Το γαϊτανάκι της αξιολόγησης

Κώστας Θεριανός

Όπως δείχνουν οι δηλώσεις της υπουργού παιδείας το ζήτημα της αξιολόγησης επανέρχεται και πάλι στο προσκήνιο με εναρκτήριο έτος της αξιολόγησης το 2005 (δηλώσεις της υπουργού παιδείας στον ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟ). Ένας ατέλειωτος κύκλος αξιολογητών και αξιολογουμένων έτσι όπως τον προβλέπει ο νόμος του προηγούμενου υπουργού παιδείας σκιαγραφείται και πάλι στον ορίζοντα. Ένα γαϊτανάκι χωρίς τέλος με τον περιφερειάρχη να αξιολογεί τους διευθυντές, τους διευθυντές να αξιολογούν τους εκπαιδευτικούς, τους σχολικούς συμβούλους να αξιολογούν τους εκπαιδευτικούς και τανάπαλιν…

Γιατί γίνονται όλα αυτά;

Μια πρώτη ερμηνεία είναι ότι οι προσπάθειες αποτύπωσης δεικτών αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Έτσι, θα υπάρξουν πολλοί υποψήφιοι μνηστήρες (όπως το Κέντρο Ερευνών της ΟΙΕΛΕ που πρόσφατα ανακάλυψε πόσο καλό κάνει η αξιολόγηση στην εκπαίδευση) που θα σφαχτούν στην ποδιά της…Ε.Ε., γιατί όπως έλεγε και μια παλιά ελληνική ταινία «είναι πολλά τα λεφτά ¶ρη». Πάντως το θέμα της ΟΙΕΛΕ και των κηνσόρων της αξιολόγησης λύνεται απλά: ας πάνε πίσω στα σχολεία τους όσοι περνάνε το χρόνο τους στα γραφεία της Χαλκοκονδύλη, απαλλαγμένοι από διδακτικά καθήκοντα, αναζητώντας εναγωνίως δείκτες για την αξιολόγηση του δημόσιου σχολείου (στο οποίο παρεμπιπτόντως δεν υπηρετούν) και ας αξιολογηθούν αυτοί οικειοθελώς!!!

Να υπενθυμίσουμε εδώ ότι ανάλογο εγχείρημα στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε από το Τμήμα Αξιολόγησης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου με χρηματοδότηση από το ΕΠΕΑΕΚ και τίτλο «Εσωτερική Αξιολόγηση & Προγραμματισμός του Εκπαιδευτικού Έργου στη Σχολική Μονάδα». Το βιβλίο που εκδόθηκε το 1999 από το Π.Ι. περιλαμβάνει εκατοντάδες δεικτών για την αξιολόγηση του σχολείου και πολλοί από αυτούς βρίσκονται σε σελίδες με την ένδειξη «υπό διαμόρφωση». Το 2002 ψηφίσθηκε νέος νόμος (ν.2986/2002) όπου πάλι θεσμοθετείται η αξιολόγηση και τα κριτήρια της αναλαμβάνει αυτή τη φορά το ΚΕΕ («το ΚΕΕ αναλαμβάνει την ανάπτυξη και προτυποποίηση των δεικτών και κριτηρίων για τη δυναμική αποτύπωση της κατάστασης…» άρθρο 4) και γίνεται πάλι λόγος για αυτοαξιολόγηση («το ΚΕΕ συγκεντρώνει και επεξεργάζεται τις ετήσιες εκθέσεις αυτοαξιολόγησης των σχολικών μονάδων…» άρθρο 4). Προς το παρόν, δύο χρόνια μετά δεν έχουν δοθεί στη δημοσιότητα δείκτες για την αξιολόγηση του σχολείου. 

Η δεύτερη ερμηνεία είναι ότι η αξιολόγηση στην ουσία χειραγωγεί τον εκπαιδευτικό, τον καθιστά υποταγμένο απέναντι στην εκάστοτε εξουσία, τον πατρονάρει στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένης κυρίαρχης άποψης για τη διδασκαλία. Και κάθε εξουσία θέλει υποταγμένο τον εκπαιδευτικό.

Μπορούν να βελτιωθούν τα σχολεία μέσα από την αξιολόγηση; Όχι δεν πρόκειται να βελτιωθούν. Ενδεχομένως μπορεί να γίνουν χειρότερα. Όπως έγιναν στην Αγγλία, την Ουαλία και την Ιρλανδία, τις χώρες του «υπαρκτού νεοφιλελευθερισμού» που λόγω της πολλής αξιολόγησης ψάχνουν εκπαιδευτικούς από άλλες χώρες και θεωρούν…καλούς τους Έλληνες εκπαιδευτικούς που εργάζονται στην Αγγλία. Αυτούς τους εκπαιδευτικούς που στη χώρα τους (την Ελλάδα) θεωρούνται «τεμπέληδες», «ακαμάτηδες», «εκπαιδευτικοί της ήσσονος προσπάθειας» και δεν μπορούν να περάσουν στον ΑΣΕΠ γιατί «είναι αδιάβαστοι»…

Κλείνοντας πρέπει για άλλη μια φορά να τονίσουμε την απαράδεκτη κατάσταση που επικρατεί στην εκπαίδευση. Αυτό το θλιβερό φαινόμενο των «τεχνοκρατών» και των «ειδημόνων» που μακριά από το σχολείο, έξω και πέρα από τη σχολική αίθουσα, μακριά από τα πραγματικά προβλήματα της εκπαίδευσης, κάνουν παχυλές προτάσεις σε ύφος εκατό καρδιναλίων το οποίο νομίζουν ότι κρύβει την αγραμματοσύνη τους.