ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ

ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ

Αιγαίου Πελάγους 1 - 3, 4^ος όροφος

153 41 Αγία Παρασκευή

Τηλ: 210 6015985, Fax: 210 6015985

e-mail: press@pi-schools.gr

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Αγία Παρασκευή 2 Μαρτίου 2005

ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

"ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ:

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ - ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ - ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ"

(Θεσσαλονίκη, 17-19 Φεβρουαρίου 2005)

Η δημιουργία σχολικών βιβλίων, όπως επισημάνθηκε από πολλούς εισηγητές, είναι πολύπλευρο και δυναμικό ζήτημα που συναρτάται στενά με πολλούς συντελεστές της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Εξίσου δυναμική είναι και η διαδικασία ενός συνεδρίου, το οποίο είναι επιτυχημένο, όταν τα ερωτήματα και οι προβληματισμοί που προκαλεί είναι περισσότερα από τις απαντήσεις που μπορεί να δώσει.

            Οι θεματικοί άξονες του συνεδρίου ήταν  οι εξής τέσσερις:

1.      η διατύπωση μερικών βασικών θεωρητικών αρχών και κριτηρίων εγκυρότητας και αξιοπιστίας σχετικά με τη συγγραφή των σχολικών βιβλίων∙

2.      η περιγραφή των ειδικών χαρακτηριστικών που απαιτούνται για τη συγγραφή των ιδιαίτερων, κατά γνωστικό αντικείμενο και διδασκόμενο μάθημα, βιβλίων και του ανάλογου βοηθητικού εκπαιδευτικού υλικού·

3.      η ιστορική επισκόπηση και η κριτική από ειδικούς επιστήμονες της έως τώρα ελληνικής και ευρωπαϊκής εμπειρίας για τη συγγραφή σχολικών βιβλίων καθώς και ο προβληματισμός για ποικίλες πλευρές (αισθητικές, τεχνικές κ.ά.) αυτού του έργου·

4.      η διατύπωση των σχετικών απόψεων από τους εκπροσώπους των εκπαιδευτικών ενώσεων, του ΟΕΔΒ και των ιδιωτικών εκδοτικών οίκων καθώς και η έκφραση της γνώμης των διδασκόντων, των μαθητών και των γονέων τους ως χρηστών των σχολικών βιβλίων.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ

Α. Η βελτίωση του σχολείου και της εκπαίδευσης είναι θέμα συστημικό – η αλλαγή ενός μόνο συντελεστή δεν αλλάζει τη γενική κατάσταση. Έτσι δεν είναι ορθή η εντύπωση ότι αν έχουμε καλά βιβλία –και μόνο– όλα θα πάνε καλά. ¶λλωστε το ζήτημα της δημιουργίας των σχολικών βιβλίων μας απασχολεί επί δύο αιώνες, και το ότι σήμερα εξακολουθούμε να συζητούμε γι’ αυτό σημαίνει ότι η άριστη λύση είναι ακόμη μακριά.

Β. Φαίνεται ότι το σχολικό βιβλίο, πέρα από τη διδακτική, τη μορφωτική και τη χρηστική του αξία, επενδύεται και με μια πρόσθετη συναισθηματική υπεραξία που μας συνοδεύει σε όλη μας τη ζωή –θετικά ή αρνητικά– ως γνωστική, αλλά και αισθητική παρακαταθήκη. Έτσι το σχολικό βιβλίο προωθεί γνώσεις, ιδέες, προτιμήσεις, στάσεις ζωής. Το σχολικό βιβλίο είναι ανάγκη να μην αναπαράγει μια ξύλινη και ακαδημαϊκή γλώσσα.

Γ. Μερικοί από τους κοινά αποδεκτούς δείκτες ποιότητας των σχολικών βιβλίων είναι οι εξής:

Ως προς τη γραφή και την παρουσίαση: 

Τα σχολικά βιβλία είναι ανάγκη να διαθέτουν:

¨      επιστημονική εγκυρότητα

¨      παιδαγωγική και διδακτική καταλληλότητα

¨      μεθοδική και επαγωγική συγκρότηση

¨      ευσύνοπτο περιεχόμενο και μέγεθος

¨      γλωσσικό και αισθητικό πλούτο

¨      τεχνική αρτιότητα

¨      ευρύτητα πνεύματος

¨      δυνατότητα συνεχούς ανανέωσης

¨      τρόπο οργάνωσης που να ενισχύει τη συμμετοχική / ανακαλυπτική  μάθηση.

Ως προς τους δημιουργούς: 

Τα σχολικά βιβλία χρειάζεται:

¨      να προέρχονται από τη στενή συνεργασία ειδικών επιστημόνων, δασκάλων, παιδαγωγών και ειδικών τεχνικών˙

¨      να συνδυάζονται εύκολα με όλα τα άλλα έντυπα και ηλεκτρονικά διδακτικά εργαλεία.

¨      να προκύπτουν από διαδικασίες κριτικής ελευθερίας, απαλλαγμένες από σκοπιμότητες˙

Ως προς το περιεχόμενο: 

Τα σχολικά βιβλία πρέπει:

¨      να είναι σύγχρονα και να συνδέονται με καταστάσεις της καθημερινής μορφωτικής, κοινωνικής και πολιτισμικής πραγματικότητας˙

¨      να προάγουν την κριτική γνώση και συνείδηση, το δημοκρατικό και ανθρωπιστικό ήθος, τον διάλογο και την αποδοχή όλων των άλλων ανθρώπων, των κοινωνικών ομάδων και των πολιτισμών˙

¨      να καλλιεργούν δεξιότητες και συναισθήματα με θετική και αισιόδοξη στάση απέναντι στη ζωή και την ανθρώπινη δημιουργία.

Για να επιτελέσουν όλους αυτούς τους στόχους,  τα σχολικά βιβλία πρέπει, πρώτα απ’ όλα, να ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντα, τις ικανότητες και τις δυνατότητες των μαθητών, να είναι όμορφα, πλούσια, χρηστικά, πολλαπλά ίσως. Με άλλα λόγια, να είναι ανοιχτά  στις νέες γνώσεις, στις νέες ιδέες, στους μέλλοντες καιρούς.... Και, ακόμη, να μην είναι γραμμένα με τελεσίδικο τρόπο, αλλά να εμπλουτίζονται, από δασκάλους και μαθητές, κατά τη διαδικασία και κατά τη διάρκεια της διδακτικής πράξης.

Επιμέλεια: Χριστίνα Βεΐκου, Σύμβουλος Π. Ι.

 Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής