Πολιτείας & Πολιτικών Κομμάτων

ΟΜΙΛΙΑ για ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Υπάρχουν λέξεις που φαίνεται πως προβάλλουν τη δική τους σθεναρή αντίσταση στο χρόνο : εκεί που τα πάντα, ιδιαίτερα για την εποχή μας, υποκύπτουν σ έναν καταιγισμό αλλαγών, εκείνες παραμένουν ακλόνητες και σηματοδοτούν την αφετηρία τους. Κοιτάξτε την Ολυμπιακή Ιδέα : Ως λέξεις διέγραψαν μια εκπληκτική πορεία στο χώρο και στο χρόνο τριών χιλιάδων χρόνων περίπου. Συγκρούστηκαν με άλλες, άλλοτε κυριαρχώντας και άλλοτε κυριαρχούμενες, εκείνες όμως παραμένουν. Μπορεί το σημασιολογικό τους περιεχόμενο να αλλοιώνεται κατά καιρούς ή και να υπονομεύεται από σκοπιμότητες, μπορεί ακόμη να υφίσταται τη διαβρωτική επιρροή της εμπορευματοποίησης και να αποπροσανατολίζουν την εμβέλεια. Εκείνες όμως παραμένουν και αποδεικνύουν - και συχνά έστω και συμβολικά - την αναλλοίωτη πρόθεση του σημασιολογικού τους περιεχομένου έστω ως αναγκαιότητα της Ιδέας που συμβολίζουν. Παραμένουν όμως ακλόνητες και τελικά υποδεικνύουν το διαρκές πια χρέος μας που είναι : να προστατεύουμε το νοηματικό τους περιεχόμενο στην αρχική και αναλλοίωτη εκδοχή του.

Που σημαίνει τελικά να προστατεύουμε την Ιδέα για λογαριασμό της οποίας οι λέξεις αντιστέκονται.

Είναι προφανές : Αν αυτό το χρέος, που στη νεότερη εποχή μας πήρε οικουμενική πλέον διάσταση, για τη χώρα μας και ειδικότερα για μας, είναι κάτι πολύ περισσότερο: είναι χρέος τιμής, αλλά και όρος συνέχειας και συνέπειας. Της συνέπειας που προκύπτει, όχι από τη διάθεση μιας ανέξοδης και προπαντός αναποτελεσματικής προγονολατρείας, αλλά από μια αναγκαιότητα που συνδέεται με την επιβίωσή μας, τόσο ως μικρή χώρα, όσο και ως ευρύτερο περιβάλλον.

Ίσως ποτέ άλλοτε στην Ιστορία δεν είχαμε μεγαλύτερη ανάγκη ιδεών και ιδεολογιών, όσο σήμερα. Ζούμε στον υλόφρονα πυρετό μιας εποχής που ο οικονομικός παράγοντας θεοποιείται διαρκώς, παρά τις αλλεπάλληλες κρίσεις και αμφισβητήσεις που υφίσταται. Ταυτόχρονα βιώνουμε τον κίνδυνο της εκπτώχευσης ή και έκπτωσης των ιδεολογιών και παράλληλα κινδυνεύουμε να χάσουμε τα πολύτιμα σημεία του προσανατολισμού της προοπτικής μας. Είναι ανάγκη συνεπώς να επισημαίνουμε και να αξιοποιούμε τις ιδεολογικές προκλήσεις, όταν και όπως μας έρχονται.

Με τους Ολυμπιακούς του 2004 είναι προφανές πως ως χώρα βρισκόμαστε μπροστά σε μια παρόμοια πρόκληση μέγιστης και πολλαπλής σημασίας: ο μικρός χώρος της Ολυμπίας στον οποίο αναδύθηκε τότε η ιδέα του ολυμπισμού για να αγκαλιάσει ολόκληρο τον τότε ελλαδικό χώρο, σήμερα αντικαταστάθηκε από τον πλανήτη γη στο σύνολό του.

Η μικρή μας χώρα τοποθετημένη σ' ένα σταυροδρόμι των πιο βίαιων διεθνών συγκρούσεων μόνη της ως τώρα, με την αυγή του 21^ου αιώνα ήδη ανήκει σ' ένα ευρύτερο περιβάλλον, που την υποχρεώνει πλέον μαζί με την υπόλοιπη Ευρώπη στην αναζήτηση νέων κοινών σημείων σύγκλισης. Σημείων που δεν θα παραπέμπουν μόνο σε οικονομικούς δείκτες, αλλά θα επιχειρούν τη σύνθεση νέων ιδεολογικών αναφορών. Ως ένα παρόμοιο σημείο ιδεολογικού δείκτη θα πρέπει να θεωρήσουμε και τους Ολυμπιακούς του 2004.

Τι αλήθεια είναι η πρόκληση των ολυμπιακών αγώνων για τη χώρα μας; Θα προσπεράσω τα αυτονόητα και γνωστά σε όλους: Πως δηλαδή οφείλουμε την ιδέα του ολυμπισμού, που γεννήθηκε και για αιώνες συντηρήθηκε σ΄αυτή τη χώρα, τώρα που επιστρέφει ξανά στη ρίζα της, να την αναδείξουμε στο μέτρο του δυνατού όπως ήταν στην πρώτη της αυθεντική μορφή. Ή πως ακόμη και με την ευκαιρία αυτή των Ολυμπιακών θα δοθεί η δυνατότητα μιας προβολής σπάνιας για μικρή χώρα κ.α.

Θα τα προσπεράσω προκειμένου να επισύρω την προσοχή σας σε άλλη διάσταση του θέματος εξίσου ουσιώδη, αλλά λιγότερο ίσως ορατή.

Βρισκόμαστε ήδη σε ένα νέο οικονομικό, πολιτικό και πολιτιστικό περιβάλλον, στο οποίο επενδύουμε μεγάλες και θεμιτές προσδοκίες αλλά το βέβαιο είναι πως θα συναντήσουμε και δυσχέρειες και ανταγωνισμούς.

Σ' αυτό το νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον ανεξάρτητα από τα άλλα, ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δώσουμε και στην αξιοποίηση της μεγάλης πολιτιστικής κληρονομιάς μας, η οποία ίσως θα μπορούσε να αποτελέσει ένα από τα σημαντικότερα ... «εξαγώγιμα» προϊόντα μας. Σε μια παρόμοια προοπτική είναι προφανείς οι θετικές επιπτώσεις στους τομείς εκείνους της οικονομίας μας που συνδέονται μαζί της, όπως ο τουρισμός, οι μεταφορές κ.λ.π. κ.λ.π.

Δε θα σταθώ όμως σ' αυτή μόνον την πλευρά.

Η επιβίωση της ιδέας του ολυμπισμού παρά τις περιπλανήσεις και τις παραπλανήσεις, παρά τις μεταμορφώσεις και παραμορφώσεις που κατά καιρούς πιθανόν υπέστη, το βέβαιο είναι πως συντελέστηκε για έναν κυρίως λόγο: όλες οι κοινωνίες στη μακραίωνα πορεία της ιδέας, εκφράζονταν, έστω με διαφορετικό τρόπο, μέσα από την ιδέα και για το λόγο αυτό τη συντηρούσαν.

Και προφανώς η εποχή μας είναι αυτή που εντονότερα εκφράζεται μέσα από αυτή και ίσως σ' αυτό να οφείλεται και το γεγονός του γιγαντισμού της. Αλλά η αρχαιοελληνική κληρονομιά μας, διασώζει στα σπλάχνα της έναν αμύθητο πλούτο από ιδέες, πάντα επίκαιρες, μέσα από τις οποίες με την ανάδειξή τους θα μπορούσε η εποχή μας να εκφραστεί.

Θα μπορούσε συνεπώς κανείς να προσδοκά, ότι με τη διαρκή , αυθεντική και επίμονη προώθηση της κληρονομιάς αυτής, οι ιδέες αυτές θα έδιναν μια διέξοδο και θα συνέβαλλαν στην αναζήτηση ενός ποιοτικά ανώτερου στόχου της ζωής του ανθρώπου.

Και μια ακόμη διάσταση των ολυμπιακών στην οποία θα ήθελα να επισύρω την προσοχή σας : Σ αυτούς του καιρούς που διανύουμε, και παρά τις σκοπιμότητες που προφανώς συχνά εμφιλοχωρούν στο πνεύμα του Ολυμπισμού, η ιδέα και μόνον ότι οι αγώνες αυτοί σε κάθε περίπτωση είναι, ταυτόχρονα με όλα τα άλλα, και μια σύνοδος της παγκόσμιας νεολαίας, εδώ στη χώρα μας, προκειμένου μέσα από τον ευγενή αγώνα τους να προκύψει το «ωραίο το μεγάλο και το αληθινό», κατά τον ποιητή μας, και μόνον αυτό αποτελεί ήδη μια υπόσχεση αισιοδοξίας για το αύριο. Μια σημειολογική έστω επισήμανση ελπίδας και διαβεβαίωσης, πως, και παρά τα σύννεφα πολέμου που φονικά κρεμάστηκαν - και ίσως κρέμονται ακόμη - στα Βαλκάνια μόλις πρόσφατα, δε χάθηκαν όλα. Οι νέοι όλου του κόσμου, οι νέοι μας, θα είναι εδώ δια έναν αγώνα που προαπαιτεί την ειρήνη και οδηγεί στην ειρήνη. Για έναν αγώνα που προϋποθέτει μεν τον αθλητισμό, αποβλέπει στον πρωταθλητισμό, αλλά τελικά εισηγείται και πάλι τη γενίκευση του αθλητισμού.

Προς αυτή την κατεύθυνση αποσκοπεί το Πρόγραμμα Ολυμπιακής παιδείας και στο πρόγραμμα αυτό είστε στρατευμένοι.

Οι στόχοι του προγράμματος είναι με σαφήνεια καταγραμμένοι στο φάκελο που σας μοιράστηκε. Συνοπτικά ωστόσο θα σημειώσω τον τρόπο υλοποίησης του προγράμματος αυτού, καθώς και τα μέτρα που ήδη πήραμε για το σκοπό αυτό.

Ο θεσμός θα εφαρμοστεί καθ οδόν προς το 2004 ως εξής :

Σχ. έτος 2.000 - 2001 σε 1500 Δημοτικά, Γυμνάσια και στην Α Ενιαίου Λυκείου.

Σχ. έτος 2001 - 2004 γενίκευση του θεσμού στα Δημοτικά από 3/θέσια και άνω και σε όλα τα Γυμνάσια και Λύκεια της χώρας.

Για την υλοποίηση του προγράμματος κατά τη διάρκεια των ετών 2000 έως 2004, προσλήφθηκαν (μέσα στο 2000) 1000 πτυχιούχοι Φυσικής Αγωγής για το σχ. έτος 2000 - 2001 με αντικειμενική διαδικασία πρόσληψης για τους οποίους μάλιστα προγραμματίστηκε ήδη η σεμιναριακή επιμόρφωσή τους. Επιπλέον δε προσλαμβάνονται 1000 πτυχιούχοι Φυσικής Αγωγής το 2001 για το σχολικό έτος 2001 - 2002, με την πρόβλεψη το πρόγραμμα να συνεχιστεί εμπλουτισμένο και πέραν του 2004.

Όπως είναι προφανές, για τη λειτουργική ενσωμάτωση του προγράμματος στο υπάρχον Αναλυτικό Πρόγραμμα της Φυσικής Αγωγής, το ΥΠΕΠΘ θα προβεί σε μια σειρά από ενέργειες προκειμένου οι συναφείς δραστηριότητες του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής, όπως είναι οι κάθε είδους Σχολικοί Αγώνες ή και άλλες εκδηλώσεις, να ενταχθούν αλλά και εμπλουτιστούν κάτω από το πνεύμα της Ολυμπιακής Παιδείας, ώστε τελικά η αθλητική και Ολυμπιακή Παιδεία υπό ενιαία μορφή και αντίληψη να αποτελέσει ως μορφωτικό αγαθό έκφραση του Πολιτισμού, έδρα του οποίου άλλωστε αποτελεί. Ως ειδικότερες ενέργειες μπορώ να σημειώσω επί του παρόντος τη δημιουργία Κέντρου ενημέρωσης και Πληροφόρησης της Ολυμπιακής Παιδείας, την ίδρυση κέντρων Ολυμπιακής Παιδείας ( ένα στην Αθήνα και ένα στη Θεσσαλονίκη) την ίδρυση Πάρκου Ολυμπιακής Παιδείας, που θα στοχεύει στην ετήσια κατάληξη και κορύφωση των άλλων δραστηριοτήτων. Τέλος, το ΥΠΕΠΘ θα πάρει και τις κατάλληλες πρωτοβουλίες, όπως καθιέρωση ποιητικών, μουσικών, θεατρικών χορευτικών κ.λ.π. αγώνων προκειμένου να διευρύνει την Ολυμπιακή Ιδέα και να τη συνδέσει οργανικά στο «σώμα» του πολιτισμού στο οποίο και ανήκει, ενώ ταυτόχρονα θα αποκαθιστά με τον τρόπο αυτό τη συνολική αντίληψη που είχαν οι αρχαίοι για τον Αθλητισμό, καθώς αυτή συντίθεται από τις αντίστοιχες εκδηλώσεις που είχαν καθιερώσει όπως τα Πύθια, τα Νέμεα κ.λ.π.

Οι λεπτομέρειες αυτών των ενεργειών, αλλά και άλλων, όσων ενδεχομένως θα απαιτηθούν στο μέλλον θα φτάσουν σε σας από άλλον δρόμο.

Ωστόσο πριν κλείσω, θα ήθελα να αναφερθώ σε ένα περιστατικό που παρά τη διαφορετικότητά του αποτυπώνει, νομίζω, με ενάργεια το χρέος σας, το χρέος μας, αλλά και το χρέος της εποχής μας για την ανάγκη στήριξης Ιδεών μία από τις οποίες και η ιδέα του ολυμπισμού:

Νεαροί Γάλλοι φοιτητές παραπονέθηκαν πριν από μερικά χρόνια σε γηραιό φιλόσοφο, ότι αδικήθηκαν από την εποχή τους, καθώς, λέει, αντίθετα από την εποχή της εφηβείας του φιλοσόφου, η εποχή του 2ου παγκοσμίου πολέμου, τους στέρησε έναν «εχθρό», ώστε στην αναμέτρηση μαζί του, να ουσιαστικοποιήσουν την ύπαρξή τους και ταυτόχρονα να εμπλουτιστούν με το ιδανικό μιας απελευθέρωσης.

Κι εκείνος τους αποκρίθηκε: "Πράγματι, ο εχθρός ο δικός μας ήταν ο ολοκληρωτισμός, εχθρός ορατός και αποτρόπαιος, που η αναμέτρηση μαζί του, εύκολα συνέθετε ιδανικό της σφύζουσας νεότητας. Σήμερα ο "εχθρός" είναι πάντα παρών, αλλά άλλαξε πρόσωπο, απέβαλε το προσωπείο του αποτρόπαιου και γι αυτό έγινε πιο «οικείος». Και το χειρότερο όλων : ο εχθρός τώρα είναι εντός των τειχών. Κινδυνεύουμε να συμμαχήσουμε μαζί του πλέον και να συμβάλλουμε στο υπονομευτικό του έργο. Και είναι ο εχθρός ο ανεξέλεγκτος υπερκαταναλωτισμός και η άκρατη ηδονοθηρία που οδηγούν σε έναν εξίσου άκρατο ατομικισμό και στη συνέχεια στη γενική έκπτωση των αξιών. Να, λοιπόν ο εχθρός σας και να το χρέος σας. Προκλητικότερο , δυσκολότερο και για το λόγο αυτό τιμητικότερο : να συνθέσετε τις νέες αξίες και να αντισταθείτε στις απαξίες που ελοχεύουν γύρω σας και μέσα σας".

Κάτι παρόμοιο θα έλεγα και σε σας : πάρτε τη θέση αυτή στο πρόγραμμα της Ολυμπιακής παιδείας, μελετήστε τον τρόπο που θα την αναστήσετε και προπαντός μην υπερηφανεύεστε για αυτή. Τότε και μόνον τότε θα έχετε επιτύχει, αν κάνετε τη θέση που σας εμπιστευόμαστε να ... «υπερηφανεύεται» εκείνη για σας. Είναι απολύτως ευνόητο να περιμένετε - και να περιμένουμε - από την πολιτεία πολλά. Είναι καιρός όμως να αναρωτηθούμε και αναλογιστούμε τι είναι εκείνο που εμείς μπορούμε να προσφέρουμε. Για σας αυτή είναι η πρόκληση και η ευκαιρία. Αξιοποιήστε την.