Την παρακάτω επιστολή επέδωσα στους διευθυντές των 2 σχολείων όπου εργάζομαι, που ταυτόχρονα είναι και υπεύθυνοι για την λειτουργία της ΠΔΣ στα σχολεία τους. Το έκανα γιατί δεν μπορούσα άλλο να βλέπω απαθής έναν θεσμό να ευτελίζεται τόσο με κίνδυνο να κινδυνεύει να διακοπεί, όχι λόγω έλλειψης χρημάτων, αλλά λόγω απερισκεψίας. Σκέφτηκα λοιπόν ότι αυτό που δεν κατάφεραν όλοι αυτοί που διαδηλώνουν έξω από το ΥΠΕΠΘ, μπορεί να το κατάφερναν τα ενεργά στελέχη της εκπαίδευσης… ιεραρχικώς (επισήμως ή ανεπισήμως).

Επισημάνσεις και προτάσεις για την ΠΔΣ

Το ΥΠΕΠΘ πριν από μερικά χρόνια αποφάσισε να εφαρμόσει το πρόγραμμα της Πρόσθετης Διδακτικής Στήριξης (ΠΔΣ) στα δημόσια σχολεία, κάνοντας έτσι πραγματικότητα ένα παλιό όνειρο που πάντα απασχολούσε όσους εμπλέκονταν με την εκπαίδευση. Η προσπάθεια αυτή, παρ’ όλο που αποτελούσε ένα πάγιο λαϊκό αίτημα, φαίνεται να πάσχει από όλα εκείνα τα συμπτώματα της ελληνικής παθογένειας που υπονομεύουν όλες τις αντίστοιχες προσπάθειες που το κράτος αναλαμβάνει.

Η επιλογή του προσωπικού:

Οι καθηγητές της ΠΔΣ, σύμφωνα πάντα με την εγκύκλιο του ΥΠΕΠΘ, αποτελούνται κατά ένα μέρος από το μόνιμο προσωπικό του σχολείου, κατά ένα άλλο μέρος από άλλους μόνιμους καθηγητές άλλων σχολείων, και από ωρομίσθιους.

α) Οι ωρομίσθιοι προσλαμβάνονται με τελείως «σκοτεινά» και διαβλητά κριτήρια. Ενώ υπάρχει ενιαίος πίνακας αναπληρωτών και ωρομισθίων αυτός δεν τηρείται, αντιθέτως με την ενισχυτική διδασκαλία στα Γυμνάσια όπου εκεί τηρείται, ενώ ουσιαστικά πρόκειται για το ίδιο πράγμα! Έτσι λοιπόν, ο ωρομίσθιος της ΠΔΣ βγαίνει διπλά ωφελημένος, και λόγω αμοιβής και λόγω προϋπηρεσίας. Προφανώς εις βάρος άλλων.

Ας υποθέσουμε ότι είμαι ο υπεύθυνος της ΠΔΣ σε ένα Λύκειο. Τότε μπορώ να προσλάβω το φίλο μου, το συγγενή μου, τον πρώην μαθητή μου, την καθηγήτρια με την οποία φλερτάρω, τον γνωστό κάποιου που του έχω υποχρέωση… Αφού έχω τη δυνατότητα, μπορώ, αν είμαι ασυνείδητος, να την εκμεταλλευτώ στο έπακρο, δημιουργώντας «πελατειακές σχέσεις». Μπορώ ακόμη να φτάσω να χρηματίζομαι για να «εξυπηρετήσω» κάποιους.

Μπορώ ακόμη να ικανοποιήσω τις ρατσιστικές μου ιδεολογίες και να μην προσλάβω γυναίκες ή, αν τις προσλάβω, να τις αναγκάσω να παραιτηθούν επειδή δε μου αρέσει το ντύσιμό τους.

Γενικά μπορώ να είμαι ασύδοτος.

Ποιος έδωσε τέτοιο δικαίωμα στους υπεύθυνους της ΠΔΣ; Πώς είναι δυνατόν ένας δημόσιος υπάλληλος να προσλαμβάνει άλλους δημοσίους υπαλλήλους; Με ποια κριτήρια γίνεται η πρόσληψη ωρομισθίων στην ΠΔΣ; Με βάση την εμπειρία; Τότε γιατί δεν αντλούνται από τον πίνακα των αναπληρωτών; Με βάση τις γνωριμίες; Αποφασίζει ο υπεύθυνος κάθε σχολείου ποιον θα προσλάβει και ποιον θα απορρίψει. Είναι δική του επιχείρηση μήπως; Ο ίδιος τους πληρώνει; Όχι βέβαια. Τότε με ποιο δικαίωμα του έχει ανατεθεί αυτή η ευθύνη και του έχει δοθεί αυτό το προνόμιο; Προφανώς, θα ισχυριστούν οι εμπνευστές του μέτρου, ο υπεύθυνος γνωρίζει τις ανάγκες του σχολείου του και προσλαμβάνει προσωπικό με τα ίδια κριτήρια που θα προσλάμβανε κάποιος ιδιοκτήτης φροντιστηρίου. Όμως εκεί, ο ιδιοκτήτης του φροντιστηρίου, έχει άγχος, προσέχει ποιον προσλαμβάνει και κυρίως υφίσταται το κόστος των λανθασμένων επιλογών του.

Για να δουλέψει ένας δημόσιος φορέας με τους όρους, τους περιορισμούς, αλλά και τις δυνατότητες της ελεύθερης αγοράς, θα έπρεπε να είναι ευέλικτος. Αφού ήδη έχει μηχανισμούς αξιολόγησης είτε της ικανότητας των υποψήφιων καθηγητών (ΑΣΕΠ), είτε της εμπειρίας τους (ενιαίος πίνακας αναπληρωτών), ας τους εκμεταλλευτεί.

Σημείωση: Ανήκω ήδη στο προσωπικό της ΠΔΣ και άρα είμαι ευνοημένος από το μέτρο. Παρ’ όλα αυτά βλέπω με μεγάλο σκεπτικισμό τα τεκταινόμενα, παρατηρώ όλα τα παραπάνω φαινόμενα να συμβαίνουν (δεν είναι φανταστικά όσα γράφω, ούτε καν εκείνα περί ρατσισμού εις βάρος των γυναικών καθηγητριών) και ανησυχώ.

β) Το μόνιμο προσωπικό υποτίθεται ότι μπορεί να εργάζεται στην ΠΔΣ με την προϋπόθεση ότι ο ίδιος καθηγητής ΔΕΝ θα κάνει στους δικούς του μαθητές το μάθημα ΚΑΙ στην ΠΔΣ. Αυτό δεν τηρείται. Και καλά, στα σχολεία της επαρχίας δεν τηρείται λόγω της απροθυμίας των συμβασιούχων να εργαστούν στην ΠΔΣ (αν και εκεί κανείς πια δεν τους ρωτάει θεωρώντας δεδομένο ότι θα αρνηθούν), αλλά δεν τηρείται ούτε και στα μεγάλα αστικά κέντρα για να κρατηθούν έστω και τα προσχήματα. Μάλιστα τα προηγούμενα χρόνια βρέθηκε ένας έξυπνος τρόπος ώστε να αυξάνονται οι μαθητές που παρακολουθούσαν την ΠΔΣ στους ίδιους τους καθηγητές τους. Πώς; Ακούστε:

Έστω ότι είμαι μόνιμος καθηγητής σε Λύκειο και θέλω να συμπληρώσω το εισόδημά μου κάνοντας ΠΔΣ. Αναλαμβάνω λοιπόν τη διδασκαλία του μαθήματός μου στους ίδιους τους μαθητές μου. Στα διαγωνίσματα τους βάζω θέματα που έχω διδάξει στην ΠΔΣ. Έτσι τους υποχρεώνω να έρχονται και στο μάθημά μου στην ΠΔΣ ουσιαστικά εκβιάζοντάς τους. Μάλιστα, επειδή ένα κριτήριο αξιολόγησης του διδάσκοντος στην ΠΔΣ είναι το πλήθος των μαθητών που παρακολουθούν, θα κριθώ τελικά και ως επιτυχημένος καθηγητής γιατί στο τμήμα μου θα υπάρχουν πολλοί μαθητές! Οι ίδιοι οι μαθητές βέβαια, στα φροντιστήρια που πηγαίνουν ΜΕΤΑ την ΠΔΣ (!) διαμαρτύρονται συνεχώς γι αυτόν τον «άτυπο» εκβιασμό και οι γονείς τους το ξέρουν. Το πράγμα μάλλον θα πάρει διαστάσεις αν κάποιος από αυτούς καταγγείλει στα ΜΜΕ την κατάσταση.

Η λειτουργία της ΠΔΣ:

Είναι εντυπωσιακό πόσοι μαθητές παρακολουθούν ΠΔΣ στην α’ Λυκείου και πόσοι απομένουν στην β’ και γ’ λυκείου. Αναρωτήθηκε κανείς ποτέ γιατί;

Μήπως γιατί οι μαθητές στην β’ και γ’ έχουν ΗΔΗ ξεκινήσει φροντιστήριο από τα μέσα Αυγούστου;

Ας υποθέσουμε ότι ένας καλός μαθητής θέλει να παρακολουθήσει ΠΔΣ στη γ’ Λυκείου. Κατ’ αρχάς δεν ξέρει ποιος θα του διδάξει το μάθημα, ενώ στο φροντιστήριο το ξέρει πολύ καλά από το τέλος της προηγούμενης χρονιάς. Στα μέσα ή στο τέλος Σεπτεμβρίου που θα ξεκινήσει η ΠΔΣ, είναι τόσο αργά πια που, ακόμη κι αν γνωρίζει με βεβαιότητα πως ο καθηγητής της προηγούμενης χρονιάς στην ΠΔΣ είναι ο ίδιος με τον φετινό και αποδεδειγμένα καλός, αυτός θα έχει προτιμήσει τη σιγουριά του φροντιστηρίου. Έτσι λοιπόν για την ΠΔΣ απομένουν ως επί το πλείστον οι αδιάφοροι μαθητές ή εκείνοι που θα πρέπει να δώσουν μάχη με το χρόνο για να εξισώσουν τις γνώσεις τους με τους άλλους των φροντιστηρίων.

Με την έγκαιρη έναρξη της ΠΔΣ δε θα είχε μεγάλο κόστος η όποια απώλεια μαθημάτων λόγω αργιών, γιορτών κλπ, που αποτελεί την δαμόκλειο σπάθη για κάθε ευσυνείδητο καθηγητή που ανέλαβε την υποχρέωση να μορφώσει τους μαθητές.

Ένα μείζον πρόβλημα που προκύπτει με την τόσο καθυστερημένη έναρξη της ΠΔΣ είναι και η εξεύρεση του κατάλληλου προσωπικού. Είναι παράδοξο να μην βρίσκουν ικανό προσωπικό οι υπεύθυνοι της ΠΔΣ ενώ όλοι οι αδιόριστοι καθηγητές θέλουν αποδεδειγμένα να εργαστούν στο δημόσιο σχολείο. Απλά, ενώ και το ωρομίσθιο είναι μεγαλύτερο από το αντίστοιχο των φροντιστηρίων, και η προϋπηρεσία αποτελεί δέλεαρ, οι περισσότεροι επαγγελματίες καθηγητές φροντιστηρίων που είναι στην αιχμή αυτού που λέμε «προετοιμασία για τις πανελλαδικές εξετάσεις», ήδη έχουν κλείσει τα προγράμματα τους ασφυκτικά  Φυσικά μη γνωρίζοντας με σιγουριά ότι και φέτος θα ξαναπροσληφθούν. Έτσι λοιπόν φτάνουμε στο παράδοξο τη σιγουριά της πρόσληψης να την εξασφαλίζει το ιδιωτικό και όχι το δημόσιο φροντιστήριο! Και βέβαια είναι εξαιρετικά δύσκολο να ανατρέψει ένας ιδιώτης καθηγητής όλα του τα προγράμματα για να αναλάβει 4 ώρες ΠΔΣ. Οι υπεύθυνοι των προγραμμάτων στα σχολεία πρώτα καταρτίζουν το πρόγραμμα και μετά ρωτούν τον υπό πρόσληψη καθηγητή αν τον βολεύει. Αν δεν τον βολεύει τότε δεν κάνουν καμία προσπάθεια να το αλλάξουν, αφού περιμένουν χιλιάδες άλλοι αδιόριστοι! Μάλιστα μερικές φορές αλλάζουν το πρόγραμμα στη διάρκεια της χρονιάς και ή ο καθηγητής αναγκάζεται σε παραίτηση ή το μάθημα μετατίθεται το Σάββατο απόγευμα!

Η έννοια της δωρεάν παιδείας αποτελεί δεσμευτικό όρο για όλους τους καθηγητές της ΠΔΣ. Εξ’ αυτού του γεγονότος, είναι αδύνατον να προτείνει ένας καθηγητής την χρήση εξωσχολικών βιβλίων ώστε όλοι από κοινού οι μαθητές να το αγοράσουν και να γίνει το μάθημα με τη βοήθειά του. Στα φροντιστήρια όμως δε συμβαίνει το ίδιο. Φοβούμενοι οι υπεύθυνοι της ΠΔΣ μήπως το σχολείο καταντήσει τόπος εμπορίας βιβλίων από κάποιους ασυνείδητους καθηγητές, δεν αφήνουν τον ίδιο το θεσμό να αναπνεύσει και τον στραγγαλίζουν. Στα φροντιστήρια τέτοιοι ενδοιασμοί δεν υφίστανται. Γι’ αυτό και το μάθημα κυλάει με ταχύτητα, ενώ στο σχολείο προχωράει ασθμαίνοντας και μετ’ εμποδίων.

Η ΟΕΦΕ:

Η ΟΕΦΕ είναι η οργάνωση των ιδιοκτητών των ιδιωτικών φροντιστηρίων. Πολλοί πολιτικοί τα τελευταία χρόνια, θέλοντας να αναδείξουν το συναινετικό τους προφίλ, φλερτάρουν με τους ιδιοκτήτες των φροντιστηρίων παραβρισκόμενοι στα συνέδριά τους. Η ΟΕΦΕ νιώθοντας ότι θίγεται άμεσα από το μέτρο της ΠΔΣ, κυρίως γιατί οι καθηγητές που εργάζονται ως υπάλληλοι στα φροντιστήριά τους αποδέχθηκαν την πρόσληψη στην ΠΔΣ με μεγάλη ικανοποίηση, και φοβούμενοι ότι στα φροντιστήρια πια θα πηγαίνουν μόνο οι μαθητές της β’ και γ’ Λυκείου (το πλήθος των μαθητών της α’ Λυκείου έχει εντυπωσιακά συρρικνωθεί), πρόλαβε να προτείνει την επιχορήγηση των φροντιστηρίων από το ίδιο το κράτος κάνοντας υστερόβουλες σκέψεις. Πρότεινε κατ’ επανάληψη να δίνονται τα χρήματα που ξοδεύει το κράτος για την ΠΔΣ, απευθείας στους μαθητές και να επιλέγουν οι μαθητές πια αν με τα χρήματα αυτά θα πάνε στο δημόσιο φροντιστήριο, ή αν θα πληρώσουν ένα ιδιωτικό φροντιστήριο. Οι ιδιοκτήτες των φροντιστηρίων ισχυρίζονται ότι τα φροντιστήριά τους διαθέτουν την υποδομή, το προσωπικό, και την εμπειρία γα να φέρουν εις πέρας το θεάρεστο αυτό έργο, για το οποίο οι ίδιοι θα εισπράξουν τη μερίδα του λέοντος και για τους υπαλλήλους τους θα αφήσουν τα ψίχουλα! Μάλιστα η ΟΕΦΕ για να απαλλαγεί από το στίγμα της «παραπαιδείας», δηλώνει ότι παραπαιδεία είναι η παράλληλη παιδεία και όχι η παράνομη παιδεία όπως επί τόσα χρόνια πιπίλιζαν σαν καραμέλα διάφοροι εθνοσωτήρες.

Κανείς από τους εργαζόμενους καθηγητές στα φροντιστήρια δε θα ήθελε να περάσει η ΠΔΣ στην αρμοδιότητα των ιδιωτικών φροντιστηρίων. Μπορεί οι άνθρωποι αυτοί να έδωσαν επί τόσα χρόνια διέξοδο στην επαγγελματική μας αποκατάσταση, και να μας περιέβαλλαν με εμπιστοσύνη, αλλά καλό θα ήταν η ίδια η πολιτεία να εκμεταλλευτεί τους πτυχιούχους που δημιούργησε για το κοινό καλό, και όχι με ιδιοτελή κριτήρια.

Προτάσεις:

1)       Έγκαιρη έναρξη της ΠΔΣ από τον Αύγουστο, ώστε να μπορεί να τελειώσει η ύλη με φυσιολογικούς ρυθμούς.

2)       Έλεγχος και αξιολόγηση των καθηγητών από τους υπευθύνους σε μόνιμη βάση για να αποφευχθούν συμπτώματα ολιγωρίας και αδιαφορίας που αποτελούν καθεστώς στο δημόσιο.

3)       Πρόσληψη καθηγητών από τους πίνακες ωρομισθίων, ώστε να ξέρει κανείς πού και αν θα εργαστεί, πριν κλείσει όλες του τις ώρες με άλλες υποχρεώσεις. Υποθέτω ότι όλοι οι αδιόριστοι θα δέχονταν να ξεκινήσουν νωρίς την εργασία τους στην ΠΔΣ, ακόμη και χωρίς πληρωμή, φτάνει να ήξεραν ότι θα εργάζονταν και το χειμώνα! (Οι μόνιμοι είμαι σίγουρος για το αντίθετο!)

4)       Διαφήμιση για την ΠΔΣ. Όχι από την τηλεόραση, όπως αφειδώς έκανε φέτος το ΥΠΕΠΘ, αλλά μέσα στα σχολεία.

5)       Να έχει τη δυνατότητα ο καθηγητής να προτείνει εξωσχολικά βιβλία στους μαθητές. Αν το ΥΠΕΠΘ επιθυμεί να δείξει το φιλολαϊκό του πρόσωπο ας πληρώσει αυτό τα βιβλία αυτά. Και για να μην υπάρξουν και κάποιοι επιτήδειοι, ας κάνει το ίδιο το ΥΠΕΠΘ έναν κατάλογο με βιβλία του εμπορίου, ώστε κάποιο από αυτά να μπορούν οι μαθητές της ΠΔΣ να χρησιμοποιήσουν.

6)       Να υπάρχει η δυνατότητα να λειτουργήσει ένα τμήμα χωρίς το δεσμευτικό όρο των 5 μαθητών. Είναι απίστευτο τα ιδιωτικά φροντιστήρια, που αποτελούν κερδοσκοπικές επιχειρήσεις, να έχουν τμήματα με 2 και 3 μαθητές, ενώ το ίδιο το δημόσιο σχολείο να έχει θέσει πλαφόν. Πολλοί μαθητές στην ΠΔΣ φοβούνται ότι αν φύγουν κάποιοι συμμαθητές τους, τα τμήματα θα σταματήσουν και οι ίδιοι θα μείνουν επί ξύλου κρεμάμενοι στη μέση της χρονιάς. Η τακτική του ΥΠΕΠΘ της μεταφοράς μαθητών σε άλλο σχολείο, για να παρακολουθήσουν ένα συγκεκριμένο μάθημα, όταν το τμήμα διαλυθεί, είναι αδύνατο να λειτουργήσει χωρίς αλληλεπικαλύψεις των προγραμμάτων και χωρίς την ταλαιπωρία των μαθητών.

7)       Παρατηρείται ότι από σχολείο σε σχολείο οι ώρες σε κάθε μάθημα είναι διαφορετικές. Σε κάποια μαθήματα οι ώρες είναι περισσότερες από όσες χρειάζονται και σε κάποιες λιγότερες. Καλό είναι οι ώρες σε κάθε μάθημα να είναι τόσες όσες και στο αναλυτικό πρόγραμμα. Με την προϋπόθεση βέβαια η ΠΔΣ να μην ξεκινάει τέλος Σεπτεμβρίου ή μέσα Οκτωβρίου.

8)       Να κάνουμε τους γονείς συμμετόχους της προόδου των παιδιών τους. Να υπάρχει ενημέρωση των γονέων από τους καθηγητές της ΠΔΣ. Μάλιστα τα φροντιστήρια βρίσκονται σε συχνή επαφή με τους γονείς, όχι άπαξ ετησίως για την πορεία των παιδιών τους στα μαθήματα, αλλά και κάθε φορά που τα παιδιά αργούν ή δεν εμφανίζονται στα μαθήματα.

9)       Τα διαγωνίσματα που (υποχρεωτικά…!) προβλέπει η εγκύκλιος, να γίνονται εκτός ωρών διδασκαλίας, όπως στα φροντιστήρια. Δεν είναι δυνατόν να χάνονται ώρες μαθήματος για να φανεί ο καθηγητής συνεπής σε μια εγκύκλιο κάποιων ανευθυνοϋπεύθυνων που από τα γραφεία τους εκδίδουν και αποστέλλουν εγκυκλίους.

10)    Η απόλυση των συμβασιούχων στην ΠΔΣ να γίνεται στην ημερομηνία που θα συναποφασίσουν ο υπεύθυνος της ΠΔΣ με τον εκάστοτε καθηγητή (χωρίς βέβαια η ημερομηνία αυτή να είναι πέρα από τις εξετάσεις).

11)    Κατάργηση όλων αυτών των απίθανων πιστοποιητικών και δικαιολογητικών που χρειάζεται να προσκομίσει κάποιος για να προσληφθεί στην ΠΔΣ και που κάποιες διευθύνσεις απαίτησαν από τους εργαζόμενους ερμηνεύοντας η καθεμιά διαφορετικά την εγκύκλιο (πιστοποιητικά υγείας, ποινικά μητρώα κλπ)

Βερανούδης Σωτήρης

Φυσικός

Να σας περιγράψω και τις αντιδράσεις;

Επισήμως με ρώτησαν τι θέλω να κάνουν αυτό το έγγραφο. Να το πρωτοκολλήσουν ή όχι. Να λάβω την απάντηση γραπτώς ή όχι. Ανεπισήμως δεν είχαν ενστάσεις για τα γραφόμενα. Δυστυχώς, αφού αναγνώρισαν ότι ναι υπάρχει πρόβλημα (αλλά όχι στο σχολείο τους), αφού ισχυρίστηκαν ότι οι ίδιοι έχουν δώσει μάχες για να καταργηθεί το ρουσφέτι, αφού μου τόνισαν ότι και οι προϊστάμενοί τους έχουν ήδη δώσει κι αυτοί τον αγώνα τους για την εξυγίανση του θεσμού, έκλεισαν το θέμα με… ένα φιλικό χτύπημα στην πλάτη. Μάλιστα, κάποιοι διευθυντές θέλουν να διατηρήσουν αυτό το προνόμιο ισχυριζόμενοι ότι είναι οι ίδιοι ακριβοδίκαιοι και… καταπολεμούν την ανεργία με τα αλάνθαστα κριτήρια που διαθέτουν και την ακεραιότητα του χαρακτήρα τους! Χωρίς να σκέφτονται ότι εγώ ακριβώς αυτό θεωρώ μέγα λάθος. Την εν είδη ελεημοσύνης πρόσληψη έστω και με τα σωστά υποκειμενικά κριτήρια του κάθε υπεύθυνου.