Πολιτείας & Πολιτικών Κομμάτων

ΟΜΙΛΙΑ στη 2^η ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ ΠΑΣΟΚ
«Η ΕΛΛΗΝΟΓΛΩΣΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΧΩΡΟ»

Αισθάνομαι ιδιαίτερη συγκίνηση που είμαι εδώ, μαζί σας. Και ιδιαίτερη χαρά για την επικοινωνία μας, γιατί εκφράζετε τους ΄Έλληνες που μοχθούν και πετυχαίνουν, τους ΄Έλληνες που αποδεικνύουν ότι μπορούν να δημιουργούν και σε συνθήκες που πάντα δεν είναι εύκολες ή ευνοϊκές, αφού η μετανάστευση έχει τις περισσότερες φορές αντιξοότητες και δυσκολίες. Αλλά και οδυνηρές μνήμες.

Η ιστορία των Ελλήνων της διασποράς, του παγκόσμιου Ελληνισμού είναι πολυποίκιλη. Ανέδειξε όμως και τις αντοχές μας, τη δύναμη των αξιών μας, την εμβέλεια της πολιτιστικής μας παρουσίας και της προσφοράς μας στην παγκόσμια κοινότητα.

Ο Ελληνισμός όμως στην Οδύσσειά του απέκτησε και τεράστιο πλούτο εμπειριών, παραδόσεων, γνώσεων. Αυτή του η Οδύσσεια τον κατέστησε ένα λαό που ξέρει να ζει ειρηνικά, δημοκρατικά, να προσφέρει στη χώρα υποδοχής, να μαθαίνει από τον άλλο, να σέβεται τις παραδόσεις.

Και τον ώθησε να θέσει ως ένα από τα πρώτα μελήματά του την οργάνωση της παιδείας του στον τόπο όπου ζει και εργάζεται, αλλά και να συμβάλλει στην παιδεία του τόπου καταγωγής του.

Το Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα όμως, συγκεντρωτικό και γραφειοκρατικό, δεν αξιοποίησε πάντοτε τον ανεκτίμητο πλούτο των εμπειριών και τη γνώση της ελληνικής διασποράς. Δεν αξιοποίησε επαρκώς την τεράστια δημιουργική δύναμη του απόδημου ΄Ελληνα, τις δικές του μορφές οργάνωσης και έκφρασης, τις δυνατότητες που έδιναν οι ίδιες οι χώρες υποδοχής για την παιδεία του.

Και έτσι ένα μεγάλο μέρος του Ελληνισμού της διασποράς, αλλά και άλλοι μη ΄Ελληνες, που θα το επιθυμούσαν, δεν μπόρεσαν να ενταχθούν στο Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα του εξωτερικού, γιατί αυτό δεν ήταν θελκτικό, δεν απαντούσε στις δικές τους ανάγκες. Αυτό βέβαια δε μηδενίζει τις προσπάθειες του παρελθόντος για την προώθηση της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης και την υπεράσπιση και προβολή στην παγκόσμια κοινότητα των αξιών και του πολιτισμού μας.

Οι προκλήσεις όμως της σύγχρονης πραγματικότητας, οι προοπτικές που διαμορφώνει η Ευρωπαϊκή ΄Ένωση, οι ραγδαίες αλλαγές που επιφέρει η τεχνολογία, οι έντονες πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές διεργασίες, οι ρυθμοί ανάπτυξης, ο έντονος και σκληρός ανταγωνισμός, η κοινωνία της πληροφορίας και της γνώσης, επιβάλλουν επαναπροσδιορισμό των θέσεων μας, γενναίες αποφάσεις, δραστικές λύσεις, μεταρρυθμίσεις και κυρίως κινητοποίηση και συμμετοχή όλων των δυνάμεων του ΄Εθνους.

Ο ελληνικός πολιτισμός, η ελληνική παιδεία και η ελληνική γλώσσα στην πολυπολιτισμική κοινωνία του 21ου αιώνα διεκδικούν, και πρέπει να διεκδικούν, μια νέα, αναβαθμισμένη θέση. Και η συμβολή του απανταχού ελληνισμού στην κατάκτηση αυτού του στόχου είναι καθοριστική.

Στην κατεύθυνση όμως αυτή είναι αναγκαίο και ένα ευέλικτο, ελκυστικό, αποτελεσματικό, σύστημα ελληνικής παιδείας στο εξωτερικό, που θα αξιοποιεί τον ελληνισμό της διασποράς και με πυρήνα του αυτόν θα απευθύνεται ευρύτερα και στους άλλους λαούς και πολίτες ανά την υφήλιο, προωθώντας τα ελληνικά γράμματα, τις αξίες, που έχει ανάγκη και σήμερα η ανθρωπότητα.

Η παιδεία των Ελλήνων είναι ζήτημα εθνικό και στρατηγικός στόχος της πολιτικής μας σήμερα είναι:

- Η διατήρηση, η καλλιέργεια και η προώθηση της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού, τόσο σε μαθητές ελληνικής καταγωγής, όσο και σε αλλόγλωσσους, που επιθυμούν να γίνουν κοινωνοί τους.

- Η ανάδειξη της ελληνικής πολιτιστικής ταυτότητας και των ιδιαίτερων πολιτιστικών στοιχείων, των παραδόσεων και της ιστορίας του ελληνισμού, που ζει σε διάφορες χώρες και περιοχές της γης, καθώς και η προβολή και αξιοποίηση των στοιχείων αυτών στην Ελλάδα.

- Η αξιοποίηση της γνώσης και της εμπειρίας του ελληνισμού της διασποράς για την ανάπτυξη της επιστήμης, του πολιτισμού και της παιδείας στη χώρα μας.

- Η συμβολή στην αμοιβαία κατανόηση, την ειρηνική συνύπαρξη και τη συνεργασία ατόμων και ομάδων διαφορετικής προέλευσης και πολιτιστικής παράδοσης, που ζουν στις σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες.

- Η διαμόρφωση της προσωπικότητας των ελληνοπαίδων, με την ενίσχυση της αυτογνωσίας και της αυτοπεποίθησής τους.

- Η εφαρμογή προγραμμάτων και μορφών ελληνικής παιδείας, που θα ανταποκρίνονται στις συνθήκες που επικρατούν στην κάθε χώρα, στις εκπαιδευτικές, ψυχολογικές και πολιτιστικές ανάγκες των ελληνοπαίδων και του ελληνισμού της διασποράς γενικότερα, αλλά και η εφαρμογή και προώθηση προγραμμάτων ελληνικής παιδείας, που θα απευθύνονται και σε κατοίκους άλλων χωρών.

Για την υλοποίηση αυτών των στόχων η πολιτική που ασκείται από το Υπουργείο Παιδείας και ο προγραμματισμός του, διαμορφώνονται στους άξονες των διμερών σχέσεων, της ποιοτικής βελτίωσης όλων των συντελεστών παροχής ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης και της παροχής κινήτρων.

Είναι γνωστό από τις μέχρι τώρα συναντήσεις μας ότι ενεργοποιούμε το Νόμο 2413 του 1996, που προέκυψε μετά από ουσιαστικό και ευρύ διάλογο με όλους τους φορείς του ελληνισμού απανταχού της γης. Ο νόμος αυτός με την ευελιξία του μας επιτρέπει να αναπτύξουμε την πολιτική μας ανάλογα με τις ειδικές συνθήκες ζωής και δράσης των αποδήμων και των ομογενών. Κατοχυρώνει το σεβασμό και την ενίσχυση της οργανωτικής αυτοδυναμίας των φορέων και το συντονισμό της δράσης τους.

Δημιουργεί τους όρους για την ανάπτυξη της μέγιστης ενότητας μπρος στους μεγάλους στόχους της παιδείας και του πολιτισμού. Γιατί δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε ότι η προβολή και η αναγνώριση της αξίας της γλώσσας μας και μέσω αυτής της ελληνικής σκέψης, της φιλοσοφίας, της ποίησης, των παραδόσεών μας, αυξάνει την ακτινοβολία και την αναγνώριση της ίδιας της παροικίας αλλά και του ελληνισμού γενικότερα.

Κεντρικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων, που και ο νόμος θέτει και εμείς επιδιώκουμε, διαδραματίζει η ενεργοποίηση του ΙΠΟΔΕ (Ινστιτούτο Παιδείας Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης), ενός θεσμού που έχει την ευθύνη για την παραγωγή προγραμμάτων, βιβλίων και διδακτικού υλικού, σε συνεργασία με επιστήμονες της διασποράς, που θα είναι προσαρμοσμένα στις ειδικές συνθήκες και ανάγκες, τη συνείδηση και το ιδιαίτερο πολιτισμικό επίπεδο των Ελλήνων. Αλλά και ο συντονισμός των προσπαθειών για την έγκυρη και έγκαιρη εκτέλεση των προγραμμάτων.

Στους κύριους στόχους του ΙΠΟΔΕ είναι και η μελέτη και η αντιμετώπιση κάθε θέματος που αφορά την παιδεία των ομογενών, η κατάλληλη προετοιμασία των συντονιστών, του εκπαιδευτικού προσωπικού, με την επιμόρφωση και μετεκπαίδευσή του, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στα αυξημένα καθήκοντα, που απαιτούν οι συνθήκες της χώρας υποδοχής.

Είναι ακόμη η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών με την οργάνωση μορφών εκπαίδευσης από απόσταση, που αποτελεί ένα τεράστιο ποιοτικό πεδίο δράσης, γιατί μπορεί να φέρει τον ελληνικό πολιτισμό και την παιδεία ακόμα και στο πιο μακρινό σημείο του κόσμου.

Για την αποτελεσματική λειτουργία του ΙΠΟΔΕ ρυθμίζεται το θέμα της σύστασης θέσεων προσωπικού, ο καθορισμός των προσόντων και η διαδικασία πρόσληψης.

Δημιουργούνται 5 τμήματα που καλύπτουν τις λειτουργικές ανάγκες του:
- τμήμα Οικονομικής και Γραμματειακής Υποστήριξης
- τμήμα Σχεδιασμού, Ερευνών και Μελετών
- τμήμα Σχολικής Υποστήριξης και Επιμόρφωσης
- τμήμα Συνεργασίας με τις Τοπικές Αρχές, Φορείς και Κοινότητες
- τμήμα Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης

Καθορίζονται οι αρμοδιότητες του Προέδρου, του Αντιπροέδρου, των Προϊσταμένων των τμημάτων και η οργανωτική δομή του.

Εντείνονται οι προσπάθειές μας για ποιοτική βελτίωση.

Η νέα εποχή απαιτεί την αναβάθμιση των αμιγών σχολείων, καλύτερη λειτουργία των ενταγμένων τμημάτων, για να εξασφαλίζουν εκτός της καλλιέργειας της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού, την καλή εκμάθηση της γλώσσας της χώρας υποδοχής, τυπικά και ουσιαστικά προσόντα για σπουδές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και επαγγελματική αποκατάσταση στη χώρα που θ' αποφασίσει να ζήσει ο νέος.

Ο εκσυγχρονισμός του περιεχομένου σπουδών, η αναμόρφωση των αναλυτικών προγραμμάτων για κάθε μορφή εκπαίδευσης, η εισαγωγή της πληροφορικής και των τεχνολογιών είναι όρος απαραίτητος για την εξασφάλιση δεξιοτήτων και δυνατοτήτων στους νέους μας σε όλο τον κόσμο, για να αντιμετωπίσουν το μέλλον με βεβαιότητα ζωής. Οι εκπαιδευτικές μονάδες με πρόγραμμα δίγλωσσης κατεύθυνσης αποτελούν μια νέα μορφή οργάνωσης της ελληνικής παιδείας στο εξωτερικό.

Αυτή η εκπαιδευτική πρόταση αποτρέπει φαινόμενα περιθωριοποίησης των ομογενών και δημιουργεί τις προϋποθέσεις, για μη ελληνόγλωσσους, να γίνουν κοινωνοί της γλώσσας και των αξιών μας.

Οι ιδιαίτερες συνθήκες όμως που διαμορφώνονται στο εξωτερικό πρέπει να οδηγούν τις επιλογές μας, με βάση την αντικειμενική πραγματικότητα χωρίς δογματισμούς. Διεκδικούμε τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας 8 ώρες την εβδομάδα στο εκπαιδευτικό σύστημα των χωρών, όπου ζουν μετανάστες. Και δεν απορρίπτουμε προτάσεις, που δεν ικανοποιούν απολύτως τη διεκδίκησή μας.

Για την ενίσχυση όλων των μορφών εκπαίδευσης ήδη το ΙΠΟΔΕ επεξεργάζεται προτάσεις και μελετά τις δυνατότητες που υπάρχουν.

Επιδιώκουμε τη βελτίωση των υποδομών και της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης, τη δημιουργία σχολικών βιβλιοθηκών και εργαστηρίων πληροφορικής.

Για το οικονομικό έτος 2001 έχουν εγκριθεί για την προμήθεια Η/Υ και εποπτικού υλικού για τα σχολεία της Γερμανίας 24.854.600 δρχ., για τα σχολεία της Αγγλίας 2.840.000 δρχ και για τα σχολεία του Βελγίου 400.000 δρχ. (επισυνάπτεται αναλυτικός πίνακας).

Εξάλλου για πρώτη φορά φέτος εγγράψαμε στο Εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ποσό 100 εκατομμυρίων δρχ., για εξοπλισμούς σε όλα τα σχολεία του εξωτερικού.

Θεωρούμε σημαντική την αξιοποίηση του εκπαιδευτικού δυναμικού που προέρχεται από τους ίδιους τους ομογενείς για λόγους παιδαγωγικούς και κοινωνικούς.

Το θέμα έχει ρυθμιστεί νομοθετικά και καθορίζονται τα τυπικά προσόντα διορισμού των ομογενών και των Ελλήνων μεταναστών σε θέσεις εκπαιδευτικών Α/θμιας και Β/θμιας Εκπ/σης στο εξωτερικό. Οι υποψήφιοι πρέπει:

- Να είναι κάτοχοι πτυχίου, που αποτελεί προσόν διορισμού σε θέσεις εκπαιδευτικών Α/θμιας και Β/θμιας εκπαίδευσης της ημεδαπής.
- Να είναι μόνιμοι κάτοικοι της χώρας στις εκπαιδευτικές μονάδες, της οποίας επιθυμούν να προσληφθούν.
- Να έχουν πολύ καλή γνώση και άνετη χρήση της Ελληνικής γλώσσας.
- Να έχουν καλή γνώση της γλώσσας της χώρας όπου θα εργασθούν.
- Το όριο ηλικίας είναι:
   - το 50ό έτος για τους αρχικά προσλαμβανόμενους και
   - το 55ο έτος για τους έχοντες υπερδεκαετή εκπαιδευτική υπηρεσία (σε σχολεία της ημεδαπής ή της αλλοδαπής).
Ετοιμάζεται εξάλλου υπουργική απόφαση που αφορά τις διαδικασίες πρόσληψης ομογενών και Ελλήνων μεταναστών ως διοικητικού προσωπικού στις σχολικές μονάδες.

Εν τω μεταξύ ανακοινώθηκαν, για πρώτη φορά στις αρχές Ιουνίου, οι αποσπάσεις των 293 εκπαιδευτικών από την Ελλάδα για τα σχολεία του εξωτερικού. 160 Γερμανία, 69 υπόλοιπη Ευρώπη, 46 Αφρική-Ασία, 18 Αυστραλία - Ν.Ζηλανδία. Στόχος μας είναι την επόμενη σχολική χρονιά να γίνονται οι διαδικασίες στις αρχές του έτους. Δρομολογήθηκε 15μερο σεμινάριο για τους νεοαποσπασμένους.

Τον προσεχή Σεπτέμβριο θα διεξαχθεί διαγωνισμός για την κάλυψη θέσεων σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού.

Με πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση καθορίστηκε η νέα σύνθεση της συγκρότησης του Συμβουλίου Επιλογής των συντονιστών εκπαίδευσης, η θητεία των οποίων θα είναι διετής με δυνατότητα μίας μόνο παράτασης και καταργείται η διαδικασία επανάκρισης των παλαιών συντονιστών. Εκδίδεται (εντός των "προσεχών" ημερών) υπουργική απόφαση για τον καθορισμό των προσόντων, των κριτηρίων και για τη διαδικασία επιλογής των συντονιστών. Στόχος μας είναι με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς να τοποθετηθούν οι νέοι συντονιστές. Οι υποψήφιοι για τις θέσεις συντονιστών εκπαίδευσης του εξωτερικού θα πρέπει να έχουν:
- τουλάχιστον 12ετή πραγματική υπηρεσία στην εκπαίδευση
- επαρκή γνώση της γλώσσας της χώρας υποδοχής ή της αγγλικής, γαλλικής, γερμανικής που θα αποδεικνύεται:
- από την κτήση πτυχίου ξένης φιλολογίας ΑΕΙ
- ή πτυχίου ή τίτλου μεταπτυχιακών σπουδών Γ/θμιας Εκπαίδευσης της αλλοδαπής.
Η επιλογή τους βάσει κριτηρίων, που αποτιμώνται σε αξιολογικές μονάδες, διασφαλίζει την αντικειμενικότητα και την αξιοκρατία, καθώς πέρα των αναφερθέντων θα συνεκτιμώνται, μεταξύ άλλων, οι μεταπτυχιακές σπουδές, η παιδαγωγική ικανότητα, η ικανότητα συνεργασίας, καθοδήγησης για την ανάληψη πρωτοβουλιών, η γνώση των εκπαιδευτικών πραγμάτων του εσωτερικού και εξωτερικού, η προσωπική συνέντευξη στο Συμβούλιο Επιλογής και άλλα.

Επιπλέον ανακατανέμονται οι περιοχές ευθύνης των συντονιστών και οι χώρες της Βαλτικής εντάσσονται στη Σουηδία, η Πολωνία στο Βερολίνο και η Τσεχία στη Φρανκφούρτη.

Προωθούμε συστηματικά την καθιέρωση συνομιλιών με τις εκπαιδευτικές αρχές των χωρών υποδοχής για τη διευκόλυνση σε θέματα υποδομών και σε αυτόν τον τομέα η ενεργοποίηση των ομογενών που συμμετέχουν σε κέντρα λήψης αποφάσεων είναι καθοριστική.

Είναι γνωστό ότι υπεγράφη το συμβόλαιο αγοράς του οικοπέδου για την ανέγερση σχολείου στο Μόναχο. Η αποπεράτωση του έργου θα έχει συνολικό κόστος 5 δις δρχ.