ΟΡΟΓΡΑΜΜΑ

Οι αρχαιρεσίες της ΕΛΕΤΟ

Έγιναν στις 8 Ιουνίου, ημέρα Πέμπτη, στην αίθουσα της Ένωσης Ελλήνων Χημικών

Στον ίδιο φιλόξενο χώρο όπου έγινε η Γενική Συνέλευση της ΕΛΕΤΟ, στην αίθουσα της Ένωσης Ελλήνων Χημικών, Οδός Κάνιγγος 27, διεξήχθησαν και οι αρχαιρεσίες της ΕΛΕΤΟ, για την εκλογή νέου Διοικητικού Συμβουλίου και νέας Ελεγκτικής Επιτροπής για την τριετία 2006-2009.

Στις αρχαιρεσίες έλαβε μέρος ικανοποιητικός αριθμός μελών, τα οποία είτε προσήλθαν και ψήφισαν ενώπιον της εφορευτικής επιτροπής την ημέρα των αρχαιρεσιών είτε ψήφισαν με αλληλογραφία, αξιοποιώντας το σχετικό άρθρο του καταστατικού που προβλέπει ψηφοφορία και δι αλληλογραφίας. Η εφορευτική επιτροπή, αποτελούμενη από τους:

                   Πρόεδρο:      Αλέξη Αλεξόπουλο,

                   και μέλη:       Κώστα Ριζιώτη

                                         Γιάννη Χοχλιούρο

                   αν. μέλος:     Βασίλη Παπαδόπουλο

τήρησε άψογα την προβλεπόμενη διαδικασία. Σύμφωνα με το καταστατικό, εξελέγησαν 7 τακτικά μέλη του ΔΣ και δύο αναπληρω­ματικά, καθώς και 3 τακτικά μέλη της Ελεγκτικής Επιτροπής και ένα επιλαχόν.

Η σύνθεση των νέων οργάνων
της ΕΛΕΤΟ

Στις 13 Ιουνίου 2006, σύμφωνα με το καταστατικό, μερίμνη του πλειοψηφήσαντος συμβούλου Κώστα Βαλεοντή, συγκλήθηκε το νέο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΛΕΤΟ και συγκροτήθηκε σε σώμα με την ακόλουθη σύνθεση:

Διοικητικό Συμβούλιο

Η Ελεγκτική Επιτροπή που προήλθε από τις αρχαιρεσίες είναι η ακόλουθη:

Ελεγκτική Επιτροπή

èèè

Την ίδια μέρα συνήλθε και το νέο Γενικό Επιστημονικό Συμβούλιο (ΓΕΣΥ) το οποίο – σύμφωνα με το καταστατικό – περιλαμβάνει τα εκλεγμένα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και τους εκπροσώπους των Συλλογικών Μελών της ΕΛΕΤΟ. Μετά τη διεξαγωγή εκλογής του προεδρείου του, το σημερινό ΓΕΣΥ έχει την ακόλουθη σύνθεση:

Γενικό Επιστημονικό Συμβούλιο (ΓΕΣΥ)

Δύο «χαιρετισμοί» για την Ημερίδα
της ΕΛΕΤΟ στις 23 Μαρτίου 2006

Στο αφιέρωμα στην ημερίδα της ΕΛΕΤΟ της 23^ης Μαρτίου 2006, που είχαμε στο προηγούμενο φύλλο του Ορογράμματος, εκ παραδρομής, δεν περιελήφθησαν οι «χαιρετισμοί» που μας έστειλαν δύο από τους ειδικούς προσκεκλημένους της ημερίδας: ο Υφυπουργός Πολιτισμού κ. Γεώργιος Ορφανός και ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ κ. Μανόλης Στρατάκης. Τους ευχαριστούμε πολύ και καταχωρούμε σε τούτο το φύλλο τα τηλεομοιοτυπικά μηνύματά τους.

ΤΗΛΕΟΜΟΙΟΤΥΠΗΜΑ
του Υφυπουργού κ. Γεωργίου Ορφανού

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ                       Αθήνα, 22 Μαρτίου 2006

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ

ΠΡΟΣ: Τον Πρόεδρο του Γενιικού Επιστημονικού Συμβουλίου της Ελληνικής Εταιρείας Ορολογίας,
κ. Κώστα Βαλεοντή

Αγαπητέ Κύριε Πρόεδρε,

Σας ευχαριστώ θερμότατα για την ευγενική σας πρόσκληση να παραστώ στην ημερίδα που διοργανώνετε.

Θα ήταν μεγάλη χαρά για μένα να βρίσκομαι κοντά σας, δυστυχώς όμως, ανειλημμένες υποχρεώσεις δεν θα μου το επιτρέψουν.

Σας απευθύνω τους πιο θερμούς χαιρετισμούς και εύχομαι επιτυχία στην εκδήλωση.

          Με εκτίμηση

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΟΡΦΑΝΟΣ

Υφυπουργός Πολιτισμού

Αρμόδιος για θέματα Αθλητισμού

ΤΗΛΕΟΜΟΙΟΤΥΠΗΜΑ
του Βουλευτή του ΠΑΣΟΚ κ. Μανόλη Στρατάκη

ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ                                    23 Μαρτίου 2006

Μανόλης Σοφ. Στρατάκης

Βουλευτής Ηρακλείου – ΠΑΣΟΚ

ΠΡΟΣ:  Ελληνική Εταιρεία Ορολογίας
Αντιπρόεδρο κ. Τζάνο Ορφανό

Αγαπητέ Κύριε Αντιπρόεδρε,

Ευχαριστώ θερμά για την πρόσκληση να παρευρεθώ στην ημερίδα που διοργανώνετε για την πρόταση εφαρμογής συστήματος ορολογικού εμπλουτισμού της γλώσσας μας.

Λυπάμαι, γιατί λόγω αναχώρησής μου για τον Καναδά, ως μέλος της αντιπροσωπείας της Βουλής για τις εκδηλώσεις εορτασμού της επετείου της 25^ης Μαρτίου, δεν θα μπορέσω να παρευρεθώ.

Θα ήθελα, όμως, να συγχαρώ το σωματείο σας για την πρωτοβουλία διοργάνωσης εκδήλωσης για το σημαντικό ζήτημα των ορολογικών αναγκών της ελληνικής γλώσσας, το οποίο ενδιαφέρει όχι μόνο την επιστήμη αλλά και την ελληνική Δημόσια Διοίκηση και την κοινωνία των πολιτών.

Εύχομαι καλή επιτυχία στην εκδήλωση και καλή συνέχεια στις προσπάθειές σας.

Με εκτίμηση

Μανόλης Σοφ. Στρατάκης

βουλευτής ΠΑΣΟΚ – Ηρακλείου

πρ. Υφυπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών

 Συνέδρια/Συμπόσια/Σεμινάρια
σχετικά με Ορολογία
(Διαρκής Πίνακας του «Ο»)

Σε κάθε φύλλο του «Ο» ο Πίνακας Συνεδρίων/Συμποσίων/ Σεμιναρίων που δημοσιεύεται περιλαμβάνει εκδηλώσεις που έχουν σχέση με Ορολογία και πρόκειται να διεξαχθούν στο άμεσο μέλλον, στον ευρωπαϊκό ή παγκόσμιο χώρο. Η πληροφόρηση του «Ο» για τις εκδηλώσεις αυτές προέρχεται κυρίως από τη συχνή ηλεκτρονική ενημέρωση της ΕΛΕΤΟ από το Infoterm (Διεθνές Κέ­ντρο Πληροφοριών για την Ορολογία: http://linux.infoterm.org/),  και από την EAFT (Ευρωπαϊκή Ένωση Ορολογίας: www.eaft-aet.net), των οποίων είναι μέλος.

Κάθε φορά αφαιρούνται από τον Πίνακα οι εκδηλώσεις που έχουν ήδη διεξαχθεί και προστίθενται άλλες μελλοντικές που είναι στη φάση της διοργάνωσης. Η σειρά στον Πίνακα ακολουθεί την χρονολογική σειρά με την οποία πρόκειται να πραγματοποιηθούν οι εκδηλώσεις.

1.    Διεθνές Θερινό Σχολείο Ορολογίας 2006, που θα λειτουργήσει δύο φορές:

–    26-30 Ιουνίου στο Kent State University/Ohio, USA (συνεργασία με ATA)

–    10-14 Ιουλίου στο University of Vienna, Austria (συνεργασία με TermNet)

Πληροφορίες: adrame@termnet.org

2.    Euralex 2006 – 12^ο Διεθνές Συνέδριο Λεξικογραφίας 6-9 Σεπτεμβρίου 2006, Τορίνο, Ιταλία. Πληροφορίες:                   http://www.euralex.org

3.    Εργομήγυρη EVENTO FOCA (Formal Ontologies for Communicating Agents) 31 Ιουλίου – 4 Αυγούστου 2006. Διοργάνωση από το Ευρωπαϊκό Θερινό Σχολείο Λογικής, Γλώσσας και Πληροφορίας (ESSLLI 2006), 31 Ιουλίου – 11 Αυγούστου 2006 στη Μάλαγα της Ισπανίας. Πληροφορίες: http://esslli2006.lcc.uma.es/

4.    Συνέδριο TSTT 2006, το 3^ο Διεθνές Συνέδριο Ορολογίας, Τυποποίησης και Μεταφοράς Τεχνολογίας, μετά τις ετήσιες συνόδους της ISO/TC 37, από 25-26 August 2006 στο Πεκίνο. Πληροφορίες: http://www.tstt2006.org/

5.    Διεθνές Συνέδριο «Ορολογία εθνικών γλωσσών και Παγκοσμιοποίηση», 11-13 Οκτωβρίου 2006, Ινστιτούτο της Λιθουανικής Γλώσσας, Βίλνα Λιθουανίας.

Πληροφορίες: asta@lki.lt  

Κ.Β.

  Γλωσσικού «ξεπατικώματος» συνέχεια

Συνέχεια, και μάλλον όχι τέλος, των ξεπατικωμάτων (calques) ξενόγλωσσων εκφράσεων και της χωρίς τύψεις εκφοράς τους στον καθημερινό ελληνικό λόγο

Εσένα πόσο θα σου πάρει... Συχνότατα πολλοί συμπατριώτες μας λένε: "Μου ...πήρε 10 μέρες να φέρω σε πέρας αυτή την υπόθεση", ενώ παλιά λέγανε: "Χρειάστηκα (ή έκανα) 10 μέρες να φέρω ... ". Σαν να μοιάζει με «ξεπατικωτική» μετάφραση του αγγλικού : " It took me 10 days to ..."

Πολλή σκέψη... Κάποιοι δημοσιογράφοι, και όχι μόνον, έχουν αρχίσει να λένε: "Οι αρμόδιοι είναι σκεπτικοί (σημείωση συντάκτη: που να τρέχει άραγε ο λογισμός τους;) με την εξάπλωση της γρίπης των πτηνών" μεταφράζοντας επι λέξει το αγγλικό skeptical που βεβαίως σημαίνει “προβληματισμένος” κλπ. αλλά επ' ουδενί  “σκεπτικός” !

Μακράν, αλλά της ελληνικής... Εδώ και κάποιον καιρό ακούγεται το επίρρημα  "μακράν" σε φράσεις όπως για παράδειγμα: "Ο αθλητής Χ ήρθε ...μακράν πρώτος" ή "Η επίδοση του Χ μαθητή είναι ...μακράν καλύτερη απο την του Υ". Εδώ έχει βάλει πάλι το χεράκι της η αγγλική γλώσσα σε αγαστή συνεργασία με τους γραμματικά ασυνείδητους μεταφορείς των εκφράσεών της επι λέξει στα ελληνικά. Προφανώς μεταφράστηκε εδώ το "...by far..."  αντί να συνεχίσουν να χρησιμοποιούνται κομψές εκφράσεις όπως " ...με μεγάλη διαφορά..." ή ακόμη και το "...κατα πολύ πιό..."

Με όρους, τί όρους… Η  κατα κόρον  χρησιμοποίηση της έκφρασης: "...με  όρους..."  στις φράσεις " ...με όρους πολιτικής...", "...με  όρους  ποδοσφαίρου...",  "...με όρους ... δεν ξέρω τι!...".. Κάποια στιγμή φαίνεται σκέφτηκαν κάποιοι "ειδήμονες" οτι η έκφραση : “...in terms of…"  έπρεπε και αυτή να βρεί το ...δάσκαλό της  μεταφερόμενη έτσι,  ατόφια,  στα ελληνικά. Και όμως η αγγλική αυτή έκφραση, ή μάλιστα οι έλληνες χρήστες μιας  ισοδύναμης ελληνικής έκφρασης  άξιζαν  καλύτερης απόδοσης  στα ελληνικά. Νομίζω οτι σε παλαιότερες εποχές εκφράσεις όπως: "in terms of business", "in terms of linguistics" αποδίδονταν στα ελληνικά κομψότερα, όπως: "...ως προς την επιχειρηματική δραστηριό­τητα...", "...ως προς τη γλωσσολογία...". Κάθε σχόλιο ευπρόσδεκτο.

Θ.Β.

  Το «μισό» που για πολλούς
αποτελεί «ολόκληρο» πρόβλημα

(Και το χειρότερο είναι ότι δεν το υποψιάζονται καν)

Το θέμα που θα μας απασχολήσει δεν είναι θέμα ορολογίας, αλλά συχνό φαινόμενο της καθημερινής επικοινωνίας που αφορά τη γραμματική ορθότητα των λεγομένων ενός ατόμου με τελική συνέπεια την υποβάθμιση της ποιότητας του λόγου του. Το πρόβλημα, δυστυχώς, δεν παρατηρείται σε ανθρώπους «παλιότερων γενιών» που «δεν διδάχτηκαν»[3] τη δημοτική, αλλά πολύ συχνά σε νέους ανθρώπους που έχουν επίσημα διδαχτεί τη γραμματική της δημοτικής. Αφορμή για το ότι αυτό το άρθρο γράφεται σήμερα είναι το γεγονός ότι, πριν λίγες μέρες, από τηλεοπτικό παράθυρο μεγάλου καναλιού, σε συνέντευξή του ένας υποψήφιος δήμαρχος, μέσα σε δύο παραγράφους έκανε το λάθος δύο φορές και μάλιστα «ευθέως» και «αντιστρόφως», που σημαίνει ουσιαστική άγνοια και όχι παραδρομή.

Ακούσαμε, λοιπόν, τον κ. υποψήφιο δήμαρχο να λέει τις φράσεις «τριάμισι μήνες» και «τρεισήμισι χρόνια» (προφανώς στην πρώτη περίπτωση εννοούσε τρεισήμισι μήνες, ενώ στη δεύτερη τριάμισι χρόνια).

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Μια κατηγορία αριθμητικών είναι τα αριθμητικά επίθετα, που διακρίνονται σε απόλυτα αριθμητικά, τακτικά αριθμητικά  και πολλαπλασιαστικά αριθμητικά[4]. Εδώ μας ενδιαφέρουν τα πρώτα.

Τα απόλυτα αριθμητικά είναι:

ένας, μία/ μια, ένα (κλιτό – διαφορετικός τύπος για κάθε γένος)

δύο / δυο (άκλιτο – ίδιος τύπος και για τα τρία γένη)

τρεις, τρία (κλιτό – ίδιος τύπος για το αρσενικό και το θηλυκό και διαφορετικός για το ουδέτερο)

τέσσερις, τέσσερα (κλιτό – ίδιος τύπος για το αρσενικό και το θηλυκό και διαφορετικός για το ουδέτερο)

πέντε, έξι,  εφτά/επτά,  οχτώ/οκτώ, εννέα/εννιά, δέκα, έντεκα, δώδεκα  (άκλιτα – ίδιος τύπος και για τα τρία γένη)

δεκατρείς, δεκατρία (κλιτό – ίδιος τύπος για το αρσενικό και το θηλυκό και διαφορετικός για το ουδέτερο)

δεκατέσσερις, δεκατέσσερα (κλιτό – ίδιος τύπος για το αρσενικό και το θηλυκό και διαφορετικός για το ουδέτερο)

...

είκοσι (άκλιτο – ίδιος τύπος και για τα τρία γένη)

είκοσι ένας, είκοσι μία, είκοσι ένα  (κλιτό – διαφορετικός τύπος για κάθε γένος)

είκοσι τρεις, είκοσι τρία (κλιτό – ίδιος τύπος για το αρσενικό και το θηλυκό και διαφορετικός για το ουδέτερο)

είκοσι τέσσερις, είκοσι τέσσερα (κλιτό – ίδιος τύπος για το αρσενικό και το θηλυκό και διαφορετικός για το ουδέτερο)

...

Δεν εκφραζόμαστε όμως πάντοτε με ακέραιες μονάδες. Πολλές φορές θέλουμε να εκφράσουμε και τη μισή ακέραια μονάδα προστιθέμενη σε ένα οποιοδήποτε απόλυτο αριθμητικό. Αναλυτικά, λοιπόν, θέλουμε να πούμε π.χ.

ένας μήνας και μισός (μήνας), μια ώρα και μισή (ώρα),
ένα κιλό και μισό (κιλό)

δυο μήνες και μισός, δυο ώρες και μισή, δυο κιλά και μισό

δεκατρείς μήνες και μισός, δεκατρείς ώρες και μισή, δεκατρία κιλά και μισό

τέσσερις μήνες και μισός, τέσσερις ώρες και μισή,
τέσσερα κιλά και μισό

εικοσι πέντε μήνες και μισός, εικοσι πέντε ώρες και μισή, εικοσι πέντε κιλά και μισό.

Όμως, δεν χρησιμοποιούμε αυτές τις αναλυτικές εκφράσεις, αλλά εκφράζουμε το «και μισός», «και μισή», «και μισό» με ένα δεύτερο συνθετικό που προστίθεται στο ακέραιο απόλυτο αριθμητικό. Το συνθετικό αυτό είναι:

-ήμισι  (αν το τελικό γράμμα του ακέραιου αριθμητικού είναι σύμφωνο) ή

-μισι    (αν το τελικό γράμμα του ακέραιου αριθμητικού είναι φωνήεν)

και προέρχεται απευθείας[5] από το αρχαιοελληνικό επίθετο ήμισυς-ημίσεια-ήμισυ (όπως εξάλλου από εκεί προέρχεται και το σημερινό επίθετο μισός-μισή-μισό).

Όταν πρόκειται για πρόσθεση σε μία ακέραια μονάδα (ένας, μια, ένα) τότε στο αρσενικό (ένας) και στο θηλυκό (μια) η κατάληξη -ι  μετατρέπεται, αντίστοιχα, σε -ης και -η και αυτά είναι κλιτά, ενώ το τελικό ς του αρσενικού (ένα-ς) αποβάλλεται, δηλαδή:

ενάμισης, μιάμιση, ενάμισι

Λέμε λοιπόν:

Όταν προστίθεται μισό σε μία ακέραια μονάδα:

Ονομαστική: ενάμισης μήνας, μιάμιση ώρα, ενάμισι κιλό

Γενική:          ενάμιση μήνα, μιάμισης ώρας, ενάμισι κιλού

Αιτιατική:       ενάμιση μήνα, μιάμιση ώρα, ενάμισι κιλό

Όταν προστίθεται μισό σε περισσότερες από μία ακέραιες μονάδες:

Ονομαστική/

Αιτιατική:       δυόμισι μήνες, δυόμισι ώρες, δυόμισι κιλά

Γενική:          δυόμισι μηνών, δυόμισι ωρών, δυόμισι κιλών

Ονομαστική/

Αιτιατική:       δεκατρεισήμισι μήνες, δεκατρεισήμισι ώρες, δεκατριάμισι κιλά

Γενική:          δεκατρεισήμισι μηνών, δεκατρεισήμισι ωρών, δεκατριάμισι κιλών

Ονομαστική/

Αιτιατική:       τεσσερισήμισι μήνες, τεσσερισήμισι ώρες, τριάμισι κιλά

Γενική:          τεσσερισήμισι μηνών, τεσσερισήμισι ωρών, τεσσεράμισι κιλών

Ονομαστική/

Αιτιατική:       εικοσιπεντέμισι μήνες, εικοσιπεντέμισι ώρες, εικοσιπεντέμισι κιλά

Γενική:          εικοσιπεντέμισι μηνών, εικοσιπεντέμισι ωρών, εικοσιπεντέμισι κιλών

Συνοπτικά:

Η εκφορά ή γραφή του «μισού» χρειάζεται προσοχή – γιατί μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα:

–    όταν τα ακέραια αριθμητικά είναι 1, 21, 31, ... , όπου εμφανίζονται τρεις τύποι για τα τρία γένη (με καταλήξεις -άμισης, -άμιση, -άμισι) από τους οποίους οι δύο πρώτοι μεταβάλλονται με την κλίση, και

–    όταν τα ακέραια αριθμητικά είναι 3, 4 ή 13, 14 ή 23, 24 ... όπου εμφανίζονται δύο τύποι για τα τρία γένη (με καταλήξεις -ήμισι, -ήμισι, -άμισι) οι οποίοι δεν μεταβάλλονται με την κλίση.

Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις η κατάληξη είναι -μισι και είναι ίδια για όλα τα γένη και για όλες τις πτώσεις.

¶λλα παραδείγματα για εξάσκηση:

Καλύψτε τη δεξιά στήλη του πίνακα και διαβάστε τις φράσεις της αριστερής στήλης τοποθετώντας στη θέση κάθε αριθμού την αντίστοιχη λέξη που εκφράζει και μισό.

Πίνακας

Κ.Β.

Αξιολογώ συγκριτικά = κρίνω τα αρείω (= τα καλύτερα) = αρεικρινώ

Με αφορμή ερώτημα της κας Μαρίας Παρταλίδου, γεωπόνου αγροτικής οικονομίας, υπ. διδάκτ. ΑΠΘ, σχετικά με την απόδοση στα ελληνικά των όρων benchmark / benchmarking, το ΓΕΣΥ ενημερώθηκε για την αντιμετώπιση των όρων αυτών από τη ΜΟΤΟ.

Για ενημέρωση των αναγνωστών, ένας γενικός ορισμός:

συγκριτική αξιολόγηση (benchmarking): διεργασία αναζήτησης και μελέτης των καλύτερων πρακτικών οι οποίες παράγουν ανώτερες επιδόσεις

πρότυπα συγκριτικής αξιολόγησης (benchmarks) μπορούν να καθιερώνονται:

–       μέσα στον ίδιο οργανισμό (εσωτερική συγκριτική αξιολόγηση – internal benchmarking),

–       έξω από τον οργανισμό με άλλο οργανισμό που παράγει/παρέχει το ίδιο προϊόν/υπηρεσία (εξωτερική συγκριτική αξιολόγηση –external benchmarking), ή

–       αναφορικά με παρόμοια λειτουργία ή διεργασία σε άλλον τομέα (λειτουργική συγκριτική αξιολόγηση  – functional benchmarking).

www.qaproject.org/methods/resglossary.html

Η ΜΟΤΟ έχει καταρχήν υιοθετήσει και χρησιμοποιεί τις αποδόσεις:

benchmark {ρήμα} – αξιολογώ συγκριτικά

benchmark {ουσιαστικό} – πρότυπο συγκριτικής αξιολόγησης

benchmark (test) – δοκιμή συγκριτικής αξιολόγησης, συγκριτική αξιολόγηση

benchmarking {γερούνδιο} – συγκριτική αξιολόγηση.

έχει όμως και τολμηρότερη εναλλακτική (νεολογική) πρόταση. Δέχεται δηλαδή συνώνυμα τα:

benchmark {ρήμα} – αρεικρινώ (= (συγ)κρίνω και βρίσκω τα αρείονα - τα καλύτερα)

benchmark {ουσιαστικό} – πρότυπο αρεικρίνησης, πρότυπο αρεικρισίας

benchmark (test) – δοκιμή αρεικρίνησης

benchmarking {γερούνδιο} – αρεικρίνηση

Κ.Β.