ΤΕΧΝΙΚΗ –ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ :

αβεβαιότητα που …σκοτώνει

του Θέμη Κοτσιφάκη*

Ολοκληρωμένο σχέδιο για την «αναβάθμιση της τεχνικής–επαγγελματικής εκπαίδευσης σε επαγγελματικά λύκεια»  διατυμπάνιζε σε όλους τους τόνους πως έχει έτοιμο η σημερινή ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας. Ήταν δε τόσο «ολοκληρωμένο», που η εφαρμογή του αναβάλλεται συνεχώς από το ΥΠΕΠΘ … Από τη μια χρονιά παραπέμπεται στην επόμενη. Και, βέβαια, και από τη σημερινή ηγεσία συνεχίζεται η απαξίωση της δευτεροβάθμιας τεχνικής-επαγγελματικής εκπαίδευσης (ΤΕΕ), όταν αρνείται να λάβει στοιχειώδη, έστω, βραχυπρόθεσμα βελτιωτικά μέτρα. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι οι άμεσες αλλαγές, που δυστυχώς δεν έγιναν, στο άδικο για τους απόφοιτους των ΤΕΕ εξεταστικό σύστημα εισαγωγής τους στα ΑΤΕΙ: ως γνωστόν, μόνο 2 στους 10 απόφοιτοι των ΤΕΕ εισάγονται στα ΑΤΕΙ, ενώ από τους αποφοίτους των Ενιαίων Λυκείων εισάγονται σε αυτά 8 στους 10.

Αβεβαιότητα, λοιπόν, εξακολουθεί να επικρατεί σήμερα σε εκπαιδευτικούς, γονείς  και μαθητές των ΤΕΕ ως προς το τι θα αντιμετωπίσουν την επόμενη χρονιά. Και οφείλει άμεσα η ηγεσία του ΥΠΕΠΘ να ανοίξει τα «χαρτιά» της και να δημοσιοποιήσει τις θέσεις της για το μέλλον της δευτεροβάθμιας ΤΕΕ απαντώντας θετικά στις αλλαγές που απαιτεί το εκπαιδευτικό κίνημα. Οι θολές, χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο εξαγγελίες πρέπει να σταματήσουν. 

Υπάρχουν, κατά τη γνώμη μου, ορισμένα κομβικά σημεία με βάση τα οποία πρέπει να κρίνουμε τις αλλαγές που σχεδιάζονται.

Α) Θα υπάρχει μια και μόνο δομή επαγγελματικής εκπαίδευσης σε λυκειακό επίπεδο μετά το γυμνάσιο, σχεδιασμένη στην κατεύθυνση της καθιέρωσης 12χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης; Ή, όπως ακούγεται από διάφορες πλευρές, θα επανασυσταθούν και τεχνικές σχολές παράλληλα με το επαγγελματικό λύκειο;

Θεωρούμε πως ο σχεδιασμός της ΤΕΕ στο πλαίσιο της 12χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης επιβάλλει την ύπαρξη μετά το γυμνάσιο μιας μόνο δομής λυκείου για την ΤΕΕ, ισότιμης με τη γενική-ακαδημαϊκή κατεύθυνση, τόσο όσον αφορά το επίπεδο σπουδών όσο και τη νομοθεσία που τις διέπει  και την αξία του πτυχίου ή απολυτηρίου που κάθε κατεύθυνση θα παρέχει.  Για αυτό είναι απαραίτητη η ενσωμάτωση στο ΥΠΕΠΘ όλων των σχολικών μονάδων που προσφέρουν σήμερα τεχνικο-επαγγελματική εκπαίδευση και ανήκουν σε άλλα υπουργεία (ΟΑΕΔ, ΟΤΕΚ, Υγείας, Γεωργίας). Είναι απαραίτητη, επίσης, η κατάργηση των μεταγυμνασιακών ΙΕΚ και κάθε άλλης μορφής επαγγελματικής εκπαίδευσης ή κατάρτισης πριν τα 18 χρόνια του μαθητή και μέχρι την ολοκλήρωση του 12ετούς υποχρεωτικού κύκλου εκπαίδευσης.

Β) Ποιο θα είναι το περιεχόμενο του νέου «Επαγγελματικού Λυκείου»;

Το πρόγραμμα σπουδών, οι σκοποί και οι στόχοι του σχολείου πρέπει να διαχωρίζονται, όσο είναι δυνατόν, από τη μεγάλη ειδίκευση και κατάρτιση.  Πρέπει να προβλέπεται η ενίσχυση της γενικής παιδείας και των γενικών τεχνολογικών γνώσεων, ώστε ο μαθητής να αποκτά μια σοβαρή γνωσιακή υποδομή αλλά και επαγγελματικά εφόδια, για να είναι ικανός, εφόσον το επιθυμεί, είτε να συνεχίσει τις σπουδές του στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είτε να συνεχίσει σε μεταλυκειακή ειδίκευση για την απόκτηση αντίστοιχων επαγγελματικών δικαιωμάτων.

Η πρώτη τάξη του λυκείου της ΤΕΕ πρέπει να έχει ενιαίο πρόγραμμα για να είναι δυνατή η οριζόντια μεταπήδηση από το γενικό στο τεχνικό και αντίστροφα χωρίς πρόσθετο έτος. Να διατηρούνται τα σημερινά γνωσιακά αντικείμενα διαρθρωμένα σε τομείς και ειδικότητες στις επόμενες δύο τάξεις του λυκείου.

Γ) Σε ποιο φορέα θα δίνεται η πλήρης ειδίκευση και τα επαγγελματικά δικαιώματα; Θα είναι μέσα στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα;

Με δεδομένη και τη νέα Ευρωπαϊκή Οδηγία για τα Επαγγελματικά Δικαιώματα (10/2005), η οποία προβλέπει ότι το επίπεδο 3 αντιστοιχεί σε τίτλο μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και κατάρτισης, και το επίπεδο 2 σε ολοκλήρωση της δευτεροβάθμιας, θα πρέπει πάση θυσία το επίπεδο 3 να το χορηγεί μια εκπαιδευτική δομή ενταγμένη στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα και να μην αφεθεί στο θολό περιβάλλον των ΙΕΚ, των ΚΕΚ και των λοιπών δομών κατάρτισης αλλά και στη βορά του ιδιωτικού τομέα.  Γι’ αυτό προτείνουμε τη δημιουργία Μεταλυκειακού Έτους Ειδίκευσης, με την ευθύνη της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αξιοποιώντας την υποδομή και το εκπαιδευτικό προσωπικό των επαγγελματικών λυκείων, που θα περιέχει το σύνολο των ειδικοτήτων που παρέχονται σήμερα. Να καταργηθούν  τα Ι.Ε.Κ. και να ενσωματωθούν στο έτος ειδίκευσης. Μέχρι να γίνει αυτό, τα ΙΕΚ να αφορούν μόνο τους απόφοιτους του Γενικού Λυκείου.

Δ) Θα έχουν οι μαθητές της ΤΕΕ πραγματική δυνατότητα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση χωρίς τους φραγμούς και τις διακρίσεις που υφίστανται σήμερα;

Η πρόσβαση των αποφοίτων της Τ.Ε.Ε. στα ΑΕΙ-ΑΤΕΙ, πρέπει να γίνεται χωρίς παραπάνω φραγμούς και αναλογικά με το μαθητικό δυναμικό της. Με ενιαίο σύστημα εξετάσεων όσον αφορά τη δομή του και τον αριθμό των μαθημάτων, αλλά με εξετάσεις στα μαθήματα που διδάσκονται οι μαθητές στον αντίστοιχο τομέα ή ειδικότητα του λυκείου.

Τέλος, για να έχει θετικό χαρακτήρα οποιαδήποτε αλλαγή στην ΤΕΕ, προαπαιτούνται μια υψηλού επιπέδου σταθερή χρηματοδότηση κυρίως των υποδομών (κτιριακών, υλικοτεχνικών και εργαστηριακών), επαρκής επιμόρφωση των εκπαιδευτικών (παιδαγωγική και επαγγελματική), κατοχύρωση του δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα όλου του συστήματος εκπαίδευσης και κατάρτισης, και η διασφάλιση της μόνιμης εργασιακής σχέσης των εκπαιδευτικών χωρίς μείωση θέσεων εργασίας με πρόσχημα την κατάργηση ειδικοτήτων.

Αλήθεια, το Υπουργείο Παιδείας πότε θα απαντήσει σε όλα αυτά;

*Ο  Θέμης Κοτσιφάκης

είναι μέλος του ΔΣ της ΟΛΜΕ

και Υπεύθυνος Δημόσιων Σχέσεων