Προϋπολογισμός και παιδεία

Του Χρήστου ΠΙΛΑΛΗ*

Την Τετάρτη η κυβέρνηση έδωσε στη δημοσιότητα το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2005. Το προσχέδιο προβλέπει, μεταξύ άλλων, αύξηση των άμεσων και έμμεσων φόρων και δραστική μείωση των δαπανών του Δημοσίου, μείωση που αφορά και τις δαπάνες για την παιδεία. Οι προβλεπόμενες δαπάνες για την παιδεία αποτελούνται από τα 5.496 εκατομμύρια ευρώ του τακτικού προϋπολογισμού και τα 812 εκατομμύρια του προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων, που αθροιστικά το ποσοστό τους αποτελεί το 3,57% του προβλεπόμενου Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) της χώρας για το 2005.
Το ποσοστό αυτό απέχει πάρα πολύ από το προεκλογικό 5% επί του ΑΕΠ για την παιδεία, που έχει υποσχεθεί ο Κ. Καραμανλής να δώσει μέχρι το 2008, και είναι μικρότερο ακόμα και από το φετινό αντίστοιχο ποσοστό, αφού σύμφωνα με το προσχέδιο οι εκτιμούμενες δαπάνες για την παιδεία το 2004 αποτελούν το 3,6% του ΑΕΠ της φετινής χρονιάς. Σε κάθε περίπτωση ο νέος προϋπολογισμός δίνει για άλλη μια χρονιά στη χώρα μας το αρνητικό ρεκόρ των χαμηλότερων δαπανών για την παιδεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση (των 15). Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, στην Ε.Ε. των 15 το μέσο ποσοστό των δαπανών για την παιδεία επί του ΑΕΠ της κάθε χώρας είναι 5,1%. Υπάρχουν και χώρες που κάνουν τεράστιες δαπάνες για την παιδεία των κατοίκων τους, όπως η Δανία με 8,3% του ΑΕΠ της, ή η Σουηδία με 7,7% του ΑΕΠ της. Είμαστε λοιπόν σαφώς οι χειρότεροι των 15, με προτελευταίους τους Ιρλανδούς (4,3% επί του ΑΕΠ για την παιδεία τους) και οι προτελευταίοι σε όλη την Ευρώπη, αφήνοντας τελευταίους μόνο τους Ρουμάνους, που δαπανούν για την παιδεία τους το 3,4% του ΑΕΠ της χώρας τους.
Έτσι τα προβλήματα στη δημόσια εκπαίδευση συσσωρεύονται, με τα κενά σε εκπαιδευτικούς να παραμένουν πολλά, με το στεγαστικό πρόβλημα να μην λύνεται ποτέ, με σχολεία που δεν είναι ελκυστικά στους μαθητές τους και η μορφωτική λειτουργία τους παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, με παρωχημένα αναλυτικά προγράμματα. Η έλλειψη δαπανών για νέες σχολικές υποδομές και διορισμούς μόνιμων εκπαιδευτικών οδηγεί σε αίθουσες στις οποίες στοιβάζονται μέχρι και 30 μαθητές, με το πρόβλημα να κορυφώνεται όταν αυτοί οι μαθητές είναι της Α' Δημοτικού ή όταν μέσα στην αίθουσα υπάρχουν και μαθητές που χρειάζονται ιδιαίτερη φροντίδα από τον εκπαιδευτικό (συμβαίνει σχεδόν πάντα).
Οι ιδιαίτερα αναγκαίες "τάξεις υποδοχής" παραμένουν δυστυχώς μια "πολυτέλεια" για τα περισσότερα σχολεία, αφού με τέτοιους προϋπολογισμούς δεν μπορούν να δημιουργηθούν οι απαραίτητες τάξεις υποδοχής, ώστε να βοηθηθούν στη γλώσσα τα παιδιά των οικονομικών μεταναστών, για να μπορούν να προχωρήσουν ομαλά στην εκπαιδευτική διαδικασία. Έτσι ενισχύονται και φαινόμενα κοινωνικού ρατσισμού ανάμεσα σε γονείς, με δυσμενέστατες συνέπειες στα παιδιά και στο παιδαγωγικό κλίμα του σχολείου, κ.λπ. Για την ένταξη παιδοψυχολόγων στη Δημόσια Εκπαίδευση δεν γίνεται ούτε λόγος, με αποτέλεσμα βασικά προβλήματα που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο από τους εκπαιδευτικούς να παραμερίζονται και να μένουν άλυτα!
Τα περίφημα ολοήμερα σχολεία στελεχώνονται από ωρομίσθιους εκπαιδευτικούς, που μέσα σε ένα καθεστώς εργασιακής ανασφάλειας τρέχουν κατακερματισμένοι σε 4 και 5 σχολεία για να συμπληρώσουν τις απαραίτητες ώρες εργασίας τους, χωρίς να μπορούν να μπουν στο παιδαγωγικό κλίμα των σχολείων όπου εργάζονται. Είναι προφανές πως οι ανάγκες των ολοήμερων μπορούν να καλυφθούν μόνο με τον διορισμό μόνιμου εκπαιδευτικού προσωπικού. Όλες όμως αυτές οι ελλείψεις είναι αποτέλεσμα των πολιτικών επιλογών και αυτής της κυβέρνησης και οδηγούν αναπόφευκτα στην υποβάθμιση της δημόσιας εκπαίδευσης και στον περιορισμό του μορφωτικού ορίζοντα των μαθητών των πιο λαϊκών στρωμάτων, εφόσον αυτοί κατά βάση στηρίζουν την ικανοποίηση των εκπαιδευτικών τους προσδοκιών στη δημόσια εκπαίδευση, ενώ οι διαρκώς μειούμενες οικονομικές τους δυνατότητες δεν τους επιτρέπουν να χρησιμοποιήσουν πανάκριβες "συμπληρωματικές" εκπαιδευτικές παροχές. Στόχος (όχι κρυφός) των νεοφιλελεύθερων κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. είναι η έμμεση κατάργηση, ο εκφυλισμός της δημόσιας δωρεάν εκπαίδευσης και σε αυτή την προοπτική η αριστερά θα σταθεί στιβαρό ανάχωμα.

* Ο Χρήστος Πιλάλης είναι δάσκαλος, μέλος του Γενικού Συμβουλίου της ΑΔΕΔΥ
-----------------------------------------
ΑΥΓΗ  9/10/04