ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣ

ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΕΝΑΣ ΠΡΟΤΥΠΟΣ ΘΕΣΜΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΟΣΗΣ  ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ  ΑΞΙΩΝ.

Ο Σύλλογος Καθηγητών Μουσικής Μουσικών Σχολείων Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 2005 με έδρα τη Δράμα. Μέλη του αποτελούν, δυνάμει, όλοι όσοι εργάστηκαν ή εργάζονται, ή έχουν τη δυνατότητα να εργαστούν σε Μουσικά Σχολεία (στο εξής Μ. Σ.) όλης της επικράτειας, με γνωστικό και διδακτικό αντικείμενο τη μουσική.

            Στους στόχους του συλλόγου, περιλαμβάνονται η στήριξη και εδραίωση του θεσμού των δημόσιων Μ.Σ., η βελτίωση της αποτελεσματικότητάς τους στη ζωή του πολίτη, η άνοδος του μουσικού και εν γένει πολιτιστικού επιπέδου των μαθητών αλλά και των στελεχών των Μ.Σ., η επιστημονική και παιδαγωγική επιμόρφωση των διδασκόντων στα Μ.Σ., η υπεράσπιση των εργασιακών δικαιωμάτων των καθηγητών μουσικής (πάντα σε συνεργασία με τα συντεταγμένα συνδικαλιστικά όργανα των λειτουργών της εκπαίδευσης).

            Τα Μ. Σ., ιδρύθηκαν στον τόπο μας σε μια εποχή, πολιτιστικά άνυδρη, ξεκινώντας μια προσπάθεια διάδοσης κι εδραίωσης της ομορφιάς και  γοητείας, της τέχνης της μουσικής. Η έλλειψη μουσικής παιδείας στην ελληνική επαρχία, ήταν το χαρακτηριστικό της εποχής κατά την οποία ιδρύθηκε ο θεσμός αυτός. Η ανάγκη για ολοκληρωμένη και δωρεάν πολιτιστική κατάρτιση των νέων, άρχισε να καλύπτεται με την παρουσία του θεσμού. Όταν μάλιστα μιλούμε για ολοκληρωμένη κατάρτιση, αξίζει να σημειώσουμε παρενθετικά, σε γενικές γραμμές το 6ετές πρόγραμμα σπουδών ενός μαθητή στη θητεία του στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση δια του Μουσικού Σχολείου: 45ωρο εβδομαδιαίο πρόγραμμα μαθημάτων, όπου πέραν των μαθημάτων γενικής παιδείας, διδάσκεται μέχρι 4 ώρες/εβδομάδα το μάθημα της Μουσικής Θεωρίας και Πράξης καθώς και της Ιστορίας της Μουσικής, 1 ω/ε μάθημα Πιάνου (οργάνου αναφοράς της κλασσικής μουσικής), 4 ω/ε μάθημα της Ελληνικής Παραδοσιακής Μουσικής (Εκκλησιαστικού μέλους, δημοτικού τραγουδιού), 1 ω/ε μάθημα Ταμπουρά (οργάνου αναφοράς του συστήματος της Ελληνικής Μουσικής), 2 ω/ε το επιπλέον όργανο επιλογής κάθε μαθητή στο οποίο ειδικεύεται, ενώ 3 ω/ε κάθε μαθητής επιλέγει να ενταχθεί σε κάποιο μουσικό σύνολο χορωδιακό ή ορχηστικό σε συνδυασμό με το μουσικό είδος και το όργανο που επιλέγει, ή και με εικαστική και θεατρική αγωγή. Επιπλέον να σημειώσουμε εδώ, ότι σίγουρα τα 6 χρόνια μαθητείας σε όλο αυτό το μουσικό φάσμα, δεν αρκούν. Γι’ αυτό και λειτούργησαν υπό την αιγίδα των Μ.Σ. τα τμήματα Προαιρετικής Μουσικής Παιδείας της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για μαθητές των τριών μεγαλυτέρων τάξεων του δημοτικού σχολείου, τμήματα προετοιμασίας, όπου δίνεται βάση στην γνωριμία με τη μουσική, μέσω θεωρητικών μαθημάτων κατ’ αρχήν αλλά κυρίως μέσω χορωδιακών συνόλων και μαθημάτων πάνω σε μουσικά όργανα που ενδιαφέρουν τους μικρούς μαθητές.

            Έτσι ο μαθητής, στην 6ετή – 9ετή θητεία του στο Μ.Σ. έχει τη δυνατότητα να πάρει όλα εκείνα τα εφόδια που κατοχυρώνουν τη μουσική του παιδεία στα μέτρα του δυνατού ως ολοκληρωμένη, πράγμα πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα, ιδιαιτέρως δε για τα δεδομένα επαρχιακών πόλεων, και μάλιστα δωρεάν. Ο θεσμός των Μ.Σ. αποτελεί μια σημαντική δημόσια κατάκτηση, όπου το «κατ’ αλήθειαν ζειν», και το «αληθεύειν δια της τέχνης των μουσών», δεν είναι προνόμια πλέον λίγων.

            Παράλληλα, στα Μ. Σ. λειτουργούν και τα «Συλλογικά Εργαστήρια καθηγητών», «Σ. Ε. Μαθητών» και τα συνδυαστικά «Σ. Ε. Μαθητών – Καθηγητών» με ιδιαίτερο παιδαγωγικό ρόλο στη σχολική ζωή, αφού μαθητές και δάσκαλοι, εργάζονται μαζί, δίνοντας σαν αποτέλεσμα  εκδηλώσεις πολιτισμού, παρουσιάζοντας στο ευρύ κοινό, τη δουλειά τους πάνω στη μουσική.

Μ’ όλ’ αυτά, τα  Μουσικά Σχολεία, πέραν της παιδευτικής διαδικασίας, μεταβάλλονται σε πολιτιστικούς οργανισμούς, επαγγελματικών προδιαγραφών, απαράμιλλου πλουραλισμού, ευαισθησίας και επαγγελματισμού... Θα ήταν αξιοσημείωτη οποιαδήποτε σύγκριση με οποιονδήποτε πολιτιστικό οργανισμό εν Ελλάδι, αν βρισκόταν έστω και ένας τέτοιος οργανισμός, που να μπορεί να παρουσιάσει εκδηλώσεις μουσικής συμπεριλαμβάνοντας όλα τα μουσικά ρεύματα που καλύπτουν τα συλλογικά εργαστήρια και να καταφέρει να το κάνει αυτό στη διάρκεια μιας σχολικής χρονιάς (στη διάθεση οποιουδήποτε, προγράμματα, φωτογραφικό, ηχητικό και γενικώς οπτικοακουστικό υλικό από όλες αυτές τις εκδηλώσεις).

            Η παραμελημένη Ελληνική επαρχία, έγινε χάρη στα Μ. Σ., απέραντος κήπος πολιτιστικών δρωμένων, παρασέρνοντας και δημιουργώντας έμμεσα κι άμεσα και άλλους φορείς (δημιουργία ωδείων από την τοπική αυτοδιοίκηση και από ιδιώτες), ώστε να βρει διέξοδο ο μουσικός πλουραλισμός που σιγοβράζει στην ψυχή του κάθε πολίτη, που συνειδητά ή ασυνείδητα, δυσφορεί και πνίγεται, στην ατμόσφαιρα της απαιδευσιάς, της υποκουλτούρας, της πνευματικής στειρότητας και της προβεβλημένης life style επικαιρότητας που συχνά κυριαρχούν.

            Σήμερα, ο κίνδυνος, να σταματήσει αυτή η προσπάθεια είναι μεγάλος. Τα προβλήματα που αναφέρονται στη συνέχεια είναι πολλά, η πολιτική βούληση των διοικήσεων (παρελθόντων και τωρινών) του ΥΠΕΠΘ είναι άγνωστη και θολή. Η ασυνειδησία για το γεγονός του πολιτισμού και της παιδείας, διάχυτη. Το πολιτιστικό παράδειγμα των Μ. Σ., κινδυνεύει να πάψει να λειτουργεί.

            Ζητούμε ως εργαζόμενοι στα Μουσικά Σχολεία, αλλά και ως πολίτες αυτού του τόπου, άμεση τοποθέτηση της ηγεσίας του ΥΠΕΠΘ, όλων των πολιτικών φορέων κάθε περιφέρειας, αλλά και ευρύτερα όλων των κομμάτων, της Ο.Λ.Μ.Ε., των τοπικών Ε.Λ.Μ.Ε. και όλων των συνδικαλιστικών παρατάξεων για τη συνέχιση και βελτίωση της εύρρυθμης λειτουργίας των Μ. Σ., σύμφωνα με τις προτάσεις και τα αιτήματα μας, δηλαδή προτάσεις και αιτήματα ανθρώπων που εργαζόμαστε  κοπιάζουμε και ματώνουμε καθημερινά πάνω στην παιδευτική διαδικασία.

            Ο θεσμός κλείνει φέτος 17 χρόνια λειτουργίας. Τα προβλήματα λειτουργίας των Μ.Σ. είναι πολλά. Στις επόμενες γραμμές θα προσπαθήσουμε να τα δούμε ακροθιγώς, με την ιδιότητά μας ως δασκάλων της μουσικής.

Α)        Οι μέχρι σήμερα διοικήσεις του ΥΠΕΠΘ, ουδέποτε προέβησαν σε έγκαιρη και δίκαιη πρόσληψη προσωπικού διδασκόντων σε Μ.Σ. Κάθε χρόνο, προσλαμβάνεται έκτακτο προσωπικό συμβασιούχων εκπαιδευτικών, με ημερομηνία έναρξης προσλήψεων, από τα μέσα Οκτωβρίου ώς τις αρχές Δεκεμβρίου, μ’ αποτέλεσμα να χάνεται το σημαντικό από κάθε άποψη α’ τρίμηνο. Οι εκπαιδευτικοί, προσλαμβάνονται με διαφορετικά κριτήρια κάθε χρονιά, μ’ αποτέλεσμα, συχνότατα, τη διαρκή αλλαγή δασκάλων για τους μαθητές, την ανατροπή οποιουδήποτε προσωπικού ή οικογενειακού προγραμματισμού κάθε διδάσκοντα, την αμφίβολη τέλος αποτελεσματικότητα κάθε μουσικού μαθήματος.

Β)        Δεν υπήρξε έως σήμερα κεντρικός σχεδιασμός για τα μουσικά μαθήματα. Τα γνωστικά αντικείμενα των μουσικών ειδικεύσεων, διδάσκονται κυρίως με βάση είτε κάποιες γενικόλογες οδηγίες του ΥΠΕΠΘ, είτε την ωδειακή εμπειρία, είτε την προσωπική γνώση κι εμπειρία του διδάσκοντα. Το όποιο θετικό ή μη αποτέλεσμα της διδασκαλίας ενός αντικειμένου, δεν υπάρχει ακριβές μέτρο για να κριθεί.

Γ)         Οι συντεταγμένοι συνδικαλιστικοί φορείς των λειτουργών μέσης και πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, συνήθως έχουν ελλιπή ενημέρωση περί του θεσμού, μ’ αποτελέσματα άλλοτε ανάλογη ελλιπή κάλυψη του θεσμού, άλλοτε ελλιπή κάλυψη των δικαιωμάτων των εργαζομένων στο θεσμό κι άλλοτε διασπορές φημών (από συνδικαλιστικές παρατάξεις) περί ελιτίστικων σχολείων (από τους ευάριθμους εργαζόμενους των οποίων αναζητείται η ψήφος κι η συμμετοχή στα συνδικαλιστικά δρώμενα).

Δ)        Η ευεργετική για την Ελληνική Παραδοσιακή Μουσική (στο εξής ΕΠΜ) διάταξη, περί ισοτιμίας της κλασσικής με την ελληνική μουσική, έφερε στην επιφάνεια το πρόβλημα της έλλειψης τίτλων σπουδών των υποψηφίων διδασκόντων της ΕΠΜ. Σύμφωνα με το καθιερωμένο ωδειακό πρόγραμμα σπουδών του Υπουργείου Πολιτισμού, για την ΕΠΜ προβλέπεται μόνον το πτυχίο και το δίπλωμα Βυζαντινής Μουσικής, τίτλος που παραπέμπει σε ικανή γνώση επί της θεωρίας και πράξης κυρίως του εκκλησιαστικού μέλους και του δημοτικού τραγουδιού. Έτσι η ΕΠΜ, αν και αναδεικνύεται σε πεδίο δόξης λαμπρόν, προς διάδοση καλλιέργεια και εκμάθηση, υπηρετείται στο οργανικό της μέρος, από διδάσκοντες «εμπειροτέχνες», των οποίων τα προσόντα κρίνονται από την προϋπηρεσία τους και τους «συνεκτιμώμενους» τίτλους σπουδών (ακαδημαϊκών τε και μουσικών). Για παράδειγμα, ένας διδάσκων στο όργανο αναφοράς της ΕΠΜ που είναι ο ταμπουράς, κρίνεται ως καταλληλότερος από κάποιον άλλο, αν έχει ένα πανεπιστημιακό πτυχίο άσχετης με τη μουσική, σχολής, ή κάποιο τίτλο σπουδών ανώτερων θεωρητικών κλασσικής μουσικής, ενώ δεν υπάρχει ούτε ένα τυπικό κριτήριο για το κατ’ εξοχήν αντικείμενο προς κρίση που είναι η γνώση και η μεθοδολογία διδασκαλίας στον ταμπουρά.   

Ε)        Η έλλειψη τμημάτων ΑΕΙ με αντικείμενο τις μουσικές ειδικεύσεις (Μουσικές Ακαδημίες), έχει ως αποτέλεσμα, πάνω στο θέμα των προσλήψεων δασκάλων μουσικής, τη διαμάχη αποφοίτων ωδείων που κατά τεκμήριο κατέχουν κρατικούς τίτλους σπουδών αδιαβάθμητους ακαδημαϊκά, με αποφοίτους τμημάτων Μουσικών Σπουδών, που αν και απόφοιτοι ΑΕΙ, είναι ανεπαρκείς γνωστικά, για τις ανάγκες των Μ. Σ.

Στ)       Οι 90 στους 100 εργαζόμενοι δάσκαλοι μουσικής των Μ.Σ. είναι επί 17 χρόνια συμβασιούχοι. Ονομάζονται μάλιστα ωρομίσθιοι – αναπληρωτές, και ουδείς είναι σε θέση να γνωρίζει, ποιον αναπληρώνουν. Είναι δε τραγικό, στα Μ.Σ. να υπάρχουν μόνιμοι καθηγητές όλων των ειδικοτήτων πλην της μουσικής... Ακόμη τραγικότερο, να προσλαμβάνονται οι αναπληρωτές – ωρομίσθιοι κάθε ειδικότητας από τις αρχές Σεπτεμβρίου (ακόμη και για την ολυμπιακή παιδεία...) και οι δάσκαλοι μουσικής να προσλαμβάνονται Νοέμβριο... Η έλλειψη μόνιμου προσωπικού, καθιστά αμφίβολη την αποτελεσματικότητα του θεσμού αφ’ενός, μετέωρο το μέλλον των Μ.Σ. αφ’ετέρου διότι, η εργασιακή ομηρία της πλειονότητας των διδασκόντων, τους οδηγεί σε σκέψεις δυσοίωνες του τύπου «κανείς δεν ξέρει πόσο θα κρατήσει το κράτος αυτά τα σχολεία». Είναι επιτακτική ανάγκη η πλήρωση των κενών θέσεων των μουσικών σχολείων από τους δυο χιλιάδες (2000) και πλέον ωρομίσθιους - αναπληρωτές καθηγητές μουσικής με μόνιμο διορισμό τους με κύριο κριτήριο την προϋπηρεσία τους, οι οποίοι μέχρι σήμερα αναπληρώνουν μόνον τον εαυτό τους... αφού ποτέ δεν έχουν καλυφθεί τα οργανικά κενά, με τοποθέτηση μόνιμων καθηγητών. Πολλοί απ’ τους διδάσκοντες απέκτησαν πολυετή εμπειρία στα Μ. Σ. και πρέπει να ενταχθούν στις ρυθμίσεις περί μονιμοποίησης τους (το γνωστό θέμα των πολλαπλών διαδοχικών συμβάσεων, που κατά τις κυβερνητικές υποσχέσεις είναι προς ρύθμιση για τους έχοντες προϋπηρεσία 30 μηνών και άνω ως τον Ιούνιο του 2004, ενώ για την ΟΛΜΕ η ρύθμιση πρέπει να επεκταθεί και σ’όσους έχουν 18μηνη προϋπηρεσία).

Η) Η έλλειψη κτιριακής και υλικοτεχνικής υποδομής σε πολλά σχολεία τα οδηγεί σε επιπλέον δυσλειτουργία. Είναι απαραίτητη η ύπαρξη πολλών μικρών αιθουσών όπου λαμβάνουν χώρα τα ατομικά μουσικά μαθήματα των οργάνων, καθώς και αυτά των θεωρητικών μουσικών μαθημάτων που γίνονται σε ολιγομελή τμήματα. Είναι επίσης απαραίτητη η αγορά ικανού αριθμού μουσικών οργάνων η έλλειψη των οποίων σε ορισμένα Μ.Σ. καθιστά αδύνατη τη διδασκαλία με τον αρμόζοντα τρόπο. Π.χ. λόγω ελλείψεως ικανού αριθμού πιάνων, το μάθημα καταντά είτε «ομαδικό», είτε ολιγόλεπτο, ώστε μέσα σε 1 διδακτική ώρα να «εξυπηρετηθούν» περισσότεροι του ενός μαθητές.

Η καταγραφή των βασικών προβλημάτων λειτουργίας των Μ.Σ. που προηγήθηκε είναι ενδεικτική μέσα στη γενικότητά της. Κάθε σχολείο, έχει πολλά επιπλέον προβλήματα, και επιφυλασσόμαστε για λεπτομερέστερη καταγραφή τους στο εγγύς μέλλον.

Φρονούμε, ότι η πυραμίδα των μουσικών σχολείων, πρέπει να επεκταθεί σε όλο το φάσμα της εκπαίδευσης. Δηλαδή επαναλειτουργία και συστηματοποίηση των μαθημάτων προαιρετικής μουσικής παιδείας στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση υπό την αιγίδα των Μ.Σ. (μαθήματα που διεκόπησαν αναιτίως κατά το τρέχον σχολικό έτος) και ταυτόχρονη ίδρυση Μουσικών Ακαδημιών (τριτοβάθμια εκπαίδευση)

Φρονούμε ότι πρέπει να επαναλειτουργήσει και να συστηματοποιηθεί ο θεσμός των συλλογικών μουσικών εργαστηρίων καθηγητών και μαθητών - τα λεγόμενα μικτά μουσικά σύνολα - (η λειτουργία των οποίων φέτος, επίσης διεκόπη αναίτια), αφού αυτά δίνουν τη δυνατότητα στους μαθητές, να σταθούν προοδευτικά, δίπλα στους δασκάλους τους, και να αποκτήσουν εμπειρία επαγγελματική από τη φάση της μαθητείας τους.

Απαιτούμε να μην διασαλευθεί το καθεστώς των ατομικών μαθημάτων κατά τη διδασκαλία μουσικών οργάνων. Οι εκ του πονηρού διασπορές φημών περί ομαδοποίησης της διδασκαλίας, ταράζουν συθέμελα το θεσμό των Μ. Σ.. Η τυχόν εφαρμογή τέτοιου μέτρου, αχρηστεύει πλήρως το θεσμό. Απαιτούμε να επεκταθεί η ατομική διδασκαλία και στο μάθημα του ταμπουρά (που σήμερα διδάσκεται σε ολιγομελή τμήματα, χωρίς όμως αποτέλεσμα) καθώς και την σύσταση ολιγομελών τμημάτων 4 ατόμων σ’ όλα τα θεωρητικά μαθήματα μουσικής (Μουσικής Θεωρίας & Πράξης, Αρμονίας & Dictee, Ελληνικής Παραδοσιακής Μουσικής).

Πρέπει να διαβαθμιστούν ακαδημαϊκά τα ωδειακά πτυχία, ώστε αφ’ ενός να ανοίξει ο δρόμος της επιστημονικής και παιδαγωγικής επιμόρφωσης του προσωπικού των Μ. Σ., αφ’ετέρου να σταματήσει η εσωτερική αντιπαλότητα διαφόρων κατηγοριών-ομάδων διδασκόντων. [Να σημειώσουμε εδώ, ότι είναι επιβεβλημένη η κοινή εποπτεία κάθε τέτοιας διαδικασίας από τα 2 υπουργεία, Παιδείας και Πολιτισμού. Δεν είμαστε σε θέση να καταλάβουμε, το λόγο για τον οποίο, άλλος φορέας πιστοποιεί δια της ιδιωτικής οδού τις γνώσεις μουσικής (ΥΠΠΟ) και άλλος να τις κρίνει δια της δημοσίας οδού (ΥΠΕΠΘ). Αναρωτιόμαστε γιατί η μουσική εκπαίδευση δεν είναι αποκλειστικά αντικείμενο του ΥΠΕΠΘ]. Η επιθυμητή εξομοίωση των ωδειακών τίτλων σπουδών είναι εφικτή και μέσω της διοργάνωσης σπουδών για τους έχοντες τέτοιους τίτλους, μέσω τμημάτων Ελεύθερου Ανοικτού Πανεπιστημίου, ή ειδικών επιμορφωτικών σεμιναρίων ορισμένου χρόνου, σε ακαδημαϊκό επίπεδο. Συνακόλουθα, πρέπει να διοργανωθεί αντικειμενική και αδιάβλητη διαδικασία πρόσληψης μόνιμου προσωπικού με βάση την πραγματική μουσική και παιδευτική ικανότητα καθενός διδάσκοντα. Σε περίπτωση μελλοντικής προκήρυξης διαγωνισμού για πλήρωση θέσεων στα Μουσικά Σχολεία (είτε μέσω ΑΣΕΠ, είτε μέσω οιουδήποτε άλλου οργάνου), ζητούμε την ίση μεταχείριση διπλωματούχων και πτυχιούχων ωδείων, καθηγητών μουσικής με τους κατέχοντες πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών, και εξετάσεις αυστηρά πάνω στο γνωστικό αντικείμενο της καθεμιάς μουσικής ειδίκευσης, με συγκεκριμένη προκήρυξη θέσεων ανά ειδικότητα. Να σημειώσουμε εδώ, ότι έχουμε επεξεργασμένη πρόταση σχετικά με τη διαδικασία πρόσληψης του προσωπικού, την οποία επιφυλασσόμεθα να την ανακοινώσουμε στο εγγύς μέλλον.

Απαιτούμε τη δημιουργία αναγνωρισμένων σπουδών και τίτλων, για τα όργανα της Ελληνικής Παραδοσιακής Μουσικής, κυρίως δε για το όργανο αναφοράς, που στα περισσότερα σχολεία είναι ο ταμπουράς.

            Ζητούμε την κατάργηση του θεσμού των ωρομισθίων άμεσα. Να σημειωθεί ότι κατά το φετινό σχ. έτος, τα ¾  των διδασκόντων είναι ωρομίσθιοι των 11 ω/ε, παρά τις περί του αντιθέτου πολιτικές υποσχέσεις του ΥΠΕΠΘ. Κατά το περσινό σχ. έτος όλοι οι διδάσκοντες ήταν ωρομίσθιοι των 21 ω/ε (λόγω έλλειψης κονδυλίων που δεν προβλέφθηκαν) ενώ τις περισσότερες από τις προηγούμενες χρονιές τα ¾  των διδασκόντων ήταν αναπληρωτές. Αντιλαμβάνεται εύκολα κανείς τι σημαίνει αυτό το εργασιακό καθεστώς της εναλλαγής συμβάσεων αναπλήρωσης, (μέχρι 1200 ευρώ/μήνα) ωρομισθίας των 21 ω/ε (μέχρι 600 ευρώ/μήνα) και ωρομισθίας των 11ω/ε (μέχρι 330 ευρώ/μήνα) για έναν εργαζόμενο.

            Ζητούμε την άμεση κατοχύρωση του προγράμματος λειτουργίας των μουσικών σχολείων ούτως ώστε, να λειτουργούν κανονικά και με διατεταγμένη ύλη από την πρώτη μέρα κάθε σχολικού έτους, διασφαλίζοντας τη δημόσια δωρεάν μουσική εκπαίδευση και μάλιστα στην πιο ολοκληρωμένη της μορφή. Ζητούμε αποφυγή οποιασδήποτε μείωσης του ωραρίου λειτουργίας των σχολείων σε βάρος των μουσικών μαθημάτων...

            Με προϋπόθεση τη διαβάθμιση των παρεχόμενων και πιστοποιούμενων από την πολιτεία πτυχίων και διπλωμάτων, ζητούμε να δοθεί η δυνατότητα από τα πανεπιστημιακά ιδρύματα στους κατόχους ωδειακών πτυχίων - διπλωμάτων, για περαιτέρω σπουδές πάνω στο αντικείμενο ειδίκευσής (ελεύθερο ανοιχτό πανεπιστήμιο, σεμιναριακή επιμόρφωση, μεταπτυχιακοί τίτλοι).