Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών

Του Ηλία Παπαγεωργίου

Είναι κοινός τόπος ότι η εκπαίδευση ταυτίζεται με τον εκπαιδευτικό, τον μαχόμενο εκπαιδευτικό, αυτόν που μπαίνει καθημερινά στη σχολική τάξη και προσπαθεί να διαπαιδαγωγήσει τους νέους ανθρώπους.

Από την άποψη αυτήν, το σχολείο δεν είναι φροντιστήριο. Και τούτο, γιατί το φροντιστήριο προετοιμάζει τους μαθητές για έναν συγκεκριμένο σκοπό, την εισαγωγή τους σε μια σχολή ΑΕΙ ή ΤΕΙ, ενώ το σχολείο προσφέρει (ή πρέπει να προσφέρει) ΠΑΙΔΕΙΑ.

Η ουσιαστική αυτή διαφορά υποχρεώνει τον συνειδητοποιημένο εκπαιδευτικό να είναι αρματωμένος και προγυμνασμένος σε θέματα διδακτικής, παιδαγωγικής, ψυχολογίας, εκπαιδευτικής φιλοσοφίας. Μιας φιλοσοφίας η οποία τοποθετεί τον σωστό εκπαιδευτικό μακριά από τη δασκαλοκεντρική διδασκαλία, το εξετασιοκεντρικό σύστημα και έξω από γνωσιακή επιδειξιμανία, πράγμα που συμβαίνει, κατά κανόνα, στην παραπαιδεία.

Είναι γεγονός ότι μια τέτοια εκπαιδευτική φιλοσοφία δεν αποκτιέται στα σημερινά πανεπιστήμια, αφού η παρακολούθηση  δεν είναι υποχρεωτική, αφού δεν προβλέπεται διδακτική εμπειρία για την απόκτηση του πτυχίου, αφού οι διορισμοί γίνονται μετά την πάροδο πολλών χρόνων από την ημέρα της αποφοίτησης, με αποτέλεσμα οι όποιες πανεπιστημιακές γνώσεις να έχουν ξεχαστεί ή να έχουν αλλάξει. Ακόμη και όσοι εκπαιδευτικοί διορίστηκαν με τον ΑΣΕΠ μπορεί, βέβαια, να φρεσκάρισαν κάποιες γνώσεις, όμως δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν με ασφάλεια στην εξαιρετικά δύσκολη αποστολή τους.

Λοιπόν, τι πρέπει να γίνει;

Η απάντηση είναι μία: επιμόρφωση!

Δε μιλούμε, ασφαλώς, για την ανεπιτυχή Εισαγωγική επιμόρφωση των 100 ωρών που προβλέπεται για τους νεοδιόριστους εκπαιδευτικούς, αλλά για μια διαρκή και υποχρεωτική επιμόρφωση όλων ανεξαιρέτως των εκπαιδευτικών. Και τούτο, γιατί, αν υποθέσουμε ότι οι νεοδιοριζόμενοι στερούνται γνώσεων, πείρας και εμπειριών, οι παλαιότεροι έχουν συνηθίσει σε ένα άκαμπτο διδακτικό και παιδαγωγικό στυλ το οποίο τους διευκολύνει στην καθημερινή διδακτική πράξη, ωστόσο είναι αναχρονιστικό, αντιπαιδαγωγικό, αναποτελεσματικό. Και είναι αυτή η κατηγορία εκπαιδευτικών οι οποίοι, είτε με το παράδειγμά τους είτε με τις συμβουλές τους, «διαφθείρουν» τις ενθουσιώδεις προθέσεις των νέων για βελτίωση των εκπαιδευτικών θεμάτων.

Η διαρκής επιμόρφωση, η οποία προβλέπεται από το νόμο, αλλά δεν εφαρμόζεται, πρέπει, αναμφίβολα, να αλλάξει μορφή. Η παραδοσιακή επιμόρφωση με τη μορφή της διάλεξης ή, το χειρότερο, της ανάγνωσης χειρογράφων από τον επιμορφωτή είναι ξεπερασμένη και αναποτελεσματική. Οι συγκεντρωμένοι σε μια αίθουσα άνθρωποι όχι μόνο δε μαθαίνουν, αλλ’ αντίθετα πλήττουν, νυστάζουν, εκνευρίζονται και δε βλέπουν την ώρα να φύγουν! Ο σκοπός επετεύχθη: να γλιτώσουν το μάθημα, να κάνουν τα ψώνια τους, να συγυρίσουν το σπιτικό τους, να κοιμηθούν λίγο περισσότερο, να πάρουν βεβαίωση παρακολούθησης! Από το άλλο μέρος οι επιμορφωτές θα εμπλουτίσουν το βιογραφικό τους με μια ακόμη δραστηριότητα, θα αμειφθούν, πιθανόν, θα γίνουν για λίγο τα κεντρικά πρόσωπα.

Όσοι εκπαιδευτικοί και αν διοριστούν, όσα εκπαιδευτήρια και αν χτιστούν, η εκπαίδευσή μας θα παραμείνει πρωτόγονη, αν δεν επιμορφωθούν οι εκπαιδευτικοί μας.