|
 |
|
|
Eκκλησιαστική κρίση και εκπαιδευτική αριστερά.
(Μια Πρόταση)
Αρκετός χρόνος πέρασε από τα εθνικιστικά και παραληρηματικά συλλαλητήρια για το Μακεδονικό, που ανέδειξαν τον Χριστόδουλο (Παρασκευαΐδη) σε πολιτικό, εκτός από θρησκευτικό ηγέτη των περισσότερων ορθοδόξων Ελλήνων. Αρκετός επίσης χρόνος παρήλθε από την μάχη των ταυτοτήτων, μάχη που κατοχύρωσε την πολιτική φυσιογνωμία και παρεμβατικότητα του Χριστόδουλου και εμπράκτως τον οδήγησε σε πρακτικές «Αγιατολάχ» των Βαλκανίων. Όμως αυτός ο ρόλος και αυτές οι δυνατότητες κερδίθηκαν στην ουσία, επειδή το Μακεδονικό και οι ταυτότητες χρησιμοποιήθηκαν για να διεμβολιστούν από αντιδραστική σκοπιά, στοιχεία μιας ισχυρής πολιτισμικής ταυτότητας, που διαμορφώθηκε εδώ και 4.000 χρόνια στην λεκάνη της Μεσογείου και που δεν διαθέτουν βέβαια μόνο οι επονομαζόμενοι σήμερα Έλληνες. Είναι φανερό πως όσοι αγνόησαν αυτό το δεδομένο (την ισχυρή πολιτισμική ταυτότητα της περιοχής) οδηγήθηκαν (προσωπικά και συλλογικά) σε οδυνηρές ήττες, ενώ όταν κατάφεραν να επικρατήσουν πλειοψηφικά οδήγησαν σε ήττα τον σύγχρονο ελληνικό λαό. Εξάλλου το παραπάνω συμπέρασμα προκύπτει αβίαστα από την απλή ανάγνωση της ιστορίας μας των τελευταίων 200 χρόνων. Κλασικό παράδειγμα η Μικρασιατική καταστροφή και κλασικά θετικά παραδείγματα η επανάσταση του ’21 και το αντάρτικο του Βελουχιώτη.
Πολύ περισσότερος όμως χρόνος πέρασε από τότε που ο διαφωτισμός, το «σκέπτομαι, άρα υπάρχω», ως ένα πανίσχυρο ρεύμα το οποίο ξεπήδησε από τους λαούς που βίωναν την πιο σκοταδιστική καθημερινότητα, ξεχύθηκε να επιβάλει την μοναδική του «αλήθεια» πάνω από όλες τις έως τότε «αλήθειες» του πλανήτη. Σήμερα αυτή η ακάθεκτη πορεία του αναγεννησιακού διαφωτιστικού (Καρτεσιανού) προτύπου φαίνεται να αγγίζει τα έσχατα όριά της, αφού αρχίζει να αμφισβητεί τις προϋποθέσεις της ίδιας της ζωής (του ανθρώπου και της φύσης). Σήμερα οι λαοί όλου του κόσμου (εντός και εκτός του δυτικού υποδείγματος) που βιώνουν τον πολιτικό, οικονομικό, πολιτισμικό, σωματικό, πνευματικό, ψυχικό και ηθικό εξανδραποδισμό τους στρέφονται βαθιά στο συλλογικό τους είναι (δηλαδή στην πολιτισμική τους ταυτότητα) αναζητώντας δρόμους αντίστασης και συλλογικών απαντήσεων.
Το αρχαιοελληνικό (και όχι μόνο) «υπάρχω άρα σκέφτομαι» προβάλει ξανά προνομιακά στο παγκόσμιο προσκήνιο των κινημάτων ζωής (της ζωντανής εργασίας) ως ο αφετηριακός νόμος που τόσο αναγκαίος μας είναι σήμερα. Η ύπαρξη (το είναι) συνειδητό ή ασυνείδητο, συλλογικό ή ατομικό έχει εξεγερθεί. Αρνείται να υπακούσει στα πρέπει της νόησης του δυτικού υποδείγματος, στον βαθμό που αυτή αγνοεί τις συναισθηματικές και ψυχικές ανάγκες.
Μέσα σε αυτή την εξεγερσιακή δίνη της ύπαρξης (ανθρώπου και φύσης) δεν μένει τίποτα αλώβητο. Θεσμοί, θρησκευτικά δόγματα, φιλοσοφικά υποδείγματα, «διαχρονικές αξίες», κ.τ.λ. ανατάσσονται. «Τίποτα» σχεδόν δεν υπάρχει στο παρελθόν που να μην επανέρχεται στο παρόν, όπως και τίποτα του παρόντος που να μην αμφισβητείται. «Πιστοί» χριστιανοί εντρυφούν παράλληλα στον νεοπαγανισμό (χειρομαντεία, ζώδια, ταρώ, μαγείας, κ.τ.λ.), άθεοι μεταβάλλονται σε νεορθόδοξους χριστιανούς, διαφωτιστές ανακαλύπτουν ξανά το αρχαιοελληνικό δωδεκάθεο, ηθοποιοί και καλλιτέχνες τον βουδισμό, κ.τ.λ.
Η κρίση λοιπόν στην ελληνική ορθόδοξη εκκλησία αδιάφορα αν σήμερα είναι καθοδηγούμενη, ήταν και είναι αναπόφευκτη στις σημερινές συνθήκες. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως το είδος, η έκταση και η ένταση της εκκλησιαστικής κρίσης δεν πυροδοτήθηκε «εσκεμμένα» για συγκεκριμένους λόγους και στόχους. Σε αλλεπάλληλα κείμενα (προ και μετά των βουλευτικών εκλογών) γράψαμε την γνώμη μας για τις πολιτικές εξελίξεις. Γράψαμε τότε πως η Ν.Δ θα αναδεικνυόταν κυβέρνηση ακόμα και αν χρειαζόταν σπρώξιμο.
Οι λόγοι για μας ήταν:
Α) ο κίνδυνος εμφάνισης ισχυρού ακροδεξιού κόμματος με κινηματικά χαρακτηριστικά (πράγμα πρωτόγνωρο για την χώρα μας) και η εκτίμηση πως κάτι τέτοιο δεν είναι σήμερα αποδεκτό από τις κυρίαρχες καπιταλιστικές (νεοφιλελεύθερες) δυνάμεις εντός και εκτός της χώρας. Γιατί βεβαίως αν η Ν.Δ έμενε και τώρα εκτός διακυβέρνησης αυτό θα δημιουργούσε κεντρόφυγες τάσεις στο εσωτερικό της. Τα τρία ρεύματα που υπάρχουν εντός της (νεοφιλελεύθερο, ακροδεξιό και κεντρογενές - καραμανλικό) θα ακολουθούσαν αποκλίνουσες πορείες, διαλύοντας της Ν.Δ ως μόρφωμα.
Β) το νεοσυντηρητικό και εθνικιστικό ρεύμα εντός της Ν.Δ έπρεπε να ηττηθεί με ήπιο τρόπο, αναλαμβάνοντας δηλαδή κυβερνητικές ευθύνες, γιατί δεν είναι συμβατό με την νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση. Δέστε ποιοι ανέλαβαν τα υπουργεία και υφυπουργεία εργασίας, δημόσιας τάξης και ποιοι το παιδείας, (όπου έπρεπε άμεσα να εφαρμοστούν νεοφιλελεύθερα μέτρα). Δέστε επίσης τις θέσεις των κομμάτων για την παιδεία στον διάλογο της βουλής. Οι θέσεις του μεταλλαγμένου πλέον ΠΑΣΟΚ εκφράζουν άμεσα τις νεοφιλελεύθερες αναγκαιότητες, ενώ της Ν.Δ (με ηγεμονία του καραμανλισμού) επιχειρούν στοιχειωδώς να οριοθετηθούν από τον ακραίο νεοφιλελευθερισμό.
Ο Χριστόδουλος προαλείφονταν ως ουσιαστικός καθοδηγητής ενός λαϊκίστικου ακροδεξιού κόμματος στην Ελλάδα (συμβατού με τις καπιταλιστικές αξίες), με προϋπόθεση βέβαια την ουσιαστική διάλυση της Ν.Δ. Έπρεπε λοιπόν στο όνομά του να κτυπηθεί το συντηρητικό ρεύμα αντίδρασης του ελληνικού λαού στην νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση. Με τον ίδιο τον Χριστόδουλο χρησιμοποίησαν και παλιά δοκιμασμένη τακτική. Τον εξέθεσαν ανεβάζοντάς τον σαν «γύφτικο σκεπάρνι» στο κοντάρι, ώστε να τον γκρεμίσουν, εκθέτοντάς τον στα μάτια και του πιο συντηρητικού Έλληνα πολίτη. Μ’ αυτό τον τρόπο δίνουν ένα κτύπημα στο νεοσυντηρητικό εθνοπατριωτικό ρεύμα της χώρας μας, που κινείται σε αντίθεση με την νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση.
Η κρίση στην ελλαδική ορθόδοξη εκκλησία μπορεί να χρησιμοποιηθεί θετικά μόνο από την σκοπιά των υποκειμένων της κοινωνικής και προσωπικής απελευθέρωσης. Σε καμία περίπτωση δεν θα προκύψει τίποτα θετικό είτε από την σκοπιά του ακραίου νεοφιλελεύθερου ρεύματος (απόλυτος διαχωρισμός εκκλησίας και κράτους) που καθοδηγούν οι σέχτες του ακραίου προτεσταντικού διαφωτισμού, είτε από την σκοπιά του εθνικοπατριωτικού νεοσυντηρητικού ρεύματος.
Οι αλλαγές που εμείς μπορούμε να προτείνουμε δεν πρέπει να αντιστρατεύονται δυο αξονικές θέσεις.
Α). Σχολείο δημοκρατικό, παιδαγωγικά ελεύθερο και κοινωνικά ανοικτό (σε ότι υπάρχει μέσα στην κοινωνία μας).
Β). Το σχολείο στοχεύει στην πλέρια ανάπτυξη των διανοητικών, σωματικών, συναισθηματικών και ψυχικών δυνάμεων της νεολαίας μας και άρα της κοινωνίας μας.
Δεν είναι δηλαδή σχολείο μόνο διανοητικής ανάπτυξης, δεν υπακούει στο «σκέφτομαι άρα υπάρχω», αλλά στο «υπάρχω άρα σκέφτομαι». Εξάλλου μόνο με αυτές τις θέσεις και τις προοπτικές που αυτές ανοίγουν για ένα κίνημα παιδείας πολιτισμού μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το σχολείο τής αγοράς που αξιώνει ως γνώση μόνο αυτή που μπορεί να πουληθεί αφού τιμαριοποιηθεί σε εμπορεύσιμα πακέτα.
Επανερχόμενοι στις δυνατότητες που δίνει η εκκλησιαστική κρίση στα υποκείμενα της προσωπικής και κοινωνικής απελευθέρωσης, τονίζουμε ότι είναι καιρός να απαιτήσουμε την κατάργηση όλων των στρεβλών συμβολισμών που συνδέουν την κυρίαρχη δομή της ελλαδικής εκκλησίας με το εκπαιδευτικό σύστημα. Πρώτα από όλα να απαιτήσουμε την ριζική αλλαγή του περιεχομένου των θρησκευτικών. Να απαιτήσουμε δηλαδή την κατάργηση του «κατηχητικού» – ομολογιακού του χαρακτήρα. Να απαιτήσουμε να αποκτήσει πολιτισμικό κυρίως και δευτερευόντως θρησκειολογικό περιεχόμενο. Ένα πολιτισμικό περιεχόμενο που αναφέρεται σε ότι περιέχει και γέννησε η ανατολική λεκάνη της Μεσογείου σε φιλοσοφία και θρησκεία και άρα σε πολιτισμό της καθημερινότητας. Βεβαίως σε ένα τέτοιο μάθημα (με αυτονόητο τον ορθόδοξο πολιτισμό) δεν μπορούν να αγνοηθούν ο ισλαμισμός και ο ιουδαϊσμός, αλλά και όλα τα υπόλοιπα θρησκευτικά και φιλοσοφικά δόγματα των υπόλοιπων λαών του πλανήτη (ινδουισμός, βραχμανισμός, ταοϊσμός και κυρίως τα περσικά και αιγυπτιακά φιλοσοφικοθρησκευτικά δόγματα, που τόσο μας επηρέασαν). Είναι ώρα να καταργηθούν μια σειρά οπό συμβολικές θρησκευτικές πράξεις που συμβαίνουν εντός του εκπαιδευτικού συστήματος και που προσβάλουν όσους πιστεύουν, αλλά και τον Χριστιανισμό ως δόγμα.
- Υποχρεωτική προσευχή. Δεν χρειάζεται στα σχολεία διαδικασία προσευχής εξάλλου αυτό αποτελεί προσωπική ή συλλογική διαδικασία των θρησκευόμενων με την πίστη τους.
- Να καταργηθεί επίσης ο μαζικός εκκλησιασμός, ως διαδικασία συμμετοχής όλων των μαθητών του σχολείου. Δεν είναι επίσης ανεκτός ούτε ο προαιρετικός εκκλησιασμός όλου του σχολείου. Είναι όμως δυνατόν στα πλαίσια του μαθήματος να γίνονται επισκέψεις σε εκκλησίες ακόμα και σε λειτουργίες πάντα ως μαθητικά τμήματα και πάντα στα πλαίσια του νέου περιεχομένου του μαθήματος. Στα πλαίσια του μαθήματος και σε ορισμένες τάξεις (π.χ. Β΄ Λυκείου) μπορούν να πραγματοποιούνται επισκέψεις σε ναούς άλλων δογμάτων.
- Δεν νοείται βεβαίως διαδικασία εξομολόγησης, κηρυγμάτων ή κατήχησης εντός του σχολείου. Το να εξηγήσει όμως ένας κληρικός στα πλαίσια μιας ώρας διδασκαλίας το νόημα της εξομολόγησης στην χριστιανική πίστη δεν είναι κάτι απορριπτέο για τις μεγάλες τάξεις του Λυκείου, στα πλαίσια του ανοικτού προς την κοινωνία σχολείου.
- Είναι επίσης απαράδεκτη η αναγραφή του θρησκεύματος στους απολυτήριους τίτλους Γυμνασίου – Λυκείου. Η ύπαρξη της πίστης (της όποιας θρησκευτικής, χριστιανικής ή άλλης) δεν εξαρτάται από το αν δηλώνεται, αλλά από το αν υπάρχει στο πρόσωπο και στην κοινότητα.
Υστερόγραφο 1ο :
Δεν είναι πρόθεση μας σ’ αυτό το κείμενο να αναφερθούμε εφ’ όλης τη ύλης και ολοκληρωμένα στο ζήτημα του διαχωρισμού του κράτους και της δομής της ελλαδικής ορθόδοξης εκκλησίας. Θέλαμε να κάνουμε απλά κατανοητό τον τρόπο σκέψης μας για τις απαιτούμενες πλέον αλλαγές στις σχέσεις εκκλησίας και σχολείου. Εξάλλου δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ο διαχωρισμός αφορά το καπιταλιστικό κράτος και την δομή της ορθόδοξης εκκλησίας και όχι το κράτος εν γένει (ή την κοινωνική δομή των ονείρων μας).
Υστερόγραφο 2ο :
Ένα σχολείο που κυριαρχείται από τις αξίες της εξειδίκευσης, του συνεχούς κατακερματισμού της γνώσης με μοναδικό στόχο την αγοραία αξία της και του απόλυτου ατομικού ανταγωνισμού, δηλαδή ένα σχολείο κλειστό προς οποιεσδήποτε άλλες αξίες, μόνο με την αξιολόγηση και το φόβο μπορεί να συντηρηθεί…
Υστερόγραφο 3ο :
Πλήρης εξοβελισμός στα πλαίσια του κλειστού σχολείου της εκκλησίας ως θρησκευτικής πίστης, ισοδυναμεί με μια νέα μορφή ιδιωτικοποίησης, πολύ πιο ισχυρής και επικίνδυνης, σε σχέση με τις υπάρχουσες. Το παράδειγμα της Γαλλίας με την πληθώρα σχολείων της εκκλησίας, είναι αρκετά διαφωτιστικό. Ήδη το εκκλησιαστικό κατεστημένο διεκδικεί ιδιωτικά εκκλησιαστικά πανεπιστήμια, όπως εξ άλλου και η «εκπρόσωπος» των εργατών ΓΕΣΕΕ.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΝΑΞΑΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΣΥΝΥΠΟΓΡΑΦΕΤΑΙ ΚΑΙ ΑΠΟ:
1). Ηλίας Παπαχατζής, φιλόλογος, Γαστούνη Ηλείας.
2). Βασίλης Βασιλειάδης, πληροφορικής, Πύργος Ηλείας.
3). Κώστας Κορδάτος, τεχνολόγος-μηχανολόγος, Αγρίνιο Αιτ/νίας.
4). Κώστας Βαμβακάς, φυσικής αγωγής, Ελευσίνα Αττικής.
5). Παναγιώτης Μπούρδαλας, φυσικός, πτ. θεολογίας, Πάτρα.
6). Γιώργος Μάλφας, θεολόγος, Πάτρα.
7). Στέλιος Μαρίνης, μαθηματικός, Αθήνα.
|
|
|
Διαφόρων Φορέων 
Αποστολή σελίδας 
Εκτυπώσιμη μορφή σελίδας
Προσθήκη σελίδας στα Αγαπημένα
Επιστροφή