοί στη Μεσσηνία, να κλείσουν τα κινητά στο σχολείο. Βιαιοπράγησαν εναντίον ενός δασκάλου με το επιχείρημα ότι το κινητό είναι ιδιοκτησία του παιδιού», λέει η Τάνια Κυριακίδη, συντονίστρια του Εθνικού Κόμβου Ασφάλειας στο Διαδίκτυο «Safe Net Home».

**Σύμφωνα με τη Eurostat, τα ελληνόπουλα είναι τα παιδιά με το ακριβότερο κινητό σε ολόκληρη την Ευρώπη. Την ίδια ώρα, σε Δανία και Ολλανδία οι μαθητές περιορίζονται σε κινητό χωρίς κάμερα, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται η εγκατάσταση συστήματος GPS ώστε οι γονείς να μπορούν να εντοπίζουν το πού ακριβώς είναι.

**«Από έρευνα που έχουμε κάνει σε γονείς, βλέπουμε ότι δεν τολμούν να χαλάσουν το χατίρι των παιδιών τους (αφαίρεση κινητού με κάμερα) για να μην τους δημιουργήσουν περισσότερα προβλήματα. Από την πλευρά τους τα παιδιά λένε ότι δεν θέλουν φραγή, δε θέλουν τιμωρία, θέλουν συζήτηση που δεν την έχουν». «Είναι χαρακτηριστικό», μας μεταφέρει η Τ. Κυριακίδη, «ότι το 62% των παιδιών σου λένε "θέλω συζήτηση με τους γονείς μου, αλλά αυτοί το μόνο που κάνουν είναι να τραβούν το καλώδιο από το Ιντερνετ"».

Ειδικά τον τελευταίο χρόνο κυκλοφορούν βίντεο μέσω κινητών, όπου μαθητές επιδίδονται σε ομαδικό σεξ εντός σχολικών αιθουσών.

Κάποια απ' αυτά χαρακτηρίζονται από ποικίλους τηλεοπτικούς «αστέρες» ως πρώτης τάξεως υλικό που «φέρνει νούμερα». Είναι τα «πειστήρια» ότι η κοινωνία «νοσεί» και η νεολαία «παραστράτησε». Με άλλα λόγια, οι εμπνευστές της «κρυφής κάμερας» κατηγορούν τους μικρούς μιμητές τους ως «διεστραμμένους».

Η τηλεοπτική «αξιοποίηση» πορνογραφικού υλικού (που σε μια περίπτωση έγινε παρουσία του υφυπουργού Υγείας Γ. Κωνσταντόπουλου) προκάλεσε την αντίδραση της ΕΣΗΕΑ και του ΕΣΡ, το οποίο εξετάζει συνολικά τον τρόπο με τον οποίο τα κανάλια κάλυψαν την «υπόθεση της Αμαρύνθου».

**«Δεν μπορεί οι περισσότεροι μαθητές να κάνουν αυτή τη δουλειά. Εχουμε 3.500 σχολεία σε όλη την Ελλάδα. Δεν μπορεί να χαρακτηρίζεται το δημόσιο σχολείο από ένα ή δύο βιντεάκια. Ασε που κάποια απ' αυτά μπορεί να είναι και κατασκευασμένα, από παιδιά που παίζουν», λέει ο Θέμης Κοτσιφάκης, επικεφαλής του Επιστημονικού Κέντρου Μελετών της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης.

Σύμφωνα, ωστόσο, με στοιχεία του 2005 από την έρευνα του Εθνικού Κόμβου Ασφάλειας στο Διαδίκτυο, σχεδόν το 54% των μαθητών υπήρξαν θύματα εκφοβισμού μέσω κινητών και πάνω από 1/4 αυτών είχαν δεχθεί ουσιαστική ενόχληση-εκβιασμό ή εκφοβισμό.

Σημαντικό επίσης είναι ότι λιγότεροι από το 20% λένε το περιστατικό στους γονείς τους, φοβούμενοι μην τους στερήσουν το κινητό.

Παρενοχλήσεις
Στα υπόλοιπα ευρωπαϊκά σχολεία, οι μελέτες δείχνουν πως το 15% των μαθητών παρενοχλούνται συχνά ή σοβαρά από συνομηλίκους τους.

Εντονο πρόβλημα παρατηρείται στην Αμερική και την Αυστραλία. Πρόσφατη έρευνα σε 23 σχολεία της Αυστραλίας και σε μαθητές 8 ετών έδειξε ότι ένας στους 4 γνώριζαν κάποιον που είχε δεχθεί απειλές μέσω της τεχνολογίας.

**Για τον αναπληρωτή καθηγητή Παντείου Γιάννη Κατερέλο, δεν φταίει η τεχνολογία για όλα αυτά που διαδραματίζονται.

Δεν χαρακτηρίζει άμεσα ως «υποκρισία» την αντίδραση της κοινωνίας στα όσα καταγράφουν τα κινητά τηλέφωνα των πιτσιρικάδων, ωστόσο επισημαίνει: «Είναι σχήμα οξύμωρο από τη μία να παρακολουθούμε στην τηλεόραση εικόνες από κρυφή κάμερα, με έναν τρόπο να υποστηρίζουμε τη λειτουργία της και από την άλλη να θεωρούμε σατανική τη χρήση της. Ο,τι συμβαίνει στην τηλεόραση συμβαίνει και τώρα μεταξύ των παιδιών. Παλιά οι μαθητές αντάλλασσαν τις εμπειρίες τους λεκτικά. Τώρα με τα κινητά υπάρχουν τα πειστήρια. Ανάλογα πειστήρια δεν χρησιμοποιεί και η τηλεόραση;»

-------------------------------------------------------------------------------
Επιθετικοί οι θύτες, μοναχικά τα θύματα

Της ΝΑΝΤΙΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ

Μετά τα περιστατικά της Αμαρύνθου, της Βέροιας και τις περιπτώσεις μαγνητοσκοπημένων βιαιοτήτων μεταξύ παιδιών έγινε αντιληπτό ότι το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού δεν είναι κάτι που συμβαίνει «μακριά από μας» και «δεν μας αφορά».
 
Ο κυνισμός και η σκληρή βία που εκδηλώνεται μέσα στο σχολείο μεταξύ μαθητών ωθούν όλο και περισσότερα παιδιά να βιώνουν τα σχολικά τους χρόνια μέσα στο φόβο, την ταπείνωση και την απόρριψη.

Από πολύ νωρίς, από την Ε' ή ΣΤ' δημοτικού και τις δύο πρώτες τάξεις του γυμνασίου δηλώνουν ότι έχουν δεχθεί εκφοβισμό, δηλαδή χρήση βίας σωματικής, λεκτικής, συναισθηματικής, σεξουαλικής ή ηλεκτρονικής σε ποσοστά 12% και 6% αντίστοιχα. Παράλληλα δεν είναι λίγοι οι μαθητές που δεν διστάζουν να ενστερνιστούν το ρόλο του θύτη και ομολογούν ότι έχουν εκφοβίσει κάποιο συμμαθητή τους, σε ποσοστό που πλησιάζει το 6%.

Αμερικανοποίηση

Σύμφωνα με έρευνα που ολοκληρώθηκε τελευταία και εκπονήθηκε υπό την επίβλεψη του καθηγητή Εγκληματολογίας του Παντείου Αντώνη Μαγγανά από την υποψήφια διδάκτορα Μαρία Σαπουνά, τα ποσοστά εκφοβισμού και θυματοποίησης μεταξύ των ελλήνων μαθητών του δημοτικού και του γυμνασίου είναι παρόμοια με αυτά χωρών της Βόρειας Ευρώπης, όπως η Ιρλανδία και η Νορβηγία, αλλά σαφώς μικρότερα από αυτά που αναφέρονται στην Αγγλία, την Ιταλία και την Πορτογαλία.

«Δεν πρέπει να εφησυχάζουμε. Αλλά ούτε και να εκπλησσόμαστε με όσα γίνονται τελευταία. Εχουμε γίνει κοινωνία χωρίς όρια. Το σχολείο έχει απωλέσει τον εκπαιδευτικό του χαρακτήρα και η μοναδική μέριμνα είναι η παράδοση της διδακτέας ύλης, μηχανικά και κονσερβοποιημένα. Με μαθηματική ακρίβεια οδηγούμαστε σε αμερικανοποίηση του σχολικού τρόπου ζωής και με κάμερες ασφαλείας μέσα στο σχολείο», τονίζει ο Αντώνης Μαγγανάς.

Τα στοιχεία της έρευνας, που έγινε μεταξύ 1.758 μαθητών σχολείων της Θεσσαλονίκης, κατέδειξαν ότι το θύμα είναι κατά κανόνα ένα παιδί «όχι επικοινωνιακό». Δεν συμμετέχει στις δραστηριότητες της μαθητικής κοινότητας, αποφεύγει να συνεργάζεται με τους υπολοίπους συμμαθητές του. Συνήθως δεν έχει παρέες γιατί δεν έχει αναπτύξει δεξιότητες που το καθιστούν ικανό να προσεγγίσει άλλα παιδιά.

**Οι μαθητές κινδυνεύουν περισσότερο να δεχθούν εκφοβισμό σε σχολεία που βρίσκονται σε υποβαθμισμένες περιοχές.

**Η διαφορετικότητα στη σεξουαλική κατεύθυνση (συνήθως ομοφυλόφιλα αγόρια) οδηγεί συχνά στην περιθωριοποίησή τους μέσα στο σχολείο.

**Ο θύτης είναι παιδί που κινείται περισσότερο επιθετικά. Το κύριο χαρακτηριστικό του είναι ότι εκφράζει ανοιχτά θετικές απόψεις σχετικά με τη σχολική βία και τάσσεται υπέρ των παιδιών που ενεργούν εκφοβιστικά. Τις περισσότερες φορές είναι αγόρι.

Τα κορίτσια κινδυνεύουν να θυματοποιηθούν όχι μόνο από τους άρρενες συμμαθητές τους αλλά και από ένα ή περισσότερα κορίτσια ή μεικτές ομάδες αγοριών-κοριτσιών.

**Συνήθως ο θύτης είναι στην ίδια ή σε λίγο μεγαλύτερη τάξη από το θύμα. Ενεργεί μόνος του ή σε μια μικρή ομάδα 2-3 μαθητών. Λιγότερο συχνά εντάσσεται σε ομάδες 4-9 ατόμων ή και μεγαλύτερες.

Σημειώνονται και περιπτώσεις εξωσχολικών που εκφοβίζουν κυρίως αγόρια.

**Φαίνεται ότι η εθνικότητα δεν καθορίζει τη συμπεριφορά των μαθητών. Οπως εξηγούν οι ειδικοί, τα παιδιά δεν στοχεύουν συμμαθητή τους επειδή είναι αλλοδαπός αλλά επειδή δεν είναι ιδιαίτερα κοινωνικός.

Παρ' όλα αυτά διαπιστώθηκε ότι οι περισσότεροι θύτες φοιτούν σε σχολεία με μεγάλο αριθμό αλλοδαπών μαθητών.

Κοροϊδίες-εκβιασμοί

«Οι θετικές απόψεις των θυτών για τον εκφοβισμό ενισχύονται από το οικογενειακό τους περιβάλλον. Θεωρούν ότι έτσι κάνουν καλό στον εαυτό τους και αποκομίζουν οφέλη. Για να αλλάξουν συμπεριφορά πρέπει να τους γίνει απόλυτα σαφές ότι η κοινωνία καταδικάζει αυτές τις πράξεις τους», τονίζει η Μαρία Σαπουνά.

*Η συχνότερη μορφή σχολικής βίας στο σύνολο των ερωτηθέντων είναι η λεκτική (κοροϊδία, βρίσιμο, ειρωνεία) σε ποσοστό 10,5%. Ακολουθούν οι έμμεσοι τρόποι εκφοβισμού μέσω διάδοσης ψευδών φημών (7,1%) και αποκλεισμού από τις παρέες (4,6%). Ο εκβιασμός με σεξουαλικά υπονοούμενα (3,4%) είναι πιο συχνός από τον σωματικό (2,7%) αλλά και τον ρατσιστικό (το 2,3% δηλώνει ότι έχει υποστεί εκφοβισμό λόγω της εθνικότητάς του).

* Το προαύλιο φαίνεται να είναι το σημείο όπου εκτυλίσσονται οι περισσότερες σκηνές βίας: Η συντριπτική πλειονότητα των μαθητών του δημοτικού και του γυμνασίου εκφοβίζεται εκεί (78,5% και 75% αντίστοιχα).

**Οσο για τις τουαλέτες, εκεί τα περιστατικά στο δημοτικό φθάνουν στο 5% στο γυμνάσιο ανεβαίνουν στο 18,1%. Συχνές είναι και οι πράξεις εκφοβισμού μέσα στις τάξεις, όταν απουσιάζει ο εκπαιδευτικός.

--------------------------------------------------------------------------------
Η δικογραφία της Αμαρύνθου

Της ΓΙΑΝΝΑΣ ΠΑΠΑΔΑΚΟΥ

Η 16χρονη μαθήτρια του λυκείου της Αμαρύνθου Ευβοίας που κατήγγειλε βιασμό από τέσσερις συμμαθητές της δηλώνει μέσω της μητέρας της ότι «θέλει να φύγει από αυτό το σχολείο», διότι νιώθει πλέον ότι δεν τη σηκώνει το κλίμα.

Η υπόθεση που κυριάρχησε στα τηλεοπτικά παράθυρα της περασμένης εβδομάδας αποκάλυψε παθογένειες του εκπαιδευτικού μας συστήματος, ρατσιστικές αντιλήψεις και σεξιστικές προκαταλήψεις.

* Το κυρίαρχο «μότο» κάθε δικογραφίας βιασμού έχει επαναληφθεί και σε αυτή που έχουμε στα χέρια μας: Ακόμα και ο καθηγητής επικεφαλής του λυκείου υπαινίσσεται με απόλυτο τρόπο ότι η μαθήτρια, η γυναίκα δηλαδή, «προκαλούσε τους τέσσερις συμμαθητές και αυτοί την ακολούθησαν στην τουαλέτα». Απλά...

Η «ετυμηγορία» του λυκειάρχη

Ανεξάρτητα αν η ίδια η μαθήτρια καταθέτει με τρόπο σπαρακτικό στον αστυνομικό στις 26 Οκτωβρίου: «...Αντιστάθηκα σθεναρά, έβαλα τις φωνές και τα τσιριχτά... αλλά αυτοί φέρονταν σαν κτήνη...»

Η αριστούχος μαθήτρια περιγράφει στην κατάθεσή της πως συμπαθώντας ένα αγόρι βρέθηκε στριμωγμένη με άλλους τρεις, ανήμπορη να αντιδράσει.

* Οι περισσότερες καταθέσεις των συμμαθητών της είναι εναντίον της καταγγέλλουσας, αλλά εναντίον της -εμμέσως πλην σαφώς- καταθέτει και ο λυκειάρχης της:

«Στις 8.30 στις 26 Οκτωβρίου με την άδεια των παιδιών (είχαν κατάληψη) πήγα στο λύκειο προκειμένου να διευθύνω κάποια υπηρεσιακά θέματα. Ευρισκόμενος στο γραφείο μου ήρθε έντρομη η διευθύντρια του γυμνασίου, Κ..., και με ενημέρωσε ότι η μητέρα της μαθήτριας Α1 Λυκείου αλλοδαπή κατήγγειλε ότι η κόρη της ισχυρίζεται ότι βιάστηκε εντός του λυκείου από τέσσερις συμμαθητές της...»

Στη συνέχεια καταθέτει όσα του είπαν τα παιδιά υιοθετώντας τα... «Προκάλεσε λεκτικά και με απρεπείς χειρονομίες τον συμμαθητή της... να την ακολουθήσει στις τουαλέτες για να ερωτοτροπήσει μαζί της... εκείνος αποδέχθηκε την πρόκληση...» Της αποδίδει μάλιστα ότι αποδέχθηκε μαζί του και τους φίλους του! Και αποκαλύπτει ότι «η μαθήτρια του είχε εκμυστηρευθεί ότι είχε μπλέξει με εξωσχολικά άτομα».

Από τη δικογραφία αποκαλύπτεται ότι, 40 μέτρα πάνω απ' όσα συνέβαιναν, το συστεγαζόμενο γυμνάσιο, που δεν είχε κατάληψη, λειτουργούσε κανονικά. Παρά το σούσουρο η γυμνασιάρχις πληροφορήθηκε το γεγονός μόνο μετά την καταγγελία της μαθήτριας. Και όμως: οι καταθέσεις των μαρτύρων ή κατηγορουμένων μαθητών είναι πολύ περιγραφικές, δυστυχώς!

* Μια μαθήτρια της Β' Λυκείου αναφέρει ότι: «Στις 25 Οκτωβρίου πήγα στο σχολείο στις 11.30 το πρωί και έμαθα από τα άλλα παιδιά ότι κάτι είχε γίνει με τη... 16χρονη και τα αγόρια στις τουαλέτες, αλλά δεν έδωσα σημασία...»

Στη συνέχεια περιγράφει τις σκηνές που διαδραματίστηκαν με ανεβοκατεβάσματα στο γραφείο των καθηγητών κ.λπ.

* Ας δούμε όμως τι καταθέτει κατηγορούμενος και για τη βιντεοσκόπηση της σκηνής: «Η ... ανέβηκε στο διαχωριστικό της τουαλέτας και τράβηξε κάτι στο βίντεο. Με το που το αντιλήφθηκαν αυτό ο ... της άρπαξε το κινητό και έσβησε το βίντεο...» Σοκαριστική λεπτομέρεια: Μάρτυρας του επεισοδίου ήταν και αδελφή εμπλεκομένου-κατηγορουμένου.

* Ο συνήγορος κατηγορουμένου μαθητή Θανάσης Τάρτης συνιστά «να είμαστε όλοι προσεκτικοί και να αποφεύγουμε να θίγουμε την ψυχική υγεία των ανηλίκων ένθεν κακείθεν».

Εξίσωση θυτών-θύματος

Ο σύλλογος των καθηγητών αποφάσισε μετά από αυτά να αποβάλει τους μαθητές αλλά και την καταγγέλλουσα για πέντε ημέρες από το σχολείο. Η μητέρα της 16χρονης καταγγέλλει στην «Κ.Ε.»:

«Ενώ επικοινώνησε ο λυκειάρχης μαζί μου το μεσημέρι της ημέρας της αποβολής, στη συνέχεια έμαθα την απόφαση του σχολείου από την τηλεόραση.

»Δεν με δέχθηκαν ούτε από τον σύλλογο γονέων. Εχω πληγωθεί από τη στάση κάποιων στο χωριό, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι που με στηρίζουν κι ας είναι σιωπηλοί... Θέλω τώρα να φύγω και εγώ και το ίδιο θέλει και το παιδί μου...»

* Η απόφαση του συλλόγου προκάλεσε πλήθος αρνητικών σχολίων αφού εξίσωνε τους θύτες με το θύμα. Προχθές η Μαριέττα Γιαννάκου ζήτησε να ελεγχθεί η νομιμότητά της και αν εκλήθησαν σε απολογία όλοι οι εμπλεκόμενοι.

-------------------------------------------------------------------------------
Από τη σχολική βία στο «βιασμό» του σχολείου

Της ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ ΚΟΡΩΝΑΙΟΥ*

Με το «τέλος» των απεργιών και των καταλήψεων, ο σχολικός κόσμος και οι πρωταγωνιστές του (δάσκαλοι και μαθητές) εξακολουθούν να βρίσκονται στην επικαιρότητα με ιδιαίτερα δραματικό τρόπο.
 
Τυχαία ή σκόπιμα, εικόνες ακραίων παραβατικών συμπεριφορών (βιασμοί, ξυλοδαρμοί, εξευτελισμοί, κ.ά.) κατακλύζουν τις τηλεοπτικές οθόνες, εμπεδώνοντας την κοινή πεποίθηση ότι ο σχολικός θεσμός είναι ανίκανος να διαχειριστεί τα μικρά και μεγάλα ζητήματα μιας ανήσυχης εποχής. Εργο που κατά τα φαινόμενα έχουν αναλάβει διάφοροι τηλεοπτικοί αστέρες, υποκαθιστώντας σήμερα και τα σχολεία και καταγγέλλοντας υποκριτικά όλα εκείνα τα οποία οι ίδιοι «δίδαξαν» από τη χρήση της κρυφής κάμερας και των τηλεριάλιτι εκπομπών.

**Μέσα σε αυτό το διαταραγμένο τοπίο, ο δάσκαλος αποτελεί μια φιγούρα που παλεύει απελπισμένα, σχεδόν μάταια, να ανακαλύψει και να αποκαλύψει στους άλλους (μαθητές, γονείς, κοινωνία) αλλά και στον εαυτό του το νόημα της καθημερινής του δουλειάς.

Μόνος συχνά, όπως έδειξαν οι πρόσφατες κινητοποιήσεις, μέσα σε ένα χαοτικό περιβάλλον που αποσταθεροποιεί τις αναπαραστάσεις, τις αντιλήψεις και τις αξίες οι οποίες στήριζαν τη δημόσια εικόνα και το κύρος ενός επαγγέλματος, που και συλλογική μνήμη και ιστορία διαθέτει σε αυτόν τον τόπο.

**Αυτό που ζούμε σήμερα είναι η ασάφεια σκοπών και στόχων, η συστηματική καταστροφή των θεμελιωδών αξιών, των ιδεολογικών και συμβολικών περιεχομένων του εκπαιδευτικού συστήματος. Πώς, αλήθεια, ο εκπαιδευτικός να επενδύσει, κοινωνικά και ψυχολογικά, σε ένα επάγγελμα που η κοινωνία και οι φορείς της έχουν εδώ και καιρό απαξιώσει στην κλίμακα των κοινωνικών ιεραρχιών, παρά τις θορυβώδεις διακηρύξεις για το αντίθετο; Και πώς οι ανθρωπιστικές αξίες να βρουν θέση σε ένα σχολείο που οι προγραμματισμένες μεταρρυθμίσεις επιδιώκουν να μετατρέψουν σε μια τεράστια ιδιωτική αγορά, της οποίας οι νόμοι και οι κανόνες βρίσκονται σε πλήρη αντίφαση με το νόημα αυτών των αξιών;

**Μπροστά σε αυτή την πραγματικότητα, η διαστροφική εμμονή στην προβολή βίαιων, σεξουαλικών και μη, σκηνών από τους σχολικούς χώρους ενισχύει τη συνολική αποσταθεροποίηση, αποκρύπτοντας τις αθεράπευτες πληγές του ελληνικού σχολείου: τις ποικίλες ελλείψεις, τη φτώχεια και τη μιζέρια, το αίσθημα του μάταιου, την αναρμοδιότητα και την αδυναμία διαχείρισης των εντάσεων, την έλλειψη νοήματος.

**Ετσι, από γενιά σε γενιά και από μεταρρύθμιση σε μεταρρύθμιση, οι νόμοι της αγοράς διεισδύουν στα σχολεία μαζί με τα κινητά και τις νέες τεχνολογίες (που με θορυβώδη τρόπο σκέπτονται κάποιοι αρμόδιοι να απαγορεύσουν, ως αυτά να ήταν η αιτία όλων των κακών). Ομως οι μαθητές, πριν ακόμη γίνουν εργαζόμενοι, αποτελούν ένα τεράστιο καταναλωτικό κοινό που υφίσταται τις ασφυκτικές πιέσεις μιας βίαιης οικονομικής αγοράς, στην οποία οι μόνοι απυρόβλητοι είναι οι ιδιωτικές επιχειρήσεις.

Ποτέ άλλοτε το σχολείο δεν ήταν περισσότερο παγιδευμένο στις αντιφάσεις μιας «κοινής γνώμης» που απαιτεί συγχρόνως τη μετάδοση ανθρωπιστικών αρχών και την προσαρμογή στην αγριότητα της αγοράς, την ισότητα όλων και την επιλεκτική προαγωγή των άριστων, την άσκηση αυστηρής εξουσίας και το συναινετικό διάλογο. Η κοινωνία μοιάζει να καλεί το δάσκαλο να συμβιβάσει τα ασυμβίβαστα: να επιβάλλεται όταν δεν έχει πια ούτε τα πραγματικά ούτε τα συμβολικά ερείσματα για να το πράξει. Να τιμωρεί και να απαγορεύει, διδάσκοντας, ωστόσο, δημοκρατικές διαδικασίες, αποφεύγοντας συγκρούσεις και διατηρώντας αλώβητη την εικόνα του σχολείου του αλλά και του ίδιου του συστήματος και (για ορισμένους) ολόκληρου του έθνους.

**Απομένει το σύνθημα των μαθητών: «Θέλουμε σχολεία που να μορφώνουν και όχι να εξοντώνουν». Είμαστε άραγε σε εγρήγορση για να κατανοήσουμε το νόημα μιας τέτοιας διεκδίκησης; Ή, μήπως, συνειδητά ή ασυνείδητα, ακολουθούμε τη δυναμική του προαναγγελθέντος ιδεολογικού «τέλους» του σχολείου ως δημόσιου αγαθού και μοναδικής απελευθερωτικής διαδρομής για τα παιδιά των μη προνομιούχων κοινωνικών ομάδων;

* Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΚΟΡΩΝΑΙΟΥ είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια κοινωνιολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.