ΑΝ. ΑΝΔΡΕΟΠΟΥΛΟΣ
πρύτανης του ΕΜΠ

Περισσότερα κονδύλια και συνεργασία ΑΕΙ - επιχειρήσεων θα φέρουν λύσεις
Μετεξεταστέοι στην έρευνα

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΙΟΥΣΗ

«Το 2004, η ακαθάριστη εγχώρια δαπάνη για έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη ως προς το ΑΕΠ έφτασε στη χώρα μας το 0,7%, ενώ ο μέσος όρος του δείκτη αυτού για την Ευρωπαϊκή Ενωση ήταν 1,9%.

Αντίστοιχα, η συμμετοχή των επιχειρήσεων στην ακαθάριστη εγχώρια δαπάνη για ΕΤΑ ήταν στην Ελλάδα 25%, ενώ στην Ε.Ε. ο μέσος όρος της είναι 55%. Το πιο σοβαρό όμως έλλειμμα είναι ότι η ερευνητική προσπάθεια παραμένει συχνά ασυντόνιστη στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα να μην έχουν αναπτυχθεί ακόμα οι απαραίτητοι κώδικες επικοινωνίας και αξιοποίησης των αποτελεσμάτων».

Αυτά υποστηρίζει ο Ανδρέας Ανδρεόπουλος, πρύτανης στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, καθηγητής στο Τμήμα Χημικών Μηχανικών, στον τομέα των Πολυμερών και Βιοϋλικών, ο οποίος τονίζει ότι οι νέες τεχνολογίες αποτελούν μοχλό έρευνας και ανάπτυξης. Ο ίδιος τονίζει ότι οι επιχειρήσεις μπορούν να συνεργαστούν απ' ευθείας με τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα με στόχο να προβληθούν από κοινού οι πιο προχωρημένες ερευνητικές προσπάθειες.

«Στη χώρα μας, ενώ υπάρχουν διαθέσιμοι πολλοί και καλοί Ελληνες επιστήμονες, με εξαιρετικές επιδόσεις στον ερευνητικό τομέα τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, η αναπτυξιακή σκόπευση της Ελλάδας ήταν προς τις συμβατικές βιομηχανικές διεργασίες με τάση την αξιοποίηση των εγχώριων πλουτοπαραγωγικών πηγών. Η χώρα μας έχασε την ευκαιρία να στραφεί από νωρίς, ήδη από τη δεκαετία του 1970, προς τις τεχνολογίες αιχμής που δεν απαιτούν βαριά βιομηχανία, αλλά στηρίζονται στη γνώση και το μυαλό. Το έλλειμμα αυτό φαίνεται να διορθώνεται τα τελευταία χρόνια με τη στροφή μας στις εφαρμογές της πληροφορικής και μικροηλεκτρονικής, καθώς και γενικότερα με τον τομέα των κατασκευών και τις περιβαλλοντικές παρεμβάσεις».

- Εκτιμάτε ότι η διαχείριση της προσπάθειας και των αποτελεσμάτων της ΕΤΑ είναι αναποτελεσματική;

«Βεβαίως. Στα Ερευνητικά Κέντρα, το κύριο έργο των εργαζομένων και κατά συνέπεια το βασικό στοιχείο αξιολόγησής τους είναι η βασική ή η τεχνολογική έρευνα, ενώ στα πανεπιστήμια η ενασχόληση των καθηγητών με την έρευνα είναι ένα καθήκον πρακτικά αναπόσπαστο από την εκπαιδευτική λειτουργία αλλά επιπροσθέτως και μια δραστηριότητα που ενισχύει τις μισθολογικές απολαβές τους... Για τις επιχειρήσεις, η έρευνα είναι διαδικασία προσανατολισμένη σε συγκεκριμένους στόχους και κατά συνέπεια πρέπει να έχει εμφανή ανταποδοτικότητα και μάλιστα σε σύντομο χρόνο. Ετσι, για μεν τα κέντρα η πολιτεία έχει άμεση παρέμβαση με τη στήριξή τους μέσω του κρατικού προϋπολογισμού, για τα πανεπιστήμια η κρατική χρηματοδότηση είναι σχεδόν ανύπαρκτη αλλά αυτή εξασφαλίζεται από ανταγωνιστικά προγράμματα μέσω εθνικών ή διεθνών προκηρύξεων και, τέλος, για τις επιχειρήσεις οι χρηματοδοτικές δυνατότητες είναι ακόμη πιο περιορισμένες, αν μάλιστα ληφθεί υπόψη ακόμη και η παρακολούθηση των σχετικών προκηρύξεων καθώς και η υποβολή ερευνητικών προτάσεων που συνεπάγεται ένα σημαντικό κόστος για την επιχείρηση».

- Τι πρέπει να περιλαμβάνει η πολιτική για την υποστήριξη των δραστηριοτήτων ΕΤΑ για τις επιχειρήσεις;

«Απαραιτήτως φοροαπαλλαγές, επιδοτήσεις των επενδύσεων για δημιουργία ερευνητικών υποδομών και για πρόσληψη του κατάλληλου προσωπικού, την παροχή υποστήριξης π.χ. δικτυακών υπηρεσιών και οπωσδήποτε την αύξηση των προκηρύξεων προγραμμάτων που θα έχουν χαρακτηριστικά εφαρμοσμένης έρευνας».

- Οι επιχειρήσεις μπορούν να συνεργαστούν απ' ευθείας με τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα με στόχο να προβληθούν από κοινού οι πιο προχωρημένες ερευνητικές προσπάθειες;

«Ετσι είναι. Αυτές θα βγουν στην αγορά και θα γίνουν προϊόντα σε σύντομο χρόνο. Οι τομείς προτεραιότητας είναι κυρίως οι διεπιστημονικές περιοχές. Για παράδειγμα, υπάρχει ήδη αποδοτική συνεργασία μεταξύ του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου και της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών καθώς και σημαντική σύγκλιση με το Ιατροβιολογικό Κέντρο της Ακαδημίας Αθηνών. Η τεχνολογική έρευνα αποτελεί έναν τομέα δραστηριότητας για τον οποία το Πολυτεχνείο μπορεί να καυχάται, δεδομένου ότι έχει καταταγεί δεύτερο στην Ευρώπη με βάση τον συνολικό προϋπολογισμό των ερευνητικών προγραμμάτων που διαχειρίζεται, ενώ στις προκηρύξεις του 2002 πέτυχε να αναλάβει την εκτέλεση τόσων προγραμμάτων όσα είχαν όλα μαζί τα άλλα ελληνικά πανεπιστήμια. Συντελεστές του μεγάλου αυτού έργου είναι οι καθηγητές μας και το λοιπό επιστημονικό προσωπικό που προετοιμάζουν εύστοχες και καλογραμμένες προτάσεις και στη συνέχεια, μετέχουν με επιτυχία σε ανταγωνιστικές διαδικασίες».