Πολύς θόρυβος για το τίποτε

Ήξερα κάποτε ένα έργο πού ’θελε να ‘ναι κώδικας

Πολύς θόρυβος προκλήθηκε πρόσφατα γύρω από την ταινία «Κώδικας Νταβίντσι», που μεταφέρει στην μεγάλη οθόνη το ομώνυμο μπεστ-σέλλερ του Νταν Μπράουν. Το θέμα της ταινίας και του βιβλίου έχει παρθεί από παλαιότερα έργα άλλων συγγραφέων και κυρίως από το βιβλίο «¶γιο Αίμα, ¶γιο Δισκοπότηρο». Το βιβλίο αυτό που εκδόθηκε το 1979, παρουσίαζε κάποιους θρύλους που ήθελαν τον Χριστό να έχει ερωτικές σχέσεις με τη Μαρία τη Μαγδαληνή και μάλιστα από την ένωσή τους να έχει γεννηθεί μια κόρη, η οποία έγινε πρόγονος της δυναστείας των Μεροβιγγείων Φράγκων που βασίλεψε στη Γαλατία από τον 5^ο ως τον 8^ο αιώνα. Η θεωρία του βιβλίου στηρίχτηκε σε ένα άγνωστο ψευδεπίγραφο «Ευαγγέλιο του Ιωσήφ» του Αριμαθαίου, ο οποίος θεωρήθηκε θείος της Μαρίας και συνοδός της στο ταξίδι της, αρχικά στην Αλεξάνδρεια και έπειτα στην Γαλατία. Κατά την άποψη αυτή ο γάμος της Κανά που παρουσιάζουν τα Ευαγγέλια στην πραγματικότητα ήταν ο γάμος του Χριστού με τη Μαγδαληνή, που έλαβε χώρα στην αρχή ακόμη της δημόσιας δράσης Του. 

Ο Νταν Μπράουν πήρε αυτό τον μύθο και τον ανέπτυξε εμπλέκοντας και τον αναγεννησιακό διανοούμενο και καλλιτέχνη Λεονάρντο Νταβίντσι, θέτοντας ως κεντρικό σημείο των «αποκαλύψεών» του τον πίνακα του Νταβίντσι «Μυστικός Δείπνος». Σ’ αυτόν ο συγγραφέας βλέπει τα μυστικά σημάδια που άφησε ο ζωγράφος για να τα διακρίνουν μόνο οι μυημένοι. Αυτά είναι καταρχήν η αποτύπωση της Μαγδαληνής στα δεξιά του Χριστού (με διφορούμενη ερμαφρόδιτη όψη), ο σχηματισμός ενός λατινικού βε (V) ανάμεσα στα δύο κεντρικά πρόσωπα του Χριστού και της Μαγδαληνής (που φανερώνει τη θηλυκή θεότητα), ένα μαχαίρι που κινείται απειλητικά εναντίον της Μαγδαληνής από τον Πέτρο (που δήθεν αγανακτεί για την σημαίνουσα θέση της δίπλα στο  Χριστό), και τέλος η απουσία του δισκοπότηρου στο τραπέζι (που είχε συνδεθεί με την θυσία του Χριστού). Με τον τρόπο αυτό ο Μπράουν καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο πίνακας αυτός αποκαλύπτει ότι το δισκοπότηρο στο οποίο διασώθηκε το αίμα του Χριστού δεν είναι κάποιο σκεύος αλλά η ίδια η Μαρία η Μαγδαληνή, που κυοφορούσε το μόνο εξ αίματος απόγονο του Χριστού.

Γίνεται εύκολα κατανοητό ότι όλα αυτά είναι παρμένα από το προαναφερθεν βιβλίο για το Ιερό Δισκοπότηρο, οι συγγραφείς του οποίου έχουν κινηθεί νομικά εναντίον του Νταν Μπράουν για κλοπή πνευματικής δημιουργίας. Αυτός, όμως, συμπλήρωσε το μύθο του με την υποτιθέμενη μυστική οργάνωση «Κοινό της Σιών», που σύμφωνα με τον Μπράουν, είχε ιδρυθεί κατά το Μεσαίωνα για να διαφυλάξει τα κείμενα και τα στοιχεία που αποκάλυπταν την εξ αίματος συγγένεια των Μεροβιγγείων με το Χριστό. Αργότερα τα μυστικά πέρασαν στους Καθαρούς ή Αλβιγηνούς, στους Ναΐτες ιππότες  και τέλος στους Μασόνους. Μέγας μάγιστρος του Κοινού της Σιών ήταν και ο Νταβίντσι, όπως και άλλοι σπουδαίοι διανοούμενοι των προηγουμένων αιώνων, όπως π.χ. ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, ο Νεύτων κλπ.

Για να προστατευθεί ο Χριστιανισμός, πάντα σύμφωνα με τον Κώδικα, ο Πάπας της Ρώμης κατέστρεψε όλα τα στοιχεία που αποδείκνυαν τη σχέση του Χριστού με τη Μαγδαληνή, την οποία χαρακτήρισε πόρνη και την καταδίκασε στην αφάνεια, σε μια προσπάθεια να περιορίσει το ρόλο της θηλυκής θεότητας και γενικότερα του γυναικείου φύλου, το οποίο ο επίσημος χριστιανισμός απορρίπτει. Σύμμαχος στην προσπάθεια της Εκκλησίας βρέθηκε ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Μέγας, ο οποίος διακήρυξε την θεότητα του Χριστού το 325 μ.Χ. στη Νίκαια και με εντολή του διαμόρφωσε τον κανόνα της Καινής Διαθήκης, με τη μορφή που επικράτησε. Ο Πάπας με όλα τα μέσα δίωξε όσους γνώριζαν την αλήθεια και δημιούργησε την οργάνωση «Όπους Ντέι» (έργο του θεού) για να καταδιώξει το Κοινό της Σιών και να διασφαλίσει την πλαστή εικόνα του Χριστού που προάγει η Εκκλησία. Αν λοιπόν, κατά τον Μπράουν, φανερωθεί αυτή η αλήθεια, θα καταρρεύσει το οικοδόμημα της Εκκλησίας και οι άνθρωποι θα αναγνωρίσουν και πάλι την θηλυκή θεότητα στο πρόσωπο της παρεξηγημένης Μαρίας Μαγδαληνής.

Η εισπρακτική επιτυχία του βιβλίου και η αναμενόμενη επιτυχία της ταινίας ήταν αποτέλεσμα μιας καλοστημένης διαφημιστικής καμπάνιας, που συνδυάστηκε με την αέναη αναζήτηση των ανθρώπων και την πτώση του κύρους των χριστιανικών εκκλησιών, μέσω του συγκρητισμού της Νέας Εποχής. Δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας σπουδαίας αποκάλυψης μια και όλα αυτά που ο Μπράουν παρουσιάζει ως συγκλονιστικά στοιχεία στην πραγματικότητα είναι δημιουργήματα της φαντασίας του ή της φαντασίας κάποιων άλλων, που με τον τρόπο αυτό θέλησαν να τραβήξουν τα μάτια του κόσμου πάνω τους.

Για παράδειγμα είναι γνωστό ότι η μυστική οργάνωση Κοινό της Σιών είχε πρωτοπαρουσιαστεί στους κόλπους της γαλλικής δεξιάς το 1950, και κράτησε ελάχιστο χρόνο αφότου αποδείχτηκε ότι όλη η θεωρία της ήταν δημιούργημα του αρχηγού της. Εξάλλου οι θρύλοι για τους μεροβίγγειους βασιλιάδες και το δισκοπότηρο ανιχνεύονται στην μεσαιωνική φιλολογία και αποτέλεσαν τεχνητά στηρίγματα της γαλλικής και της αγγλικής βασιλείας αντίστοιχα. Στο ίδιο πνεύμα εντάσσονται και οι θρύλοι για τον βασιλιά Αρθούρο και άλλοι για το δισκοπότηρο, που έγιναν ευρύτερα γνωστοί μέσω του νεώτερου αγγλικού ρομαντισμού του 19^ου αιώνα. 

Αλλά και η ίδια η ιστορία της ενώσεως του Χριστού με τη Μαγδαληνή δεν έχει το παραμικρό έρεισμα και μόνο σε συγγραφικές αναζητήσεις του Ν. Καζαντζάκη κ.α. μπορεί να αποδοθεί.

Η ίδια η ιστορία του Μπράουν πέφτει σε μια μεγαλειώδη αντίφαση. Συγκεκριμένα λέει ότι ο Χριστός δεν αναστήθηκε αφού δεν ήταν Θεός. Θεό τον αναγόρευσε ο Μ. Κωνσταντίνος. ¶ρα μπορούσε να παντρευτεί τη Μαγδαληνή. Αμέσως μετά όμως λέει ότι η Μαγδαληνή αποτελεί τη θηλυκή θεότητα που ενώνεται με την αρσενική σε μια αέναη ένωση. ¶ρα ο Χριστός αντιπροσωπεύει ή όχι την αρσενική θεότητα; Είναι δηλαδή άνθρωπος ή θεός; Και αν η Μαρία ήταν η θηλυκή Θεά, γιατί πέθανε; Η Θεότητα είναι πεπερασμένη και θνητή; Αυτά τα ερωτήματα δεν μπορούν να βρουν απαντήσεις εντός του βιβλίου γιατί, όπως φαίνεται, ο Μπράουν δεν έχει αποφασίσει αν ο Χριστός είναι άνθρωπος ή θεός ούτε αν η Μαγδαληνή είναι Θεά. ¶ρα όλο το οικοδόμημα του καταπίπτει μια και αρχίζει να διαλύεται.

Εξάλλου και οι κατηγορίες εναντίον του Πάπα, που δήθεν κυνήγησε τους μυημένους στον κώδικα, περιέχουν μεγάλη δόση αναχρονισμού, μια και την επίμαχη εποχή πριν τον Μ. Κωνσταντίνο η Εκκλησία γενικότερα βρισκόταν υπό απηνή διωγμό και το μόνο που δεν θα μπορούσε να πράξει ήταν να διώξει τους αντιπάλους της. Αλλά και αργότερα ο Μ. Κωνσταντίνος και οι διάδοχοί του δεν ήταν πάντοτε υποστηρικτές της Εκκλησίας, όπως μας δείχνουν και οι περιπτώσεις της εξορίας του Μ. Αθανασίου, των διώξεων εναντίον του Μ. Βασιλείου και τόσων άλλων Πατέρων, η εικονομαχία κ.α.

Απ’ την άλλη από καμμιά άλλη πηγή δεν είναι γνωστό ότι ο Νταβίντσι ήταν μέλος κάποιας μυστικής οργάνωσης. Αλλά και από τον πίνακά του με το Μυστικό Δείπνο δεν είναι δυνατόν να εξαχθούν αποδείξεις ούτε καν ενδείξεις, αφού η καλλιτεχνική δημιουργία υπόκειται στην υποκειμενική φαντασία του καλλιτέχνη και δεν είναι υποχρεωμένη να ακολουθεί την αντικειμενική αλήθεια. Έτσι δεν μπορεί κανείς με βεβαιότητα να υποστηρίζει ότι εμφανίζεται μια γυναίκα, η Μαγδαληνή, στη θέση του Ιωάννη, ούτε ότι το κενό ανάμεσα στο Χριστό και τους μαθητές του σχηματίζει V ούτε ότι το άγιο δισκοπότηρο είναι η Μαγδαληνή κ.ο.κ.

Το όλο πρόβλημα τελικά βρίσκεται στη σχέση των ανθρώπων με την Καινή Διαθήκη. Αν κάποιος την έχει μελετήσει προσεκτικά και έχει λίγες γνώσεις εκκλησιαστικής ιστορίας μπορεί αμέσως να διακρίνει ότι όλες οι δήθεν απόκρυφες γνώσεις, σαν αυτές που ακολουθεί ο Μπράουν, προέρχονται από κύκλους εξωχριστιανικούς, που είχαν ελάχιστη σχέση με τους Αποστόλους και τελικά με τον ίδιο το Χριστό. Οι κύκλοι αυτοί πήραν την ιστορία του Χριστού, που την γνωρίζουμε μόνο μέσα από τα Ευαγγέλια, και την έπλασαν με το δικό τους τρόπο, προς το δικό τους συμφέρον. Τελικά, όμως, η αληθινή ιστορία είναι διαφυλαγμένη μέσω της Παράδοσης της Εκκλησίας, που φτάνει στη γραφίδα των Αποστόλων, των αυτοπτών και αυτήκοων μαρτύρων της δράσης του Χριστού. Εμείς οι Χριστιανοί πιστεύουμε στο Χριστό μόνο επειδή πιστεύουμε ότι οι Απόστολοι μετέδωσαν στους διαδόχους τους την αλήθεια, αυτοί με τη σειρά τους στους δικούς τους διαδόχους, μέχρι να φτάσουμε στη σημερινή εποχή. Αυτή είναι η Παράδοση της Εκκλησίας και δεν είναι πλαστή ούτε κατασκευασμένη, αφού στηρίζεται στην αλληλοδιαδοχική μετάδοση της αλήθειας από γενιά σε γενιά. Γι’ αυτό και ονομάζουμε την Εκκλησία μας Καθολική και Αποστολική, επειδή στηρίζεται σε όλη την αλήθεια που μας παρέδωσαν οι Απόστολοι. Οι αιρετικοί, που συνέγραψαν τα δήθεν απόκρυφα, πήραν ένα μέρος από την αλήθεια αυτή και την διέστρεψαν με ένα σωρό τερατολογήματα και γενεολογίες που δεν έχουν καμμιά βάση η αξία.

Γεώργιος Β. Τσούπρας

Καθηγητής Θεολόγος