ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ

Αθήνα, 8 Νοεμβρίου 2004

ΔΕΥΤΕΡΟΛΟΓΙΑ

ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ κ. ΚΩΣΤΑ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ

ΣΤΗΝ ΠΡΟ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΔΙΑΤΑΞΕΩΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θέλω να κάνω μερικές σύντομες επισημάνσεις και κάποια σχόλια για πολύ συγκεκριμένα θέματα που ετέθησαν:

Το πρώτο έχει να κάνει με το ερώτημα «πού είναι ο διάλογος»; Εγώ θυμάμαι ότι εμείς, τα τελευταία χρόνια, δύο φορές έχουμε καταθέσει συγκεκριμένη Πρόταση Νόμου, που πρότεινε  θεσμοθετημένο εθνικό διάλογο και απορρίφθηκε.

Δεύτερον, σήμερα, με δική μας πρωτοβουλία, έρχεται το θέμα της Παιδείας σε προ Ημερησίας Διατάξεως Συζήτηση στη Βουλή και αναγορεύεται σε πολύ υψηλή προτεραιότητα.

Τρίτον, για μας, ο εθνικός διάλογος ήταν δέσμευση. Σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ο κόσμος μας εμπιστεύθηκε, γι’ αυτό και θεωρούμε τον εαυτό μας δεσμευμένο να το κάνει. Γι’ αυτό το κάνουμε.

Ένα δεύτερο θέμα που ετέθη: «Σε ποιά θέματα αφορά ο διάλογος;» Δεν μπορώ να καταλάβω το ερώτημα. Κατά τη άποψή μου, είναι πάρα πολύ σαφές. Πρώτον είναι τα θέματα της Μπολόνια. Πολύ μεγάλο ζήτημα αυτό και πολύ συγκεκριμένο. Δεύτερον, σας περιέγραψα οκτώ συγκεκριμένες ενότητες. Είναι ανοιχτή η ατζέντα να προσθέτουν και άλλα μεγάλα θέματα. Αλλά, να πω το εξής: Στις οκτώ ενότητες, πλην των θεμάτων της Μπολόνια, περιλαμβάνονται ζητήματα κορυφαία: η αυτοτέλεια, η αξιολόγηση, η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, η δωδεκαετής υποχρεωτική εκπαίδευση. Έχει κανείς την άποψη ότι αυτά δεν είναι μεγάλα αντικείμενα προς συζήτηση και προς εφαρμογή αποτελεσματικών πολιτικών και μάλιστα επειγόντως; Η δική μας άποψη είναι πως είναι.

Και να πω και κάτι ακόμα. ¶κουσα από όλους τους ομιλητές αναφορές σ’ αυτά τα ζητήματα. ¶ρα, τεκμαίρεται ότι αναγνωρίζεται, από όλες τις πλευρές, ότι είναι κορυφαία ζητήματα για να τεθούν σε διάλογο και να ληφθούν οριστικές αποφάσεις, δεσμευτικές για όλους.

Το τρίτο σχόλιο. Χρειαζόμαστε μεγάλες πολιτικές; Πρέπει να κάνουμε την Παιδεία εθνική προτεραιότητα; Εγώ αισθάνομαι, από όσα ειπώθηκαν, πως σε αυτό τουλάχιστον συμφωνούμε. Γιατί το ερώτημα που προϋπάρχει είναι: Είμαστε ικανοποιημένοι με τη σημερινή κατάσταση; Σας είπα πως ούτε μηδενίζουμε, ούτε ισοπεδώνουμε. Έχουν γίνει και σωστά πράγματα. Υπάρχουν και θετικά στοιχεία. Αλλά, σας περιέγραψα, κατά την άποψή μου, πολλά τρωτά, πολλά προβληματικά σημεία. ¶κουσα και τον κ. Παπανδρέου και την κα Παπαρήγα και τον κ. Κωνσταντόπουλο, με ποικίλους χρωματισμούς και ένταση, να περιγράφουν τα ίδια, ή άλλα σημεία. ¶ρα, υπάρχει μια γνωμοδοτική κατάσταση. Είμαστε στο 2004. Και περιμένουν από μας οι νέες γενιές να ακολουθήσουμε μια πολιτική συγκεκριμένη, μακροχρόνια. ¶ρα υπάρχει θέμα, όχι απλώς διαλόγου, αλλά αναγόρευσης της Παιδείας σε ζήτημα ύψιστης εθνικής προτεραιότητας. ¶κουσα εκφράσεις οξείες: «Δεν υπάρχει δωρεάν παιδεία σήμερα», είπε ο αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. «Το σύστημα της εκπαίδευσης είναι αυτιστικό». «Είναι αστείο δίλημμα σήμερα το περί μη κρατικών πανεπιστημίων». Συμφωνώ με αυτές τις απόψεις. Θα μπορούσε κανείς, κακοπροαίρετα, να πει σ’ όλες αυτές τις επισημάνσεις ότι αυτά είναι ομολογία αποτυχίας για κάποιον που κυβέρνησε επί 20 χρόνια. Αλλά, δεν είναι αυτό το ζητούμενο σήμερα. Το θέμα είναι ότι αυτές οι παραδοχές δεν είναι τίποτα άλλο παρά η δικαίωση της επιλογής να γίνει η σημερινή συζήτηση και, όπως πιστεύω, να καταλήξουμε σε κάποιες συγκεκριμένες κοινές τοποθετήσεις.

Οφείλω να πω, πως δεν άκουσα μόνο παραδοχές, που αφορούν το παρελθόν, σε αντιδιαστολή με τις πολιτικές που εφάρμοζαν οι κυβερνήσεις του παρελθόντος. ¶κουσα και προτάσεις. Κάποιες – κατά την άποψή μου –χρήσιμες και ενδιαφέρουσες. Γι’ αυτό γίνεται ο διάλογος.

Τέταρτο σημείο. Χρειάζεται ο διάλογος; Να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι. Εμείς έχουμε πολύ σαφείς θέσεις, πολύ ξεκάθαρες προτάσεις και συγκεκριμένο πρόγραμμα. ¶λλωστε, κάποιες από τις αναφορές που άκουσα σήμερα και περιληπτικά τις ανέφερα, δικαιώνουν αυτές τις πολιτικές θέσεις, σε ό,τι μας αφορά. Θα μπορούσαμε λοιπόν - και θέλω να το κάνω πολύ σαφές αυτό - να προχωρήσουμε μόνοι μας. Βεβαίως μέσα από το διάλογο της Βουλής, με τις αντιρρήσεις των κομμάτων της Αντιπολίτευσης, να ψηφίσουμε την πολιτική μας, να την εφαρμόσουμε και μάλιστα πολύ γρήγορα. Εδώ θέλω να σας θέσω ένα ερώτημα, ρητορικό βέβαια, αλλά φαντάζομαι αγγίζει όλες και όλους μας, ασχέτως ιδεολογικής αφετηρίας, πολιτικής προτίμησης, ή κομματικής ένταξης. Θα μπορούσαμε να ρισκάρουμε δηλαδή μια ακόμα μεταρρύθμιση, την οποία θα την διαδεχθεί κάποια στιγμή μια άλλη αντιμεταρρύθμιση, με θύματα μονίμως τα παιδιά και τις οικογένειές τους. Αυτό είναι το αμείλικτο ερώτημα που καλούμαστε να απαντήσουμε. Δεν αμφισβητώ προθέσεις, ούτε στο παρελθόν, ούτε σήμερα. Υπάρχει όμως μια οδυνηρή πραγματικότητα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, από την οποία κανένας μας δεν μπορεί να κρύβεται. Αλλαγές επί αλλαγών, άλλες σοβαρότερες, άλλες στο πόδι, σε ένα σύστημα εκπαίδευσης, το οποίο ακόμα και αν έχει ελαττώματα πάντως θα έπρεπε να έχει το στοιχείο της διάρκειας και της σταθερότητας. Και αυτές οι αλλαγές δεν γίνονται μόνο από Κυβέρνηση, σε Κυβέρνηση, αλλά ακόμη και από Υπουργό σε Υπουργό. Ξαναλέω, δεν αμφισβητώ τις προθέσεις κανενός. Φτάνουμε όμως στο αποτέλεσμα. Και το αποτέλεσμα ήταν ένα απαξιωμένο σύστημα Παιδείας. Αυτή είναι η αλήθεια. Και αυτήν την αλήθεια πρέπει να την δούμε όλοι. Δεν είναι κάτι που καταλαβαίνουμε μόνο εμείς εδώ. Πολύ περισσότερα και πολύ πριν από μας την καταλαβαίνουν οι Έλληνες πολίτες.

Γι’ αυτό, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, πιστεύω ότι οι χαμένοι ήταν τα παιδιά, οι οικογένειες, η κοινωνία, με την ευρύτερη έννοια του όρου. Και, για να είμαστε και απόλυτα ειλικρινείς, η αξιοπιστία της πολιτικής.

Γι’ αυτό - επιτρέψτε μου να επιμείνω σε ό,τι μας αφορά και να το πιστεύω πολύ βαθειά - ότι είναι ανάγκη να πάμε σε ένα θεσμοθετημένο Εθνικό Διάλογο, με ξεκάθαρη ατζέντα θεμάτων και σαφές χρονοδιάγραμμα. Όχι συζήτηση για τη συζήτηση. Τα μεν θέματα της Μπολόνια πρέπει να ολοκληρωθούν πολύ γρήγορα, μέχρι το Μάιο. Αλλά και συνολικά η ατζέντα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το καλοκαίρι του 2005. Είναι επαρκής χρόνος. Είναι άνετος χρόνος, αλλά και συγκεκριμένος.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι

Εμείς πιστεύουμε ότι οφείλουμε, επιτέλους, στους νέους μας το στοιχειώδες χρέος μιας σύγχρονης ευνομούμενης ευρωπαϊκής κοινωνίας: Ένα σύστημα εκπαίδευσης, που στα βασικά του σημεία, όχι σ’ όλα, έχουμε συμφωνήσει, επιδεικνύοντας την πολιτική μας ωριμότητα. Ένα σύστημα που να έχει τα χαρακτηριστικά της διάρκειας, της σταθερότητας, της συνέχειας, της συνέπειας, αλλά και της αξιοπιστίας.

Πέμπτο σύντομο σχόλιο: Μίλησα και εγώ για τα μη κρατικά Πανεπιστήμια. Χαίρομαι που έχουν αλλάξει απόψεις σ’ αυτήν την κατεύθυνση και οι του κόμματος της Αντιπολίτευσης. Θέλω να κάνω όμως μια επισήμανση, για να μην γίνει κάποιο λάθος, με αφορμή, άλλωστε, κάποιες επισημάνσεις της κας Παπαρήγα και του κ. Κωνσταντόπουλου, για το ότι προτεραιότητα παραμένει η δημόσια παιδεία. Και θα σας πω ότι βεβαίως υπάρχει περιθώριο να προσφέρει και ο ιδιώτης υπηρεσίες, με διάφορες μορφές (δηλαδή ίδρυμα μη κρατικό και μη κερδοσκοπικό). Αλλά, αυτό δεν αναιρεί επ’ ουδενί την υποχρέωση της Πολιτείας να προσφέρει όσο γίνεται υψηλότερου επιπέδου υπηρεσίες και ευκαιρίες Παιδείας σε όλα τα παιδιά. Και, επειδή μιλήσαμε για δωρεάν Παιδεία, η απαξίωση, για να μην πω η χρεοκοπία της, η απόδειξη της αποτυχίας της ή, για να είμαι επιεικέστερος, η σημερινή ιδιαίτερα προβληματική κατάσταση του ελληνικού σχολείου, φαίνεται από το ότι ολοένα και περισσότερο βλέπουμε το φαινόμενο της απαξίωσης του δημόσιου σχολείου και της προσφυγής των μαθητών, ακόμα και των εισοδηματικά ασθενέστερων, στην ιδιωτική Παιδεία. Να σας πω κάτι; Δεν εκθειάζω ποτέ το παρελθόν, αλλά θυμούμαι ότι, στα χρόνια που πηγαίναμε εμείς σχολείο, το δημόσιο σχολείο, με τα όποια σοβαρά, τρωτά της εποχής σαφώς εθεωρείτο καλύτερο από το ιδιωτικό σχολείο.

Κύριε Κωνσταντόπουλε, θα ήμουν ο ευτυχέστερος όλων αν μπορούσα το 5% να το κάνω σήμερα. Εκείνο στο οποίο θέλω να μείνω και να το υπογραμμίσω είναι ότι ισχύει η δέσμευσή μας, ότι αυτό θα γίνει στη διάρκεια της τετραετίας.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, κλείνοντας πρέπει να πω ότι άκουσα πως πρέπει να κοιτάζουμε μπροστά. Σωστό. ¶κουσα ότι πρέπει να έρθουν ξένα Πανεπιστήμια στην Ελλάδα. Σωστό. ¶κουσα ότι σήμερα τουλάχιστον άλλο ένα κόμμα είναι υπέρ των μη κρατικών Πανεπιστήμιων. Συμφωνούμε. Οφείλω όμως να πω ότι είναι κρίμα που δεν τα εφαρμόσατε όλα αυτά τα χρόνια που πέρασαν. Κρίμα, που στο συγκεκριμένο θέμα μείνατε σε αγκυλώσεις και δεν πείσατε καν το κόμμα σας να αλλάξει στάση στη διάρκεια της Συνταγματικής Αναθεώρησης, πριν από δυο ή τρία χρόνια.

Εν πάση περιπτώσει, σημασία έχει, πράγματι, να κοιτάξουμε μπροστά, να προσπαθήσουμε να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα, να διορθώσουμε όλα αυτά τα λάθη του παρελθόντος. Σε αυτό καλούμε όλες και όλους να είστε αρωγοί. Τα προβλήματα από πλευράς της Κυβέρνησης, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ετέθησαν. Τα θέματα περιεγράφησαν, οι συγκεκριμένοι στόχοι ετέθησαν, κάποιο χρονοδιάγραμμα ετέθη. Πολιτική βούληση, από την πλευρά μας, είναι να προχωρήσουμε. Αυτό πιστεύω ότι έχει φανεί περίτρανα στους 8 μήνες που πέρασαν. Από πλευράς μας, θα κάνουμε το χρέος μας. Πιστεύουμε και ελπίζουμε ότι όλες και όλοι θα αρθούμε στο ύψος των περιστάσεων στο κορυφαίο αυτό θέμα.