Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Επιστημόνων Ειδικής Αγωγής και Κοινωνικής Πολιτικής, του οποίου μέλη είναι οι απόφοιτοι και φοιτητές της κατεύθυνσης «Εκπαίδευση Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες» του Τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής, έχει σαν σκοπό την προστασία των επαγγελματικών δικαιωμάτων του Κλάδου και την προώθηση της Ειδικής Αγωγής.

          Ο Σύλλογος μας απευθύνεται σ’ εσάς προκειμένου να υπάρξει ρύθμιση του ζητήματος της πρόσληψης αποφοίτων του Τμήματος μας σε θέσεις μόνιμου εκπαιδευτικού προσωπικού σε ΣΜΕΑ, ΚΔΑΥ, ΕΕΕΕΚ και Τμήματα Ένταξης σύμφωνα με το νόμο 3194/2003.

          Η διεκδίκηση των θέσεων αυτών τεκμηριώνεται από τους παρακάτω νόμους:

          1.- Στο άρθρο 2 παρ. 5 του ν.2817/2000, ως έχει τροποποιηθεί με το ν. 2916/2001 προβλέπεται ότι «οι εκπαιδευτικοί που τοποθετούνται στα Κέντρα Διάγνωσης Αξιολόγησης και Υποστήριξης (Κ.Δ.Α.Υ.) έχουν πτυχίο ειδικής αγωγής ΑΕΙ της ημεδαπής ή του Τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής, κατεύθυνσης εκπαίδευσης ατόμων με ειδικές ανάγκες, του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

          Στο άρθρο 3 παρ. 5 του ιδίου νόμου, ως σήμερα ισχύει προβλέπεται ότι:

          «Τα ειδικά προσόντα διορισμού στον εισαγωγικό κλάδο των συνιστωμένων κλάδων της προηγουμένης παραγράφου ορίζονται ως εξής:

          α)…β) Του κλάδου ΠΕ31 πτυχίο Τμήματος Ειδικής Αγωγής ΑΕΙ ή του Τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής, κατεύθυνση εκπαίδευσης ατόμων με ειδικές ανάγκες, του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

          Στο άρθρο 4 παρ. 2 του ιδίου νόμου, ως σήμερα ισχύει προβλέπεται ότι:

          «2. Στις θέσεις της προηγουμένης παραγράφου διορίζονται α)…β) οι κεκτημένοι πτυχίο τμήματος Ειδικής Αγωγής ΑΕΙ της ημεδαπής ή του Τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής, κατεύθυνση εκπαίδευσης ατόμων με ειδικές ανάγκες του Πανεπιστημίου Μακεδονίας…».

          Στην παρ. 4 του ιδίου άρθρου ορίζεται ότι:

          «Στις ΣΜΕΑ, εφόσον υπάρχουν ανάγκες σε εκπαιδευτικό προσωπικό που δεν καλύπτονται με διορισμό ή μετάθεση μονίμων εκπαιδευτικών, μπορεί να αποσπώνται εκπαιδευτικοί άλλων σχολείων που έχουν τριετή διδακτική εμπειρία σε ΣΜΕΑ ή να προσλαμβάνονται προσωρινοί αναπληρωτές α) …β) κεκτημένοι πτυχίο Τμήματος Ειδικής Αγωγής ΑΕΙ της ημεδαπής ή του Τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής, κατεύθυνση εκπαίδευσης ατόμων με ειδικές ανάγκες του Πανεπιστημίου Μακεδονίας…»

      2.- Σύμφωνα με το άρθρο 2 του Π.Δ. 76/2002 ( ΦΕΚ 56/τεύχος Α/21-3-2002) «Επαγγελματική Κατοχύρωση των πτυχιούχων του Τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας ορίζεται ότι:

          «1. Ο πτυχιούχος της κατεύθυνσης «Εκπαίδευση Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες» του Τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών, έχει την επιστημονική δυνατότητα να ασχολείται, όπου αυτό προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις, με την εκπαίδευση ατόμων με ειδικές ανάγκες με βάση την εξέλιξη των τεχνολογιών στην Εκπαίδευση, ως ειδικός της διάγνωσης, αξιολόγησης συμβουλευτικής και σχεδιασμού προγραμμάτων παιδαγωγικής παρέμβασης για άτομα με ειδικές ανάγκες.

          2. Ο πτυχιούχος της παραπάνω κατεύθυνσης έχει την επιστημονική δυνατότητα να απασχολείται, όπου αυτό προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις, στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα ως εξειδικευμένο προσωπικό στην ειδική αγωγή, επίσης σε συστήματα υπηρεσιών στήριξης ατόμων με ειδικές ανάγκες, σε προγράμματα εκπαίδευσης, συμβουλευτικής, ψυχοεκπαιδευτικής και κοινωνικής επανένταξης ατόμων. Επίσης μπορεί να ασχολείται στο σπίτι με άτομα με ειδικές ανάγκες σε εξαιρετικές περιπτώσεις».

3.- Νομολογιακώς και σε σχέση με την ειδικότητα της θέσης και τα απαιτούμενα τυπικά προσόντα γίνονται δεκτά τα παρακάτω:

     Διά της παρ. 1 του άρθρου 103 του Συντάγματος κατοχυρούται το σύστημα της πολιτικώς ουδετέρας Διοικήσεως, της οποίας η οργάνωση και στελέχωση παρέχει τις εγγυήσεις αντικειμενικής εκτέλεσης του νόμου, σύμφωνα προς την θεμελιώδη αρχή του κράτους δικαίου. Τέτοιες βασικές εγγυήσεις είναι ότι α) η οργάνωση της Διοικήσεως στηρίζεται κατ’ αρχήν επί της οργανικής θέσεως ως ελαχίστου μορίου αυτής, η δε έννοια της οργανικής θέσεως είναι αρρήκτως συνδεδεμένη με αντίστοιχη διοικητική αρμοδιότητα πληρούσα διαρκή ανάγκη του κράτους, β) οι οργανικές θέσεις διαρθρούνται σε ιεραρχία, η οποία ανεξαρτήτως της βαθμολογικής συνθέσεως της εξίκνειται πάντως μέχρι της κορυφαίας αμιγώς διοικητικής αρμοδιότητας, γ) στην ιεραρχία αυτή διορίζονται και σταδιοδρομούν μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι, ήτοι πρόσωπα έχοντα εξειδικευμένη επαγγελματική κατάρτιση και υποκείμενα σε ειδικό καθεστώς δημοσίου δικαίου ( ΣτΕ Ολ 1715, 1734/1983).

          Σε σχέση με την διά του οργανισμού οργάνωση των υπηρεσιών και κατά συνεκδοχή καθορισμό κλάδων και ειδικοτήτων , από το ΣτΕ κρίθηκε ότι:

«η διοικητική επιστήμη καθίσταται περιεχόμενο των κανόνων του οργανωτικού δικαίου, δηλαδή του δικαίου που καθορίζει τα της δομής και λειτουργίας των δημοσίων υπηρεσιών και των διοικητικών οργανώσεων, οι κανόνες δε αυτοί είναι ορθολογικοί, πάγιοι και αντικειμενικοί και διά τούτων η λειτουργία της Διοικήσεως καθίσταται όχι απλώς νόμιμη, αλλά και αποτελεσματική. Αυτό δε είναι σύμφωνο προς την γενικότερη αρχή της αποτελεσματικότητας, η οποία διέπει την λειτουργία του συγχρόνου κράτους. Κατά συνέπεια, η επέμβαση στην δομή της διοικητικής υπηρεσίας οποιουδήποτε επιπέδου δεν μπορεί να είναι τυχαία, αλλά πρέπει να είναι προϊόν εμπεριστατωμένης μελέτης στηριζομένης στις αρχές της διοικητικής επιστήμης με τρόπο ώστε η επιχειρουμένη οργάνωση να είναι ορθολογική, διαρκής και αποτελεσματική και όχι περιστασιακή, αποσπασματική και εξυπηρετική άλλων σκοπών, μη σχετιζομένων προς τις ανωτέρω συνταγματικές αρχές, και άρα ανεπίτρεπτη. Η μελέτη αυτή πρέπει να περιέχει διάγνωση του οργανωτικού προβλήματος της συγκεκριμένης υπηρεσίας στην οποία αφορά, ήτοι αξιολόγηση της τροποποιούμενης δομής ή λειτουργίας, τεκμηρίωση της αποτυχίας ή δυσλειτουργίας της, καθώς επίσης και ανάλυση και τεκμηρίωση της προτεινομένης δομής ή λειτουργίας. Η μελέτη αυτή αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του φακέλου του υποβαλλομένου στο Συμβούλιο της Επικρατείας σχεδίου Π.Δ. για τον έλεγχο της νομιμότητας του ( ΣτΕ ΕΠΕ 263/1997).

Κλάδος θέσεων, είναι κατά τον Υ.Κ. το σύνολο των ιεραρχικώς διατεταγμένων σε πυραμίδα θέσεων , κατά τρόπο ώστε ο υπάλληλος που έχει τα ειδικά για τον κλάδο τυπικά προσόντα, να εισέρχεται στην υπηρεσία με τον εισαγωγικό βαθμό του κλάδου και να προάγεται στους εντός του κλάδου τούτου προβλεπομένους βαθμούς. Η κατά κλάδου διάκριση των θέσεων αποβλέπει στην κατάταξη τούτων κατά ομάδες, επί τη βάσει κριτηρίων, ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗΝ ΦΥΣΗ, ΤΟ ΕΙΔΟΣ, ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΤΩΝ ΚΑΘΗΚΟΝΤΩΝ ΤΩΝ ΕΝΤΑΣΣΟΜΕΝΩΝ ΣΕ ΑΥΤΟΥΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ (ΑΣΔΥ 849, 2703/1968, 2/1967, ΔΕφΑΘ 1149/91). Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η κατάταξη των οργανικών θέσεων γίνεται ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ κατά Κατηγορίες, κλάδους, Ειδικότητες των Κλάδων, Κατανομές Ειδικοτήτων κάθε Κλάδου και τυπικά προσόντα διορισμού στις θέσεις κάθε Κλάδου (σχετ. Α. Τάχου – Ι. Συμεωνίδη, Ερμηνεία Υπαλληλικού Κώδικα, σελ. 605 κ.ε.). Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο κάθε Οργανισμός Δημόσιας Υπηρεσίας πρέπει κανονικά να καθορίζει την ειδικότητα του υπαλλήλου ώστε να καθίσταται αποτελεσματική η άσκηση των καθηκόντων του σε σχέση με το ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΟΣ (ΔΕφθες. 243/2002).

4.- Από τις διατάξεις του νόμου 2817/2000, ως τροποποιήθηκαν και ισχύουν, αναγνωρίζεται ευθέως από τον νομοθέτη η ειδικότητα της θέσης μας στην εκπαίδευση ατόμων με ειδικές ανάγκες που προκύπτει από την ειδική εκπαίδευση μας στο Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Τα ανωτέρω προσδιορίζουν το αντικείμενο των καθηκόντων των οργανικών θέσεων, χωρίς ο νομοθέτης να προβαίνει σε ουδεμία απολύτως διάκριση ανάλογα με την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Περαιτέρω οι ρυθμίσεις αυτές είναι απολύτως σύμφωνες ή καλύτερα επιβεβαιώνουν τα επαγγελματικά δικαιώματα που μας αναγνωρίζει το Π.Δ. 76/21-3-2002. Είναι σαφές ότι οι απόφοιτοι του Τμήματος αυτού έχουν την επιστημονική ικανότητα να αναλάβουν εκπαιδευτικά καθήκοντα ατόμων με ειδικές ανάγκες, όπου ο νόμος προβλέπει μία τέτοια εκπαίδευση.

Για τον κατάλληλο αυτό λόγο με την Απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων 43016/Γ6/24-4-2002, 49209/Γ6/21-5-2003 και ανάλογη του 2004 έγινε πρόσληψη των πτυχιούχων του Τμήματος ως προσωρινών αναπληρωτών εκπαιδευτικών για τα τρέχοντα διδακτικά έτη 2002-2003, 2003-2004 και 2004-2005 στις Σ.Μ.Ε.Α., ΕΕΕΕΚ και Τμήματα Ένταξης. Όπως είναι γνωστό, οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί καλύπτουν, σύμφωνα με τον νόμο 1566/85, εκπαιδευτικές ανάγκες ελλείποντος προσωπικού σε υφιστάμενες οργανικές θέσεις.

5.- Τελευταία και σημαντικότερη ρύθμιση του ζητήματος έγινε με το νόμο 3194 της 29-10-2003, άρθρο 2, παρ. 7, εδάφιο δ, το οποίο αντικαθιστώντας την παρ. 5, του άρθρου 2, του Ν. 2817/2000, ορίζει: «5. α) Στα Κ.Δ.Α.Υ., στα Ε.Ε.Ε.Ε.Κ., στις Σ.Μ.Ε.Α. και στα Τμήματα Ένταξης τοποθετούνται κατά προτεραιότητα εκπαιδευτικοί με τα παρακάτω προσόντα και κατά την ακόλουθη σειρά, όπου εξαντλείται ο κατάλογος υποψηφίων της πρώτης περίπτωσης και ακολουθεί η δεύτερη περίπτωση και ούτω καθ’ εξής:

αα) πτυχίο τμήματος ειδικής αγωγής Πανεπιστημίου της ημεδαπής ή πτυχίο του τμήματος εκπαιδευτικής και κοινωνικής πολιτικής κατεύθυνσης ατόμων με ειδικές ανάγκες του Πανεπιστημίου Μακεδονίας ή αναγνωρισμένο και ισότιμο τίτλο Πανεπιστημίου της αλλοδαπής ή τίτλο μεταπτυχιακών σπουδών στην ειδική αγωγή, ββ)…,γγ)…»

6.- Επίσης, αρκεί απλή ανάγνωση των προγραμμάτων σπουδών μας για να διαπιστωθεί χωρίς ιδιαίτερες επιστημονικές γνώσεις ότι η εκπαίδευση που λαμβάνουμε στις προπτυχιακές μας σπουδές δεν διαφοροποιείται ουσιωδώς από την εκπαίδευση που παρέχουν τα Παιδαγωγικά Τμήματα, το οποίο πρόγραμμα μάλιστα συνεχώς εμπλουτίζεται. Εξάλλου, κατά το ίδιο πρόγραμμα η υποχρεωτική εξάμηνη Πρακτική ¶σκηση Ι γίνεται σε Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και η υποχρεωτική εξάμηνη Πρακτική ¶σκηση ΙΙ σε άλλες υπηρεσίες για ¶τομα με Ειδικές Ανάγκες, όπως νοσοκομεία, κέντρα ψυχικής υγείας, δημοτικά και νομαρχιακά κέντρα ψυχοεκπαιδευτικής υποστήριξης και ανάλογα κέντρα δημιουργικής απασχόλησης για άτομα με ειδικές ανάγκες.

7.-  Στον προ τριμήνου διαγωνισμό του ΑΣΕΠ για θέσεις του Υπουργείου Υγείας

τις ίδιες θέσεις σε ψυχιατρικά νοσοκομεία (προφανώς για νοσηλευόμενα άτομα που χρήζουν ειδικής εκπαίδευσης) διεκδίκησαν απόφοιτοι του Τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και απόφοιτοι του Παιδαγωγικού Τμήματος Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, οπότε έχει αναγνωριστεί η ταύτιση της επαγγελματικής αποκατάστασης των δύο τμημάτων.

8.- Επίσης, εγκρίθηκε και θα λειτουργήσει από το Μάρτιο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στο Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας με κατευθύνσεις ανάλογες των προπτυχιακών σπουδών, Ειδική Αγωγή και Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση, διαρκείας δύο ετών.

9.- Με βάση το νόμο 3194/2003 εκδόθηκε σχετική απόφαση (361.23/114/130034/Δ1/16/11/2004)  για τις μεταθέσεις των εκπαιδευτικών για το διδακτικό έτος 2004-05 όπου ορίζεται όσον αφορά τις μεταθέσεις σε Κ.Δ.Α.Υ., Σ.Μ.Ε.Α. και Τμήματα Ένταξης ότι

«Δικαίωμα υποβολής αίτησης μετάθεσης σε ΚΔΑΥ, ΣΜΕΑ και Τμήματα Ένταξης σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ.7δ του Ν.3194/2003 (ΦΕΚ 267/20-11-2003) έχουν οι εκπαιδευτικοί που κατέχουν τα ακόλουθα προσόντα:

α) πτυχίο τμήματος ειδικής αγωγής Πανεπιστημίου της ημεδαπής ή πτυχίο του τμήματος εκπαιδευτικής και κοινωνικής πολιτικής κατεύθυνσης ατόμων με ειδικές ανάγκες του Πανεπιστημίου Μακεδονίας ή αναγνωρισμένο και ισότιμο τίτλο Πανεπιστημίου της αλλοδαπής ή τίτλο μεταπτυχιακών σπουδών στην ειδική αγωγή, β)…,γ)…»

Κατά συνέπεια, οιαδήποτε σκέψη για εξαίρεση των αποφοίτων του Τμήματος μας από την πρόσληψη μονίμου προσωπικού στην εκπαίδευση των ΣΜΕΑ είναι απολύτως αντίθετη με το νομικό πλαίσιο πρόσληψης στις ΣΜΕΑ και ειδικότερα με τα προβλεπόμενα τυπικά προσόντα από τα οποία τεκμαίρεται τόσο η επιστημονική ικανότητα, όσο και οι πραγματικές ανάγκες της συγκεκριμένης δημόσιας υπηρεσίας. Υπό άλλη διατύπωση η Διοίκηση, εφόσον υπάρχει η σαφής πρόβλεψη προσόντων για τις συγκεκριμένες οργανικές θέσεις με δεσμεύουσα δύναμη, δεν έχει την δυνατότητα να εξαιρέσει τους αποφοίτους του Τμήματος μας. Θα ήταν μάλιστα θεμελιακά ανακόλουθο να γίνεται δεκτή η πρόσληψη μας ως αναπληρωτών και όχι σε μόνιμες θέσεις τη στιγμή που καλύπτονται οι ίδιες υπηρεσιακές ανάγκες. Το ίδιο ανακόλουθο θα ήταν να αλλάξει η προτεραιότητα τοποθέτησης που ρυθμίζεται σύμφωνα με το νόμο 3194/2003, αφού η ίδια προτεραιότητα ίσχυε για την πρόσληψη αναπληρωτών εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής ήδη από το 2002 σύμφωνα με τις ανάλογες εγκυκλίους.

Όσον αφορά στο νόμο 3194/2003, για τον οποίο σηκώθηκε θύελλα αντιδράσεων, αρκεί να θυμίσουμε ότι ανάλογη ρύθμιση έγινε και με το νόμο 1566/1985 όσον αφορά το εκπαιδευτικό προσωπικό νηπιαγωγείων και Δημοτικών Σχολείων. Σύμφωνα, λοιπόν, με το άρθρο 13, παρ.2 για θέσεις δασκάλων ορίζεται ότι  «Για το διορισμό σε θέση δασκάλου με τον εισαγωγικό βαθμό απαιτείται πτυχίο παιδαγωγικού τμήματος ΑΕΙ κατεύθυνσης δασκάλων ή παιδαγωγικής ακαδημίας ή του ιεροδιδασκαλείου Βελλάς Ιωαννίνων ή της ανώτερης εκκλησιαστικής σχολής Θεσσαλονίκης ή ισότιμο πτυχίο της αλλοδαπής και απολυτήριο εξατάξιου γυμνασίου ή λυκείου». Ανάλογη ρύθμιση προτεραιότητας αναφέρεται στο άρθρο 12, παρ.2 σχετικά και για τους νηπιαγωγούς. Οι δάσκαλοι-κεκτημένοι πτυχίο πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, επομένως, τέθηκαν σε προτεραιότητα σε σχέση με τους πτυχιούχους της ως τότε παιδαγωγικής ακαδημίας, του παλαιότερου  ιεροδιδασκαλείου και της εκκλησιαστικής σχολής.

          Είναι φανερό ότι εάν η Ελληνική Πολιτεία αποδεχθεί, καθ οιονδήποτε τρόπο τις πιέσεις άλλων Τμημάτων, που διεκδικούν αποκλειστικότητα διορισμού και εξαιρέσει τους έχοντες ειδική εκπαίδευση, θα προκαλέσει ευρύτερη αναταραχή στον ευαίσθητο χώρο της ειδικής εκπαίδευσης, λίγα μόλις χρόνια μετά την ουσιαστική θεσμοθέτηση του κλάδου εκπαιδευτικών.

          Πέραν τούτου ένα από τα βασικά στοιχεία της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης των τελευταίων ετών είναι η αναγνώριση της διεπιστημονικής έρευνας, που δημιουργεί περισσότερα επιστημονικά αντικείμενα σπουδών και αντίστοιχα Πανεπιστημιακά Τμήματα. Τα Παιδαγωγικά Τμήματα δεν έχουν να αντιπαραθέσουν ουσιαστικές διαφοροποιήσεις τόσο σε επίπεδο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης , όσο και κυρίως στην εκπαίδευση ατόμων με ειδικές ανάγκες πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, διότι οι όποιες διαφοροποιήσεις τοποθετούνται όχι στο κύριο αντικείμενο της παιδαγωγικής εκπαίδευσης. Θα απομείωνε συνεπώς την αξία της ειδικής εκπαίδευσης ατόμων με ειδικές ανάγκες, εάν η Ελληνική Πολιτεία παρερμηνεύοντας όλα τα ανωτέρω επέτρεπε να δημιουργούνται αντιπαραθέσεις αποφοίτων και Πανεπιστημιακών Τμημάτων.

          Για όλους αυτούς τους λόγους πιστεύουμε ότι θα πρέπει να εξετάσετε με εξαιρετική προσοχή το αίτημά μας για διεκδίκηση μόνιμων θέσεων εκπαιδευτικού προσωπικού ειδικής αγωγής με βάση το νόμο 3194/2003, ώστε σύντομα να ευοδωθεί η πρότερη συνεργασία μας και να συνεχίσουμε την προσπάθεια για την εύρυθμη λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος της ειδικής αγωγής.

                                             Μετά τιμής

Η Πρόεδρος                                                                     Η Γεν. Γραμματέας

Λεωνίδου Τόνια                                                                Ρούμεν Παρασκευή