ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΤΡΑΝΤΟΣ

Αιρετός εκπρόσωπος των καθηγητών

       στο ΑΠΥΣΔΕ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΤΟ… ΜΕΤΕΩΡΟ  ΒΗΜΑ  ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ  ΑΔΕΙΩΝ

Η αδράνεια και η απραξία τού Υπουργείου Παιδείας δείχνουν, μέχρι στιγμής, ότι και φέτος οι άδειες υπηρεσιακής εκπαίδευσης στους καθηγητές (οι γνωστές εκπαιδευτικές άδειες για μεταπτυχιακές σπουδές ή εκπόνηση διδακτορικής διατριβής) θα χορηγηθούν με τον ίδιο πρόχειρο και απαράδεκτο τρόπο με τον οποίο χορηγούνται τα τρία τελευταία χρόνια. Κι όμως, ενώ η αντικειμενική, διαφανής και αξιόπιστη διαδικασία χορήγησης των εκπαιδευτικών αδειών νομοθετήθηκε ήδη από το 2002 (με το νόμο 2986, άρθ. 9), μέχρι σήμερα τίποτα δεν έγινε από την πλευρά τού Υπ.Ε.Π.Θ., ώστε το γράμμα του νόμου να γίνει πράξη και να εφαρμοστεί από τα Υπηρεσιακά Συμβούλια Εκπαίδευσης.

Με τη θεσμοθέτηση και τη λειτουργία των Ανώτερων Περιφερειακών Υπηρεσιακών Συμβουλίων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ΑΠΥΣΔΕ), το 2003, στις έδρες των δεκατριών Περιφερειών της χώρας, οι άδειες υπηρεσιακής εκπαίδευσης χορηγούνται πλέον με γνωμοδότηση των ΑΠΥΣΔΕ κατά Περιφέρεια και όχι του ΚΥΣΔΕ κεντρικά. Το θεσμικό πλαίσιο που ρυθμίζει τα σχετικά με τις άδειες αυτές ορίζεται από τους νόμους 2683/99 (άρθ.58), 2721/99 (άρθ.53) και 2986/02 (άρθ.9). Ο Ν.2986/02, παρ.1στ. ορίζει ότι: «Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση των υπουργών Παιδείας, Εσωτερικών και Οικονομικών, καθορίζονται τα όργανα και η διαδικασία για τη χορήγηση εκπαιδευτικών αδειών στους εκπαιδευτικούς, τα κριτήρια επιλογής, η διάρκεια και οι αποζημιώσεις που καταβάλλονται…». Ο ίδιος πάλι νόμος 2986/02 στην παρ.1α ορίζει ότι: «Με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, που εκδίδεται εντός του μηνός Μαΐου κάθε έτους μετά από γνώμη του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας (Κ.Ε.Ε.), καθορίζεται ο αριθμός των εκπαιδευτικών αδειών, που θα χορηγηθούν για το επόμενο σχολικό έτος στους εκπαιδευτικούς… και κατανέμεται ο αριθμός αυτός κατά βαθμίδες της εκπαίδευσης και επιστημονικό αντικείμενο. Για τον καθορισμό αυτόν προηγείται έρευνα του Κ.Ε.Ε. σε συνεργασία και με άλλους φορείς για τον προγραμματισμό των αναγκών της εκπαίδευσης για την πραγματοποίηση μεταπτυχιακών σπουδών, σύμφωνα με τις εξελίξεις των επιστημών και τις υφιστάμενες ανάγκες».

Ωστόσο, ούτε το προεδρικό διάταγμα ούτε η αντίστοιχη υπουργική απόφαση που προβλέπονται από το νόμο 2986/2002 δεν έχουν εκδοθεί ακόμα. Παρά τις επισημάνσεις, τις διαμαρτυρίες και τις καταγγελίες της ΟΛΜΕ και των αιρετών εκπροσώπων στα Υπηρεσιακά Συμβούλια, το Υπ.Ε.Π.Θ συνεχίζει να κινεί κάθε χρόνο την «κουτσή» διαδικασία σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Το ΑΠΥΣΔΕ, από το 2003 για πρώτη φορά, μέχρι και σήμερα καλείται και  γνωμοδοτεί προς τον Περιφερειακό Διευθυντή Εκπαίδευσης για τη χορήγηση εκπαιδευτικών αδειών με βάση ad hoc αλληλογραφία του Υπ.Ε.Π.Θ, δηλαδή ένα υπηρεσιακό έγγραφο του υφυπουργού παιδείας που εκδίδεται σχεδόν πανομοιότυπο κάθε χρόνο και το οποίο παραπέμπει γενικά και περιγραφικά στον Δημοσιοϋπαλληλικό Κώδικα (Ν.2683/99, άρθ.58, παρ.2-3) και στο νόμο 2986/02.  Έτσι, κάθε χρόνο, τόσο ο αριθμός των εκπαιδευτικών αδειών όσο και η κατανομή κατά βαθμίδα εκπαίδευσης και κατά επιστημονικό αντικείμενο ορίζονται από το Υπ.Ε.Π.Θ κατά παράβαση, κυριολεκτικά, των όσων προβλέπει ο σχετικός νόμος. Η προβλεπόμενη έρευνα από το Κ.Ε.Ε. και η επιστημονική τεκμηρίωση λείπουν. Το Υπουργείο Παιδείας γράφει «στα παλιά του τα παπούτσια» τη νομοθετημένη υποχρέωσή του να παίρνει υπόψη του τη σχετική γνωμοδότηση του Κ.Ε.Ε., αδιαφορεί για τον μελετημένο προγραμματισμό των εκπαιδευτικών αδειών και ενεργεί με την τριτοκοσμική λογική «βλέποντας και κάνοντας».

Περί τα μέσα Μαΐου αναμένεται και φέτος να  αποσταλεί προς τα ΑΠΥΣΔΕ η γνωστή διαταγή τού υφυπουργού παιδείας με την οποία θα καθορίζονται οι ημερομηνίες και οι προθεσμίες για την υποβολή των αιτήσεων από τους ενδιαφερόμενους καθηγητές καθώς και οι τυπικές προϋποθέσεις για όσους δικαιούνται να ζητήσουν εκπαιδευτική άδεια. Μέσα στο καλοκαίρι, κατά πάσα πιθανότητα τον Αύγουστο, το ΑΠΥΣΔΕ θα συνεδριάσει, για να μελετήσει τις αιτήσεις και να αποφασίσει για τη χορήγηση των αδειών. Ως προς τις ουσιαστικές προϋποθέσεις χορήγησης των αδειών αυτών τα πέντε μέλη του ΑΠΥΣΔΕ θα ανατρέξουν στον  Δημοσιοϋπαλληλικό Κώδικα (Ν.2683/99, άρθ.58, παρ.2-3), για να καλύψουν το νομικό κενό που υπάρχει εδώ και τρία χρόνια. Τι ορίζει στο σχετικό άρθρο ο Δημοσιοϋπαλληλικός Κώδικας; Τα εξής: «…Η άδεια υπηρεσιακής εκπαίδευσης χορηγείται ύστερα από αίτηση του υπαλλήλου και μετά από σύμφωνη γνώμη του υπηρεσιακού συμβουλίου, το οποίο συνεκτιμά τη συνάφεια της μετεκπαίδευσης ή της μεταπτυχιακής εκπαίδευσης με το αντικείμενο της υπηρεσίας του, καθώς και την υπηρεσιακή επίδοση, τις γνώσεις και την ηλικία του υπαλλήλου. Ειδικά προκειμένου περί εκπαιδευτικής άδειας στο εξωτερικό, απαιτείται πολύ καλή γνώση της γλώσσας της χώρας στην οποία πρόκειται να μεταβεί ο υπάλληλος… Η άρνηση χορήγησης της άδειας πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς».

Είναι προφανές ότι με τα παραπάνω αναφερόμενα κριτήρια η αποστολή των μελών του ΑΠΥΣΔΕ γίνεται ιδιαίτερα δύσκολη. Πώς θα συνεκτιμηθεί η συνάφεια του μεταπτυχιακού ή διδακτορικού με το αντικείμενο της υπηρεσίας; Πώς θα μετρηθούν η υπηρεσιακή επίδοση και οι γνώσεις του καθηγητή; Πώς θα εκτιμηθεί η ηλικία του; Προηγούνται οι παλαιότεροι και έπονται οι νεότεροι ή το αντίστροφο; Πώς εκτιμούν αυτά τα κριτήρια τα δεκατρία ΑΠΥΣΔΕ σε ολόκληρη τη χώρα; Δεν υπάρχει καμιά επικοινωνία μεταξύ τους, κανένας συντονισμός, καμιά ενιαία αντίληψη. Είναι πιθανό (ή μάλλον βέβαιο) για το ίδιο θέμα άλλη ερμηνεία να δίνει το καθένα Συμβούλιο και σε άλλες αποφάσεις να καταλήγει… Συμπέρασμα: ασάφεια, αοριστία, γενικότητες και διφορούμενες διατυπώσεις, που μπορεί να οδηγήσουν σε εσφαλμένες ή αυθαίρετες ερμηνείες και συμπεράσματα –και συνεπώς σε άδικες αποφάσεις. Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον της ασάφειας που αφήνει στη Διοίκηση περιθώρια για αδιαφάνεια και αυθαιρεσία, για ευνοιοκρατία υπέρ ημετέρων και διακρίσεις σε βάρος μη αρεστών υπαλλήλων, η ανεξάρτητη φωνή, η αγωνιστική στάση και η απροκατάληπτη ψήφος των αιρετών εκπροσώπων στο Υπηρεσιακό Συμβούλιο είναι το συνδικαλιστικό στήριγμα των συναδέλφων που ζητούν δίκαιη κρίση.  

Εκείνο βέβαια που απαιτούν και αναμένουν οι ενδιαφερόμενοι για εκπαιδευτικές άδειες καθηγητές, και ο Κλάδος γενικότερα, είναι κριτήρια συγκεκριμένα, σαφή και μετρήσιμα (όσα μπορούν να αποτιμηθούν σε μονάδες), ώστε η κρίση και η απόφαση του Υπηρεσιακού Συμβουλίου να είναι τεκμηριωμένη, αντικειμενική, διαφανής και, συνεπώς, δίκαιη. Όλα αυτά όμως θα διασφαλιστούν μονάχα όταν υπάρξει το αναγκαίο νομοθετικό πλαίσιο, εκείνο ακριβώς που προβλέπεται ήδη από το 2002 και ακόμα το περιμένουμε… Επιβάλλεται λοιπόν να εκδοθούν το ταχύτερο δυνατόν τόσο το προεδρικό διάταγμα όσο και η υπουργική απόφαση που προβλέπονται από το νόμο 2986/02. Τότε μόνο η γνωμοδότηση των ΑΠΥΣΔΕ κατά Περιφέρεια της χώρας θα στηρίζεται σε ενιαίο νομικό πλαίσιο και ενιαία θα είναι τα κριτήρια για όλους τους ενδιαφερόμενους που επιθυμούν να τους χορηγηθεί εκπαιδευτική άδεια. Και, το σπουδαιότερο, ο θεσμός των εκπαιδευτικών αδειών θα στηρίζεται στην επιστημονική έρευνα του Κ.Ε.Ε. και θα είναι αποτέλεσμα σοβαρής μελέτης και τεκμηρίωσης των αναγκών της εκπαίδευσης για προσωπικό αναβαθμισμένο σε ποιότητα τόσο επιστημονική όσο και παιδαγωγική.

Λάρισα, Απρίλιος 2006

                                                                 Βασίλειος Τράντος

Φιλόλογος καθηγητής στο 3^ο Γυμνάσιο Λάρισας

                                            Αιρετό μέλος του ΑΠΥΣΔΕ  ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ