Στο κατώφλι του 21^ου αιώνα, το ελληνικό σχολείο παραμένει καθηλωμένο κι ανήμπορο να προετοιμάσει πολίτες ικανούς να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις της κοινωνίας και της αγοράς. Παρωχημένα αναλυτικά προγράμματα και μέθοδοι αποτελούν αντικίνητρο για τους σημερινούς μαθητές. Αναμφισβήτητα το σχολείο έχει πάψει από καιρό να είναι ελκυστικό και πολύ περισσότερο το μάθημα που γίνεται σε αυτό. Ελάχιστοι μαθητές απολαμβάνουν αυτό που γίνεται μέσα στην τάξη. Αντίθετα συμμετέχουν με ενθουσιασμό και παράγουν αξιόλογο έργο σε εκδηλώσεις ή δραστηριότητες που ξεφεύγουν από τα πλαίσια του τυπικού μαθήματος. Εξαιρετικές δουλειές από θεατρικές ομάδες, ομάδες περιβαλλοντικής εκπ/σης, αγωγής υγείας  κλπ όπου δεν υπάρχουν καλοί ή κακοί μαθητές, όπου δεν υπάρχει βαθμός παρά μόνο άτομα που συνεργάζονται και δημιουργούν με κοινό σκοπό, αποδεικνύουν ότι τα παιδιά έχουν δυναμικό κι οφείλουμε να το αξιοποιήσουμε κατάλληλα.

Η ίδια η πράξη έχει περίτρανα αποδείξει ότι από τα αρχαία, τα μαθηματικά, τη φυσική κλπ. που διδάσκονται στη Μέση Εκπαίδευση, οι μαθητές αποκομίζουν ένα μικρό κλάσμα της παρεχόμενης γνώσης. Είναι δε διάχυτη η εντύπωση ότι απλά απασχολούμε τα παιδιά για κάποιες ώρες με ότι συνεπάγεται αυτό για το θεσμό του Σχολείου. Οι ευθύνες αποδίδονται άκριτα στους «κακούς» μαθητές ή στους «κακούς» καθηγητές. Αρχικά να αποκλείσουμε τα περί «κακών» μαθητών. Όποιος δε μπορεί να μάθει τα μαθηματικά, που η ίδια η επιστήμη χρειάστηκε εκατοντάδες χρόνια για να τα ανακαλύψει, όποιος δε βλέπει κάτι ενδιαφέρον στη νοητική άσκηση που προσφέρουν αυτά, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί κακός, αλλά δυστυχώς υποχρεούμαστε να τον βαθμολογήσουμε ως τέτοιον. Επίσης δε νομίζω ότι υπάρχουν «κακοί» συνάδελφοι ανάμεσά μας, ίσως κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις οι οποίες όμως δεν αλλοιώνουν την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Σχεδόν όλοι μας φέρουμε σε πέρας το έργο που μας ανατίθεται. Το θέμα είναι τι μας ζητούν και πως μας υποστηρίζουν; Μπορεί ο μέσος μαθητής να εμπεδώσει αυτά που καλούμαστε να του διδάξουμε; Ποια εργαλεία πρέπει να έχουμε στη διάθεσή μας ώστε να βελτιώσουμε τη διδασκαλία; Τι τελικά επιδιώκουμε με αυτά που θα του διδάξουμε; Μπορεί ο μαθητής να επιλέξει να μάθει αυτό που τον ενδιαφέρει ή του ταιριάζει καλύτερα;

          Η ανυπαρξία σχεδιασμού και σαφούς προσανατολισμού της μέσης εκπαίδευσης είναι προφανής. Απορούμε ποιοι είναι οι στόχοι που θέτει το ΥΠΕΠΘ, πώς σκοπεύει να τους υλοποιήσει και με ποιο χρονικό ορίζοντα. Προτάσεις όπως η υιοθέτηση του Φιλανδικού συστήματος ή η αύξηση κατά μια ώρα της διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών είναι σε λάθος κατεύθυνση. Η μάθηση αποδεδειγμένα επιτυγχάνεται κυρίως μέσα από τη μελέτη και λιγότερο από την αυξημένη διδασκαλία. Τα αναλυτικά προγράμματα πρέπει να συγκροτηθούν κατά τρόπο ώστε τα διδακτικά αντικείμενα να είναι εν γένει σχετικά μεταξύ τους, να διερευνούν σε βάθος κι όχι σε έκταση. Να προάγουν την αυτόνομη μάθηση κι όχι την εξάρτηση από την αυθεντία του δασκάλου. Να μην επιδιώκουν τη συσσώρευση όγκου γνώσης, αλλά να επικεντρώνονται στη θεμελίωση βασικών εννοιών. Στα σχολεία δεν εκκολάπτουμε επιστήμονες, αλλά θέλουμε να διαμορφώσουμε μυαλά που κατανοούν, αναλύουν, συνθέτουν, αποφασίζουν, εκφράζονται κι εξελίσσονται αυτόνομα. Στο πλαίσιο αυτό είναι επιτακτική η ανάγκη ουσιαστικής αναβάθμισης και της τεχνικής εκπαίδευσης, η οποία πρέπει να αποτελεί συνειδητή επιλογή κι όχι αναγκαστική λύση για μαθητές με χαμηλή επίδοση. Κι εδώ όμως, δυστυχώς, η προτεινόμενη μεταρρύθμιση είναι πρόχειρη και θα επιδεινώσει την κατάσταση.

Απαιτούμε από την Κυβέρνηση να αντιμετωπίσει επιτέλους με υπευθυνότητα τα εκπαιδευτικά ζητήματα, να συνεργαστεί με τους εμπλεκόμενους φορείς και να επεξεργαστεί ρεαλιστικές και ουσιαστικές προτάσεις με στόχο την επίλυση των προβλημάτων κι όχι να αναλώνεται σε βραχυπρόθεσμες κινήσεις εντυπωσιασμού.

                                                                 Σπύρος Γλένης

                                                             Μαθηματικός Μ.Εd.

                                                      Μέλος του ΔΣ ΕΛΜΕ Ηλείας