Πανεπιστήμιο – Μύθοι και Πραγματικότητα

του Αλέξανδρου Γ. Αλεξανδρίδη, φιλολόγου

Ξεκινούμε με όνειρα και ελπίδες. Στεκόμαστε στο πρώτο σκαλί του πανεπιστημιακού κτηρίου και φανταζόμαστε το μέλλον μας να χτίζεται μέσα σ’  αυτό. Μετά από πολύ κόπο και προσπάθεια, περνώντας την ψυχοφθόρα διαδικασία των πανελλαδικών εξετάσεων, κάποιοι από μας μπορούν πια να σπρώξουν τη μεγάλη πόρτα μιας σχολής.

Τα πρώτα βήματα είναι δειλά και αβέβαια. Η προσαρμογή σε μια εντελώς διαφορετική των σχολικών χρόνων εκπαιδευτική διαδικασία είναι το πρώτο δύσκολο πρόβλημα του νέου φοιτητή. Κοιτάζει γύρω του και διαπιστώνει ότι ξαφνικά βρίσκεται μέσα σ’ ένα περιβάλλον σχεδόν ψυχρό, σχεδόν απόμακρο και σίγουρα ξένο προς τη ζεστασιά της σχολικής ατμόσφαιρας. Από πάνω του ήδη αρχίζουν να βαραίνουν οι ποικίλες υποχρεώσεις των σπουδών. Βομβαρδίζεται κυριολεκτικά από τα ενημερωτικά φυλλάδια των φοιτητικών παρατάξεων, που στο βωμό της περαιτέρω εξέλιξής τους αναλαμβάνουν την «ξενάγηση» του νέου φοιτητή. Μέσα σ’ όλη την αβεβαιότητα, ο τελευταίος καλείται να οργανώσει από την αρχή νέες κοινωνικές επαφές, να βρει σημεία επικοινωνίας με τους «συναδέλφους» του, όπως τιμητικά ονομάζονται οι συμφοιτητές του. Αυτό το δύσκολο στάδιο της προσαρμογής όμως τελειώνει μετά από κάποιους μήνες. Ο νέος φοιτητής είναι τώρα πιο σίγουρος για το τι κάνει και το πως κινείται μέσα στο νέο του περιβάλλον. Από ‘δω και πέρα κάθε του βήμα είναι και κάτι καινούριο, μια συνεχής γνωριμία με την πραγματικότητα του πανεπιστημιακού χώρου. Η πορεία αυτή μέσα στο ψηλό κτήριο της σχολής, σε συνδυασμό με το απευθείας αντίκρισμα του αληθινού προσώπου της ζωής, ύστερα από την ανεμελιά των μαθητικών χρόνων, βάζουν τα θεμέλια γι’ αυτό που θα χτίσει ο καθένας στη ζωή του και του δείχνουν προπάντων ότι πρέπει να παλέψει σκληρά, για να εξασφαλίσει όσα μέχρι τώρα του πρόσφεραν απλόχερα.

Η πορεία του φοιτητή στο πανεπιστήμιο είναι κατά γενική ομολογία ευχάριστη. Διασκέδαση, παρέα, ξενύχτι, ελευθερία, έρωτας. Είναι η περίφημη γοητεία της φοιτητικής ζωής, που πρέπει κανείς να τη χαρεί, όσο κι αν οδηγεί το άτομο πολλές φορές σε ακρότητες. Η ζωή όμως του φοιτητή είναι και από μία άποψη οδυνηρή. Διαπιστώνει τα κενά του εκπαιδευτικού συστήματος, την προχειρότητα των διαδικασιών, τη σχολαστική γραφειοκρατία, πολλές φορές την αδιαφορία των καθηγητών ή το απλησίαστο της μορφής τους. Όλα αυτά τον γεμίζουν άγχος και αβεβαιότητα. Μέσα του γκρεμίζεται η αξία του επιστήμονα ή του μορφωμένου. Γιατί να αγωνιστεί; Για ένα πτυχίο στολίδι του τοίχου; Γιατί να δώσει ένα κομμάτι από τα καλύτερά του χρόνια; Για να μεγαλώσει στο μέλλον τη στρατιά των ανέργων πτυχιούχων; Ε, όχι! Φτάνει πια ως εδώ. Ο φοιτητής έχει δικαίωμα στη ζωή, έχει δικαίωμα στην ελπίδα της επαγγελματικής αποκατάστασης, έχει δικαίωμα στο όραμα της ευτυχισμένης και στρωμένης ζωής. Έχει δίκιο να φωνάζει, να διαμαρτύρεται, να επαναστατεί. Οι θυσίες που κάνει για να προχωρά στην πανεπιστημιακή εκπαιδευτική διαδικασία εξαγοράζονται μόνο με την εξασφάλιση του μέλλοντος του. Αυτό πρέπει και οι εκάστοτε πολιτικοί μας να έχουν πάντα κατά νου. Και θα βοηθήσουν πραγματικά, αν αισθανθούν μόνο για λίγο και πάλι φοιτητές, αφού οι περισσότεροι έχουν περάσει και οι ίδιοι το κατώφλι του ψηλού κτηρίου, στο οποίο ζουν και αναπνέουν σήμερα χιλιάδες παιδιά με όνειρα και ελπίδες για το μέλλον. Και για να το πω καλύτερα: σε κάθε πανεπιστήμιο της Ελλάδας ζει και αναπνέει το μέλλον αυτής της χώρας και η προοπτική της συνέχειάς της. 

Μάρτιος 1996

Επιμέλεια:

Αλέξανδρος Γ. Αλεξανδρίδης

ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

Σημείωμα του συγγραφέα:

Το παραπάνω κείμενο γράφτηκε σε μια περίοδο μεταβατική, προσαρμογής και επίπονης δουλειάς. Ήταν τα πρώτα μου βήματα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και συγκεκριμένα στο τμήμα Φιλολογίας. Είχε προηγηθεί η επιτυχία μου στις πανελλαδικές εξετάσεις του 1995. Τη μεγάλη χαρά μου διαδέχτηκε μία περίοδος αμηχανίας, ώσπου να καταφέρω να εναρμονίσω τη ζωή μου με τις συνήθειες, τις ανάγκες και τις υποχρεώσεις της φοιτητικής ζωής. Σε όλον αυτόν τον καιρό παρατηρούσα τα πάντα γύρω μου, κάθε φορά που πήγαινα στη Σχολή. Το παραπάνω κείμενο είναι οι σκέψεις μου μέσα σ’ ένα περιβάλλον ετερόκλιτο, ποικιλόμορφο, αλλά συνάμα γοητευτικό και για ένα νέο φοιτητή ανεξερεύνητο.

Τώρα, μετά από πολλά χρόνια, παραθέτω αυτές τις αράδες καρδιάς εκείνης της εποχής, με την ελπίδα ότι αν όχι όλα, τουλάχιστον πολλά πράγματα έχουν μείνει ίδια. Και ακόμη έχω την πεποίθηση, ότι οι τότε προβληματισμοί μου είναι και τώρα προβληματισμοί των νεοεισαχθέντων στα ανώτατα εκπαιδευτικά μας ιδρύματα. Προτείνω, λοιπόν, τις σκέψεις μου αυτές σε όλα τα νέα παιδιά που ξεκινούν τη φοιτητική τους πορεία με όραμα προόδου και επιτυχίας, αλλά και σε όλους τους άλλους, συμμετέχοντες ή μη στην εκπαίδευση της νεολαίας μας, οι οποίοι όμως νιώθουν ζωηρή ευαισθησία και δημιουργικό προβληματισμό για τη σύγχρονη ελληνική εκπαιδευτική διαδικασία των πανεπιστημίων μας.

Από το μετερίζι πια του καθηγητή φιλολογίας συνεχίζω να προβληματίζομαι και να αναρωτιέμαι για την πορεία της τριτοβάθμιας ελληνικής εκπαίδευσης. Θυμάμαι με ζωηρή νοσταλγία τα φοιτητικά μου χρόνια και από τη θέση μου προσπαθώ με όλες μου τις δυνάμεις να προετοιμάσω άξιους, δυναμικούς και διεκδικητικούς μελλοντικούς φοιτητές – γεμάτους με ήθος, αγωνιστική διάθεση και όραμα προόδου και επιτυχίας.

«Εἰς μίαν ἐκπαίδευσιν ἀρτίαν καὶ δημιουργικήν…»

Θεσσαλονίκη, 25 Ιουνίου 2004

Αλέξανδρος Γ. Αλεξανδρίδης

ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ