ΓΙΑΝΝΗΣ Η.ΠΑΠΠΑΣ

¶λλα διδάσκονται , άλλα εξετάζονται

Ξαφνιάστηκαν αρκετά παιδιά με το θέμα της έκθεσης που τους δόθηκε την Τρίτη που μας πέρασε για τις πανελλαδικές εξετάσεις. Για όσους δεν το διάβασαν το παραθέτω:

Στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου σας πραγματοποιείται εκδήλωση για παιδιά που προέρχονται από περιοχή της χώρας η οποία έχει πρόσφατα πληγεί από φυσική καταστροφή. Εκεί έχετε κληθεί ως εκπρόσωπος του σχολείου σας να απευθύνετε σύντομη ομιλία. Τι θα αναφέρατε σχετικά με την ψυχική δύναμη που απαιτείται για να αντιμετωπίσουν τα παιδιά αυτά με αισιοδοξία το μέλλον τους; Με ποιους τρόπους, κατά τη γνώμη σας, θα μπορούσε η πολιτεία να συμβάλει στην ανακούφιση τους; Η ομιλία σας δεν πρέπει να ξεπερνά τα 10 ' (500-600 λέξεις).

Ξαφνιάστηκαν γιατί μια ολόκληρη χρονιά δεν διαπραγματεύτηκαν κάποιο σχετικό θέμα είτε στα λύκεια είτε στα φροντιστήρια. Φαίνεται ότι κάποιοι από την επιτροπή βάλθηκαν να μας τρελάνουν όλους. Γιατί, χωρίς να το αποκλείω , δεν νομίζω ότι διδάχτηκε παραπλήσιο θέμα είτε στα σχολεία είτε στα φροντιστήρια.

Δεν μπαίνω βέβαια στην λογική αν το θέμα είναι εύκολο ή δύσκολο, γιατί πιστεύω ότι οι μαθητές της Γ λυκείου και αυριανοί πολίτες, θα πρέπει να έχουν την ικανότητα να διαπραγματεύονται όλα τα θέματα. Η ένστασή μου αφορά τις οδηγίες του υπουργείου παιδείας για το συγκεκριμένο μάθημα. Διαφορετικά ακυρώνεται το πνεύμα και το γράμμα του νόμου για την εξέταση των μαθημάτων σε συγκεκριμένη και καθορισμένη εξεταστέα ύλη.

Λέει λοιπόν το υπουργείο με την υπ αριθμ 101293/Γ2 (30 -9-05) απόφασή του για τον καθορισμό της εξεταστέας - διδακτέας ύλης των Πανελλαδικά εξεταζομένων μαθημάτων της Γ΄ τάξης του Ενιαίου Λυκείου για το σχολικό έτος 2005-2006 και  ειδικά για την παραγωγή λόγου για την οποία είναι και η ένστασή μου:

«Οι μαθητές ασκούνται στην παραγωγή διαφόρων ειδών γραπτού λόγου, σε επικοινωνιακό επίπεδο, με έμφαση σε είδη λόγου στα οποία κυριαρχεί ο κριτικός-αποφαντικός τρόπος (κείμενα με σκοπό την πειθώ, στα οποία υπάρχει λογική οργάνωση και κυριαρχεί η αναφορική λειτουργία της γλώσσας π.χ. άρθρο, γραπτή εισήγηση κτλ). Ασκείται δηλαδή ο μαθητής στη σύνταξη κειμένου με σκέψεις, θέσεις, απόψεις σε θέμα σχετικό(η υπογράμμιση δική μου) με τα θέματα που περιέχονται στα αντίστοιχα βιβλία «Έκθεση-Έκφραση» Γ΄ τάξης του Ενιαίου Λυκείου και «Θεματικοί κύκλοι» για το Λύκειο- οι αντίστοιχες θεματικές ενότητες για τη Γ΄ Λυκείου, ενταγμένο σε επικοινωνιακό πλαίσιο» (τα έντονα στοιχεία είναι του υπουργείου).

Μάλιστα σε σημείωση που παραθέτει αναφέρει ότι : «Η διδακτέα και η εξεταστέα ύλη στο μάθημα της Έκθεσης- Έκφρασης, όπως και τα προηγούμενα σχολικά έτη, συμπίπτουν επειδή ζητείται η καλλιέργεια συγκεκριμένων δεξιοτήτων στους μαθητές και όχι η διδασκαλία ορισμένων σελίδων του σχολικού βιβλίου. Και συνεχίζει : Η διδασκαλία του αναμορφωμένου βιβλίου «Έκθεση-Έκφραση» της Γ΄ τάξης του Λυκείου θα βασιστεί στο χρονοδιάγραμμα και στις οδηγίες που περιέχονται στο βιβλίο του καθηγητή και στις Οδηγίες διδασκαλίας του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Αυτό σημαίνει ότι θα διδαχτούν (η υπογράμμιση δική μου) επιλεγμένα και όχι όλα τα κείμενα από τις ενότητες: Πειθώ, Δοκίμιο ,Δίκαιος και ¶δικος λόγος. Το κεφάλαιο «Ερευνητική Εργασία» δεν αποτελεί αντικείμενο διδασκαλίας και αξιολόγησης».

Το υπουργείο λοιπόν καθορίζει ακριβώς την ύλη και ζητάει βέβαια και από τους διδάσκοντες να κάνουν το ίδιο με τις οδηγίες διδασκαλίας του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου που αποστέλλει στα σχολεία.

Αν τώρα ψάξει κάποιος να βρει αντίστοιχο ή σχετικό κείμενο, όπως λέει το υπουργείο, με αυτό που δόθηκε στις εξετάσεις, στα βιβλία που αναφέρει το ίδιο το υπουργείο θα απογοητευτεί. Δεν υπάρχει πουθενά. Πράγμα που σημαίνει ότι τα παιδιά δεν έχουν διδαχτεί κάτι ανάλογο. Υπάρχει βέβαια και ο αντίλογος και τον αναφέρω. Μπορεί η έκθεση να έχει συγκεκριμένη ύλη; Δεν θα πρέπει οι μαθητές να είναι σε θέση να αναπτύσσουν οποιοδήποτε κοινωνικό ή άλλο θέμα; Συμφωνώ. Ας αφήσουν λοιπόν τότε και νομικά τους καθηγητές να κάνουν όποιο κείμενο θέλουν αυτοί και να μην τους δεσμεύουν με τα βιβλία ύλης και όλα τα υπόλοιπα.

Το πρόβλημα βέβαια δεν παρουσιάστηκε μόνο φέτος. Το ίδιο είχε γίνει και στις επαναληπτικές εξετάσεις του Σεπτεμβρίου του 2003 για την Β λυκείου, το ίδιο έγινε και πέρυσι με το θέμα που δόθηκε πάλι στη Β λυκείου σχετικά με τα αδέσποτα σκυλιά. Ελπίζαμε ότι φέτος δεν θα το ξανακάνανε. Δυστυχώς πέσαμε έξω.

Κλείνοντας να κάνω δυο παρατηρήσεις.

Πρώτη. Στην άσκηση B2 που δόθηκε ζητείτε από τους μαθητές «να διερευνήσουν ποιον τρόπο πειθούς  επιστρατεύει ο συγγραφέας»; Όμως ο τρόπος πειθούς δεν είναι ένας αλλά δύο. Τότε γιατί αυτή η διατύπωση και όχι «να διερευνήσετε ποιους τρόπους πειθούς επιστρατεύει ο συγγραφέας»; Γιατί να μπερδεύουν τα παιδιά; To κάνουν από άγνοια ή το κάνουν επίτηδες;

Δεύτερη. Το κείμενο που δόθηκε ως εισαγωγικό ήταν του Ε. Παπανούτσου. Πέρα από το ότι το κείμενο δεν είχε καμία σχέση με το θέμα της έκθεσης, πάλι Παπανούτσος; Και το 2004 στις πανελλαδικές εξετάσεις της Γ λυκείου δόθηκε εισαγωγικό κείμενο από τον ίδιο συγγραφέα. Δεν υπάρχουν άλλοι συγγραφείς πιο σύγχρονοι για να αντλήσουμε κείμενα;

------------------------------------------------------------
Ο Γιάννης Η. Παππάς είναι πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Πατρών και διευθυντής του ηλεκτρονικού λογοτεχνικού περιοδικού Διαπολιτισμός (www.Diapolitismos.gr).