Του Σταυρου Τζιμα

Τη νύχτα της 9ης Σεπτεμβρίου, που ο πρωθυπουργός εκφωνούσε στο Βελλίδειο Συνεδριακό Κέντρο, στο πλαίσιο της 71ης ΔΕΘ, τον καθιερωμένο λόγο αναλύοντας την οικονομική πολιτική της κυβέρνησής του, στην πανεπιστημιούπολη περίπου 200 κουκουλοφόροι έκαιγαν και κατέστρεφαν... Από παρκαρισμένα αυτοκίνητα ανύποπτων πολιτών, τζαμαρίες και αίθουσες διδασκαλίας έως προθήκες κυλικείων.

Η αστυνομία είχε αποκλείσει λόγω των συγκεντρώσεων των εργατικών συνδικάτων το κέντρο της πόλης, δύο διμοιρίες των ειδικών δυνάμεων της ΕΛ.ΑΣ. έπαιζαν πετροπόλεμο με τους αποκαλούμενους «γνωστούς-άγνωστους» και έριχναν δακρυγόνα στο προαύλιο της Θεολογικής για να τους απομακρύνουν, ενώ στο Βελλίδειο οι εκπρόσωποι του επιχειρηματικού και πνευματικού κόσμου παρακολουθούσαν με ενδιαφέρον τον κ. Καραμανλή να αναπτύσσει τις θέσεις του για τις μεταρρυθμίσεις, την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, την παιδεία.

Η εισβολή

Κάποια στιγμή, το τηλέφωνο του πρύτανη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου κ. Αναστασίου Μάνθου, στα πρώτα τραπέζια χτύπησε και ο επόπτης επιφυλακής, που είχε ορίσει ο ίδιος για τη δύσκολη βραδιά, τον ενημέρωσε ότι στους χώρους του ΑΠΘ έχουν ξεσπάσει σοβαρά επεισόδια, καίγονται αυτοκίνητα, οι φωτιές απειλούν κτίσματα και η Πυροσβεστική αδυνατεί να επέμβει γιατί οι έγκλειστοι επιτίθενται στους άντρες της με πέτρες, τσεκούρια, ξύλα και μολότοφ.

Αμέσως εγκατέλειψε το δείπνο και τρέχοντας έσπευσε στον χώρο των επεισοδίων. «Mπροστά στο κτίριο της Θεολογικής σχολής καίγονταν 7-8 αυτοκίνητα, λίγο παραπάνω στο Αστεροσκοπείο κάποια άλλα και η φωτιά απειλούσε το δασύλλιο στο κέντρο της πανεπιστημιούπολης», αφηγείται στην «Κ» ο κ. Μάνθος.

Χωρίς να σκεφτεί το παράτολμο της πράξης του και τους κινδύνους που διέτρεχε, όρμησε στον χώρο του πανεπιστημίου κραυγάζοντας -η φωνή ακουγόταν καθαρά στις απευθείας συνδέσεις των καναλιών- «βάρβαροι, είμαι ο πρύτανης, σταματήστε, τούτος ο τόπος είναι ιερός».

«Μπροστά πήγαινα εγώ και πίσω οι πυροσβέστες που έσβηναν. Υπήρχε ο κίνδυνος να αρπάξει φωτιά το πευκόδασος της πανεπιστημιούπολης και να καεί όλο το πανεπιστήμιο. Οι νεαροί στην αρχή μάλλον μας αγνόησαν, αλλά όταν φτάσαμε στο κέντρο της πανεπιστημιούπολης δεχθήκαμε επίθεση από καμιά εικοσαριά άτομα που προφανώς ερεθίστηκαν από την παρουσία των πυροσβεστών».

Η αντίδραση

«Οι εξαγριωμένοι κουκουλοφόροι όρμησαν εναντίον μας με ξύλα και αλυσίδες. Σήκωσα τα χέρια και τους είπα ότι πρώτα θα περάσετε από πάνω μου και μετά θα αγγίξετε τους πυροσβέστες. Προς στιγμήν αιφνιδιάστηκαν, αλλά στη συνέχεια ένας εξ αυτών με χτύπησε. Τότε οι άλλοι αντέδρασαν και τον απομάκρυναν και με το που ηρέμησαν τα πνεύματα, έφυγαν οι πυροσβέστες, αρχίσαμε να συζητάμε».

Ο πρύτανης με τη γραβάτα, οι νεαροί με τις κουκούλες, τις αλυσίδες και τα ρόπαλα στα χέρια, τα φλεγόμενα αυτοκίνητα, οι μολότοφ και τα δακρυγόνα που έπεφταν βροχή σε απόσταση λίγων μέτρων.

Η συζήτηση

Συνθήκες κάθε άλλο παρά ιδανικές για διάλογο μεταξύ, υποτίθεται, ενός «εκπροσώπου του καταπιεστικού συστήματος» και των εχθρών του.

«Η συζήτηση κράτησε μια ώρα περίπου, έγινε με τα πρόσωπα καλυμμένα. Τους ρώτησα τι νόημα έχουν αυτή η βία και οι βανδαλισμοί στα πανεπιστήμια και μάλιστα όταν τα αυτοκίνητα που καίγονται ανήκουν σε επισκέπτες της ΔΕΘ, φοιτητές και εργαζόμενους στο πανεπιστήμιο. Η απάντηση ήταν ότι «κοντά στα ξερά καίγονται και τα χλωρά».

Η κεντρική ιδέα της επιχειρηματολογίας τους, πάντως, ήταν η ανισοκατανομή των πόρων της κοινωνίας. Η κουβέντα, με τη συνεχή υπενθύμιση εκ μέρους μου ότι το πανεπιστήμιο είναι τόπος πνεύματος και πολιτισμού, τόπος διαφωνίας, κριτικής, την οποία επιζητούμε, έκλεισε ήρεμα με καληνύχτες και αυτό ήταν και το τέλος των επεισοδίων».

Το συμπέρασμα

Ποιο συμπέρασμα αποκόμισε ο πρύτανης του μεγαλύτερου πανεπιστημίου της χώρας συνομιλώντας μια νύχτα με τους «βάρβαρους»;

«Οτι υπάρχει πολύ μεγάλο περιθώριο για συζήτηση. Και αυτό ειλικρινά με κατέπληξε. Ο λόγος τους ήταν συγκροτημένος, ανέπτυξαν σοβαρή επιχειρηματολογία, δεν είδα κάτι που να πρόδιδε ότι ήταν υπό την επήρεια ουσιών κ.λπ.».

Η λύση

Ο κ. Μάνθος στην ερώτησή μας για το πώς κατά τη γνώμη του μπορεί να λυθεί το πρόβλημα της εισβολής, με κάθε ευκαιρία, ανεξέλεγκτων στοιχείων σε πανεπιστημιακούς χώρους και της πρόκλησης βανδαλισμών, απαντά:

«Για ένα πράγμα είμαι σίγουρος: εάν χρησιμοποιήσει κανείς βία για να το λύσει, όχι μόνο δεν θα έχει θετικό αποτέλεσμα, αλλά το πρόβλημα θα γιγαντωθεί. Η βία θα φέρει βία και θα δημιουργηθεί φαύλος κύκλος. Και βέβαια δεν μπορεί κανείς κάθε μια δυο μέρες να φωνάζει την αστυνομία στο πανεπιστήμιο για να καταστέλλει τέτοιες ενέργειες. Γι’ αυτό το πράγμα είμαι σίγουρος. Τώρα το πώς θα λυθεί, πιστεύω ότι υπάρχουν πάρα πολλοί τρόποι. Πιστεύω πως ο καλύτερος είναι η εσωτερική αυτοοργάνωση του ακαδημαϊκού χώρου με τέτοιο τρόπο, ώστε να δρα και προληπτικά, αν χρειαστεί όμως και ολίγον κατασταλτικά».