Πληθαίνουν οι "αιώνιοι φοιτητές"
 
Συντάκτης: Δημήτρης Καλαντζής

Στους 35.000 έχουν φτάσει οι "αιώνιοι φοιτητές" στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης καθώς ο ένας στους δύο φοιτητές του ιδρύματος λαμβάνει το πτυχίο του μέχρι και δύο χρόνια μετά τη λήξη των κανονικών σπουδών του, ενώ σε μία οκταετία ορκίζεται το 70% των εισακτέων σε κάθε τμήμα. Μετά την παρέλευση της οκταετίας συνήθως το υπόλοιπο 30% εγκαταλείπει το πανεπιστήμιο και μπαίνει στην κατηγορία των "συνταξιούχων φοιτητών" χωρίς πτυχίο. Τα στοιχεία αποκαλύπτει έρευνα του πανεπιστημίου στην οποία διαγράφεται το "προφίλ" του σημερινού φοιτητή, που ασχολείται τρεις ώρες ημερησίως με τις σπουδές του, περνά μία ώρα στο κυλικείο όπου ξοδεύει 1,8 ευρώ και χρειάζεται 100 ευρώ την εβδομάδα "χαρτζιλίκι" για προσωπικά έξοδα και ψυχαγωγία.Την έρευνα παρουσίασαν ο πρύτανης, Γιάννης Αντωνόπουλος, και ο καθηγητής του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών Θόδωρος Χατζηπαντελής.

 
Υπηρεσίες, εργαστήρια και εφόδια

Το 50% των ερωτηθέντων εμφανίζεται ικανοποιημένοι από τις υπηρεσίες και τα εφόδια που παρέχονται από το πανεπιστήμιο, ωστόσο σημεία κριτικής αποτελούν τα επαγγελματικά εφόδια, η εξυπηρέτηση από τις διοικητικές υπηρεσίες, καθώς και η συμπεριφορά του διοικητικού και διδακτικού προσωπικού.
 
Το 70% των φοιτητών του ΑΠΘ εισάγονται με πανελλαδικές εξετάσεις και ποσοστό σχεδόν 10% του συνόλου μεταγράφεται από άλλα τμήματα ΑΕΙ, ενώ το υπόλοιπο 20% διαβαίνει το κατώφλι του πανεπιστημίου μέσω των ειδικών ρυθμίσεων που προβλέπει ο νόμος (ομογενείς, Κύπριοι, αθλητές, λόγοι υγείας, μετεγγραφές εξωτερικού κ.λπ.).
 
Η τελευταία αυτή κατηγορία αποτελεί και τη "δεξαμενή" μέσα από την οποία προκύπτει το μεγάλο σώμα των αποκαλούμενων "αιωνίων" ή "λιμναζόντων" φοιτητών. O πρύτανης κ. Γ. Αντωνόπουλος τόνισε ότι ουσιαστικά το Αριστοτέλειο "φορτώνεται" με 30% επιπλέον φοιτητές σε ετήσια βάση από τις διάφορες ειδικές κατηγορίες.

 
Το 65-75% παίρνει πτυχίο

Ειδικότερα, η επεξεργασία των στοιχείων καταδεικνύει πως το 65%-75% των εισαχθέντων κάθε ακαδημαϊκού έτους φτάνουν στην επίτευξη του στόχου, δηλαδή στη λήψη του πτυχίου. Τα κορίτσια εμφανίζονται περισσότερο συνεπή στις σπουδές τους και στις υποχρεώσεις που απορρέουν από τα μαθήματά τους σε σχέση με τα αγόρια, παρουσιάζοντας και υψηλότερο μέσο βαθμό πτυχίου.
 
Σχεδόν το 15%-20% όσων λαμβάνουν το εισιτήριο για το πανεπιστήμιο δεν κατορθώνουν να διεκπεραιώσουν επιτυχώς τη φοίτησή τους και παραμένουν φοιτητές, γεγονός που αντικρούει την άποψη πως «όσοι μπαίνουν κάποια στιγμή θα τελειώσουν». Το ποσοστό των αποφοιτηρίων για όσους εγγράφονται σε άλλο τμήμα ή σε άλλο ελληνικό ή ξένο πανεπιστήμιο προσεγγίζει το 10%.
 
"Μετά το όγδοο έτος σπουδών ελάχιστοι θα καταφέρουν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους", επεσήμανε ο κ. Χατζηπαντελής , καθηγητής στατιστικής στο τμήμα πολιτικών επιστημών.
Το Αριστοτέλειο αριθμεί σήμερα 90.000 φοιτητές, εκ των οποίων οι 55.000 είναι "ενεργοί". Όταν ρωτήθηκε ο πρύτανης για τους 35.000 "λιμνάζοντες", απάντησε ότι δεν έχουν σοβαρό αντίκτυπο στο πανεπιστήμιο, αλλά στα στατιστικά δεδομένα του υπουργείου Παιδείας.

Ταυτόχρονα, δημιουργούνται προβλήματα, όπως τόνισε ο κ. Αντωνόπουλος, με τον προγραμματισμό των διδασκόντων, οι οποίοι δε γνωρίζουν εάν θα προσέλθουν στις εξετάσεις οι 800 που παρακολουθούν ή οι 2.000 που χρωστούν το μάθημα.
 
Ειδικά στις πολυπληθείς σχολές προκύπτουν αγκυλώσεις με την εύρεση αιθουσών και διαθέσιμων χώρων για την κάλυψη των αναγκών.
 
"Σε ορισμένα τμήματα υπάρχει η τάση, κακώς κατά την άποψή μου, να μη δηλώνουν οι φοιτητές τα μαθήματα", πρόσθεσε ο κ. Αντωνόπουλος.

 
Οι βαθμοί και το πτυχίο

Όσοι λαμβάνουν το πτυχίο στην ώρα τους εμφανίζουν και μεγαλύτερο βαθμό σε σύγκριση με όσους το καθυστερούν. Χαμηλότερες επιδόσεις φαίνεται πως έχουν και όσοι εισάγονται «με άλλους λόγους» και μετεγγραφή εξωτερικού και αυτό αποτυπώνεται στο βαθμό πτυχίου.
 
Στην κλίμακα της βαθμολογίας πρώτοι έρχονται οι απόφοιτοι του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης με μέσο βαθμό πτυχίου πάνω από 8, ενώ στην Κτηνιατρική ο μέσος βαθμός κινείται μεταξύ 6 και 6,5.
 
Για τα τμήματα διάρκειας τεσσάρων ετών διαπιστώνεται ότι οι "λιμνάζοντες" συγκεντρώνουν περίπου τις μισές διδακτικές μονάδες κατ' έτος φοίτησης σε σχέση με τους πτυχιούχους.
 
Στη μελέτη εντάσσεται και η καταγραφή στοιχείων που αφορούν τη ροή μελών ΔΕΠ από βαθμίδα σε βαθμίδα από το 1982 μέχρι σήμερα. Με το νόμο-πλαίσιο πριν από 23 χρόνια εντάχθηκαν στις βαθμίδες του ΔΕΠ 1.066 άτομα και μέχρι σήμερα αποχώρησαν 711 για διάφορους λόγους. Στο Αριστοτέλειο, στο οποίο υπηρετούν 1.676 μέλη ΔΕΠ, ο μέσος χρόνος μετάβασης ενός λέκτορα στη βαθμίδα του επίκουρου είναι 4,79 χρόνια, στη βαθμίδα του αναπληρωτή 11 χρόνια και στη βαθμίδα του καθηγητή 14,89 χρόνια.

 
Το προφίλ του φοιτητή

Στο πλαίσιο της συνολικής μελέτης διερευνήθηκαν και άλλες παράμετροι, όπως το προφίλ των φοιτητών, οι απόψεις τους για τα προβλήματα κάθε τμήματος, για την ποιότητα των σπουδών και για στοιχεία της καθημερινής ζωής στο ΑΠΘ. Διεξήχθησαν δύο έρευνες σε δείγματα 2.800 και 2.600 φοιτητών και το πρόγραμμα χρηματοδοτήθηκε από την Εταιρία Διαχείρισης και Αξιοποίησης της Περιουσίας του Πανεπιστημίου. Σχεδόν οι δύο στους τρεις ερωτηθέντες (63%) προσδοκούν ότι οι σπουδές θα τους εξασφαλίσουν σφαιρικές και αντικειμενικά χρήσιμες γνώσεις, ενώ ποσοστό 55% τις συνδέει με την επαγγελματική αποκατάσταση.
 
Σε ότι αφορά τις δυνατότητες και τα εφόδια που προσφέρει το πανεπιστήμιο, το 80% πιστεύει ότι μπορεί να κάνει πολλές γνωριμίες και το 55% ότι μπορεί να κάνει πρακτική άσκηση και να σπουδάσει μία περίοδο σε πανεπιστήμιο του εξωτερικού.
 
Σχεδόν οι μισοί φοιτητές δηλώνουν ικανοποιημένοι από υπηρεσίες και εφόδια που παρέχονται από το πανεπιστήμιο, ωστόσο σημεία κριτικής αποτελούν τα επαγγελματικά εφόδια, η εξυπηρέτηση από τις διοικητικές υπηρεσίες, καθώς και η συμπεριφορά του διδακτικού και διοικητικού προσωπικού. Oι δύο στους δέκα φοιτητές παρακολουθούν μαθήματα 1-5 ώρες ανά εβδομάδα, το 27% 6-10 ώρες, το 22%11-15 ώρες, το 15% 16-20 ώρες και το 14% 21-30 ώρες την εβδομάδα.
 
Οι ερευνητές ανέφεραν πως κατά μέσο όρο οι φοιτητές ασχολούνται τρεις ώρες ημερησίως με τις σπουδές τους, περνούν μία ώρα την ημέρα στο κυλικείο ξοδεύοντας 1,8 ευρώ και δηλώνουν ότι χρειάζονται 100 ευρώ την εβδομάδα για προσωπικά έξοδα (εκτός φαγητού) και ψυχαγωγία.

 
Καθαριότητα και εξοπλισμός

Οι φοιτητές αναδεικνύουν ως σημαντικότερα προβλήματα του πανεπιστημίου τη χρηματοδότησή του, τις σχέσεις διδασκόντων- διδασκομένων, την καθαριότητα, τον εξοπλισμό των εργαστηρίων και την οργάνωση των σπουδών. Στις τελευταίες θέσεις τοποθετούνται η έλλειψη αστυνόμευσης, η διδακτική επάρκεια του προσωπικού, ο συνδικαλισμός και οι πολιτιστικές εκδηλώσεις. Βάσει της έρευνας, οι έξι στους δέκα φοιτητές δήλωσαν ότι δε δούλεψαν την τελευταία εβδομάδα, ενώ περιστασιακή εργασία (λιγότερο από 20 ώρες) απάντησε ότι είχε το 28% των ερωτηθέντων και το 12% εργάστηκε για περισσότερες από 20 ώρες. Την ίδια στιγμή τα 2/3 των φοιτητών χαρακτηρίζουν επαρκή την πρακτική άσκηση, ενώ και οι εργαστηριακές-κλινικές ασκήσεις θεωρούνται ενδιαφέρουσες από το 70% του δείγματος.
 
Η ταυτότητα της έρευνας
Με απόφαση του πρυτανικού συμβουλίου του ΑΠΘ συνεχίστηκε και συστηματοποιήθηκε η παρακολούθηση της ροής φοιτητών του ιδρύματος για το διάστημα 1986 -1996.
Τα στοιχεία συγκεντρώθηκαν την ακαδημαϊκή χρονιά 2004-2005 και αναφέρονται στην περίοδο μέχρι και τις εξετάσεις του Σεπτεμβρίου του 2003.
O πρύτανης, Γιάννης Αντωνόπουλος, και ο καθηγητής του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών Θόδωρος Χατζηπαντελής παρουσίασαν τα αποτελέσματα της μελέτης, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, που παραχωρήθηκε στην αίθουσα της Συγκλήτου, στο κτίριο διοίκησης του πανεπιστημίου.
Τα ερευνητικά δεδομένα θα αξιοποιηθούν στο στρατηγικό σχεδιασμό για την ανάπτυξη του ΑΠΘ την προσεχή δεκαετία, ο οποίος καταρτίζεται την τρέχουσα περίοδο.