ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΩΣ ΕΠΕΙΓΟΝ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ                                           Αθήνα, 11-1-05

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝ.ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚ/ΤΩΝ          ΦΣΕ 16/2332/Ι

ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΕΚΠ/ΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ

Δ/ΝΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΕΚΠ/ΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ                                                                                

ΤΜΗΜΑ Γ΄- ΔΙΕΘΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ                             ΠΡΟΣ:

Μητροπόλεως 12, 105 63, Αθήνα                   1. Περιφερειακούς Δ/ντες Εκπ/σης

Πληροφορίες : Βασ. Μακρή                                         Όλης της χώρας

Τηλ.: 210-3210669                                     2. Δ/νσεις Π.Ε. και Δ.Ε. όλης της χώρας         

Φαξ 210-3210669                                        3. Δημοτικά, Γυμνάσια, Λύκεια & ΤΕΕ       

E-mail: des-c2@ypepth.gr                            όλης της χώρας (μέσω των Δ/νσεων

                                                           Π.Ε. και Δ.Ε.)                                                               

       Θέμα: «Υλοποίηση δραστηριοτήτων για το ‘Ευρωπαϊκό Έτος Ενεργών Πολιτών μέσω της Εκπαίδευσης’, στο πλαίσιο του Προγράμματος του Συμβουλίου της Ευρώπης «Παιδεία της Δημοκρατίας»

Το πρόγραμμα «Παιδεία της Δημοκρατίας» (Education for Democratic Citizenship) αποτελεί από το 1997 μία από τις προτεραιότητες του Συμβουλίου της Ευρώπης, με σκοπό τη διάδοση και την προώθηση εκείνων των αξιών και δεξιοτήτων που απαιτούνται για τη συμμετοχή κάθε πολίτη στις δημοκρατικές διαδικασίες. Η «Παιδεία της Δημοκρατίας» περιλαμβάνει πολλές διαστάσεις της εκπαίδευσης, όπως τη διαπολιτισμική εκπαίδευση, την εκπαίδευση σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την εκπαίδευση για την ειρήνη, την ανεκτικότητα, το δημοκρατικό πολιτισμό, την αλληλεγγύη και άλλα. Οι διαστάσεις αυτές προτείνεται να υλοποιηθούν μέσω νέων διδακτικών μεθόδων και εργαλείων εκπαίδευσης στο πλαίσιο της δημοκρατικής διαπαιδαγώγησης των πολιτών. Συνολικός στόχος του Προγράμματος είναι η αξιοποίηση των εκπαιδευτικών δυνατοτήτων για την πληρέστερη δυνατή συμμετοχή των νέων στα δημόσια πράγματα μέσω της ενεργού ιδιότητας του πολίτη.

Το Συμβούλιο της Ευρώπης, για να υπογραμμίσει τη σημασία του Προγράμματος «Παιδεία της Δημοκρατίας», ανακήρυξε το έτος 2005 ως «Ευρωπαϊκό Έτος Ενεργών Πολιτών μέσω της Εκπαίδευσης» (European Year of Citizenship through Education). Στόχος της ενέργειας αυτής είναι να λειτουργήσει το Έτος ως καταλύτης που θα δώσει το έναυσμα στα κράτη-μέλη, ώστε να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα προς την κατεύθυνση της εφαρμογής του Προγράμματος. Με τον τρόπο αυτό, οι μαθητές, ως μελλοντικοί ενεργοί πολίτες της Ευρώπης, θα συνειδητοποιήσουν τον αποφασιστικό ρόλο της ουσιαστικής συμμετοχής τους στη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος και θα ενστερνιστούν τις αρχές της ελευθερίας, της ισότητας, της συμμετοχής, της ανεκτικότητας, του σεβασμού του άλλου και της αναγνώρισης της διαφορετικότητας.

Οι στόχοι που έχουν τεθεί για το Έτος Ενεργών Πολιτών μέσα από την Εκπαίδευση είναι οι ακόλουθοι:

·             Η εξοικείωση των μαθητών με τις δημοκρατικές διαδικασίες και η γνωριμία τους με την έννοια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως συστατικών στοιχείων μιας δημοκρατικά οργανωμένης και πλουραλιστικής κοινωνίας.

·             Η ενίσχυση της αυτενέργειας των μαθητών μέσω της συνεργασίας και της ενεργού συμμετοχής στα δημόσια πράγματα.

·             Η ευαισθητοποίηση των μαθητών σε θέματα σεβασμού και αναγνώρισης της διαφορετικότητας, σύμφωνα με τις αρχές της πολυπολιτισμικής συμβίωσης.

·             Η διαμόρφωση της κριτικής σκέψης των μαθητών.

·             Η δια βίου εκπαίδευση.

·             Η ενίσχυση του νέου ρόλου του εκπαιδευτικού ως μεσολαβητή  για τη γνώση και όχι μόνο ως φορέα μετάδοσης πληροφοριών και γνώσεων.

Στο πλαίσιο αυτό και για την επίτευξη των ανωτέρω στόχων του Έτους και για τη διευκόλυνση των εκπαιδευτικών μονάδων παραθέτουμε ενδεικτικά σειρά δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων:

v          Παρουσίαση της έννοιας και του περιεχομένου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από ομάδες εργασίας των μαθητών. Κάθε ομάδα μπορεί να αναλάβει να παρουσιάσει μία από τις λεγόμενες «τρεις γενιές δικαιωμάτων» (πολιτικά δικαιώματα, οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα και πολιτιστικά δικαιώματα). Ενδεικτικά, οι μαθητές μπορούν να παρουσιάσουν στην τάξη ποια δικαιώματα περιλαμβάνει η κάθε γενιά και τι συνεπάγονται για τη δημοκρατική λειτουργία της πολιτείας και για τη σχέση της με τους πολίτες. Για παράδειγμα, η πρώτη γενιά δικαιωμάτων περιλαμβάνει το δικαίωμα στην ελευθερία, στην ασφάλεια, σε μια δίκαιη δίκη, στη συμμετοχή στο δημόσιο βίο και άλλα. Η δεύτερη γενιά δικαιωμάτων περιλαμβάνει το δικαίωμα στην εκπαίδευση, στην εργασία, στον ελεύθερο χρόνο, στην ποιότητα ζωής κλπ. Η τρίτη γενιά δικαιωμάτων, γνωστή και ως δικαιώματα αλληλεγγύης, περιλαμβάνει το δικαίωμα στην προστασία του περιβάλλοντος, στην ανάπτυξη, στην ειρήνη και άλλα. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι τρεις γενιές δικαιωμάτων αποτελούν μια ενιαία και αδιάσπαστη ενότητα, που συνθέτει το περιεχόμενο μιας ελεύθερης και δημοκρατικής πολιτείας.

v          Παρουσίαση από ομάδα μαθητών του δικαιώματος στην πολιτιστική ταυτότητα και τη διαφορετικότητα, υπό το πρίσμα της ανεκτικότητας και της πολυπολιτισμικής συμβίωσης.

v          Παρουσίαση από ομάδα μαθητών της σχέσης μεταξύ της εθνικής και της ευρωπαϊκής ιδιότητας του πολίτη, με αναφορά στη Χάρτα Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το κείμενο της Χάρτας μπορεί να αναζητηθεί στην ιστοσελίδα http://europa.eu.int/constitution/.

v          Παρουσίαση από ομάδες εργασίας των μαθητών μίας ή περισσοτέρων από τις διεθνείς Συμβάσεις, όπως η Διακήρυξη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και τις Θεμελιώδεις Ελευθερίες, η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Πολιτικά Δικαιώματα, η Σύμβαση για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα, Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η Σύμβαση του ΟΗΕ για την εξάλειψη όλων των μορφών φυλετικής διάκρισης, η Σύμβαση του ΟΗΕ για τις διακρίσεις στην Εκπαίδευση, η Σύμβαση του ΟΗΕ για την Εξάλειψη κάθε μορφής διάκρισης κατά των Γυναικών, η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των μεταναστών και των μελών των οικογενειών τους κλπ. Τα κείμενα των διεθνών συμβάσεων του ΟΗΕ μπορούν να αναζητηθούν στην ιστοσελίδα http://www.ohchr.org στο link “International Law”, ενώ το κείμενο της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στην Ιστοσελίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης http://conventions.coe.int στο link “Treaties”.

v          Προσομοίωση κοινοβουλευτικής διαδικασίας για τη συζήτηση κάποιου ζητήματος που απασχολεί τη δημόσια ζωή και το περιβάλλον του σχολείου.

v          Παιχνίδι ρόλων (για την επίλυση εικονικής ή πραγματικής διαφοράς στο σχολικό περιβάλλον, π.χ. ανάμεσα σε μαθητές ή σε ομάδες μαθητών διαφορετικής εθνικής καταγωγής ή πολιτισμικής ταυτότητας).

v          Δημιουργικό πακέτο για θέματα ενεργών πολιτών (συλλογή και επεξεργασία υλικού γύρω από την δημοκρατική ιδιότητα του πολίτη και ομαδική παρουσίαση, ακολουθούμενη από συζήτηση για τη συνάφεια του υλικού με την προώθηση των στόχων του Προγράμματος «Παιδεία της Δημοκρατίας».

v          Διοργάνωση ημερίδας για το Ευρωπαϊκό Έτος Ενεργών Πολιτών μέσω της Εκπαίδευσης, στην οποία θα προβλέπεται και η συμμετοχή των μαθητών.

v          Σύνδεση των δραστηριοτήτων με φορείς της τοπικής κοινωνίας και της κοινωνίας των πολιτών.

Οι παραπάνω προτεινόμενες δραστηριότητες συνάδουν με το στόχο της ανάπτυξης της κριτικής σκέψης των μαθητών μέσα από την έρευνα και την παρουσίαση, καθώς και με την αρχή της συμμετοχικής και συνεργατικής μάθησης μέσα από την ομαδική εργασία. Οι δραστηριότητες αυτές θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν με τη συνεργασία μαθητών-καθηγητών:

§          Στο πλαίσιο ενός ή περισσοτέρων μαθημάτων

§         Στο πλαίσιο της «ευέλικτης ζώνης δημιουργικών και διαθεματικών δραστηριοτήτων»

§         Στο πλαίσιο της «ζώνης καινοτόμων δράσεων» ή

§         Στο πλαίσιο άλλων εξωσχολικών δραστηριοτήτων.

Θα μπορούσαν οι παρουσιάσεις να γίνουν ενώπιον των γονέων, για τη διάχυση της γνώσης, της πληροφόρησης και της ευαισθητοποίησης των ενδιαφερομένων φορέων και για την προαγωγή της δια βίου εκπαίδευσης.

Οποιαδήποτε δραστηριότητα και αν επιλεγεί από το σχολείο, είναι σημαντικό να συμμετάσχουν όλα τα παιδιά. Επίσης, θα ήταν χρήσιμο να μας γνωστοποιήσετε το όνομα του καθηγητή, που θα αναλάβει την υλοποίηση του προγράμματος.

Εάν έχετε υλοποιήσει ή βρίσκεστε στη διαδικασία υλοποίησης μιας ή περισσότερων δραστηριοτήτων, που συνάδουν με τους στόχους και το περιεχόμενο του Προγράμματος, παρακαλούμε να μας ενημερώσετε σχετικά.

Τα τελικά προϊόντα ή ο απολογισμός των δραστηριοτήτων αυτών θα πρέπει να αποσταλούν – κατά προτίμηση σε ηλεκτρονική μορφή- μέχρι την 30η Νοεμβρίου 2005 στο Τμήμα Διεθνών Οργανισμών της Διεύθυνσης Διεθνών Εκαπιδευτικών Σχέσεων του ΥΠΕΠΘ στα ακόλουθα e-mail: des-c2@ypepth.gr  και des-c@ypepth.gr (υπόψιν: κ. Χουρδάκη και κ. Μακρή). Εφόσον δεν είναι δυνατή η ηλεκτρονική αποστολή των τελικών προϊόντων των σχολείων, μπορούν να αποσταλούν στην ταχυδρομική διεύθυνση: Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Διεύθυνση Διεθνών Εκπαιδευτικών Σχέσεων, Τμήμα Διεθνών Οργανισμών - Μητροπόλεως 12-14, 105 63, Αθήνα - Γραφείο 204.

Για τυχόν διευκρινίσεις παρακαλούμε να απευθύνεστε στον Εθνικό Συντονιστή του Προγράμματος «Παιδεία της Δημοκρατίας» και του Ευρωπαϊκού Έτους Ενεργών Πολιτών μέσω της Εκπαίδευσης, κ. Δημήτρη Ν. Χρυσοχόου, Αναπληρωτή Καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης, στην ακόλουθη ηλεκτρονική διεύθυνση: chryssochoou@pol.soc.uoc.gr ή στην διεύθυνση: Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Διεύθυνση Διεθνών Εκπαιδευτικών Σχέσεων, Τμήμα Διεθνών Οργανισμών - Μητροπόλεως 12-14, 105 63, Αθήνα, Γραφείο 204 (Υπόψιν: κ. Χρυσοχόου).

Στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΠΘ στο link Διεθνείς Σχέσεις – Διεθνείς Οργανισμοί – Συμβούλιο της Ευρώπης θα προστεθεί link με τίτλο Δράσεις για το Ευρωπαϊκό Έτος Ενεργών Πολιτών μέσω της Εκπαίδευσης, στην οποία θα παρέχονται όλες οι πληροφορίες σχετικά με το Πρόγραμμα και το Έτος.

Τέλος, στην ιστοσελίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης www.coe.int στο link Education, Culture and Heritage, Youth and Sport – Education – Education for Democratic Citizenship and Human Rights, υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με το Πρόγραμμα.

                                                                                             Η Υπουργός

                                                                                    ΜΑΡΙΕΤΤΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ

Εσωτερική διανομή:

 1. Γραφείο Υπουργού

 2.Γραφείο Γενικού Γραμματέα

 3.Γεν. Δ-ντρια ΔΕΣ

 4. ΔΕΣ Τμήμα Γ΄