Θάνος Bερέμης

Καθηγητής Πολιτικής Ιστορίας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας (EΣYΠ)

·        Ο Εθνικός Διάλογος αφορά την εκπαίδευση.

·        Δεν μπορούμε να έχουμε την ψευδαίσθηση ότι μια χούφτα άνθρωποι και όλοι οι ζώντες Έλληνες θα αλλάξουμε την ελληνική Παιδεία.

·        Το πιο προβληματικό ζήτημα για τα Πανεπιστήμια είναι η... αιώνια φοίτηση 

‑Ποια είναι η εκτίμησή σας για την πρώτη συνεδρίαση του EΣYΠ;

H πρώτη συνεδρίαση πήγε καλά. Βέβαια, δεν προχωρήσαμε στις προτεραιότητες, διότι κάποιοι βουλευτές είπαν ότι ήταν απροετοίμαστοι, μολονότι αυτό ήταν το πρώτο θέμα στην ατζέντα. Έτσι, η συζήτηση αυτή αναβλήθηκε για τις 16 Φεβρουαρίου, με μοναδικό θέμα τις προτεραιότητες του διαλόγου. Στο μεταξύ, πήραμε κάποιες άλλες αποφάσεις, για τους κανόνες λειτουργίας του EΣYΠ, για ορισμένα άλλα ζητήματα. Για παράδειγμα, κάποιος ρώτησε ποιος έφτιαξε την ατζέντα, απάντησα ότι την έφτιαξα εγώ, κάποιος μου θύμισε ότι ο πρόεδρος έχει το δικαίωμα να κάνει την ατζέντα κι εγώ είπα ότι έχει το δικαίωμα να? εκχωρεί αυτό το δικαίωμα.

‑Οπότε, ποιό θα είναι το περιεχόμενο της συνεδρίασης της 16ης Φεβρουαρίου;

Συμφωνήσαμε όλοι να επιδώσουν προτάσεις για τις προτεραιότητες της ημερήσιας διάταξης μέσα σε ένα 15ήμερο μετά την πρώτη συνεδρίαση. Θα μαζέψουμε τις προτάσεις, θα τις ιεραρχήσουμε ανάλογα με την «πυκνότητα» των προτιμήσεων των μελών του EΣYΠ και θα συζητήσουμε επί της ιεράρχησης αυτής των προτεραιοτήτων.

‑Εσείς ποια θεωρείτε ότι θα έπρεπε να είναι τα κυρίαρχα θέματα στην ατζέντα του EΣYΠ;

Θα έθετα ως πρώτο θέμα την αιώνια φοίτηση στο πανεπιστήμιο. Αυτό θεωρώ ως το πιο προβληματικό ζήτημα, κυρίως διότι λειτουργεί σαν τη βαρύτητα: τραβάει όλο το πανεπιστήμιο κάτω. Όχι μόνο γιατί είναι πολλοί φοιτητές, διότι αυτοί που έρχονται στα μαθήματα είναι λίγοι, οι άλλοι είναι απλώς απόντες. Αλλά, διότι δημιουργείται η αίσθηση ότι μπορείς να σπουδάζεις για πάντα. Αν έχει ο φοιτητής την αίσθηση ότι με το μηδενισμό δεν έχει πολλές ακόμα ευκαιρίες, διότι ο χρόνος σπουδών είναι περιορισμένος, θα το σκεφτεί πολύ.

‑Πώς βλέπετε, σε πρακτικό επίπεδο, την έννοια της αξιολόγησης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη χώρα μας, θέμα για το οποίο το υπουργείο Παιδείας «πιέζει» το EΣYΠ;

Το υπουργείο πιέζει γιατί έχει αναλάβει δεσμεύσεις στο πλαίσιο της διαδικασίας της Μπολόνια. Πιστεύω ότι είναι σημαντικό, διότι, αν κρίνω από τα πανεπιστήμια που γνωρίζω, κυρίως τα βρετανικά, η αξιολόγηση είναι θεσμοθετημένη χρόνια, λειτουργεί τακτικότατα και ανανεώνει το σύστημα. Χωρίς αυτή κάποιος μπορεί να είναι βολεμένος, ευχαριστημένος και ποτέ να μην αλλάζει τίποτα. Αφήστε τις πάγιες ελλείψεις των πανεπιστημίων, οι οποίες φαίνονται στην αξιολόγηση.

‑Όμως, υπάρχουν αντιδράσεις για το ζήτημα?

Δεν καταλαβαίνω την αντίδραση για την αξιολόγηση. Ενδεχομένως καταλαβαίνω την αντίδραση στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, διότι οι καθηγητές φοβούνται μήπως τους κρίνουν και τους κατακρίνουν. Αλλά στο πανεπιστήμιο τι να φοβηθεί κανείς πια; Ένας καθηγητής που θα κριθεί, αν κάνει τη δουλειά του, δεν πρέπει να φοβάται τίποτα. Αν είναι εξαφανισμένος, διότι έχει άλλες δουλειές, εκτός πανεπιστημίου, δεν πρέπει να φανεί; Το μυστηριώδες είναι γιατί αντιδρούν οι εκπρόσωποι των φοιτητών στην αξιολόγηση, ενώ δεν θα αξιολογηθούν αυτοί, αλλά εμείς, οι καθηγητές τους! Κι όμως, έρχονται και φωνάζουν ότι δεν θέλουμε αξιολόγηση, γιατί είναι -ξέρω κι εγώ; - όργανο της παγκοσμιοποίησης.

‑Με αφορμή αυτό που είπατε, τι απαντάτε σε όσους μιλούν για «προσχηματικό διάλογο» και «προαποφασισμένα αποτελέσματα»;

Αν ήταν προσχηματικός ο διάλογος, θα έπρεπε να το γνωρίζω πρώτος εγώ. Και δεν γνωρίζω καμία προαποφασισμένη ιστορία. H εντύπωσή μου είναι ότι δεν ξέρουμε πού πάμε, όχι ότι είναι προαποφασισμένος ο διάλογος. Ότι «πάμε στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα», προς το παρόν. Μάλιστα, έχουμε ακουμπήσει πολλές ελπίδες στο διάλογο, ίσως υπερβολικές ελπίδες, όχι γιατί δεν υπάρχει καλή προαίρεση, διότι υπάρχει, όπως υπάρχει και σχετική συναίνεση. Δεν ξέρω αν καθ’ οδόν διαμορφώσουμε κάποιους προσανατολισμούς, αλλά αυτή τη στιγμή δεν ξέρουμε πού πάμε.

‑Τελικά, διάλογος για την εκπαίδευση ή διάλογος για την Παιδεία;

Προς το παρόν για την εκπαίδευση. H Παιδεία είναι μεγάλη λέξη, άσχετα αν οι πολιτικοί συνηθίζουν να χρησιμοποιούν μεγάλες λέξεις. H Παιδεία είναι μια υπόθεση πολύ μεγαλύτερη από την εκπαίδευση, είναι το σύνολο της ιστορίας, της κοινωνίας μας, του πολιτισμού μας. Δεν μπορούμε να έχουμε την ψευδαίσθηση ότι μια χούφτα άνθρωποι και όλοι οι ζώντες Έλληνες θα αλλάξουμε την ελληνική Παιδεία. Την εκπαίδευση, ναι, μπορούμε να την αλλάξουμε με λίγη καλή προαίρεση και προσπάθεια.