Η ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ & ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ

Είναι κοινός τόπος ότι η Τεχνική Εκπ/ση είναι ο φτωχός συγγενής της Β/θμιας εκπ/σης. Τα σημερινά ΤΕΕ αποτελούν σχολεία Β’ κατηγορίας, οι δε νέοι που φοιτούν σ’ αυτά αντιμετωπίζονται ως μαθητές ενός κατώτερου θεού. Δεν χρειάζεται να επιστρατευτούν πολλά επιχειρήματα προκειμένου να στηριχτεί αυτός ο ισχυρισμός. Και μόνο το γεγονός ότι, στα ΤΕΕ τ’ ολοκληρωμένο πρόγραμμα ξεκινά τουλάχιστον 2 μήνες αργότερα (σε πολλές περιπτώσεις & μετά τα Χριστούγεννα) από την έναρξη των μαθημάτων, είναι αρκετό. Και τούτο διότι όλα τα χρόνια λειτουργίας των ΤΕΕ, οι καθηγητές ειδικοτήτων (& όχι μόνο) δεν βρίσκονται ποτέ στις θέσεις τους με την έναρξη των μαθημάτων. Έτσι κάθε χρόνο χάνονται πολλές διδακτικές ώρες. Βέβαια το παραπάνω πρόβλημα δεν είναι το μοναδικό, υπάρχουν και άλλα, όπως το άδικο σύστημα εισαγωγής στα ΑΤΕΙ, η έλλειψη δυνατότητας εισαγωγής στα ΑΕΙ παρότι το πτυχίο Β’ κύκλου των ΤΕΕ είναι ισότιμο με το απολυτήριο του λυκείου, τα δυσνόητα & προχειρογραμμένα βιβλία, οι ελλείψεις στα εργαστήρια κ.λ.π. Γενικώς η Τεχνική εκπ/ση στη χώρα μας είναι απαξιωμένη τόσο από την κοινωνία όσο και από τις Κυβερνήσεις. Τις προηγούμενες αλλά & τη σημερινή. Υπάρχει, αλλά είναι υποβαθμισμένη. Λειτουργεί, αλλά βρίσκεται σε παρατεταμένη κρίση. Όμως σύμφωνα με μια Κινέζικη ρήση, η λέξη κρίση έχει διπλή σημασία: σημαίνει κίνδυνος αλλά σημαίνει και ευκαιρία.

Για να μην κινδυνεύσει λοιπόν περισσότερο η ΤΕΕ χρειάζεται ν’ αλλάξει. Είναι ευκαιρία ν’ αναβαθμιστεί και να καταξιωθεί κοινωνικά. Για να γίνει όμως αυτό είναι αναγκαίο ν’ αλλάξει η δομή της. Αναφέραμε προηγουμένως ότι η Τεχνική εκπ/ση είναι κομμάτι της Β/θμιας εκπ/σης. Και η Β/θμια εκπ/ση έχει σαν σκοπό να μορφώνει τους μαθητές ολόπλευρα, να καλλιεργεί την κριτική τους σκέψη, ν’ αξιοποιεί τα ταλέντα τους & να διαμορφώνει την προσωπικότητά τους. Η Β/θμια εκπ/ση δεν έχει σκοπό να παρέχει στους νέους κατάρτιση ούτε ειδίκευση σε κάποιο τομέα. Η κατάρτιση και η ειδίκευση πρέπει να παρέχονται σε μεταλυκειακό επίπεδο.

Συγκεκριμένα χρειάζεται να δημιουργηθεί ένας τύπος Λυκείου, στο οποίο θα διδάσκονται μαθήματα γενικής και τεχνολογικής παιδείας. Εκτός από τις γνώσεις κλασσικής παιδείας, οι μαθητές θα λαμβάνουν & γνώσεις γύρω από τους βασικούς κανόνες και τις αρχές της μηχανολογίας, της ηλεκτρολογίας, της οικονομίας & της διοίκησης, της υγιεινής, της γεωπονίας κ.λ.π. Είναι προφανές ότι για να συμβεί τούτο θα πρέπει να περικοπούν κάποιες ώρες μαθημάτων και να προστεθούν κάποιες άλλες και κυρίως, το νέο λύκειο να πάψει να είναι εξετασικοκεντρικό. Θα δίνει έμφαση στην εκπαίδευση και όχι στην κατάρτιση ή την ειδίκευση. Δεν θα παρέχει πτυχίο κανενός επαγγελματικού επιπέδου αλλά απολυτήριο λυκείου, δίνοντας βάρος στην εγκύκλιο μόρφωση.

Μετά το λύκειο θα υπάρχει μεταλυκειακό τεχνικό-επαγγελματικό σχολείο (δεν ενδιαφέρει πώς θα ονομάζεται) που θα ασχολείται με την ειδίκευση και την κατάρτιση των φοιτούντων, θα είναι αρμοδιότητας ΥΠΕΠΘ και ενταγμένο στην Β/θμια εκπ/ση. Το  μεταλυκειακό τεχνικοεπαγγελματικό σχολείο θα είναι διάρκειας 1 έτους σίγουρα (ενδεχομένως να είναι διάρκειας & 2 ετών εφόσον κριθεί απαραίτητο). Θα παρέχει επαγγελματικό πτυχίο και τα μαθήματα που θα διδάσκονται σ’ αυτό θα είναι μόνο μαθήματα ειδικότητας. Ενδεχομένως να διδάσκονται και κάποια επαναληπτικά μαθήματα γενικής παιδείας, τα οποία θα θεωρούνται απαραίτητα για την ειδικότητα(π.χ Φυσική–Ηλεκτρισμός για ηλεκτρολόγους, ηλεκτρονικούς κ.λ.π.). Επίσης θα πρέπει να εξεταστεί η δυνατότητα να  παρέχει και άδεια άσκησης επαγγέλματος. Με το τελευταίο μέτρο θ’ αποφεύγεται ο εκβιασμός των νέων από τους διαφόρους μεγαλοεργολάβους ή μεγαλομαστόρους, οι οποίοι αισθανόμενοι την απειλή από τους νεότερους και βλέποντας ότι χάνεται το μονοπώλιό τους, βάζουν στους μαθητευόμενους νέους μαστόρους ελάχιστα ένσημα το μήνα, στερώντας τους ουσιαστικά τη δυνατότητα να συμπληρώσουν έγκαιρα τον απαιτούμενο αριθμό ενσήμων, που θα τους επιτρέψει ν’ αποκτήσουν την πολυπόθητη άδεια άσκησης επαγγέλματος. Τα σημερινά ΤΕΕ θα μετατραπούν σε μεταλυκειακά τεχνικοεπαγγελματικά σχολεία και θα εξοπλιστούν με ακόμη περισσότερα εργαστήρια, τα οποία θα πρέπει ν’ ανανεώνονται και ν’ εκσυγχρονίζονται ανά τακτά διαστήματα ώστε ν’ αντιμετωπίζουν όλες τις τεχνολογικές εξελίξεις της εποχής.

Εννοείται ότι με την παραπάνω πρόταση καταργούνται τελείως τα ΙΕΚ, καθώς και όλες οι υπόλοιπες σχολές που παρέχουν τεχνικοεπαγγελματική εκπ/ση και ανήκουν σε άλλα υπουργεία. Με τον τρόπο αυτό εξοικονομούνται χρήματα που μπορεί να διατεθούν για τη λειτουργία του νέου συστήματος.

Σε ότι αφορά την πρόσβαση στην Γ/θμια εκπαίδευση θα γίνεται μετά την ολοκλήρωση του ενός & μοναδικού τύπου Λυκείου σύμφωνα με τη θέση του κλάδου μας (ΟΛΜΕ) & αφού προηγουμένως αποσυνδεθεί το Λύκειο από το σύστημα πρόσβασης στην Γ/θμια εκπ/ση & αναδειχθεί ο αυτόνομος μορφωτικός ρόλος του. Είναι προφανές ότι πρόσβαση στην Γ/βάθμια εκπ/ση θα έχουν και όσοι τελειώσουν το τεχνικοεπαγγελματικό μεταλυκειακό σχολείο, με τη διαφορά ότι οι τελευταίοι υποψήφιοι φοιτητές των ΑΤΕΙ ή των ΑΕΙ θα έχουν προλάβει ν’ αποκτήσουν ένα απολυτήριο Λυκείου αλλά και ένα πτυχίο ειδικότητας.

Αν τα πράγματα εξελιχθούν σύμφωνα με την πρόταση, τότε το αποτέλεσμα θα είναι να δημιουργήσουμε επιτέλους τους αυριανούς τεχνικούς που θα είναι & εγκυκλοπαιδικά μορφωμένοι & τεχνολογικά καταρτισμένοι & επίσης να δημιουργηθούν περισσότερες θέσεις εργασίας καθηγητών, κυρίως τεχνικών ειδικοτήτων. Προϋπόθεση για να λειτουργήσει αποτελεσματικά το σύστημα είναι να αυξηθούν δραστικά οι δαπάνες για την Παιδεία, που είναι ζήτημα πολιτικής βούλησης. Όμως αν η παιδεία αποτελεί προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις (και πρέπει ν’ αποτελεί), τότε χρειάζεται να την χρηματοδοτήσουν γενναιόδωρα.

Γνωρίζω ότι η παραπάνω πρόταση θα συναντήσει την αντίδραση αυτών που ισχυρίζονται ότι το προτεινόμενο σύστημα δεν μπορεί να λειτουργήσει στην πράξη διότι οι αποκαλούμενοι «κακοί» ή «αδύνατοι» μαθητές, που σύμφωνα με τους ισχυρισμούς τους πάντοτε θα υπάρχουν, θα εγκαταλείψουν το λύκειο, αφού θ’ αδυνατούν να το τελειώσουν. Βέβαια δεν είναι της παρούσης ν’ αναφέρουμε ότι συνθήκες & συστήματα δημιουργούν τους «κακούς» μαθητές και ότι επίσης η βελτίωση των συνθηκών και η αλλαγή των συστημάτων συμβάλλουν, ώστε ν’ ανατραπεί αυτή η αρνητική κατάσταση. Η απάντηση λοιπόν σ’ αυτές τις ενδεχόμενα βάσιμες αιτιάσεις είναι ότι ποτέ μια πρόταση ή σκέψη δεν θα πρέπει να είναι προς την κατεύθυνση της δημιουργίας σχολείων τα οποία θα λειτουργούν με μια χαλαρότητα και που ενδεχομένως θα παρέχουν στην πράξη χαμηλού επιπέδου μόρφωση (δηλαδή δημιουργία σχολείων 2^ης ταχύτητας) ώστε να είναι ελκυστικά στους «αδύνατους» μαθητές, οι οποίοι προφανώς & δεν θα τα εγκαταλείπουν. Ο στόχος δεν είναι να δημιουργούμε σχολεία για τους «χαμηλούς» ή τους «κακούς» μαθητές, αλλά να λαμβάνουμε μέτρα ώστε να μειωθεί –αν όχι να εξαλειφθεί- ο αριθμός των αποκαλούμενων «κακών» μαθητών. Εάν επικρατήσει η λογική που λέει ότι πρέπει να δημιουργήσουμε σχολεία για αυτούς που δεν «παίρνουν» τα γράμματα ή για αυτούς που είναι «κακοί» στα μαθ/κά, τη φυσική, τα Ελληνικά κ.λ.π., αλλά έχουν κλίση σε μια τέχνη ή αποδίδουν περισσότερο στην εφαρμοσμένη γνώση (μέγας μύθος διότι ο ολόπλευρα μορφωμένος άνθρωπος θα γίνει ικανότερος τεχνίτης, καλύτερος άνθρωπος, πιο χρήσιμος στην κοινωνία κ.λ.π.) τότε το πιθανότερο είναι να δημιουργήσουμε ακόμη πιο ράθυμους & «κακούς» μαθητές και ακόμη πιο υποβαθμισμένα σχολεία. Αντιθέτως είναι θέμα αρχής για τα μέλη του κλάδου μας και την ΟΛΜΕ, να κάνει προτάσεις που θ’ αναβαθμίζουν την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης και θα βελτιώνουν το εκπαιδευτικό αποτέλεσμα.

Η παραπάνω πρόταση-σκέψη είναι το απαύγασμα περίσκεψης, προβληματισμού, συζητήσεων και αρκετής εμπειρίας τόσο στην ΤΕΕ όσο και στο εκπαιδευτικό συνδικαλιστικό κίνημα. Προφανώς και δεν αποτελεί ευαγγέλιο ούτε την απόλυτη και μόνη λύση. Απλά είναι μια πρόταση που θεωρείται από κάποιους ότι μπορεί να βελτιώσει το επίπεδο της παρεχόμενης τεχνικής εκπ/σης και να την καταξιώσει κοινωνικά. Για αυτό κατατίθεται, για ν’ αξιολογηθεί και ν’ αξιοποιηθεί καταλλήλως από τους φορείς.

Πάνος Α. Κατσούλας

Καθηγητής Β/θμιας Δημόσιας Εκπ/σης

Μέλος ΔΣ Β’ ΕΛΜΕ Κορινθίας

Κιάτο