ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΕΝΤΑΞΗΣ

ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2006-07

 

 

Α. ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ

Σήμερα η διαδικασία της ένταξης των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΑμΕΕΑ) στο τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα αποκτά ολοένα και περισσότερους υποστηρικτές. Η χώρα μας, μαζί με άλλες 91 κυβερνήσεις συμμετείχε στην παγκόσμια διάσκεψη για την ειδική αγωγή που έγινε στη Σαλαμάγκα της Ισπανίας τον Ιούνιο του 1994. Όλες οι κυβερνήσεις συνυπέγραψαν την ομώνυμη διακήρυξη που στο άρθρο 2 αναφέρει τα εξής:

v                                   Κάθε παιδί έχει το θεμελιώδες δικαίωμα στην εκπαίδευση και πρέπει να του δίνεται η ευκαιρία να κατακτά και να διατηρεί ένα ικανό επίπεδο μάθησης.

v                                   Κάθε παιδί είναι μοναδικό ως προς τα χαρακτηριστικά, τα ενδιαφέροντα, τις ικανότητες και τις ανάγκες μάθησης.

v                                   Τα σχεδιαζόμενα εκπαιδευτικά συστήματα και τα εφαρμοζόμενα προγράμματα θα πρέπει να παίρνουν υπόψη το εύρος των αποκλίσεων αυτών των χαρακτηριστικών και αναγκών.

v                                   Όσοι έχουν ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες πρέπει να έχουν πρόσβαση στα «κανονικά» σχολεία, τα οποία θα πρέπει να τους εκπαιδεύουν στα πλαίσια μιας παιδοκεντρικής παιδαγωγικής, ικανής να ανταποκριθεί σ’ αυτές τις ανάγκες.

v                                   Τα «κανονικά» σχολεία με προσανατολισμό το σεβασμό της αρχής της ισοτιμίας συνιστούν το αποτελεσματικότερο μέσο κατά των διακρίσεων, δημιουργώντας κοινότητες που σέβονται τη διαφορετικότητα και επιτυγχάνουν έτσι την «Εκπαίδευση για Όλους» ακόμη περισσότερο.

 

 Οι γονείς των ΑμΕΕΑ προσπαθούν με κάθε τρόπο να «εντάξουν» τα παιδιά τους στο τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα πιστεύοντας ότι εκεί θα ωφεληθούν περισσότερο. Το φαινόμενο δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό. ¶λλες χώρες όπως η Ιταλία έσπευσαν να κλείσουν τα Ειδικά Σχολεία και προσπάθησαν να εντάξουν όλα τα ΑμΕΕΑ στην τυπική εκπαίδευση, αλλά η πραγματικότητα τους απογοήτευσε.

Στη χώρα μας σήμερα η ειδική αγωγή είναι προαιρετική για τους γονείς αλλά υποχρεωτική για το κράτος. Αυτό σημαίνει ότι κανείς δε δικαιούται να εγγράψει ένα μαθητή, ακόμη και αν είναι αποδεδειγμένα ΑμΕΕΑ, στις εκπαιδευτικές δομές της ειδικής αγωγής χωρίς τη συγκατάθεση του γονέα. Από την άλλη, αν ο γονέας ζητήσει ειδική αγωγή για το παιδί του, το κράτος είναι υποχρεωμένο να παράσχει τη βοήθεια που απαιτείται.

Επιπλέον, η εκπαίδευση είναι συνταγματικό δικαίωμα του κάθε πολίτη που ζει στην Ελλάδα. Συνεπώς κανείς δεν μπορεί να απορρίψει οποιονδήποτε από το εκπαιδευτικό σύστημα.

Όλα τα παιδιά μπορούν να μάθουν. Μπορεί κάποια από αυτά να χρειάζονται άλλες μεθόδους, μέσα ή να έχουν πιο αργούς ρυθμούς μάθησης, αλλά μπορούν να μάθουν. Βασική προϋπόθεση επιτυχίας είναι να έχει και ανάλογη πίστη ο/η εκπαιδευτικός.

Σα Μονάδες Ειδικής Αγωγής νοούνται τα Ειδικά Δημοτικά Σχολεία και Νηπιαγωγεία, τα Εργαστήρια Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΕΕΕΚ), τα Τμήματα Ένταξης (ΤΕ), οι εκπαιδευτικοί που παρέχουν Παράλληλη στήριξη ή εκπαίδευση κατ’ οίκον.

¶ποψή μας είναι ότι κάθε 12/θέσιο σχολείο χρειάζεται το δικό του ΤΕ, αφού υπολογίζεται ότι το 20% του μαθητικού πληθυσμού διεθνώς αντιμετωπίζει προβλήματα μάθησης. Η πλειονότητα αυτών των παιδιών μπορούν να υποστηριχτούν αποτελεσματικά μόνο από εκπαιδευτικούς ειδικής αγωγής σε καλά οργανωμένα ΤΕ. Τμήματα Υποδοχής, φροντιστηριακά και ενισχυτική διδασκαλία μπορούν να συγκαλύψουν πρόσκαιρα το πρόβλημα, αλλά δεν υποστηρίζουν ουσιαστικά τα ΑμΕΕΑ.

Τα τελευταία χρόνια στην Περιφέρεια ΑΜΘ, γίνεται σοβαρή προσπάθεια ίδρυσης και λειτουργίας νέων ΤΕ στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Το πρόβλημα που προέκυψε μετά τη ραγδαία αύξηση των Τμημάτων, σχετίζεται με τη δυσκολία στελέχωσής τους λόγω έλλειψης εξειδικευμένου προσωπικού. Το γεγονός αυτό επιβάλλει την επίσπευση λειτουργίας του Διδασκαλείου στο ΠΤΔΕ του ΔΠΘ.

 

Β. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ -  ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ

Η συνεργασία είναι υποχρεωτική ανάμεσα σε όλους, όσους εργάζονται στην εκπαίδευση. Το σχολείο ενισχύεται οικονομικά προκειμένου να εφοδιαστεί το απαραίτητο εκπαιδευτικό υλικό ή να διαμορφώσει τον κατάλληλο χώρο όπου θα λειτουργήσει το νέο ΤΕ. Σε περίπτωση που φοιτά ένα ΑμΕΕΑ σε τμήμα τυπικής τάξης, τότε το τμήμα δικαιούται να έχει μέχρι και τρεις μαθητές λιγότερους σε σχέση με το άλλο τμήμα της ίδιας τάξης.

 

Καθήκοντα εκπαιδευτικού ειδικής αγωγής.

 

α) Γενικά

v           Συνεργάζεται με το Δ/ντή του σχολείου που είναι ο άμεσος προϊστάμενός του. Ο/Η εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής έχει υποχρέωση για ωράριο εργασίας 30 ωρών την εβδομάδα, από τις οποίες οι 24-21 (ανάλογα μα τα χρόνια υπηρεσίας) διατίθενται για διδασκαλία.

v           Φέρει σε πέρας καθήκοντα που του αναθέτει ο Δ/ντής του Σχολείου.

v           Είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ σχολείου-οικογένειας-κοινωνικής υπηρεσίας του Δήμου, προκειμένου να ικανοποιηθούν οι βιολογικές ανάγκες των μαθητών που είναι ΑμΕΕΑ.

v                                   Αναφέρει στους προϊσταμένους του περιπτώσεις κακοποίησης παιδιών.

v                                   Ο/Η εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής είναι ο συνδετικός κρίκος γενικής και ειδικής αγωγής.

 

β) Υλικοτεχνική υποδομή.

v                 Φροντίζει για τη δημιουργία καλού κλίματος, ώστε να πηγαίνουν τα παιδιά χαρούμενα. στο ΤΕ.

v                 Διαμορφώνει την τάξη έτσι ώστε να μοιάζει με παιδικό δωμάτιο.

v                 Οργανώνει γωνιές δραστηριοτήτων στο ΤΕ (μελέτης, Η/Υ, παιχνιδιών, κατασκευών)

v                 Χρησιμοποιεί πρωτότυπο – ελκυστικό εκπαιδευτικό υλικό για την επίτευξη των σκοπών του. Προτάσεις χειροποίητου υλικού υπάρχουν στην ιστοσελίδα του Σχολικού Συμβούλου.

v                 Τα βιβλία του σχολείου είναι γραμμένα με νέα φιλοσοφία και ίσως θα μπορούσαν να βοηθήσουν το έργο του εκπαιδευτικού. Οπωσδήποτε όμως υπάρχουν και πολλά άλλα (παραμύθια, μύθοι, ιστορίες με ρίμα, κόμικς, διαφημιστικά φυλλάδια, οδηγίες παιχνιδιών) που πρέπει να εμπλουτίζουν τη μαθησιακή διαδικασία. Ο εκπαιδευτικός λαμβάνει υπόψη του πάντα, το επίπεδο και τα ενδιαφέροντα των μαθητών και τα αξιοποιεί αναλόγως.

v                 Αγοράζει με χρήματα του σχολείου εκπαιδευτικό υλικό του εμπορίου (π.χ. τόμπολες, παιχνίδια μνήμης κλπ).

 

γ) Στήριξη των ΑμΕΕΑ

Μέσα στις τάξεις

v           Προβαίνει στην εκπαιδευτική αξιολόγηση του κάθε ΑμΕΕΑ και καταρτίζει με τη βοήθεια του ΚΔΑΥ και τη συνεργασία του γονέα, το Εξατομικευμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (ΕΕΠ) για κάθε παιδί.

v           Φροντίζει για την επίτευξη των στόχων του ΕΕΠ.

v           Ομαδοποιεί τους μαθητές λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία, τις γνωστικές ελλείψεις, τα ενδιαφέροντα, το μαθησιακό στυλ του παιδιού, τις προσδοκίες του γονέα και το ωρολόγιο πρόγραμμα των τυπικών τάξεων.

v           Δημιουργεί προσωπικό φάκελο για κάθε παιδί και όπου υπάρχει, φροντίζει να τον εμπλουτίζει έτσι ώστε να φαίνεται η εξέλιξη του παιδιού. Ο προσωπικός φάκελος μπορεί να περιέχει τη διάγνωση, την εκπαιδευτική αξιολόγηση, το ΕΕΠ και ενδεικτικές χρονολογημένες εργασίες του παιδιού κατά τη διάρκεια του έτους.

v           Ο εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής προβαίνει στην τροποποίηση (διαφοροποίηση) του διδακτικού αντικειμένου της τυπικής τάξης, με σκοπό να γίνει προσιτό για το παιδί με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Εκτός από τη διαφοροποίηση του διδακτικού αντικειμένου, προβλέπονται η τροποποίηση των διδακτικών στόχων και η διαφοροποίηση της αξιολόγησης του μαθητή (Βλ. παράρτημα).

v           Δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την ομαλή ένταξη του ΑμΕΕΑ στην τυπική του τάξη. Ενημερώνει δασκάλους και συμμαθητές για την περίπτωση του ΑμΕΕΑ.

v           Οι δύο εκπαιδευτικοί (της τάξης και του ΤΕ) αλληλοενημερώνονται διαρκώς για την κατάσταση του κοινού τους μαθητή. Ο εκπαιδευτικός της τάξης ενημερώνει τον εκπαιδευτικό του ΤΕ για τους τομείς εκείνους που δυσκολεύουν το παιδί και ο εκπαιδευτικός του ΤΕ ενημερώνει τον εκπαιδευτικό της τάξης για τα αποτελέσματα της αξιολόγησης και του Εξατομικευμένου Εκπαιδευτικού Προγράμματος (ΕΕΠ) που σχεδίασε και εφαρμόζει στο παιδί. Η αλληλοενημέρωση, γίνεται με σκοπό να συντονιστούν όλοι οι εμπλεκόμενοι στην εκπαίδευση του παιδιού και να συμβάλουν ο καθένας από τη θέση που κατέχει στην κατάκτηση των στόχων του ΕΕΠ. Το ΑμΕΕΑ είναι μαθητής συγκεκριμένης τάξης του σχολείου. Δεν είναι αποκλειστική ευθύνη του/της εκπαιδευτικού ειδικής αγωγής αλλά όλων.

v           Οι δύο εκπαιδευτικοί συνεργάζονται και κατασκευάζουν ένα κουτί εργασιών το οποίο τοποθετούν στην τυπική τάξη του παιδιού. Ο εκπαιδευτικός ΕΑ τοποθετεί στο κουτί φύλλα εργασιών και ασκήσεις του επιπέδου του παιδιού. Οι ασκήσεις αυτές δίνονται στο παιδί από τον εκπαιδευτικό της τάξης, κάθε φορά που δεν μπορεί το παιδί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του μαθήματος. Στην πορεία το κουτί εμπλουτίζεται και από τον εκπαιδευτικό της τάξης. Φροντίζουν να υπάρχει ποικιλία υλικού από το οποίο το παιδί επιλέγει.

v           Συνεργάζεται με τον εκπαιδευτικό της τάξης στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης, για ανάπτυξη προγραμμάτων σχετικών με τη διαφορετικότητα του μαθητικού πληθυσμού.

v           Φροντίζει για την ομαλή και σταδιακή ένταξη του παιδιού στην τυπική του τάξη.

 

 

Εκτός τάξης (διαλείμματα – εκδρομές)

v           Δημιουργεί προϋποθέσεις κοινωνικοποίησης του παιδιού, οργανώνοντας στο διάλειμμα και τις εκδρομές παιχνίδια στα οποία μπορεί να συμμετέχει το ΑμΕΕΑ.

v           Αξιοποιεί τις ευκαιρίες για κοινωνική προσαρμογή. (Μαθαίνει στο παιδί να ζητά κάτι από το κυλικείο, να κρατά τη σειρά του, να πληρώνει και να παίρνει ρέστα, να αξιοποιεί τον ελεύθερο χρόνο του κ.ά.) Επειδή τα καθήκοντα του/της εκπαιδευτικού ειδικής αγωγής είναι ιδιαίτερα αυξημένα, ο σύλλογος διδασκόντων μπορεί να αποφασίσει την απαλλαγή του/της εκπαιδευτικού από τις τυπικές εφημερίες, εάν το κρίνει σκόπιμο.

v           Ο εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής συμμετέχει ισότιμα σε όλες τις δραστηριότητες και εκδηλώσεις του σχολείου.

 

δ) Συμβουλευτική – ενημέρωση για θέματα ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών.

 

v           Ο/Η εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής αναλαμβάνει πρωτοβουλίες ενημέρωσης του κοινωνικού συνόλου για θέματα ειδικής αγωγής, με κύριο  στόχο την αποδοχή της διαφορετικότητας. Πιο συγκεκριμένα ενημερώνει τους συμμαθητές, τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς σε θέματα ειδικής αγωγής.

v           Ενημερώνει τους συμμαθητές του ΑμΕΕΑ για τις πιθανές δυσκολίες που συναντά και τους τρόπους αντιμετώπισής τους.

v           Ενημερώνει τους εκπαιδευτικούς γενικής για τις αντικειμενικές δυσκολίες που συναντούν τα ΑμΕΕΑ και προτείνει τρόπους άμβλυνσης των δυσκολιών.

v           Οργανώνει προσομοιώσεις, παρέχει βιβλιογραφία παραμυθιών που έχουν σαν κεντρικούς ήρωες ΑμΕΕΑ, προσκαλεί ΑμΕΕΑ στο σχολείο να μιλήσουν για τις δυσκολίες τους, οργανώνει την προβολή αντίστοιχων κινηματογραφικών ταινιών.

v           Διοργανώνει την εκδήλωση της 3^ης Δεκεμβρίου που έχει καθιερωθεί σαν ημέρα των ατόμων με αναπηρία (ΑΜΕΑ)

v           Συνεργάζεται με τους γονείς παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Η συνεργασία με τους γονείς επιδιώκεται με κάθε τρόπο. Ο γονέας ενημερώνεται για τις δραστηριότητες και τον τρόπο δουλειάς του σχολείου. Του αποσαφηνίζεται με τον καλύτερο τρόπο ότι το παιδί του θα μάθει όλα όσα η κατάστασή του τού επιτρέπει να μάθει και ότι θα καταβληθεί προσπάθεια ώστε αυτά που θα μάθει, να είναι σχετικά με τις απαιτήσεις της ζωής. Ας μην ξεχνάμε ότι ο γονέας είναι ο κύριος υπερασπιστής των δικαιωμάτων του παιδιού του.

v           Η αποτύπωση του αξιολογικού αποτελέσματος στο τέλος κάθε τριμήνου για κάθε παιδί με ΕΕΑ, είναι αποτέλεσμα συνεργασίας μεταξύ των δύο εκπαιδευτικών (γενικής και ειδικής) και χαρακτηρίζεται από επιείκεια. Η αξιολόγηση είναι περιγραφική, αναφέρεται αποκλειστικά και μόνο στους στόχους που τέθηκαν κατά την αρχική αξιολόγηση ή το ΕΕΠ, λαμβάνει υπόψη την προηγούμενη κατάσταση του παιδιού, συνεκτιμάται το ενδιαφέρον και την προσπάθεια που καταβάλλεται και αναφέρεται σε απόκτηση γνώσεων, στάσεων και συμπεριφορών. Στο βιβλίο μητρώου σημειώνεται η φράση, «παρακολούθησε το ΤΕ».

Γ. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΓΙΑ ΦΟΙΤΗΣΗ ΑΜΕΕΑ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΕΝΤΑΞΗΣ (ΤΕ)

Ο εκπαιδευτικός της τάξης είναι ο πρώτος που αντιλαμβάνεται τους μαθητές που είναι πιθανώς ΑμΕΕΑ. Σύμφωνα με το Ν 2817/2000 « ¶τομα με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες, θεωρούνται τα άτομα που έχουν σημαντική δυσκολία μάθησης και προσαρμογής εξαιτίας σωματικών, διανοητικών, ψυχολογικών, συναισθηματικών και κοινωνικών ιδιαιτεροτήτων… οι μαθητές που για μόνο το λόγο ότι η μητρική τους γλώσσα δεν είναι ελληνική, εμφανίζουν μειωμένη σχολική επίδοση, δε θεωρούνται άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες»

Ενημερώνεται ο Διευθυντής του σχολείου ο οποίος ενημερώνει με τη σειρά του το Σχολικό Σύμβουλο (Γενικής ή Ειδικής). Ο Σχολικός Σύμβουλος επισκέπτεται το σχολείο και εξετάζει διακριτικά το μαθητή. Αποφαίνεται για το αν πρέπει να παραπεμφθεί στο ΚΔΑΥ ή όχι.

Ο Διευθυντής ενημερώνει τους γονείς για τις υποψίες που διατυπώθηκαν και τους κατευθύνει στις αρμόδιες διαγνωστικές υπηρεσίες (ΚΔΑΥ, Ιατροπαιδαγωγικές). Οι γονείς θα αποφασίσουν αν θα επισκεφτούν τις αντίστοιχες υπηρεσίες ή όχι. Επίσης, μπορούν να επισκεφτούν το ΚΔΑΥ χωρίς την παρέμβαση του σχολείου.

Αν πάρουν θετική γνωμάτευση την προσκομίζουν στο Διευθυντή του σχολείου ζητώντας με αίτηση ανάλογη υποστήριξη. Οι Δ/ντές διαβιβάζουν υπηρεσιακά το αίτημα στη Δ/νση Εκπαίδευσης και το Σχολικό Σύμβουλο Ειδικής Αγωγής (κοινοποίηση).

Η Διεύθυνση λαμβάνοντας υπόψη το αίτημα και τη διαθεσιμότητα του προσωπικού προσπαθεί να ικανοποιήσει τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες του παιδιού με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Δ. ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

v           Το ΤΕ δέχεται παιδιά που έχουν γνωμάτευση από ΚΔΑΥ ή δημόσια Ιατροπαιδαγωγική υπηρεσία και εφόσον έχουμε τη σύμφωνη γνώμη του γονέα-κηδεμόνα. Μαθητές της Α’ τάξης υποστηρίζονται στο ΤΕ μετά το Φεβρουάριο, εκτός και αν πρόκειται για οφθαλμοφανή περίπτωση ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών.

v           Στο ΤΕ φοιτούν σύμφωνα με το ΠΔ 603/82 5-15 άτομα. Στην περίπτωση που φοιτούν στο σχολείο παιδιά με σοβαρές δυσκολίες, ο ελάχιστος αριθμός μπορεί να μειωθεί ακόμη περισσότερο με τη σύμφωνη γνώμη του Σχολικού Συμβούλου Ε.Α.  Η εμπειρία λέει ότι ένα Τ.Ε. λειτουργεί καλά όταν έχει μέχρι 10 παιδιά, εκτός και αν όλες οι περιπτώσεις είναι ήπιες Μαθησιακές Δυσκολίες, οπότε μπορεί να έχει περισσότερα. Από τη νομοθεσία προβλέπεται, εκτός από την ίδρυση και η αναστολή λειτουργίας του ΤΕ, όταν συντρέχουν ειδικοί λόγοι. Επίσης, στην Ειδική Αγωγή δεν υπάρχουν περιφέρειες σχολείων. Ένα παιδί με ΕΕΑ μπορεί να μετεγγραφεί από σχολείο που δεν έχει ΤΕ, σε σχολείο που έχει.

v           Είναι επιτακτική ανάγκη το ΤΕ να λειτουργεί με ομάδες μαθητών. Τα ίδια τα παιδιά αισθάνονται καλύτερα όταν συνυπάρχουν με άλλα γιατί τους δίνεται η ευκαιρία να αλληλεπιδράσουν και να αναπτύξουν σχέσεις φιλίας ή απλά γνωριμίας. Κάθε ομάδα μπορεί να έχει 2,3 ή και 4 παιδιά που έχουν παρόμοιες ελλείψεις ανεξάρτητα σε ποιες τάξεις είναι γραμμένα. Σε περίπτωση που το επίπεδο είναι πολύ διαφορετικό, εργαζόμαστε με τα παιδιά εκ περιτροπής στα πρότυπα του ολιγοθέσιου σχολείου.

 

Ε. ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΤΕ.

Το ωρολόγιο πρόγραμμα του ΤΕ υποβάλλεται μέχρι τέλος Οκτωβρίου στο γραφείο του Σχολικού Συμβούλου Ειδικής Αγωγής σε τρία (3) αντίτυπα για θεώρηση. Κάθε πρόγραμμα αποτελείται από δύο φύλλα. Στο πρώτο φαίνονται οι ομάδες των μαθητών και στο δεύτερο το εβδομαδιαίο ωρολόγιο πρόγραμμα. Οι φόρμες του ωρολόγιου προγράμματος έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της περιφέρειας ειδικής αγωγής, από όπου μπορείτε να τα κατεβάζετε (Ανακοινώσεις>Ωρολόγια προγράμματα ΣΜΕΑ) σε ηλεκτρονική μορφή και να το χρησιμοποιείτε. Επιπρόσθετα επισυνάπτονται και στο έγγραφο αυτό. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να φαίνεται ποιος, τι κάνει, με ποιους και κάθε πότε. Μετά τη θεώρηση, το ένα πρόγραμμα μένει στο γραφείο του σχολικού συμβούλου, το δεύτερο επιστρέφεται στο σχολείο και το τρίτο στην αρμόδια διεύθυνση εκπαίδευσης για ενημέρωση.

Το κάθε παιδί παρακολουθεί το ΤΕ για κάποιες ώρες την εβδομάδα, ανάλογα με τις ανάγκες που έχει. Σε κάθε περίπτωση, το παιδί παρακολουθεί το ΤΕ μέχρι 10 ώρες την εβδομάδα, πλην εξαιρετικών περιπτώσεων. Τα παιδιά που έχουν μεγαλύτερες ανάγκες ή φοιτούν σε μικρές τάξεις, παρακολουθούν το ΤΕ για περισσότερες ώρες και αντίστροφα.

Οι ώρες υποστήριξης κατανέμονται σε όλη την εβδομάδα ισομερώς (Δευτέρα – Τετάρτη - Παρασκευή ή Τρίτη - Πέμπτη ή κάθε μέρα. Αν ένα παιδί υποστηρίζεται κάποια μέρα για δύο ώρες, αυτές πρέπει να είναι συνεχόμενες. Ο/Η εκπαιδευτικός λαμβάνει υπόψη του το πρόγραμμα της τυπικής τάξης και δεν παίρνει το μαθητή στο ΤΕ για υποστήριξη, όταν το διδακτικό αντικείμενο εκείνης της ώρας στην τάξη του είναι προσιτό ή αγαπητό για το παιδί.

Σήμερα, ολοένα και πιο συχνά, οι γονείς επιθυμούν τη συνεκπαίδευση των ΑμΕΕΑ στο τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα. Έτσι, παρατηρείται το φαινόμενο να αρνούνται να εγγράψουν τα παιδιά τους στα Ειδικά Σχολεία, ακόμη και όταν αντιμετωπίζουν σοβαρότατες δυσκολίες μάθησης και προσαρμογής. Στην περίπτωση αυτή, το μέλημα όλων των συναρμόδιων (εκπαιδευτικού ειδικής, Διευθυντή Σχολείου, ΚΔΑΥ, Προϊσταμένου-Διευθυντή Εκπαίδευσης, Σχολικών Συμβούλων) είναι να πείσουν το γονέα ότι το παιδί τους θα υποστηριχτεί στο ειδικό σχολείο πιο αποτελεσματικά.

Όμως ο γονέας, είναι ο κύριος υπεύθυνος για την εξέλιξη του παιδιού του και με την ιδιότητα αυτή δικαιούται να κάνει ακόμη και λάθος. Αν επιμένει στη συνεκπαίδευση, τότε θα εγγράψει το παιδί του σε σχολείο που έχει ΤΕ. Στο ΤΕ το παιδί θα υποστηριχτεί για μερικές ώρες την ημέρα και μετά θα επιστρέφει στην τάξη του. Αν το παιδί επιστρέφοντας στην τάξη, δημιουργεί ανυπέρβλητα προβλήματα που επιμένουν για μακρό χρονικό διάστημα και διαταράσσεται ανεπανόρθωτα το κλίμα της τάξης, τότε ενημερώνουμε το γονέα για την ανάγκη μερικής φοίτησης στο συγκεκριμένο σχολικό πλαίσιο. Σε συνεργασία με τους Σχολικούς Συμβούλους (Γενικής και Ειδικής), προσδιορίζεται η ώρα αποχώρησης του παιδιού.

 

 

ΣΤ. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΩΝ ΣΜΕΑ

Το Εκπαιδευτικό, το Ειδικό Εκπαιδευτικό και το Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό μπορεί να διατίθεται για συμπλήρωση ωραρίου στις γειτονικές σχολικές μονάδες ή τα ΚΔΑΥ μετά από εισήγηση του προϊσταμένου του ΚΔΑΥ, πρόταση του οικείου περιφερειακού συμβουλίου και απόφαση του προϊσταμένου της οικείας διεύθυνσης εκπαίδευσης. (Ν. 2817, άρθρο 1, παρ. 16 και άρθρο 3, παρ. 8)

Οι εκπαιδευτικοί ειδικής αγωγής ήρθαν για να εξυπηρετήσουν πολύ συγκεκριμένες ανάγκες του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Ο εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής δεν είναι ο πρόσθετος εκπαιδευτικός που όλοι θα θέλαμε σε κάθε μεγάλο σχολείο. Η ειδική αγωγή ήρθε για να βοηθήσει πρωτίστως τα ΑμΕΕΑ και μαζί με αυτά και το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Έχει πολύ συγκεκριμένους στόχους και αν δεν το λάβουμε σοβαρά υπόψη εκπέμπουμε μήνυμα για αναστολή λειτουργίας ή και κατάργηση του ΤΕ.

Αυτό σημαίνει ότι απαγορεύεται η αναπλήρωση του εκπαιδευτικού της τυπικής εκπαίδευσης από τον εκπαιδευτικό ειδικής αγωγής. Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει μόνο όταν συντρέχουν πολύ σοβαροί λόγοι και υπάρχει η σύμφωνη γνώμη του Σχολικού Συμβούλου Ειδικής Αγωγής.

 

Ζ. ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ.

Απαγορεύεται η δημοσίευση φωτογραφιών των ΑΜΕΕΑ εάν δεν έχουμε την έγγραφη άδεια του γονέα ή κηδεμόνα των παιδιών. Μπορούμε να πάρουμε φωτογραφίες χωρίς την άδεια του κηδεμόνα μόνον όταν φροντίσουμε να μη φαίνονται τα χαρακτηριστικά του προσώπου του παιδιού.

Εκτός αυτού επισημαίνεται το επαγγελματικό απόρρητο για το προσωπικό της ειδικής αγωγής όπως αυτό ορίζεται από το άρθρο 17 του νόμου 1143/81.

 

Η. ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ

Για τη διευκόλυνση της ενημέρωσης και της επικοινωνίας του Εκπαιδευτικού, του Ειδικού Εκπαιδευτικού και του Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού της ειδικής αγωγής της 8^ης περιφέρειας, δημιουργήσαμε μία ιστοσελίδα στη διεύθυνση http://dipe.kav.sch.gr/8ssea  

Η ιστοσελίδα έχει αποκλειστικό στόχο να ενημερώσει για θέματα που είναι σχετικά με την ειδική αγωγή και θα συνεχίσει να υπάρχει και να εμπλουτίζεται με στόχο την άμεση ενημέρωση κάθε ενδιαφερόμενου.

Θα χαιρόμασταν ιδιαίτερα αν χρησιμοποιούσαμε το καταπληκτικό εργαλείο που λέγεται ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στις επικοινωνίες μας. Η διεύθυνσή μας είναι: 8ssea@dipe.kav.sch.gr

Ο Η/Υ είναι χρησιμότατο εργαλείο που βοηθά την επίτευξη των σκοπών της ειδικής αγωγής. Ήδη πολλά ΤΕ έχουν δικό τους Η/Υ. Η χρήση του Η/Υ και του κατάλληλου λογισμικού κρίνεται απαραίτητη.

 

Θ. ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ-ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ.

Καλό θα ήταν να υπάρχει μια βιβλιοθήκη με βιβλία ειδικής αγωγής σε κάθε ειδικό σχολείο. Προς αυτήν την κατεύθυνση και σε συνεργασία με το Δημοκρίτειο, καταρτίσαμε μια λίστα με προτεινόμενα βιβλία, την οποία μπορείτε να συμβουλεύεστε αφού την αναρτήσαμε στο διαδίκτυο. Τα σχολεία, όταν έχουν οικονομική ευχέρεια καλό είναι να εμπλουτίζουν τη σχολική βιβλιοθήκη με ανάλογα βιβλία. Ακόμη, η συνδρομή σε ανάλογα περιοδικά για ενημέρωση του προσωπικού, θεωρείται αναγκαία.

 

Ι. ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ.

Μετά την επιτυχημένη διοργάνωση του σεμιναρίου στις 16 Ιουνίου 2005 στο Ειδικό Σχολείο Δράμας, σκοπεύουμε να το επαναλάβουμε στο τέλος της σχολικής χρονιάς. Γι αυτό παρακαλείστε να κρατάτε υλικό (φωτογραφίες ή και βίντεο) της δουλειάς σας καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς, που θα μπορούσε να υποστηρίξει μια δειγματική διδασκαλία.

Ένα αντίστοιχο σεμινάριο πραγματοποιήθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία στις 16 Ιουνίου 2006 στο 11^ο Δημοτικό Σχολείο Ξάνθης, αλλά το παρακολούθησε μόνο το προσωπικό που εργαζόταν στα Ειδικά Σχολεία-Νηπιαγωγεία και ΕΕΕΕΚ της 8^ης Περιφέρειας.

 

ΙΑ. ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

Μια από τις καινοτόμες δράσεις που αναπτύσσονται στα σχολεία είναι οι συνεργασία με σχολεία της Ευρώπης στα πλαίσια του προγράμματος Σωκράτης-Comenious. Σήμερα μας απευθύνεται μια πρόταση συνεργασίας από συνάδερφο που εργάζεται σε Σχολείο Ειδικής Αγωγής για παιδιά με Προβλήματα Συμπεριφοράς στη Γερμανία. Ο ίδιος βρήκε ήδη έναν εταίρο από το σχολείο Eger της Ουγγαρίας και το θέμα που προτείνει είναι πολύ γενικό για να υπάρχει ευελιξία (Youth in Europe).

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνήσουν με το Σχολικό Σύμβουλο για περισσότερες λεπτομέρειες. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχει ο εκπαιδευτικός οργανική θέση στο σχολείο.

Τέτοιου είδους δράσεις είναι πολύ χρήσιμες για την εκπαίδευση και σπάνιες στην Ειδική Αγωγή. Ενδεικτικό είναι ότι σε παρόμοιο πρόγραμμα έχει ενταχτεί μόνο το Ειδικό Σχολείο Σερρών με αξιοθαύμαστα αποτελέσματα.

 

 

           Ο Σχολικός Σύμβουλος Ειδικής Αγωγής

 

 

                                                                Γεώργιος Ι. Αλβανόπουλος
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

 

 

 

Αποσπάσματα από τα ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ υποχρεωτικής εκπαίδευσης που είναι νόμοι του κράτους.

(ΦΕΚ 1366/τΒ/18-10-01, 1373/τΒ/18-10-01, 1374/τΒ/18-10-01)

 

 

Η εξασφάλιση ίσων ευκαιριών στη μάθηση δεν θα πρέπει να ερμηνεύεται ως σύνολο ομοιόμορφων εκπαιδευτικών παροχών που οδηγούν σε ομοιόμορφες διαδικασίες και συμπεριφορές. Τα άτομα που αντιμετωπίζουν εμπόδια από τη φύση, την κοινωνία, τις εκάστοτε συνθήκες, όπως τα άτομα με αναπηρίες (¶τομα με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες, Α.Μ.Ε.Α.) αλλά και τα άτομα με ιδιαίτερα ταλέντα και ικανότητες θα πρέπει να έχουν ίσες και κατάλληλες, κατά περίπτωση, ευκαιρίες πρόσβασης στη γνώση.

Ιδιαίτερα για τους μαθητές με αναπηρίες (Α.Μ.Ε.Α.), απαιτείται ο σχεδιασμός και η υλοποίηση Εξατομικευμένων Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων (Ε.Ε.Π.) προσαρμοσμένων στις ιδιαιτερότητες και τα ενδιαφέροντά τους καθώς επίσης και εξειδικευμένη βοήθεια για την παρακολούθηση του σχολικού προγράμματος, ανάλογα με το εμπόδιο που αντιμετωπίζουν (π.χ. η τύφλωση απαιτεί προετοιμασία στην κινητικότητα και τον προσανατολισμό, η κώφωση απαιτεί ανάπτυξη της φυσικής προς το παιδί γλώσσας – της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας (Ε.Ν.Γ.), η νοητική καθυστέρηση απαιτεί προετοιμασία ως προς την κοινωνική προσαρμογή, κ.ο.κ.).

Είναι αυτονόητο ότι ο σχεδιασμός για την εκπαίδευση οφείλει να είναι ενιαίος για όλες τις ομάδες των μαθητών. Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (Ν. 2817/2000), ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να λαμβάνεται για την ενσωμάτωση των μαθητών με αναπηρίες (Α.Μ.Ε.Α.) στα κοινά σχολεία αλλά και της Ειδικής Αγωγής ως αναπόσπαστο κομμάτι της γενικής εκπαίδευσης. Ειδικότερα, προβλέπεται ότι η εκπαίδευση των ατόμων με αναπηρίες (Α.Μ.Ε.Α.) παρέχεται κατά προτεραιότητα: στη συνήθη σχολική τάξη, με παράλληλη στήριξη από εκπαιδευτικό ειδικής αγωγής, σε ειδικά οργανωμένα και κατάλληλα στελεχωμένα τμήματα ένταξης, τα οποία λειτουργούν μέσα στα σχολεία της γενικής και τεχνικής εκπαίδευσης, σε αυτοτελή σχολεία ειδικής αγωγής, σε σχολεία ή τμήματα που λειτουργούν είτε ως αυτοτελή είτε ως παραρτήματα άλλων σχολείων σε νοσοκομεία, κέντρα αποκατάστασης, ιδρύματα, στο σπίτι κ.λπ.

Στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής πολιτικής θα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα ώστε να εξαλείφονται οι παράγοντες που αποκλείουν ένα μαθητή από το σχολείο της γειτονιάς του, όπως για παράδειγμα εμπόδια πρόσβασης στο σχολικό χώρο για παιδιά με κινητικά προβλήματα ή προβλήματα όρασης, εμπόδια στην εφαρμογή εξατομικευμένων υποστηρικτικών υπηρεσιών λόγω ανελαστικότητας του Ωρολογίου Προγράμματος, εμπόδια στην πρόσβαση στη διδακτέα ύλη που ορίζεται από τα Προγράμματα Σπουδών, λόγω ελλιπούς διδακτικού υλικού ή άλλων μέσων (π.χ. η μη αξιοποίηση της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας ή έλλειψη βιβλίων και εποπτικών μέσων για τυφλούς).

Ουσιαστικό μέσο για την ειδική αγωγή είναι η πρόβλεψη για την ανάπτυξη της σχολικής μονάδας σε μια κοινότητα συλλογικά υπεύθυνη για την ανάπτυξη κάθε μαθητή ανεξάρτητα από τις ιδιαιτερότητες του. Η ενσωμάτωση των ΑΜΕΑ θα πρέπει να αποτελεί μέριμνα όλης της σχολικής κοινότητας και του συνόλου των εκπαιδευτικών και γονέων και όχι μέριμνα ενός μόνο εκπαιδευτικού. Ο προσδιορισμός «Ενιαίο» στο Δ.Ε.Π.Π.Σ., για την Ειδική Αγωγή, σημαίνει ότι σε όλες τις φάσεις σχεδιασμού των Προγραμμάτων, από τη φιλοσοφία και το σκοπό διδασκαλίας τους ως τη μέθοδο αξιολόγησης, θα λαμβάνεται υπόψη η κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών των παιδιών με αναπηρίες (ΑΜΕΑ).

Η διαθεματική προσέγγιση της γνώσης παρέχει στους μαθητές με αναπηρίες (Α.Μ.Ε.Α.) τη δυνατότητα να συμμετέχουν στη διδασκαλία με τέτοιο τρόπο, ώστε να προσεγγίζουν το κάθε γνωστικό αντικείμενο από την πλευρά που εξυπηρετεί την κάλυψη των καθημερινών, πραγματικών αναγκών τους. Η ενασχόληση με εναλλακτικές δραστηριότητες επιτρέπει στους μαθητές αυτούς να μαθαίνουν μέσω των δυνατοτήτων τους και να μην αποκλείονται από τη μάθηση, λόγω της αδυναμίας τους να επιδοθούν σε δραστηριότητες ενός συγκεκριμένου τύπου.

Κατά την υλοποίηση της Ευέλικτης Ζώνης και αναφορικά με τους μαθητές με αναπηρίες (ΑΜΕΑ), είναι ανάγκη να παρέχεται η δυνατότητα σχεδιασμού ενός ευέλικτου Ωρολογίου Προγράμματος, ανάλογα με τις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες τους (π.χ. για ένα μαθητή με κινητικά προβλήματα να προβλέπεται πρόγραμμα ψυχοκινητικής στην ώρα της Γυμναστικής και για ένα μαθητή με προβλήματα όρασης να προβλέπεται φροντιστηριακό μάθημα στην ώρα της αισθητικής αγωγής). Το σχολείο σ’ αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να φροντίζει ιδιαίτερα για τη συνεργασία των εκπαιδευτικών με την οικογένεια του μαθητή, στην εφαρμογή εξατομικευμένων προγραμμάτων.

Σε ό,τι αφορά τα άτομα με αναπηρίες (Α.Μ.Ε.Α.) ως προς την ομαλή ενσωμάτωσή τους στα κοινά σχολεία, θα πρέπει να δίνεται στον εκπαιδευτικό η δυνατότητα να διαμορφώνει το πρόγραμμα με βάση τις εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών του και να εξατομικεύει τους διδακτικούς στόχους. Θα πρέπει, δηλαδή το Δ.Ε.Π.Π.Σ. και, στη συνέχεια, τα Α.Π.Σ. να έχουν τη δομή εκείνη, που θα επιτρέπει να αποτελούν έναν καλό οδηγό του εκπαιδευτικού στη διαμόρφωση εξατομικευμένων προγραμμάτων και στον καθορισμό ανάλογων διδακτικών στόχων, κατάσταση που αποτελεί τάση της σύγχρονης παιδαγωγικής, απολύτως συμβατή με τις ανάγκες της εκπαίδευσης των ατόμων με αναπηρίες (Α.Μ.Ε.Α.).

 

5. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ

α) Στόχοι της Αξιολόγησης

Βασικός στόχος της αξιολόγησης του μαθητή είναι η ανατροφοδότηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας και ο εντοπισμός των μαθησιακών ελλείψεων, με σκοπό τη βελτίωση της προσφερόμενης σχολικής εκπαίδευσης και τελικά την πρόοδο του μαθητή. Ειδικότερα η αξιολόγηση του μαθητή αποσκοπεί:

            i. στη διαπίστωση της επίτευξης των στόχων της μάθησης,

            ii. στο σχεδιασμό των επόμενων σταδίων της μάθησης,

            iii. στη διερεύνηση και αποτύπωση της ατομικής και συλλογικής πορείας των μαθητών, των ικανοτήτων, των ενδιαφερόντων και των ιδιαιτεροτήτων τους σε όλα τα επίπεδα και στάδια κατάκτησης της γνώσης,

            iv. στην ποιοτική αναβάθμιση συνολικά της εκπαιδευτικής διαδικασίας, η οποία στοχεύει στην ενίσχυση και ενθάρρυνση των μαθητών αλλά και στη δημιουργία κινήτρων μάθησης,

            v. στον εντοπισμό των μαθησιακών δυσκολιών και των ελλείψεων των μαθητών με στόχο το σχεδιασμό κατάλληλων παρεμβάσεων για τη βελτίωση της διδακτικής διαδικασίας,

            vi. στην καλλιέργεια ερευνητικού πνεύματος, στην ανάπτυξη της ικανότητας επίλυσης προβλημάτων και στην απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων μέσα από διαθεματικές προσεγγίσεις,

            vii. στην απόκτηση υπευθυνότητας από τους μαθητές μέσα από διαδικασίες συλλογικής εργασίας και αυτοαξιολόγησης και

            viii. στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης των μαθητών και συνολικά στη συγκρότηση της προσωπικότητάς τους,

            ix. στην απόκτηση μεταγνωστικών ικανοτήτων εκ μέρους των μαθητών μέσα από τον έλεγχο και τη διαχείριση της μάθησής τους.

 

β) Μορφές Αξιολόγησης

i) Αρχική ή Διαγνωστική Αξιολόγηση: Εφαρμόζεται κυρίως στην αρχή της μαθησιακής διαδικασίας, αλλά και κατά τη διάρκειά της, και αποσκοπεί στον προσδιορισμό του επιπέδου των γνώσεων και των εμπειριών, των ενδιαφερόντων και τον εντοπισμό των πιθανών δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι μαθητές. Στόχος της είναι αφενός να αποτυπώνεται το προϋπάρχον γνωστικό επίπεδο και αφετέρου να προσδιορίζονται τα αίτια που επιδρούν ανασταλτικά στη μάθηση, ώστε να σχηματοποιηθούν τα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης των μαθησιακών προβλημάτων. Με την έννοια αυτή, ο εκπαιδευτικός προσπαθεί να προσαρμόσει τις μαθησιακές διαδικασίες στο επίπεδο, τις δυνατότητες και τις ιδιαιτερότητες κάθε μαθητή, με σκοπό να οδηγήσει όλους τους μαθητές στην επίτευξη των επιδιωκόμενων διδακτικών και παιδαγωγικών στόχων.

ii) Διαμορφωτική ή Σταδιακή Αξιολόγηση: Εφαρμόζεται κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας, έχει κυρίως πληροφοριακό χαρακτήρα και αποσκοπεί στον έλεγχο της πορείας κάθε μαθητή προς την κατάκτηση των συγκεκριμένων εκπαιδευτικών στόχων. Οι τελικές διαπιστώσεις προκύπτουν από τον παιδαγωγικό, δημιουργικό, μαθησιακό διάλογο μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητών, με βασικό σκοπό να εξαχθούν οι πληροφορίες που απαιτούνται για την πιθανή τροποποίηση του σχεδιασμού ή της διδακτικής μεθόδου, προκειμένου οι μαθητές να επιτύχουν τους επιδιωκόμενους στόχους.

iii) Τελική ή Συνολική Αξιολόγηση: Πρόκειται για ανακεφαλαιωτική αλλά και ανατροφοδοτική διαδικασία, προκειμένου να εκτιμηθεί ο βαθμός επίτευξης των διδακτικών και παιδαγωγικών στόχων, σε σχέση με τους προκαθορισμένους ως τελικούς στόχους. Ουσιαστικά συγκρίνεται το μαθησιακό επίπεδο κάθε μαθητή με αυτό που διέθετε πριν και η ομαδική επίδοση της τάξης σε σχέση με την προσδοκώμενη και επιδιωκόμενη.

γ) Βασικές αρχές της Αξιολόγησης:

i) Η αξιολόγηση της προόδου των μαθητών είναι διαρκής και σκόπιμη λειτουργία, η οποία ενσωματώνεται στη διαδικασία της διδασκαλίας και της μάθησης.

ii) Η αξιολόγηση των μαθητών βασίζεται κυρίως στη εκτίμηση της επίδοσής τους με βάση συγκεκριμένα κριτήρια, τα οποία προκύπτουν από τους στόχους μάθησης, και όχι στη σύγκριση με τους συμμαθητές τους.

iii) Η αξιολόγηση των μαθητών αφορά όχι μόνο τις αποκτηθείσες γνώσεις αλλά και την απόκτηση δεξιοτήτων, καθώς και τη διαμόρφωση στάσεων, αξιών και συμπεριφορών.

iv) Η αξιολογική διαδικασία πρέπει να χαρακτηρίζεται από διαφάνεια, αξιοπιστία, αντικειμενικότητα και εγκυρότητα. Οι στόχοι και τα κριτήρια αξιολόγησης πρέπει να είναι σαφή και να γνωστοποιούνται έγκαιρα στους μαθητές. Γίνονται γνωστά επίσης και τα αποτελέσματα της αξιολόγησης, τα οποία χρησιμοποιούνται προς όφελος των μαθητών.

v) Η αξιολόγηση των μαθητών αφορά τόσο την επίδοσή τους όσο και την πρόοδο που επιτυγχάνουν σε σχέση με τις πρότερες επιδόσεις τους.

vi) Κατά τη διαδικασία αξιολόγησης χρησιμοποιούνται ποικίλες μέθοδοι ανάλογα με τους στόχους, το περιεχόμενο και τη διδακτική προσέγγιση του γνωστικού αντικειμένου. Οι μέθοδοι αξιολόγησης πρέπει να είναι κατάλληλες για την ηλικία, τις μαθησιακές ανάγκες και τις εμπειρίες των μαθητών.

vii) Κατά την αξιολόγηση λαμβάνονται υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των μαθητών και ο ατομικός τρόπος και ρυθμός μάθησης. Επίσης, λαμβάνονται υπόψη παράγοντες, όπως το στάδιο της γλωσσικής ανάπτυξης των μαθητών, καθώς και οι ευκαιρίες που έχει κάθε παιδί για μάθηση στο κοινωνικό και οικογενειακό του περιβάλλον.

viii) Οι μαθητές με αναπηρίες (Α.Μ.Ε.Α.) αξιολογούνται με βάση τις γενικές αρχές της αξιολόγησης. Όσον αφορά τους σκοπούς της αξιολόγησης των ατόμων αυτών, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στις δυνατότητες που ανέπτυξε και αξιοποιεί ο μαθητής σε σχέση με την καθημερινή ζωή. Επίσης, ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δίνεται: α) στην αρχή της ολόπλευρης εκτίμησης της παρουσίας του μαθητή, ώστε η αξιολόγηση να μην εστιάζεται μόνο στις αδυναμίες του, β) στην παρωθητική αρχή της αξιολόγησης (ενθάρρυνση της προσπάθειας) και γ) στη συσχέτιση των δεδομένων της αξιολόγησης με το εξατομικευμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του κάθε μαθητή. Θα πρέπει επίσης να συνεκτιμάται η επιτυχής παρακολούθηση της τάξης από το μαθητή, δηλαδή ο βαθμός της ένταξής του, καθώς σκοπός της αξιολόγησης είναι και η συγκέντρωση πληροφοριών για τη λήψη αποφάσεων σε σχέση με τις ειδικές εκπαιδευτικές παροχές που πιθανόν χρειάζεται ο μαθητής.

iix) Σε όλες τις μορφές αξιολόγησης πρέπει, ανάλογα με την ηλικία και την πνευματική του ωρίμανση, να εμπλέκεται και ο μαθητής αξιολογώντας την προσπάθειά του και, βοηθούμενος από τους εκπαιδευτικούς, να αποκτά όλο και αποτελεσματικότερες δεξιότητες αυτοαξιολόγησης.

δ) Τεχνικές της Αξιολόγησης

Οι τεχνικές της αξιολόγησης συναρτώνται άμεσα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τους στόχους και το περιεχόμενο του γνωστικού αντικειμένου. Συνδέονται με βασικές οργανωτικές - επικοινωνιακές περιστάσεις που διασφαλίζουν το παιδαγωγικό περιεχόμενο της αξιολόγησης. Στοχεύουν στη διερεύνηση του γνωστικού αποτελέσματος, αλλά ταυτόχρονα δίνουν έμφαση στην ικανότητα απόκτησης και διαχείρισης της γνώσης και στην πολλαπλή εφαρμογή και χρησιμοποίησή της, ενώ επίσης μπορεί να αναδεικνύουν τις επικοινωνιακές δεξιότητες και τη μαθησιακή "ταυτότητα" κάθε μαθητή. Στις τεχνικές αξιολόγησης περιλαμβάνονται οι γραπτές ή προφορικές εξετάσεις με ερωτήσεις κλειστού ή ανοιχτού τύπου, ο ημιδομημένος δυναμικός διάλογος μεταξύ των συμμετεχόντων στη μαθησιακή διαδικασία, οι συνθετικές δημιουργικές-διερευνητικές εργασίες (σχέδια εργασίας), η συστηματική παρατήρηση, ο φάκελος εργασιών/δελτίο του μαθητή, η αυτοαξιολόγηση του μαθητή ή η αξιολόγηση από τους συμμαθητές του, ο συνδυασμός διαφορετικών τεχνικών (π.χ. τεστ και προφορική εξέταση) κ.λπ.

 

ε) Μέσα έκφρασης του αξιολογικού αποτελέσματος

Το αποτέλεσμα της αξιολόγησης (π.χ. ο βαθμός) δεν είναι αυτοσκοπός ούτε μέσο ιεράρχησης και ταξινόμησης των μαθητών αλλά βασικός μοχλός "κινητοποίησης" του σχολείου και του εκπαιδευτικού για τη λήψη ενδεδειγμένων παιδαγωγικών και διδακτικών μέτρων, που αναβαθμίζουν την παρεχόμενη εκπαίδευση.

Επικεντρώνοντας την προσοχή μας γενικότερα στην παιδαγωγική αποστολή του σχολείου και ειδικότερα στην ανατροφοδοτική λειτουργία της αξιολογικής διαδικασίας καθώς και στους μαθησιακούς στόχους του Δ.Ε.Π.Π.Σ., θεωρούμε ότι εγγύτερα στους σκοπούς και τους στόχους του Δ.Ε.Π.Π.Σ. και των συνακόλουθων Α.Π.Σ. βρίσκεται η περιγραφική μορφή έκφρασης του αξιολογικού αποτελέσματος, ιδιαίτερα για τις μικρές τάξεις του δημοτικού σχολείου. Μέσα από αυτήν παρέχεται η δυνατότητα περιγραφής των επιδόσεων του μαθητή με περισσότερη σαφήνεια και πληρότητα. Έτσι κατανοούνται από τους μαθητές και τους γονείς όχι μόνο οι αδυναμίες και οι ελλείψεις του μαθητή, αλλά ακόμη και σημαντικές πτυχές της σχολικής προσπάθειας, της συμμετοχής και της δραστηριότητας του μαθητή.

Με αυτή τη μορφή έκφρασης-ανακοίνωσης του αποτελέσματος της αξιολόγησης ελαχιστοποιείται ή και εξαλείφεται η πίεση για βαθμοθηρία και στείρα απομνημόνευση, καθώς και ο υπέρμετρος ανταγωνισμός που δημιουργείται ανάμεσα στους μαθητές. Πολύ περισσότερο όμως, μέσα από την περιγραφική αξιολόγηση, στο επίκεντρο της αξιολογικής διαδικασίας βρίσκεται η ατομική πορεία μάθησης του μαθητή, από την οποία αναδεικνύονται αφενός τα ενδιαφέροντα, οι ανάγκες και οι προσωπικές ιδιαιτερότητές του και αφετέρου επισημαίνεται η επίδραση των παραγόντων που εμπλέκονται στην οργάνωση και την υλοποίηση των διαδικασιών μάθησης.

Για τις ανάγκες των μεγαλύτερων τάξεων του Δημοτικού και του Γυμνασίου, διαπιστώνεται η αναγκαιότητα χρησιμοποίησης της περιγραφικής μορφής έκφρασης του αξιολογικού αποτελέσματος σε συνδυασμό με τους παραδοσιακούς τρόπους ποσοτικής έκφρασης, που είναι καλό να διαθέτουν μεγάλο εύρος κλίμακας.