ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

στο σχέδιο νόμου «Διασφάλιση της ποιότητας στην ανώτατη εκπαίδευση – Σύστημα μεταφοράς και συσσώρευσης πιστωτικών μονάδων – Παράρτημα διπλώματος»

Προς τη Βουλή των Ελλήνων

Α.   Γενικα

Ι. H διασφάλιση και βελτίωση της ποιότητας στην ανώτατη εκπαίδευση αποτελεί μέριμνα όλων των κρατών μελών και όλων των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’60 δραστηριοποιείται στον τομέα αυτό η Διεθνής Ένωση για την Αξιολόγηση της Εκπαιδευτικής Επίδοσης (International Association for the Evaluation of Educational Achievement, IEA). Ανάλογη δραστηριότητα αναπτύσσει ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), ο οποίος έχει ως στόχο τη διατήρηση και προαγωγή της κοινωνικής ευημερίας με την εκπαίδευση και κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού. Στο πλαίσιο αυτό το Πρόγραμμα-INES (International Education Statistics) περιγράφει, αναλύει και συγκρίνει τις προσπάθειες που καταβάλλουν τα διάφορα κράτη για την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού. Εκθέσεις και δημοσιεύσεις, όπως «Αναλύσεις Εκπαιδευτικής Πολιτικής» και «Εκπαίδευση με μια πρώτη Ματιά» (EAG – Education at a Glance), αποβλέπουν στη διαπίστωση τυχόν αδυναμιών σε συγκεκριμένους τομείς των διαφόρων εθνικών εκπαιδευτικών συστημάτων και στην ανάληψη πρωτοβουλιών για την αντιμετώπισή τους. Η εκπαίδευση, η επιστήμη, η τεχνολογία και το ανθρώπινο δυναμικό αναδεικνύονται σε καθοριστικούς παράγοντες για την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική πρόοδο και αποκτούν έτσι οικονομική και κοινωνική σημασία. Από την άλλη πλευρά, τα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης οφείλουν να ανταποκρίνονται τόσο στις νέες εκπαιδευτικές και κοινωνικές απαιτήσεις μιας παγκόσμιας «κοινωνίας της γνώσης» όσο και στις νέες προκλήσεις που απορρέουν από το άνοιγμα της παγκόσμιας αγοράς αφενός και τη συνεχώς αυξανόμενη συρροή φοιτητών ή σπουδαστών αφετέρου.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξέδωσε το Σεπτέμβριο του 1998 τη Σύσταση «για την ευρωπαϊκή συνεργασία με σκοπό τη διασφάλιση της ποιότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση» (Ε.Ε.L. 270/56). Με τη σύσταση αυτή τα κράτη μέλη καλούνται, μεταξύ άλλων, να υποστηρίξουν ή να δημιουργήσουν διαφανή συστήματα αξιολόγησης της ποιότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και να δώσουν ιδιαίτερη σημασία στην ανταλλαγή εμπειριών και στη συνεργασία με άλλα κράτη μέλη σε θέματα αξιολόγησης της ποιότητας. Επίσης στο πλαίσιο της Διακήρυξης της Μπολώνια της 19ης Ιουνίου 1999, στην οποία οι Ευρωπαίοι Υπουργοί Παιδείας συμφώνησαν να δημιουργήσουν έναν «ενιαίο ευρωπαϊκό χώρο ανώτατης εκπαίδευσης», τέθηκε ως κυριότερος στόχος ένα «ευρωπαϊκό σύστημα διασφάλισης της ποιότητας με συγκρίσιμες μεθόδους και κριτήρια». Στις επόμενες διασκέψεις που ακολούθησαν το Μάϊο του 2001 στην Πράγα και το Σεπτέμβριο του 2003 στο Βερολίνο συμφωνήθηκε ότι τα εθνικά συστήματα διασφάλισης της ποιότητας πρέπει μέχρι το 2005 να περιλαμβάνουν την αξιολόγηση των προγραμμάτων ή ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης με διαδικασίες εσωτερικής αξιολόγησης, εξωτερικής αξιολόγησης από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, συμμετοχής των φοιτητών ή σπουδαστών και δημοσιοποίησης των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης. Ύστερα από τη Σύσταση (1998)  του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδρύθηκε το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Διασφάλισης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (European Network for Quality Assurance in Higher Education), το οποίο ξεκίνησε τη λειτουργία του το Μάρτιο του 2000 και αντικαταστάθηκε το Νοέμβριο του 2004 από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τη Διασφάλιση της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (European Association for Quality Assurance in Higher Education), με σκοπό την προώθηση της ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα αυτό. Εξάλλου, η προαγωγή της κινητικότητας είναι ένας από τους στόχους της κοινοτικής συνεργασίας στον τομέα της εκπαίδευσης και κατάρτισης και είναι ευεργετική για μια εκπαίδευση υψηλής ποιότητας, η οποία αναδεικνύεται ως η κρισιμότερη παράμετρος για την απασχόληση και την οικονομική μεγέθυνση μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την ανταγωνιστικότητά της σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και για τη δυνατότητα των ανθρώπων να συμμετέχουν στην άμιλλα σε διεθνές επίπεδο και να επωφελούνται από την ελεύθερη κυκλοφορία στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στη χώρα μας δεν υπάρχει μέχρι σήμερα θεσμικό πλαίσιο για την αξιολόγηση του έργου που επιτελούν τα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης. Μόνο η διδακτική ικανότητα των μελών Δ.Ε.Π. ή Ε.Π. αξιολογείται κατά την εκλογή ή εξέλιξή τους στην επόμενη βαθμίδα από τους φοιτητές ή σπουδαστές. Αυτό βέβαια δεν εμπόδισε ορισμένα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης να προβούν, με δική τους πρωτοβουλία, σε αξιολόγηση του διδακτικού και ερευνητικού τους έργου, αλλά χωρίς να υπάρχει συνέχεια ή ομοιομορφία στις εκάστοτε αξιολογήσεις. Επίσης, στο πλαίσιο της Ενέργειας του  Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ.-Ι «Αποτίμηση των Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης» πραγματοποιήθηκαν κατά τη διετία 1998-1999 αξιολογήσεις με εξωτερικούς κριτές από την Ελλάδα και το εξωτερικό σε 9 Ιδρύματα και 73  Τμήματα Ανώτατης Εκπαίδευσης. Συνολικά συμμετείχαν στην Ενέργεια αυτή, με αξιολογήσεις Ιδρυμάτων ή Τμημάτων, 14 Πανεπιστήμια και 11 Τ.Ε.Ι. Η αξιολόγηση αποτελεί όμως τη βάση για την περαιτέρω ανύψωση του επιπέδου της ανώτατης παιδείας και την αναβάθμιση της λειτουργικότητας και αποδοτικότητας των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης και αποβλέπει στην εξασφάλιση της διαφάνειας του εθνικού συστήματος ανώτατης παιδείας και στη συγκέντρωση και διάδοση πληροφοριών για την ανώτατη εκπαίδευση σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η αξιολόγηση του διδακτικού και ερευνητικού έργου είναι ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία του στρατηγικού σχεδιασμού για τη μεταρρύθμιση και εξέλιξη του εθνικού συστήματος ανώτατης παιδείας και μπορεί να οδηγήσει σε ικανοποιητικά αποτελέσματα, εφόσον συνδυασθεί με άλλα εξίσου σημαντικά μέσα διασφάλισης και βελτίωσης της ποιότητας και ανάλογες καινοτόμες παρεμβάσεις στον τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης, όπως π.χ. αξιολόγηση της διοικητικής και οργανωτικής υποδομής των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης, μακροπρόθεσμος στρατηγικός σχεδιασμός με στόχο την ανάδειξη μιας αυτοτελούς και ανταγωνιστικής φυσιογνωμίας και την αντίστοιχη αναδιανομή των διαθέσιμων πόρων, αξιοποίηση των υφιστάμενων δυνατοτήτων και πόρων από τα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης κ.λπ. Η ευθύνη για τη διασφάλιση και βελτίωση της ποιότητας του ερευνητικού και διδακτικού έργου αποτελεί συστατικό στοιχείο της πλήρους αυτοδιοίκησης και αυτοτέλειας που απολαμβάνουν τα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης, τα οποία έχουν επίσης την ευθύνη για τη μελλοντική τους εξέλιξη και τη διαχείριση των οικονομικών τους.

Βασικός στόχος των διαδικασιών αξιολόγησης που θεσμοθετούνται με το παρόν σχέδιο νόμου είναι η διασφάλιση και βελτίωση της ποιότητας του έργου που επιτελούν τα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης και η αντιμετώπιση τυχόν δυσλειτουργιών που διαπιστώνονται σε σχέση με τη φυσιογνωμία, τους στόχους και την αποστολή τους. Σε καμία περίπτωση οι διαδικασίες αξιολόγησης δεν αποσκοπούν στην επιβολή «ποινών» ή στη διαπίστευση/πιστοποίηση (accreditation) ή στην αξιολογική κατάταξη (ranking) των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης.  Κομβικό σημείο για τη διασφάλιση και βελτίωση της ποιότητας του επιτελούμενου έργου αποτελεί η ειλικρινής αναζήτηση των πραγματικών αιτίων των υφιστάμενων αδυναμιών ή αποκλίσεων, ώστε να αναληφθούν από τους αρμόδιους φορείς (τα ιδρύματα ή/και την Πολιτεία) οι απαιτούμενες δράσεις για τη θεραπεία τους. Έτσι προβλέπεται ότι η αξιολόγηση των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης πραγματοποιείται σε δύο στάδια: την εσωτερική και την εξωτερική αξιολόγηση. Οι σχετικές διαδικασίες επαναλαμβάνονται κάθε τέσσερα χρόνια από την έναρξη της προηγούμενης αξιολόγησης. Η εσωτερική αξιολόγηση διενεργείται με την ευθύνη των ιδρυμάτων από ομάδες μελών της υπό αξιολόγηση ακαδημαϊκής μονάδας και τη συμμετοχή των φοιτητών ή σπουδαστών, ενώ η εξωτερική αξιολόγηση από επιτροπές ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων εγνωσμένου κύρους. Η έκθεση εξωτερικής αξιολόγησης, αφού τεθεί υπόψη για τυχόν παρατηρήσεις της υπό αξιολόγηση μονάδας, αποτελεί τη βάση για τη λήψη των κατάλληλων μέτρων διασφάλισης και βελτίωσης της ποιότητας. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης δημοσιοποιούνται, ώστε να καταστούν προσιτά σε κάθε ενδιαφερόμενο. Σημαντικό στοιχείο κατά την επανάληψη των διαδικασιών αξιολόγησης αποτελεί η υλοποίηση των πορισμάτων της προηγούμενης αξιολόγησης, ιδίως των προτάσεων, υποδείξεων και συστάσεων της επιτροπής εξωτερικής αξιολόγησης. Η διαδικασία της αξιολόγησης έχει ως αφετηρία τις ετήσιες εσωτερικές εκθέσεις με ποσοτικά δεδομένα για τους φοιτητές ή σπουδαστές, το προσωπικό, τις υποδομές και τη λειτουργία κάθε ακαδημαϊκής μονάδας.

Για την οργάνωση, το συντονισμό και την υποστήριξη των διαδικασιών αξιολόγησης των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης συνιστάται μια ανεξάρτητη Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (Α.ΔΙ.Π.), η οποία δεν αξιολογεί η ίδια τις σχολές ή τα τμήματα, αλλά παρέχει υποστηρικτικές διοικητικές και οργανωτικές υπηρεσίες προς τα ιδρύματα, συνεργάζεται με τις Μονάδες Διασφάλισης της Ποιότητας (ΜΟ.ΔΙ.Π) των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης, τηρεί το μητρώο ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων, οργανώνει τις διαδικασίες εξωτερικής αξιολόγησης, συγκεντρώνει τις εκθέσεις εξωτερικής αξιολόγησης, δημοσιεύει τα αποτελέσματά τους καθώς και τα μέτρα που λαμβάνονται για τη διασφάλιση και βελτίωση της ποιότητας, διευκολύνει τη συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειριών με ευρωπαϊκά ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης, διεθνείς εμπειρογνώμονες και αντίστοιχες ευρωπαϊκές αρχές αξιολόγησης κ.λπ. Μέλη της Α.ΔΙ.Π. είναι κατά πλειοψηφία καθηγητές Πανεπιστημίων ή Τ.Ε.Ι. με διεθνή αναγνώριση που προτείνονται από τις αντίστοιχες Συνόδους των Πρυτάνεων ή Προέδρων, εκπρόσωποι των φοιτητών ή σπουδαστών και εκπρόσωποι ερευνητικών ιδρυμάτων και επαγγελματικών φορέων υπό την προεδρία επιστήμονα αναγνωρισμένου κύρους και σημαντικού ερευνητικού έργου, κατά προτίμηση με εμπειρία σε θέματα διασφάλισης και βελτίωσης της ποιότητας. Έτσι, ο χαρακτήρας της Α.ΔΙ.Π. είναι κατ’ εξοχήν ακαδημαϊκός και υποστηρικτικός του έργου της αξιολόγησης των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης.

            Το κείμενο, το οποίο υποβάλλεται στη Βουλή προς ψήφιση, έχει λάβει υπόψη τη συσσωρευμένη εμπειρία και πρακτική που υπάρχει στον τομέα αυτό σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Επίσης συνεκτιμήθηκαν οι προβληματισμοί που κατά καιρούς αναπτύχθηκαν στη χώρα μας (π.χ. σε Συνόδους Πρυτάνεων Πανεπιστημίων και Προέδρων Τ.Ε.Ι.), καθώς και τις προηγούμενες απόπειρες νομοθετικών ρυθμίσεων. Ιδιαίτερη σημασία αποδόθηκε στις διαβουλεύσεις που έλαβαν χώρα στο πλαίσιο της κοινής συνεδρίασης των Συμβουλίων Ανώτατης Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης και Ανώτατης Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (28.2.2005) και των δύο διαδοχικών συνεδριάσεων (22 και 30.3.2005) της Ολομέλειας του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας (Ε.ΣΥ.Π.). Το σχέδιο νόμου προσπαθεί να αξιοποιήσει και να συνθέσει όλες τις απόψεις που εκφράστηκαν για τη διασφάλιση και βελτίωση της ποιότητας στην ανώτατη εκπαίδευση.

            ΙΙ. Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς και Συσσώρευσης Πιστωτικών Μονάδων (ECTS) είναι ένας μηχανισμός που αποσκοπεί στη διεύρυνση των επιλογών που έχουν στη διάθεσή τους οι φοιτητές ή σπουδαστές. Η χρήση του οδηγεί στην οργάνωση των ακαδημαϊκών προγραμμάτων των ευρωπαϊκών ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης με διαφανή και συγκρίσιμο τρόπο. Το εν λόγω σύστημα εξυπηρετεί την κινητικότητα των φοιτητών ή σπουδαστών και την αναγνώριση των περιόδων σπουδών και των πτυχίων που αποτελούν προϋποθέσεις για τη δημιουργία του «ενιαίου ευρωπαϊκού χώρου ανώτατης εκπαίδευσης». Εξυπηρετεί ακόμη, ως σύστημα συσσώρευσης πιστωτικών μονάδων, τους μη μετακινούμενους φοιτητές ή σπουδαστές  εντός του ίδιου ιδρύματος. Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς και Συσσώρευσης Πιστωτικών Μονάδων συμβάλλει επίσης στην ανάπτυξη ποιοτικών συνεργασιών και κοινών προγραμμάτων σπουδών μεταξύ ελληνικών και ευρωπαϊκών ιδρυμάτων, καθώς και στην ενδυνάμωση της ελκυστικότητας της ελληνικής και ευρωπαϊκής ανώτατης εκπαίδευσης. Η χρήση του συστήματος διευκολύνει επομένως τη μετακίνηση των φοιτητών ή σπουδαστών μεταξύ ευρωπαϊκών κρατών, μεταξύ ιδρυμάτων εντός του ίδιου κράτους, ή εντός του ίδιου ιδρύματος κατά τη συνεργασία διαφορετικών Τμημάτων για την οργάνωση διαθεματικών-διεπιστημονικών προγραμμάτων σπουδών, καλύπτοντας όλο το φάσμα των ακαδημαϊκών δραστηριοτήτων κάθε φοιτητή ή σπουδαστή, όπως η παρακολούθηση μαθημάτων, η έρευνα, η πρακτική άσκηση κ.ά.

Στην Ελλάδα το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς και Συσσώρευσης  Πιστωτικών Μονάδων χρησιμοποιήθηκε από πολλά πανεπιστημιακά τμήματα κατά την εφαρμογή του προγράμματος Erasmus/Socrates σε προπτυχιακό κυρίως επίπεδο. Στα Τ.Ε.Ι. το σύστημα εφαρμόσθηκε μετά τον Ν. 2916/2001 και σήμερα υιοθετείται από την πλειοψηφία των ακαδημαϊκών μονάδων κατά την οργάνωση των νέων προγραμμάτων σπουδών. Ωστόσο, μέχρι σήμερα δεν υπήρξε νομοθετικό πλαίσιο οργάνωσης και ενιαίας λειτουργίας του συστήματος σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών. Το κενό αυτό έρχεται να καλύψει το παρόν σχέδιο νόμου. Πρέπει να τονισθεί ότι η εισαγωγή του εν λόγω συστήματος δεν θίγει πάντως τις ισχύουσες διατάξεις για τις διδακτικές μονάδες των μαθημάτων και τον ελάχιστο αριθμό δ.μ. που απαιτείται σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών για τη λήψη του πτυχίου στα Πανεπιστήμια και στα Τ.Ε.Ι.

Το Παράρτημα Διπλώματος (Diploma Supplement) είναι ένα επεξηγηματικό έγγραφο που επισυνάπτεται στους τίτλους σπουδών και παρέχει πληροφορίες για τις σπουδές των αποφοίτων των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης. Αποσκοπεί στην πληροφόρηση για το ακριβές περιεχόμενο των σπουδών των αποφοίτων και συμβάλλει στη βελτίωση της διεθνούς διαφάνειας και της ορθής ακαδημαϊκής και επαγγελματικής αναγνώρισης των τίτλων σπουδών. Το Παράρτημα Διπλώματος δεν υποκαθιστά σε καμία περίπτωση τον τίτλο σπουδών ή την αναλυτική βαθμολογία των μαθημάτων που χορηγούν τα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης. Εκδίδεται δωρεάν στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα και πρέπει να πληρεί τις προϋποθέσεις γνησιότητας του τίτλου σπουδών που συνοδεύει.    

Β.   Σημαντικεσ κατ’ αρθρο ρυθμισεισ

Κεφαλαιο Α΄

¶ρθρο 1

Στο άρθρο 1 περιγράφεται το αντικείμενο, το περιεχόμενο και ο σκοπός της αξιολόγησης. Ειδικότερα, στην παράγραφο 1  διατυπώνεται η αναγκαιότητα για διαρκή αξιολόγηση του κάθε φύσεως έργου των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης με σκοπό τη διασφάλιση και βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών τους. Στην παράγραφο 2 δίνεται μια γενική περιγραφή του περιεχομένου της αξιολόγησης και της σημασίας της για τη διασφάλιση της ποιότητας των ιδρυμάτων. Στην παράγραφο 3 αναφέρονται τα αντικείμενα της αξιολόγησης (ακαδημαϊκές μονάδες, προγράμματα σπουδών και λοιπές υπηρεσίες). Στην παράγραφο 4 αποκλείονται εναλλακτικοί τρόποι διασφάλισης της ποιότητας που δεν προβλέπονται από τον παρόντα νόμο.

¶ρθρο 2

Στην παράγραφο 1 καθορίζονται τα στάδια της διαδικασίας αξιολόγησης (εσωτερική και εξωτερική αξιολόγηση) που προβλέπονται από τις διατάξεις του σχεδίου νόμου. Στην παράγραφο 2 αναφέρεται η συχνότητα επανάληψης των διαδικασιών και τονίζεται ένα σημαντικό στοιχείο διασφάλισης της ποιότητας, δηλ. η αναγκαιότητα για διαπίστωση του κατά πόσον αντιμετωπίσθηκαν οι τυχόν αδυναμίες που επισημάνθηκαν σε προηγούμενες αξιολογήσεις. Στην παράγραφο 3 προβλέπεται η συμμετοχή των φοιτητών και σπουδαστών στην αξιολόγηση. Στην παράγραφο 4 αναφέρεται η σύσταση ανεξάρτητης διοικητικής αρχής για τον συντονισμό και υποστήριξη των διαδικασιών αξιολόγησης, της «Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση» (Α.ΔΙ.Π.). Στην παράγραφο 5 προβλέπεται η σύσταση ειδικού συλλογικού οργάνου σε κάθε ίδρυμα ανώτατης εκπαίδευσης για τον συντονισμό σε επίπεδο ιδρύματος των διαδικασιών αξιολόγησης, η «Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας» (ΜΟ.ΔΙ.Π.). Στην παράγραφο 6 προβλέπεται για πρώτη φορά στη χώρα μας η σύνταξη ετήσιας έκθεσης με συγκεντρωτικά στοιχεία και ποσοτικά δεδομένα για κάθε ακαδημαϊκή μονάδα, η οποία θα διευκολύνει σημαντικά το έργο της αξιολόγησης και θα αποτελεί πολύτιμο στοιχείο αναφοράς για κάθε ίδρυμα.

¶ρθρο 3

Στην παράγραφο 1 αναφέρονται συνοπτικά και ενδεικτικά κριτήρια και δείκτες αξιολόγησης ανά δραστηριότητα κάθε ιδρύματος ανώτατης εκπαίδευσης (διδακτικό έργο, ερευνητικό έργο, προγράμματα σπουδών, λοιπές υπηρεσίες). Στην παράγραφο 2 σημειώνεται ότι λαμβάνονται υπόψη η αποστολή, οι λειτουργίες και οι διακριτοί ρόλοι του πανεπιστημιακού και του τεχνολογικού τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης. Στην παράγραφο 3 τονίζεται ότι τα κριτήρια και οι δείκτες της αξιολόγησης εξειδικεύονται, τυποποιούνται και συμπληρώνονται με βάση τις κατευθύνσεις και τα πρότυπα που εκδίδει ανάλογα με το γνωστικό αντικείμενο και την υπό αξιολόγηση δραστηριότητα η Α.ΔΙ.Π.

¶ρθρο 4

Στο άρθρο αυτό καθορίζονται το αντικείμενο, το περιεχόμενο και η διαδικασία της εσωτερικής αξιολόγησης και η σημασία της ως αφετηρίας για την αξιολόγηση του έργου της ακαδημαϊκής μονάδας από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες.

¶ρθρο 5

Στο άρθρο αυτό περιγράφεται αναλυτικά η διαδικασία της εσωτερικής αξιολόγησης που διεξάγεται με ευθύνη κάθε ακαδημαϊκής μονάδας. Στις παραγράφους 1-3 καθορίζονται τα όργανα που συμμετέχουν στην διαδικασία της αξιολόγησης (Ομάδες Εσωτερικής Αξιολόγησης, ΟΜ.Ε.Α. – Ειδικές Ομάδες Αξιολόγησης, Ε.Ο.Α. σε επίπεδο ακαδημαϊκής μονάδας – ΜΟ.ΔΙ.Π. σε επίπεδο ιδρύματος), η σύνθεση και οι αρμοδιότητές τους. Στην παράγραφο 4 γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στα ερωτηματολόγια που συμπληρώνουν τα μέλη Δ.Ε.Π. ή Ε.Π. και οι φοιτητές ή σπουδαστές, στον τρόπο υποβολής τους και συνοπτικά στο περιεχόμενό τους. Στην παράγραφο 5 ορίζεται ότι η εσωτερική αξιολόγηση διαρκεί δύο συνεχόμενα διδακτικά εξάμηνα, ώστε να αξιολογείται το έργο ενός ολόκληρου ακαδημαϊκού έτους.

¶ρθρο 6

Στο άρθρο αυτό αναλύονται ειδικότερα οι στόχοι, το περιεχόμενο και τα όργανα που συντάσσουν την έκθεση εσωτερικής αξιολόγησης που ολοκληρώνει το πρώτο στάδιο της αξιολόγησης.

¶ρθρο 7

Στο άρθρο αυτό καθορίζονται το αντικείμενο, το περιεχόμενο και η διαδικασία της εξωτερικής αξιολόγησης και η σημασία της για την αξιολόγηση του έργου της ακαδημαϊκής μονάδας από τις επιτροπές εξωτερικής αξιολόγησης.

¶ρθρο 8

Το άρθρο αυτό αναφέρεται αναλυτικά στην Επιτροπή Εξωτερικής Αξιολόγησης. Στην παράγραφο 1 αναφέρονται οι προθεσμίες συγκρότησης και ενημέρωσης της επιτροπής. Στις παραγράφους 2-4 περιγράφεται η σύνθεση της Ε.Ε.Α., η οποία βασίζεται σε μητρώο ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων που τηρεί η Α.ΔΙ.Π., η θητεία των μελών της, καθώς και οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν τα μέλη της, ώστε να εξασφαλίζονται η αποτελεσματικότητα και η αξιοπιστία της διαδικασίας. Στην παράγραφο 5 λαμβάνεται μέριμνα για τη σύνταξη της έκθεσης εξωτερικής αξιολόγησης και σε άλλη γλώσσα εκτός της ελληνικής, ώστε να διευκολύνονται τυχόν αλλοδαποί εξωτερικοί αξιολογητές.

¶ρθρο 9

Στο άρθρο αυτό αναλύονται ειδικότερα οι στόχοι, το περιεχόμενο και η διαδικασία σύνταξης της έκθεσης εξωτερικής αξιολόγησης. Ιδιαίτερη σημασία έχει η δυνατότητα που παρέχεται στα ιδρύματα να εκθέσουν τις απόψεις τους επί του περιεχομένου του σχεδίου της έκθεσης. Ορίζεται επίσης η προθεσμία για τη σύνταξη της έκθεσης.

¶ρθρο 10

Περιγράφονται αναλυτικά η αποστολή και οι αρμοδιότητες της «Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση» (Α.ΔΙ.Π.). Στην παράγραφο 1 ορίζονται τα γενικά χαρακτηριστικά της ανεξάρτητης αρχής. Στην παράγραφο 2  καθορίζονται αναλυτικά οι αρμοδιότητές της. Στην παράγραφο 3 αναφέρεται ο τρόπος ρύθμισης θεμάτων εσωτερικής λειτουργίας της αρχής, ενώ στην παράγραφο 4 τα σχετικά με τις εγγυήσεις της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Στις παραγράφους 5-6 περιγράφεται ο τρόπος αξιολόγησης της ίδιας της Α.ΔΙ.Π. και ο τρόπος ρύθμισης θεμάτων που δεν ρυθμίζονται από το παρόν σχέδιο νόμου σε σχέση με τη λειτουργία της.

¶ρθρο 11

Στην παράγραφο 1 καθορίζεται η συγκρότηση της Α.ΔΙ.Π. (15μελής), η οποία  διασφαλίζει την πλήρη ανεξαρτησία της από το Κράτος και προσδιορίζει την αμιγώς ακαδημαϊκή της φυσιογνωμία. Επίσης αναφέρονται οι βασικές προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν τα μέλη της αρχής. Στην παράγραφο 2 αναφέρονται οι αρμοδιότητες του Προέδρου. Στην παράγραφο 3 αναφέρονται τα σχετικά με τη θητεία των μελών, τα κωλύματα διορισμού, τις δυνατότητες άσκησης άλλων δραστηριοτήτων, τις αποδοχές και το ασφαλιστικό καθεστώς των μελών της.

¶ρθρο 12

Στο άρθρο αυτό  ορίζονται η διοικητική και επιστημονική υποστήριξη της Α.ΔΙ.Π. και οι διαδικασίες πλήρωσης των θέσεων και αποδοχών του προσωπικού της.

¶ρθρο 13

Στην παράγραφο 1 προβλέπονται οι μεταβατικές διατάξεις για την έναρξη εφαρμογής των διαδικασιών αξιολόγησης που προβλέπονται από το σχέδιο νόμου. Ως αφετηρία για την έναρξη των σχετικών διαδικασιών ορίζεται η σύνταξη των πρώτων εσωτερικών εκθέσεων που συντάσσονται με βάση τις διατάξεις του. Στην παράγραφο 2 παρέχεται εξαετής προθεσμία για την έναρξη των διαδικασιών αξιολόγησης νεοϊδρυθεισών ακαδημαϊκών μονάδων.

Κεφαλαιο Β΄

¶ρθρο 14

Στην παράγραφο 1 εισάγεται το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς και Συσσώρευσης Πιστωτικών Μονάδων (ECTS) για τις προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές. Στην παράγραφο 2 ορίζεται ότι το σύστημα βασίζεται στο φόρτο εργασίας που απαιτείται για την ολοκλήρωση των στόχων ενός ακαδημαϊκού προγράμματος από ένα φοιτητή ή σπουδαστή. Οι στόχοι αυτοί πρέπει κατά προτίμηση να εξειδικεύονται σε μαθησιακά αποτελέσματα και ικανότητες, οι οποίες πρέπει να έχουν αποκτηθεί με την επιτυχή αποπεράτωση του προγράμματος σπουδών. Στην παράγραφο 3 προσδιορίζεται ειδικότερα η έννοια του φόρτου εργασίας του φοιτητή ή σπουδαστή, η οποία περιλαμβάνει την παρακολούθηση παραδόσεων, σεμιναρίων, την ανεξάρτητη μελέτη, την προετοιμασία εργασιών, την πρακτική άσκηση, τη συμμετοχή στις εξετάσεις, την εκπόνηση της διπλωματικής εργασίας κλπ. Στην παράγραφο 4 καθορίζεται ο κανόνας ότι 60 πιστωτικές μονάδες αποτελούν το φόρτο εργασίας ενός φοιτητή ή σπουδαστή πλήρους φοίτησης κατά τη διάρκεια ενός ακαδημαϊκού έτους, 30 μονάδες ανά εξάμηνο και 20 μονάδες ανά τρίμηνο. Στην παράγραφο 5 ξεκαθαρίζεται ότι οι διατάξεις για τις πιστωτικές μονάδες δεν θίγουν τις ισχύουσες διατάξεις για τις διδακτικές μονάδες των μαθημάτων και τον ελάχιστο αριθμό δ.μ. που απαιτείται για τη λήψη του πτυχίου. Στην παράγραφο 6 παρέχεται εξουσιοδότηση στον Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων για τον καθορισμό ειδικότερων ζητημάτων που είναι αναγκαία για την εφαρμογή του εισαγόμενου νέου συστήματος.

¶ρθρο 15

Στο άρθρο αυτό προβλέπονται οι αναγκαίες ρυθμίσεις για την καθιέρωση του Παραρτήματος Διπλώματος που συνοδεύει τους τίτλους σπουδών των αποφοίτων των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης. Οι λεπτομέρειες εφαρμογής των διατάξεων αυτών καθορίζονται ειδικότερα με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.

¶ρθρο 16

Η έναρξη εφαρμογής των παραπάνω ρυθμίσεων ξεκινά από τη δημοσίευση των υπουργικών αποφάσεων που προβλέπονται από τις διατάξεις του κεφαλαίου αυτού και σε κάθε περίπτωση από την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους 2005-2006.

Κεφαλαιο Γ΄

¶ρθρο 17

Η έναρξη ισχύος των διατάξεων του σχεδίου νόμου ξεκινά από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός όπου ορίζεται ρητά κάτι διαφορετικό στις διατάξεις του.

Αθήνα …….. 2005

Οι Υπουργοί

    Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης                                Οικονομίας & Οικονομικών

                & Αποκέντρωσης

         Προκόπιος Παυλόπουλος                                 Γεώργιος Αλογοσκούφης

                       Ανάπτυξης                                     Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων

              Δημήτριος Σιούφας                                          Μαριέττα Γιαννάκου